Đã đến lúc thành lập “Bộ Tứ Bán dẫn”

Nguồn: Che-Jen Wang, “Time for a ‘Semi-Quad’ Alliance”, The Diplomat, 28/05/2021.

Biên dịch: Trần Thị Nhân Duyên & Nguyễn Văn Nhật Huy

Từ khi Tổng thống Mỹ Joe Biden nhậm chức vào tháng 1/2021, vấn đề bán dẫn đã chiếm vị trí nổi bật trong chương trình nghị sự của chính phủ mới. Đây không chỉ liên quan đến vấn đề tạo công ăn việc làm cho những người dân và kế hoạch “Build Back Better”[1] (Xây dựng lại tốt hơn), mà nó còn gắn liền với sự phục hồi vị trí đầu tàu của Mỹ trong ngành sản xuất bán dẫn; và hơn hết là tương lai đối với sự lãnh đạo của Mỹ trong “thời đại châu Á”. Sau hai hội nghị thượng đỉnh trực tiếp đầu tiên của mình với Thủ tướng Nhật Bản Suga Yoshihide vào ngày 16/4 và Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in vào ngày 21/5, ông Biden đã nhấn mạnh tầm quan trọng của an ninh và tính bền vững của chuỗi cung ứng bán dẫn, cũng như ý định hợp tác về các vấn đề bán dẫn với hai quốc gia này. Tuy nhiên, an ninh và tính bền vững về lâu dài của chuỗi cung ứng chất bán dẫn sẽ gặp rủi ro nếu như sự hợp tác đó không mở rộng sang các quốc gia cùng chí hướng khác.

