***

Điều tra độc quyền: Sun Group, Địa Ngục Tự và ma trận chiếm lĩnh rừng quốc gia Tam Đảo

23/09/2019 – 07:00

PNO – Khi được giao nhiệm vụ đi tìm hiểu thông tin về dự án của Tập đoàn Sun Group tại rừng quốc gia Tam Đảo – Tam Đảo II, có giá trị 25.000 tỷ đồng, chúng tôi đã lạc vào ‘rừng thông tin’ chính thống và không chính thống.

Xem clip: Clip sư thầy gạ gẫm phóng viên Báo Phụ Nữ TP.HCM tại link gốc của bài

Ông Toàn dẫn phóng viên vào thất định làm trò đồi bại

Lời tòa soạn: Từ Vườn Quốc gia Tam Đảo đến núi Bà Nà, núi rừng tan nát, chim muông cây cỏ bị thiêu rụi bởi mặt trời, nhưng mặt trời không phải từ trên cao, mà từ Sun Group (Tập đoàn Mặt trời).

Họ phá núi, đốn rừng, mở đường để dựng bê tông, xây khu vui chơi, đặt trạm kiểm soát, thu tiền. Sun Group xứng đáng được gọi là “trời”, bởi được che chắn từ hạ giới có tên là im lặng của chính quyền từ trung ương đến địa phương.

Và vẫn “bổn cũ soạn lại”, một mớ hư hư thực thực: trấn yểm long mạch, khởi phát tâm linh… đẻ ra từ liên kết giữa thầy chùa biến thái với doanh nghiệp hòng lùa người ta vào ma trận với đích duy nhất: kiếm tiền…

Đã từ lâu những tiếng nói phản biện, kêu cứu, uất ức về những dự án tàn phá tự nhiên của Sun Group vang lên, nhưng tất cả đều như một trò đùa. Không chặn bàn tay lông lá này lại thì long mạch đúng nghĩa sẽ bị chặt yểm, tà khí sẽ lộng hành, lòng người sẽ nát tan, non nước sẽ tả tơi.

Công bố loạt điều tra độc quyền về sự việc coi trời bằng vung của Tập đoàn Mặt trời, ngoài những con số đớn đau, những tâm sự nát lòng của giới nghiên cứu, chúng tôi cũng có lời xin lỗi bạn đọc về một số chi tiết hơi phản cảm trong bài, nhưng không còn cách nào khác, bởi sự thật chỉ có một thể tồn tại duy nhất.

BÀI 1: Sư trụ trì gạ tình phóng viên

“Con đi theo qua đây, sau này thầy sẽ giúp con. Giờ con phải nghe lời thầy! Cho thầy quan hệ tình dục đi. Cái này không đơn thuần là quan hệ tình dục, mà là khi thầy gọi vong ra khỏi người em con, vong linh siêu thoát thông qua con đường đó” – sư Toàn nói. Dưới bức tượng Quan Âm Bồ Tát của chùa Nga Hoàng, tôi quỳ gối van xin sư Toàn để thoát ra ngoài. 

Một lần khác, khi đi xem đất trong đêm, sư Toàn bất ngờ nhảy lên ô tô của tôi. Sư Toàn lao vào tôi, đòi cởi quần áo tôi để “quan hệ”. Trong lúc tôi đang ở trạng thái tột cùng của sự ghê tởm và sợ hãi, xung quanh là khu đô thị hoang vắng, tôi không còn cách nào khác ngoài sự van xin và tránh né. Tôi mong mình có thể thoát hiểm được như lần trước ở chùa. Tai tôi ù đặc trước những tiếng hổn hển của sư thầy: “Cho thầy đi, chỉ một tí là xong ấy mà”. Tôi co rúm lại, toàn thân căng ra chống đỡ, dường như không thể tấn công được nữa, sư thầy quay ra kéo quần, tự thỏa mãn mình trên ô tô của tôi. Đêm hôm ấy, khi đã trở về nhà, dù đã là lần thứ hai thoát hiểm an toàn, nhưng gương mặt ấy, hành vi ấy, sắc danh ấy đã ám ảnh tôi nặng nề đến tận khi viết những dòng này.

