Tổng quan và định hướng phát triển thị trường trái phiếu doanh nghiệp Việt Nam

Ảnh minh họa. Nguồn : Internet .

Tổng quan và định hướng phát triển thị trường trái phiếu doanh nghiệp Việt Nam

Với vận tốc tăng trưởng trung bình trong tiến trình 2011 – 2020 là trên 24 % / năm, thị trường trái phiếu doanh nghiệp Việt Nam trở thành kênh kêu gọi vốn trung, dài hạn quan trọng cho nhiều mô hình doanh nghiệp. Bài viết nghiên cứu và phân tích quyền lợi của việc kêu gọi vốn bằng phát hành trái phiếu doanh nghiệp ; nhìn nhận tình hình tăng trưởng và xu thế đặt ra so với thị trường trái phiếu doanh nghiệp Việt Nam đến năm 2030 .

Lợi ích của việc huy động vốn bằng phát hành trái phiếu danh nghiệp

Bạn đang đọc: Tổng quan và định hướng phát triển thị trường trái phiếu doanh nghiệp Việt Nam

Thị trường trái phiếu doanh nghiệp ( TPDN ) là kênh kêu gọi vốn quan trọng của những DN. Hiện nay, TPDN được phát hành theo 2 hình thức : Phát hành ra công chúng và phát hành riêng không liên quan gì đến nhau .
Trước đây, tín dụng thanh toán ngân hàng nhà nước là kênh kêu gọi vốn chính của toàn bộ những thành phần kinh tế tài chính, gồm có cả những khoản vay trung và dài hạn. Việc đóng vai trò chủ yếu để đáp ứng vốn cho nền kinh tế tài chính đã tạo áp lực đè nén kêu gọi vốn cho những ngân hàng nhà nước thương mại ( NHTM ) và tiềm ẩn rủi ro đáng tiếc về kỳ hạn ( vốn kêu gọi đa phần là thời gian ngắn trong khi phải cho vay cả trung và dài hạn ), vì thế, lúc bấy giờ mạng lưới hệ thống những tổ chức triển khai tín dụng thanh toán vẫn đang trong quy trình tái cơ cấu tổ chức .
Thực hiện chủ trương của nhà nước về tăng trưởng thị trường vốn cân đối với thị trường tín dụng thanh toán ngân hàng nhà nước, trong thời hạn qua, Bộ Tài chính đã tiến hành đồng điệu những giải pháp, từ hoàn thành xong pháp lý, tăng trưởng loại sản phẩm và cơ sở nhà đầu tư đến hoàn thành xong hạ tầng, dịch vụ thị trường trái phiếu. Với những thành quả trong bước đầu của thị trường trái phiếu chính phủ nước nhà, Bộ Tài chính đã liên tục tăng nhanh tăng trưởng thị trường TPDN .
Sự tăng trưởng của thị trường TPDN thời hạn qua có những ưu điểm nổi trội sau : ( i ) Giúp mọi mô hình Doanh Nghiệp kêu gọi vốn trong toàn cảnh tăng trưởng tín dụng thanh toán được Ngân hàng Nhà nước quản lý và điều hành thận trọng ; ( ii ) Đa dạng hình thức kêu gọi vốn của Doanh Nghiệp, tương hỗ những Doanh Nghiệp kêu gọi vốn để thực thi những chương trình, dự án Bất Động Sản góp vốn đầu tư ; tăng quy mô vốn hoạt động giải trí ; cơ cấu tổ chức lại nguồn vốn của chính Doanh Nghiệp ; ( iii ) Giảm bớt áp lực đè nén kêu gọi và đáp ứng vốn của mạng lưới hệ thống NHTM, qua đó giảm thiểu rủi ro đáng tiếc về kỳ hạn của những NHTM cho vay trung, dài hạn ; ( iv ) Định hướng những khoản góp vốn đầu tư trung, dài hạn thay vì gửi tiền tiết kiệm chi phí thời gian ngắn ; ( v ) Thúc đẩy việc kêu gọi vốn một cách công khai minh bạch, minh bạch thông qua tăng cường công bố thông tin và báo cáo giải trình của những Doanh Nghiệp phát hành và tổ chức triển khai cung ứng dịch vụ. Nhà góp vốn đầu tư nắm giữ trái phiếu hoàn toàn có thể giám sát việc sử dụng vốn trái phiếu cũng như tình hình kinh tế tài chính của những Doanh Nghiệp phát hành qua công bố thông tin định kỳ của Doanh Nghiệp trên Chuyên trang thông tin về trái phiếu Doanh Nghiệp .