Trước sự tăng trưởng không ngừng trong thị trường bán dẫn của Trung Quốc cùng với sự tương hỗ từ chính phủ nước nhà nước này, những phương pháp hiện tại của Mỹ nhằm mục đích ngăn ngừa sự văn minh của Trung Quốc trong nghành bán dẫn vẫn không đủ mạnh. Để ngăn sự thống trị của Trung Quốc trong ngành công nghiệp bán dẫn thì Mỹ, Nhật Bản, Đài Loan và Nước Hàn cần phải xây dựng một “ Bộ tứ bán dẫn ” để cùng nhau phối hợp những chủ trương và những nỗ lực chung .
Có hai trở ngại lớn trong việc thiết lập một chuỗi đáp ứng chất bán dẫn vững chắc tại chỗ mà miễn nhiễm với yếu tố địa chính trị : cơ sở sản xuất những thiết bị bán dẫn tập trung chuyên sâu quá nhiều tại châu Á, nhất là ở Đài Loan ; trong khi đó, sản xuất ở Mỹ lại suy giảm. Những yếu tố này tác động ảnh hưởng đến nguồn cung chất bán dẫn của Mỹ và đặt ra mối quan ngại về bảo mật an ninh vương quốc. Vì thế, chính phủ nước nhà Biden dự kiến ​ ​ sẽ chi 50 tỷ USD để phục sinh vị trí đầu tàu trong ngành bán dẫn của vương quốc này. Tập đoàn Intel – vốn đã cam kết góp vốn đầu tư 20 tỷ USD vào hai nhà máy sản xuất sản xuất bán dẫn – sẽ đóng một vai trò quan trọng trong “ thời kỳ phục hưng bán dẫn ” của Mỹ. Đây hoàn toàn có thể là một bước đi đúng đắn trong thời gian ngắn vì trợ cấp sẽ làm tăng động lực cho việc kiến thiết xây dựng những nhà máy sản xuất. Tuy nhiên, tiềm năng dài hạn trong kế hoạch của Biden hoàn toàn có thể không đạt được vì những nguyên do sau .
Trước hết, sự di dời của những cơ sở sản xuất chất bán dẫn từ Mỹ sang châu Á – tiên phong là Nhật Bản, sau đó đến Đài Loan và Nước Hàn – trong những thập niên qua là do lợi thế cạnh tranh đối đầu tại lục địa này, tựa như như những ngành công nghiệp khác .
Việc sản xuất chip cần rất nhiều vốn và lao động có kinh nghiệm tay nghề cao. Chi tiêu cho một nhà máy sản xuất bán dẫn 3 nm ( nanomet ) là 19 tỷ USD – số lượng này khấu hao chỉ trong năm năm. Điều này yên cầu biên doanh thu cao cũng như doanh thu lớn để bù đắp cho ngân sách khấu hao cao phát sinh từ việc góp vốn đầu tư cho những công nghệ tiên tiến sản xuất chip với quy trình tiến độ tân tiến. Tuy nhiên, Intel đã không hề giành được thị trường của thị trường thiết bị di động vốn đang tăng trưởng nhanh trong vòng 15 năm qua, trong khi thị trường PC ( máy tính cá thể ) đang dần bị thu hẹp. Ngoài ra, sự thất bại của Intel trong việc sản xuất chip 7 nm đã khiến tập đoàn lớn này gặp bất lợi trong việc cạnh tranh đối đầu với TSMC và Samsung. Do đó, chỉ TSMC và Samsung – vốn đã lên kế hoạch thiết kế xây dựng những xí nghiệp sản xuất bán dẫn như vậy – mới hoàn toàn có thể đủ ngân sách để bảo vệ vị trí đứng vị trí số 1 trong ngành này .
Các lợi thế khác của những đơn vị sản xuất bán dẫn châu Á gồm có nhóm những nhà sản xuất vệ tinh, dịch vụ người mua tốt và nguồn nhân lực. Những điều này giúp tối ưu ngân sách so với những đối thủ cạnh tranh cạnh tranh đối đầu của họ ở Mỹ. giá thành sản xuất của mỗi con chip là yếu tố cơ bản tạo nên năng lực cạnh tranh đối đầu và dẫn đến thành công xuất sắc dài hạn, chứ không phải là những khoản trợ cấp. Ngoài ra, sản xuất bán dẫn thuần túy [ 2 ] thay vì tự phong cách thiết kế loại sản phẩm của mình không phải là một quy mô kinh doanh thương mại có doanh thu cao. Một báo cáo giải trình gần đây của OECD ước tính rằng tỷ suất lợi nhuận gộp trung bình của sản xuất bán dẫn thuần túy trong năm 2018 là khoảng chừng 20 %. Đây là nguyên do tại sao trong những thập niên qua, Intel đã từng bước thuê ngoài những công ty châu Á gia công sản xuất để tập trung chuyên sâu vào những mẫu sản phẩm có tỷ suất lợi nhuận cao hơn .
Thứ hai, mặc dầu sự phân công lao động trong ngành bán dẫn khá rõ ràng : Mỹ đang thống trị thị trường thượng nguồn với rất nhiều sở hữu trí tuệ ( Intellectual Property – IP ) và máy móc thiết yếu để sản xuất vi mạch tích hợp ( integrated circuit – IC ), Nhật Bản đứng vị trí số 1 về nguyên vật liệu thô ( nhất là nguyên vật liệu hóa học đặc biệt quan trọng ), Đài Loan và Nước Hàn thì có chi phí sản xuất tiết kiệm ngân sách và chi phí hơn. Tuy nhiên, những vương quốc này đều đang phải đương đầu với việc Trung Quốc đang dần bắt kịp về công nghệ tiên tiến. Lịch sử đã cho thấy rằng nếu người Trung Quốc biết cách sản xuất một mẫu sản phẩm hoặc dịch vụ, thì sớm hay muộn, vương quốc này sẽ chiếm lấy thị trường nhờ vào nguồn nhân công rẻ, thiếu tuân thủ pháp luật, trợ cấp cơ quan chính phủ, khuyến mại thuế, và chuyển giao công nghệ tiên tiến bắt buộc hoặc “ đánh cắp ” công nghệ tiên tiến. Ngày nay, những ngành công nghiệp do Trung Quốc thống trị trải dài từ những vật tư như thép và hóa chất, đến những mẫu sản phẩm tiêu dùng như quần áo và điện thoại thông minh mưu trí. Ngay cả những công ty truyền thông online xã hội và trực tuyến của Trung Quốc, gồm có Alibaba, Tencent, WeChat và ByteDance ( chủ sở hữu của TikTok ) đều hoàn toàn có thể cạnh tranh đối đầu với phương Tây .

Trung Quốc đã tiêu thụ lượng chip trị giá 143,4 tỷ USD trong năm 2020, tương đương mức tăng hằng năm 9%; nhưng chỉ sản xuất lượng chip trị giá 22,7 tỷ USD (15,9%). Trung Quốc đang đề ra mục tiêu đầy tham vọng là chip sản xuất nội địa sẽ phải chiếm 70% tổng lượng chip được tiêu thụ của nước này vào năm 2025, đồng thời rót thêm vốn vào ngành bán dẫn. Chính phủ nước này cũng dự chi 155 tỷ USD trong kế hoạch 5 năm gần đây nhất để hỗ trợ ngành công nghiệp vi mạch tích hợp. Trong vài năm tới sẽ có thể có thêm một làn sóng chuyển giao khác – hợp pháp hoặc không – về tài sản trí tuệ và nhân tài sang Trung Quốc.