Cúng vong bên trong khu vực nhà chùa

Ma trận thông tin

Khi được giao nhiệm vụ đi tìm hiểu thông tin về dự án của Tập đoàn Sun Group tại rừng quốc gia Tam Đảo (Tam Đảo II), có giá trị 25.000 tỷ đồng, tôi đã lạc vào “rừng thông tin” chính thống và không chính thống. Những dấu mốc của việc triển khai dự án đang dần dần hoàn thiện, qua những lễ khởi công từng hạng mục. Những thông tin phản biện đầy thuyết phục như: “Nếu làm dự án này, toàn bộ lá phổi của miền Bắc sẽ chết”. Trong mớ hỗn độn đó, bỗng nảy ra một cái tên “chùa Địa Ngục”.

Có ý kiến nói rằng, đây là ngôi chùa có lịch sử lâu đời, được phát hiện thông qua “huyền tích” là một giấc mơ của đại đức Thích Thanh Toàn. Đốm sáng trong rừng và giấc mơ ấy đã dẫn đường để đại đức Thích Thanh Toàn vượt núi cao, rừng rậm, lên đỉnh Tam Đảo và tìm ra Địa Ngục Tự. Có ý kiến lại cho rằng, Sun Group đang có một âm mưu “thôn tính” Địa Ngục Tự vì ngôi chùa này nằm trong dự án. Thậm chí, có cả một cuộc kêu gọi trên mạng để bảo vệ chùa, trước sự “xâm lăng” của dự án.

Chùa Địa Ngục chính là hướng tiếp cận đầu tiên của nhóm phóng viên Báo Phụ Nữ TP.HCM.

Gỗ trên đường vào chùa Địa Ngục

Chúng tôi đã tiếp cận với đại đức Thích Thanh Toàn – ở chùa Nga Hoàng, thuộc xã Hợp Châu, H.Tam Đảo, tỉnh Vĩnh Phúc. Sư Toàn được Giáo hội Phật giáo tỉnh Vĩnh Phúc bổ nhiệm làm trụ trì ngôi chùa này từ năm 2008 đến nay. Khi tiếp cận, chúng tôi rất bất ngờ bởi một ngôi chùa nhỏ, không hề nổi tiếng, nằm ở chân dãy núi Tam Đảo lại có quá nhiều “con nhang đệ tử” đứng sau sư thầy để “tiền hô hậu ủng”, đóng góp mua hàng chục héc-ta ruộng lúa xung quanh để xây dựng và mở rộng chùa.

Có rất nhiều nhân vật VIP thường xuyên tới lui nơi này trong những buổi lễ quan trọng. Tại lễ Vu lan (rằm tháng Bảy) năm nay, chúng tôi tận mắt chứng kiến một nữ Ủy viên chuyên trách của Quốc hội đã tham gia từ đầu đến cuối buổi lễ. Bà ở lại ăn cơm chay và bàn bạc với sư thầy những việc quan trọng.

Chính vì có những VIP như thế, sư thầy Thích Thanh Toàn và chùa Nga Hoàng ngày càng khuếch trương thanh thế, càng có sức hút để nó từ một ngôi chùa bé tẹo như bị bỏ quên, qua dăm năm, đã ngổn ngang các công trình xây dựng trên đất ruộng. Đằng sau nó là bao lời bàn tán về những “ông to bà lớn” đã yểm trợ cho chùa.

Với thân phận là một nữ đại gia ở nước ngoài mới về, muốn đầu tư bất động sản ở Tam Đảo và chữa bệnh cho cậu em họ, tôi được thầy Toàn tiếp đón vô cùng chu đáo. Sư Toàn trực tiếp gọi vong, trục vong và giải hạn cho cậu em tôi. Sau đó, tôi được sư Toàn kể cho những câu chuyện về đầu tư đất lãi như thế nào.