Tổng quan về phát triển thị trường trái phiếu doanh nghiệp Việt Nam

Ở Việt Nam, thị trường TPDN mở màn hình thành từ năm 2000 nhưng thực sự tăng trưởng kể từ khi Nghị định 90/2011 / NĐ-CP về phát hành TPDN có hiệu lực hiện hành. Đặc biệt, để phân phối nhu yếu vốn của những Doanh Nghiệp trong toàn cảnh tăng trưởng tín dụng thanh toán được Ngân hàng Nhà nước ( NHNN ) quản lý và điều hành thận trọng, kể từ năm 2017 đến nay, thị trường TPDN, tăng trưởng nhanh, với tổng khối lượng TPDN phát hành quá trình 2017 – 2020 đạt khoảng chừng 1.156 nghìn tỷ đồng, trung bình 289 nghìn tỷ đồng / năm ( gấp 9 lần quá trình 2012 – năm nay ) .
Năm 2021, bất chấp dịch bệnh COVID-19 diễn biến phức tạp, với việc tiến hành những lao lý mới về phát hành và thanh toán giao dịch TPDN tại Luật Chứng khoán, Luật DN và những văn bản hướng dẫn, thị trường TPDN liên tục tăng trưởng mạnh với khối lượng phát hành trong 11 tháng đạt trên 495 nghìn tỷ đồng, tăng 23,4 % so với cùng kỳ năm 2020, trong đó khối lượng phát hành riêng không liên quan gì đến nhau chiếm 94,5 % tổng khối lượng phát hành .
Năm 2021, bất chấp dịch bệnh COVID-19 diễn biến phức tạp, với việc tiến hành những pháp luật mới về phát hành và thanh toán giao dịch TPDN tại Luật Chứng khoán, Luật DN và những văn bản hướng dẫn, thị trường TPDN liên tục tăng trưởng mạnh với khối lượng phát hành trong 11 tháng đạt trên 495 nghìn tỷ đồng, tăng 23,4 % so với cùng kỳ năm 2020, trong đó khối lượng phát hành riêng không liên quan gì đến nhau chiếm 94,5 % tổng khối lượng phát hành .
Nhìn chung, thị trường TPDN lúc bấy giờ đã tăng trưởng cả về số lượng, cơ cấu tổ chức Doanh Nghiệp phát hành và mô hình loại sản phẩm, dần trở thành kênh kêu gọi vốn trung, dài hạn cho nhiều mô hình Doanh Nghiệp, góp thêm phần giảm bớt áp lực đè nén kêu gọi, đáp ứng vốn của những NHTM theo chủ trương tăng trưởng thị trường vốn cân đối hơn với thị trường tín dụng thanh toán ngân hàng nhà nước .
Mặc dù, có vận tốc tăng trưởng cao, tuy nhiên quy mô của thị trường TPDN Việt Nam lúc bấy giờ vẫn còn nhỏ hơn rất nhiều so với những nước trong khu vực, tỷ trọng trái phiếu phát hành ra công chúng hiện chỉ chiếm dưới 10 % quy mô toàn thị trường. Bên cạnh đó, sự tăng trưởng nóng của thị trường TPDN cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro đáng tiếc so với nhà đầu tư ( NĐT ) ; thanh toán giao dịch trên thị trường thứ cấp còn nhiều hạn chế. Việc thiếu những tổ chức triển khai định giá, xếp hạng tin tưởng Doanh Nghiệp cũng phần nào ảnh hưởng tác động, ảnh hưởng tác động đến sự tăng trưởng vững chắc của thị trường TPDN …

Định hướng phát triển thị trường trái phiếu doanh nghiệp Việt Nam

Theo dự báo, năm 2022, để đạt được tiềm năng tăng trưởng kinh tế tài chính và lan rộng ra sản xuất kinh doanh thương mại của những Doanh Nghiệp sau những ảnh hưởng tác động bởi dịch bệnh COVID-19, nhu yếu vốn sẽ liên tục tăng. Bên cạnh kênh tín dụng thanh toán ngân hàng nhà nước được NHNN điều hành quản lý linh động, tương thích với nhu yếu của nền kinh tế tài chính, cần liên tục tạo thuận tiện cho những Doanh Nghiệp kêu gọi vốn từ phát hành trái phiếu trải qua việc chuẩn hóa quy trình tiến độ cấp giấy ghi nhận ĐK chào bán trái phiếu ra công chúng ; đồng thời, ngăn ngừa những rủi ro đáng tiếc tiềm ẩn của thị trường TPDN, tăng trưởng thị trường TPDN theo hướng bảo đảm an toàn, bền vững và kiên cố .