Trong khi yếu tố hiện tại của Trung Quốc nằm ở chỗ không có năng lực sản xuất chip hạng sang, những công ty bán dẫn của họ đều hoàn toàn có thể đi tắt đón đầu trải qua việc chuyển giao công nghệ tiên tiến, gồm có thuê chuyên viên từ quốc tế và chuyển giao công nghệ tiên tiến bắt buộc – hoặc thậm chí còn là “ đánh cắp ”. Các công ty Trung Quốc đang “ săn trộm ” tổng thể công nghệ tiên tiến và nhân tài sẵn có cùng với hàng loạt nghành nghề dịch vụ phong cách thiết kế và sản xuất vi mạch – từ khắp nơi trên quốc tế. Ví dụ, ba công ty Trung Quốc mới xây dựng gần đây là X-Epic, Shanghai Hejian Industrial Software và Amedac đã thuê những chuyên viên từ Synopsys và Cadence Design Systems để tăng trưởng những công cụ tự động hóa thiết kế điện tử ( EDA ) do Trung Quốc sản xuất. Các công ty bán dẫn khác ở Đài Loan, Nhật Bản và Nước Hàn cũng bị Trung Quốc tiến công mạng và lôi kéo nhân tài .
Do đó, rõ ràng là chỉ một mình cơ quan chính phủ Mỹ sẽ không hề ngăn cản Trung Quốc thôi thúc ngành sản xuất bán dẫn của nước này. Do tỉ trọng loại sản phẩm bán dẫn sản xuất ở Mỹ còn nhỏ, chủ trương hiện tại của Mỹ không hề cản Trung Quốc giành được những công nghệ tiên tiến và loại chip quan trọng, đồng thời cũng không hề đối trọng lại được lời lôi kéo ngày càng tăng sự tự chủ công nghệ tiên tiến sản xuất bán dẫn của Tập Cận Bình. Vì vậy, cơ quan chính phủ Mỹ, Nhật, Đài Loan và Nước Hàn phải phối hợp nỗ lực với nhau để đáp lại những giải pháp can đảm và mạnh mẽ của Trung Quốc .
Do những đơn vị sản xuất bán dẫn nằm rải rác ở Mỹ, Nhật Bản, Đài Loan và Nước Hàn và mức độ bảo vệ công nghệ tiên tiến giữa những đơn vị sản xuất hoàn toàn có thể khác nhau nên rất khó để ngăn ngừa trọn vẹn công nghệ tiên tiến bán dẫn tiên tiến và phát triển tràn vào Trung Quốc. Nếu chính quyền sở tại Biden muốn ngăn ngừa trọn vẹn sự tăng trưởng nhanh gọn của công nghệ tiên tiến bán dẫn ở Trung Quốc thì cần phải có những chủ trương ngăn ngừa can đảm và mạnh mẽ hơn nữa cũng như có sự phối hợp của nhiều vương quốc trong đó. Nếu như Mỹ không xây dựng “ Bộ tứ bán dẫn ” – tựa như như chính sách “ Tứ giác kim cương ” [ 3 ] ( QUAD ) hoặc “ Liên minh Ngũ nhãn ” [ 4 ] ( Five Eyes ) – và có sự phối hợp chủ trương với Nhật Bản, Nước Hàn và Đài Loan, thì cạnh tranh đối đầu công minh và thương mại bền vững và kiên cố so với những thiết bị bán dẫn sẽ khó hoàn toàn có thể trở thành hiện thực .
Che-Jen Wang là nghiên cứu viên trợ lý tại Viện Nghiên cứu An ninh và Quốc phòng ( INDSR ), Đài Loan .
— — — — — –

[1] Khẩu hiệu tranh cử của ông Joe Biden trong cuộc đua vào Nhà Trắng năm 2020.

[ 2 ] Là gia công chip cho những công ty khác, thay vì phong cách thiết kế mẫu sản phẩm của riêng mình
[ 3 ] Diễn đàn kế hoạch không chính thức giữa Ấn Độ, Hoa Kỳ, Nhật Bản và Úc, được duy trì bằng những hội nghị thượng đỉnh bán tiếp tục, trao đổi thông tin và diễn tập quân sự chiến lược giữa những vương quốc thành viên .
[ 4 ] Cơ quan tình báo Five Eyes xây dựng sau Thế Chiến thứ II do năm nước Hoa Kì, Anh Quốc, Úc, Canada và New Zealand hợp thành. Mục đích là triển khai liên lạc và trao đổi tin tức tình báo, cùng nhau san sẻ tài liệu thương mại tích lũy được giữa những ban ngành cơ quan chính phủ và doanh nghiệp ở những vương quốc này .

Source: https://dvn.com.vn
Category: Điện Tử