Trong một lần nói chuyện, nghe tôi bày tỏ ý muốn được đầu tư bất động sản tại Tam Đảo, cái tên Tam Đảo II đã được nhắc đến. Sư Toàn nói: “Con nên đầu tư vào dự án Tam Đảo II, chùa Địa Ngục của thầy nằm trong lòng dự án này. Đây sẽ là một dự án lớn nhất, sang nhất, đắt nhất và lãi nhất”.

Sau đó, sư Toàn nhiều lần thuyết phục tôi đầu tư vào dự án này, bởi khả năng lãi “khủng” của nó và mối quan hệ đặc biệt của sư Toàn với ông Sơn – Phó chủ tịch Tập đoàn Sun Group. Sư Toàn nửa kín nửa hở, căn dặn tôi không được để lộ chuyện mua dự án này vì “pháp luật không cho phép”, nhưng sẽ được hợp thức hóa bằng một cách nào đó.

Tôi hỏi: “Con đọc trên mạng, thấy có thông tin Sun Group liên danh với Sông Hồng Thủ Đô?”. Sư Toàn xua tay: “Dự án này đầu tiên do Sông Hồng Thủ Đô đứng ra xin, sau đó Sun nhảy vào. Liên danh chỉ là cái cớ thôi, của chú Sơn bên Sun Group hết. Chú ấy còn đang bảo đưa thầy 300 tỷ để xây chùa Địa Ngục”.

Sự bẩn thỉu khoác áo tu hành

Viết ra hay không viết ra? Câu hỏi này cứ đau đáu trong tôi suốt quá trình tác nghiệp đề tài này. Đã có lúc, tôi không hề muốn viết ra những chuyện này vì nó quá ghê tởm. Mặc dù cắn răng chịu trận để tác nghiệp, tôi vẫn không thoát khỏi cảm giác cay đắng, bẽ bàng.

Nhưng những ngày dài tiếp cận, tôi thấy xung quanh sư Toàn và chùa Nga Hoàng có bóng dáng những phụ nữ các lứa tuổi, ánh mắt của họ nhìn sư Toàn như một đấng toàn năng. Có thể lắm, sẽ có rất nhiều nạn nhân giống như tôi. Và cuối cùng, tôi đã quyết định kể ra những sự thật trần trụi.

Lần đầu tiên, sự bẩn thỉu của một nhà sư hiện ra là sau cuộc áp vong, chữa bệnh cho em tôi (một phóng viên). Sư Toàn tranh thủ lúc nghỉ lễ, vắng vẻ, cứ lấy tay vuốt vào ngực tôi, mồm thì liên tục nói: “Vừa cúng xong mệt quá! Cho thầy xin tí khí”. Sững người, tôi không thể tin là có chuyện như vậy; phải một lúc sau, tôi mới kịp nghiêng người tránh né.

Ông Toàn dẫn phóng viên vào thất định làm trò đồi bại

Nhưng không chỉ có vậy. Liên tục sau đó, sư Toàn có một loạt hành vi, lời nói, cử chỉ… biểu hiện sự bệnh hoạn mà nếu chỉ là một người đàn ông bình thường với một người phụ nữ mới quen, đã là điều không thể chấp nhận được, huống hồ là một người khoác áo tu hành với sắc danh đại đức.

Sư Toàn liên tục “gạ” tôi chat sex, đòi tôi gửi hình ảnh hở hang. Có lần, đang cúng cho khách, thầy còn gọi cho tôi, nói: “Cái ấy” của thầy cứng quá, không xuống được, con gửi ảnh hở ngực để thầy xem…”.

Trong một ngày lễ trang trọng, hàng trăm phật tử đội sớ lên đầu rước lễ Vu lan báo hiếu, sư Toàn đọc kinh dẫn đầu đoàn rước lễ, mà sau đó còn dám nói với tôi rằng: “Vừa nhìn thấy con đeo kính đen đi ngược lại là cái ấy của thầy nó lại cứng lên”. Thật không có gì kinh tởm hơn được nữa.