Về dài hạn, với nhu cầu vốn cho đầu tư phát triển, mở rộng sản xuất kinh doanh của DN tiếp tục ở mức cao, thị trường tài chính được dự báo sẽ có nhiều thuận lợi với tốc độ tăng trưởng nhanh của thị trường trái phiếu, thị trường cổ phiếu. Theo đó, Chiến lược phát triển thị trường chứng khoán (TTCK) giai đoạn 2021-2030 xác định, tiếp tục cơ cấu lại toàn diện, để thị TTCK trở thành kênh dẫn vốn trung và dài hạn chủ yếu của nền kinh tế; xây dựng cơ cấu hợp lý giữa thị trường tiền tệ tín dụng và thị trường vốn, giữa thị trường cổ phiếu, trái phiếu và TTCK phái sinh, giữa trái phiếu chính phủ và trái TPDN; mở rộng cơ sở nhà đầu tư, tăng quy mô và chất lượng hoạt động, đa dạng hóa các sản phẩm, nghiệp vụ, thúc đẩy phát triển khu vực kinh tế tư nhân.

Đối với thị trường TPDN, khuynh hướng đặt ra là tăng trưởng cả về quy mô và độ sâu ; nâng cao thanh khoản, đa dạng hoá loại sản phẩm, tăng trưởng những mẫu sản phẩm trái phiếu xanh ; tăng tính minh bạch của thị trường TPDN riêng không liên quan gì đến nhau ; thôi thúc những Doanh Nghiệp phát hành trái phiếu ra công chúng để kêu gọi vốn. Với khuynh hướng trên, Bộ Tài chính đặt tiềm năng phấn đấu đến năm 2025, quy mô thị trường TPDN đạt 20 % GDP và đến năm 2030 đạt 25 % GDP .
Để bảo vệ triển khai xong tiềm năng đề ra, thời hạn tới Bộ Tài chính sẽ dữ thế chủ động phối hợp với những bộ, ngành tương quan tập trung chuyên sâu tăng trưởng thị trường TPDN bảo đảm an toàn, minh bạch, hiệu suất cao, bảo vệ quyền và quyền lợi hợp pháp của những chủ thể tham gia thị trường theo khuynh hướng sau :
Thứ nhất, hoàn thành xong tổ chức triển khai thị trường : Đối với TPDN riêng không liên quan gì đến nhau, thị trường thanh toán giao dịch TPDN cho những NĐT chuyên nghiệp tại Sở Giao dịch sàn chứng khoán ( GDCK ) sẽ được thiết lập và tiến hành gắn với tăng cấp Chuyên trang thông tin về TPDN riêng không liên quan gì đến nhau, qua đó tăng thanh khoản của trái phiếu và tương hỗ thị trường sơ cấp TPDN ngày càng tăng trưởng. Tiếp tục hoàn thành xong thị trường niêm yết, thanh toán giao dịch TPDN tại Sở GDCK ; đồng thời, thanh tra rà soát, sửa đổi những lao lý về chào bán TPDN ra công chúng để khuyến khích những Doanh Nghiệp chào bán trái phiếu ra công chúng, triển khai niêm yết, thanh toán giao dịch .
Tổng quan và định hướng phát triển thị trường trái phiếu doanh nghiệp Việt Nam  - Ảnh 1
Thứ hai, tăng trưởng những loại sản phẩm TPDN : Khuyến khích những Doanh Nghiệp đa dạng hóa những mô hình TPDN tương thích với nhu yếu kêu gọi vốn ; thôi thúc Doanh Nghiệp chào bán trái phiếu ra công chúng, gắn với niêm yết để nâng cao tính minh bạch cho thị trường ; Xây dựng quy chuẩn phát hành trái phiếu xanh để vừa tạo kênh kêu gọi vốn cho những Doanh Nghiệp, vừa lôi cuốn thêm những NĐT. Phát triển những loại sản phẩm TPDN dự án Bất Động Sản hợp tác công tư ( PPP ), trái phiếu dự án Bất Động Sản để thôi thúc thị trường vốn cho tăng trưởng hạ tầng .