Tận cùng của sự khốn nạn là lần tranh thủ hẹn tôi đi xem đất vào buổi tối ở một khu đô thị hoang vắng, trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc, sư Toàn đã nhảy vào xe của tôi. Sau một hồi vật lộn, không làm gì được trước sự chống đỡ của tôi, sư Toàn đã vạch quần ra, tự thỏa mãn.

Cổng vào chùa Địa Ngục từ Tam Đảo 1 đã bị cấm, chỉ công nhân được ra vào

Tôm hùm và chiếc túi Dior giá 75 triệu đồng

Tạm dừng chuyện chùa Địa Ngục và sư Toàn, chúng tôi đến Bộ Tài nguyên và Môi trường, xin cung cấp báo cáo đánh giá tác động môi trường của dự án Tam Đảo II.

Mặc dù đã áp dụng nhiều biện pháp, kể cả bằng đường công văn chính thống của báo, xin tài liệu không thuộc diện bí mật nhà nước, nhưng chúng tôi vẫn chưa nhận được đầy đủ văn bản theo luật định, trong khi báo cáo đánh giá tác động môi trường là văn bản cực kỳ quan trọng, có vai trò quyết định sự sống còn của dự án Tam Đảo II.

Trên đường tìm văn bản mang tính pháp lý và khoa học này, chúng tôi còn nhận được sự bất hợp tác của nhiều bên liên quan như Vườn Quốc gia Tam Đảo, Vụ Thẩm định giám sát đầu tư của Bộ kế hoạch và Đầu tư… Các cơ quan hữu quan này có rất nhiều lý do khác nhau do khách quan, chủ quan, nhưng cuối cùng, chúng tôi vẫn không thể có nổi văn bản đó.

Nhóm phóng viên chúng tôi đang loay hoay tìm cách liên hệ để làm việc với Sun Group, nghe thông tin chính thống về dự án Tam Đảo II thì bất ngờ, trong một cuộc đàm thoại căng thẳng với lãnh đạo Vụ Tuyên truyền, Thi đua và Khen thưởng, Bộ Tài nguyên và Môi trường để đòi quyền đương nhiên được tiếp cận văn bản đánh giá tác động môi trường của dự án nói trên, chúng tôi yêu cầu Bộ Tài nguyên và Môi trường, thực hiện đúng luật báo chí… và thế là, chỉ ít phút sau, tôi nhận được điện thoại từ… người đại diện truyền thông của Tập đoàn Sun Group.

Ở lần gặp đầu tiên, nữ giám đốc truyền thông Tập đoàn Sun Group tên là Ánh nói rất nhiều về công lao, nhiệt huyết và ý tưởng tốt đẹp với môi trường của Việt Nam nói chung và môi trường của các dự án do Sun Group thực hiện. Ở lần gặp này, cô Ánh nêu mong muốn không có bất cứ bài viết nào về Sun Group và các dự án của họ.

Cho đến lần gặp thứ hai, khi biết chắc chắn chúng tôi vẫn thực hiện loạt bài này, Ánh bày tỏ mong muốn chỉ nên có một bài chung chung, không ảnh hưởng đến tập đoàn, vì đây là khoảng thời gian nhạy cảm, chỉ một bài báo thôi cũng có thể gây ảnh hưởng rất lớn cho tập đoàn. Cuối cùng, Ánh xin tôi sắp xếp cho một cuộc hẹn với một lãnh đạo cao cấp của Sun Group.

Trưa 12/9, tôi đã đến chỗ hẹn để gặp lãnh đạo Tập đoàn Sun Group. Đón tôi là bữa trưa với thực đơn là tôm hùm và nhiều món ăn sang trọng. Ngoài giám đốc truyền thông, còn có ông Trần Minh Sơn – Phó chủ tịch Tập đoàn Sun Group và là người trực tiếp quản lý dự án Tam Đảo II. Trong suốt bữa ăn, ông Sơn say mê nói về vẻ đẹp vô giá của rừng Tam Đảo, nói về ước mong sẽ thực hiện được một dự án nghỉ dưỡng 5 sao chỉ dành cho người có tiền.