Thứ ba, thôi thúc dịch vụ xếp hạng tin tưởng và những dịch vụ trên thị trường : Luật Chứng khoán năm 2019 và Nghị định số 155 / 2020 / NĐ-CP pháp luật, từ ngày 01/01/2023, Doanh Nghiệp phát hành trái phiếu ra công chúng phải có tác dụng xếp hạng tin tưởng. Hiện nay, Bộ Tài chính đã cấp phép cho 02 DN trong nước cung ứng dịch vụ xếp hạng tin tưởng theo Nghị định số 88/2014 / NĐ-CP ngày 26/9/2014 của nhà nước lao lý về dịch vụ xếp hạng tin tưởng ; đồng thời, khuyến khích những Doanh Nghiệp xếp hạng tin tưởng quốc tế tham gia phân phối dịch vụ xếp hạng tin tưởng trên thị trường TPDN .
Thời gian tới, Bộ Tài chính liên tục điều tra và nghiên cứu những giải pháp lan rộng ra khoanh vùng phạm vi vận dụng dịch vụ xếp hạng tin tưởng. Trên cơ sở đó, nâng cao chất lượng những trái phiếu được chào bán, phát hành và bổ trợ công cụ cho NĐT nhìn nhận rủi ro đáng tiếc trước khi mua trái phiếu, tương thích với thông lệ quốc tế ; hình thành thói quen và thông lệ sử dụng tác dụng xếp hạng tin tưởng khi phát hành, góp vốn đầu tư TPDN .
Thứ tư, tăng trưởng cơ sở NĐT : Bên cạnh chính sách chủ trương về phát hành TPDN, để tăng trưởng vững chắc thị trường TPDN nói riêng, thị trường vốn nói chung, cần có những giải pháp để liên tục lan rộng ra cơ sở NĐT, trong đó ưu tiên tăng trưởng NĐT sàn chứng khoán chuyên nghiệp, thôi thúc những định chế kinh tế tài chính trung gian ( Doanh Nghiệp bảo hiểm, những mô hình quỹ góp vốn đầu tư, mạng lưới hệ thống quỹ hưu trí ) tăng tiềm lực kinh tế tài chính và lan rộng ra những loại sản phẩm dịch vụ để lôi cuốn nguồn vốn nhàn nhã và tạo kênh góp vốn đầu tư bảo đảm an toàn cho NĐT cá thể. Phát triển những quỹ góp vốn đầu tư sàn chứng khoán để NĐT cá thể tham gia thị trường trải qua những quỹ góp vốn đầu tư, giảm thiểu rủi ro đáng tiếc và tăng năng lực nhìn nhận rủi ro đáng tiếc kinh tế tài chính .
Thứ năm, tăng cường quản trị, giám sát thị trường và liên tục tăng cường tuyên truyền : Triển khai lao lý tại những văn bản hướng dẫn Luật Chứng khoán năm 2019, công tác làm việc quản trị giám sát cần liên tục được triển khai trên cơ sở phối hợp giữa những cơ quan tương quan. Cơ quan quản trị cần liên tục tăng nhanh thông tin tuyên truyền về những chủ trương mới so với phát hành, thanh toán giao dịch TPDN để những Doanh Nghiệp, NĐT và những tổ chức triển khai phân phối dịch vụ hiểu biết và tuân thủ pháp luật của pháp lý khi tham gia vào thị trường, kịp thời cảnh báo nhắc nhở những rủi ro đáng tiếc cho NĐT khi mua TPDN.

Tài liệu tham khảo:

1. Thủ tướng nhà nước ( 2017 ), Quyết định số 1191 / QĐ-TTg ngày 14/8/2017 phê duyệt Lộ trình tăng trưởng thị trường trái phiếu tiến trình 2017 – 2020, tầm nhìn đến năm 2030 ;
2. Bộ Tài chính ( 2020 ), Báo cáo thường niên thị trường trái phiếu Việt Nam năm 2020 ;
3. Ủy ban Chứng khoán Nhà nước – Đề án Chiến lược tăng trưởng đầu tư và chứng khoán quá trình 2021 – 2030 ;

4. Võ Lê Phương (2020), Đề tài Nghiên cứu khoa học cấp Bộ “Nghiên cứu định hướng Chiến lược phát triển thị trường vốn giai đoạn 2021-2030”, 2020;

5. Số liệu của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, Sở Giao dịch sàn chứng khoán TP. Hà Nội .

(*) ThS. Nguyễn Hoàng Dương – Vụ Tài chính các ngân hàng và tổ chức tài chính (Bộ Tài chính).

(**) Bài đăng trên Tạp chí Tài chính số kỳ 1 tháng 12/2021.

Alternate Text Gọi ngay