Tình cờ, ông Sơn nhắc đến chùa Địa Ngục và sư thầy Thích Thanh Toàn bằng sự kính trọng, nể phục đại đức. Ông Sơn cho tôi xem ảnh chụp chung với sư Toàn ở chùa Địa Ngục, trong ảnh có rất nhiều nhân vật VIP. Ông Sơn chỉ vào ảnh và nói đến từng người với những chức danh và thân phận “khủng” của họ. Tôi nhận ra một số người mình đã gặp trong quá trình tác nghiệp tại chùa Nga Hoàng.

Bất chợt, tôi nhớ đến một cán bộ đã hơn 20 năm công tác ở Vườn Quốc gia Tam Đảo. Khi bị hỏi “tại sao chùa Địa Ngục được xây dựng trái phép mà đơn vị quản lý là vườn quốc gia lại để nó tồn tại bao nhiêu năm nay như vậy”, ông đã trả lời: “Chúng tôi không làm gì được. Chúng tôi chỉ biết lập biên bản và báo cáo lên trên”. Tôi hỏi: “Có thế lực nào che đỡ cho chùa?”. Ông cười, bảo: “Công an tỉnh còn chả làm gì được nữa là”.

Quay lại bữa trưa với ông Sơn, tôi vẫn nghe giọng ông đều đều và nhiệt huyết: “Ngày xưa, tỉnh Vĩnh Phúc định trục xuất thầy Toàn, chính anh là người nói đỡ để thầy ở lại. Còn chùa Địa Ngục, chắc chắn tập đoàn sẽ đầu tư xây dựng bài bản… Bọn anh làm du lịch nên rất trân trọng điểm đến, đặc biệt là điểm đến tâm linh”.

Tôi chợt nghĩ đến chuyện người dân kể, sư Toàn tổ chức đưa quả chuông nặng hàng tấn lên đỉnh núi, giống y như kéo pháo lên Điện Biên Phủ; đi đến đâu, chặt cây, mở đường đến đấy. Và kỳ lạ thay,  cái vết của “con đường chuông” ấy, nay Sun Group đang trùm lên đó một con đường cho hai xe điện tránh nhau để đi vào dự án Tam Đảo II.

Cây rừng trên Tam Đảo bị đốn là để làm dự án du lịch

Tại sao chùa Địa Ngục lại ra đời? Tại sao nó nằm trong lòng dự án Tam Đảo II? Tại sao Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Vĩnh Phúc luôn khẳng định rằng, ngôi chùa này không có điển tích? Ngay cả những người đã đồng hành cùng sư Toàn đi tìm đốm sáng trong rừng ấy đã khẳng định chắc chắn rằng: “Chẳng có cái gì cả. Từ mộ cổ đến giếng cổ đều do sư Toàn dựng lên hết. Tại sao những chuyện hài hước như vậy lại có đất tồn tại suốt những năm qua? Đứng sau sư Toàn là ai mà có thể huy động được rất nhiều tiền của, tâm sức để dựng cốt chùa, đúc chuông, chuyển chuông?…

Và có rất nhiều gương mặt VIP luôn đồng hành cùng sư Toàn từ những ngày đầu xây chùa Địa Ngục. Chính sư đã nói với tôi, những VIP này đều có phần đất trong dự án. Ông muốn giúp tôi bằng cách mua lại “suất ngoại giao VIP” này và cam kết lời “khủng”.

Người dân đến cúng tại chùa

Tôi đang chìm vào ma trận thông tin hỗn loạn, lúc rời rạc, khi liền mạch thì tín hiệu của buổi ăn trưa kết thúc. Cô Ánh tiếp tục đề nghị tôi không báo cáo đề tài này sâu hơn với ban biên tập, đồng thời mong muốn tôi thiết lập một cuộc gặp gỡ Tổng biên tập Báo Phụ Nữ TP.HCM. Cô Ánh nói: “Bên em không muốn dùng đến áp lực từ một cấp cao nào xuống Báo Phụ Nữ”.

Tiếp sau đó, một gói quà được đưa đến trước tôi. Vì đã báo cáo cuộc tiếp xúc này với lãnh đạo báo, nên tôi chỉ nhắc: “Nếu trong gói quà có tiền, chị sẽ trả lại”. Tôi nhận gói quà để cuộc tiếp xúc được êm xuôi, để tạm thời không có một áp lực bất ngờ từ đâu đó giáng xuống báo mình khi bài viết này còn chưa kịp ra đời.

Về đến tòa soạn, tôi đã lập biên bản và nộp lại gói quà trước sự chứng kiến của nhiều cán bộ, phóng viên của báo. Một chiếc túi Dior được bán tại cửa hiệu chính hãng với giá 2.500 euro. Sau khi kiểm tra kỹ, tôi được biết, chiếc túi được mua trước cuộc hẹn ăn trưa khoảng 2 giờ. Cửa hàng đồ hiệu chính hãng này từ chối nêu tên người mua. 2.500 euro là tròm trèm 75 triệu đồng tiền Việt…

Nhóm phóng viên

(Còn tiếp)

***

Sun group – ‘ông trời’ không từ trên cao

PNO – Đã từ lâu những tiếng nói phản biện, kêu cứu, uất ức về những dự án tàn phá tự nhiên của Sun Group vang lên, nhưng tất cả đều như một trò đùa.

• Điều tra độc quyền: Sun Group, Địa Ngục Tự và ma trận chiếm lĩnh rừng quốc gia Tam Đảo

Lời tòa soạn: Từ Vườn Quốc gia Tam Đảo đến núi Bà Nà, núi rừng tan nát, chim muông cây cỏ bị thiêu rụi bởi mặt trời, nhưng mặt trời không phải từ trên cao, mà từ Sun Group (Tập đoàn Mặt trời).

Họ phá núi, đốn rừng, mở đường để dựng bê tông, xây khu vui chơi, đặt trạm kiểm soát, thu tiền. Sun Group xứng đáng được gọi là “trời”, bởi được che chắn từ hạ giới có tên là im lặng của chính quyền từ trung ương đến địa phương.

Và vẫn “bổn cũ soạn lại”, một mớ hư hư thực thực: trấn yểm long mạch, khởi phát tâm linh… đẻ ra từ liên kết giữa thầy chùa biến thái với doanh nghiệp hòng lùa người ta vào ma trận với đích duy nhất: kiếm tiền…

Đã từ lâu những tiếng nói phản biện, kêu cứu, uất ức về những dự án tàn phá tự nhiên của Sun Group vang lên, nhưng tất cả đều như một trò đùa. Không chặn bàn tay lông lá này lại thì long mạch đúng nghĩa sẽ bị chặt yểm, tà khí sẽ lộng hành, lòng người sẽ nát tan, non nước sẽ tả tơi.

Bài 1: Bê tông chọc trời mọc lên, hàng trăm héc-ta rừng Bà Nà gục xuống

Cát cứ Bà Nà, biến thành lãnh địa riêng là thành công vang dội của Sun Group. Có nhà nước nào, chính quyền nào quản lý kiểu vậy không? Rừng thì giao kiểm lâm quản lý, nhưng muốn lên Bà Nà, kiểm lâm phải xin phép Sun Group! Bà Nà là nơi nghỉ mát, tĩnh dưỡng, đó là câu chuyện quá khứ. Còn bây giờ là chỉ riêng khu vui chơi, trải nghiệm, quay cuồng, ăn, hát, lăn lộn thỏa thuê trong diện tích hơn 60ha rừng đã bị san phẳng.

Khi xe máy vừa lăn bánh qua khỏi tấm bảng giới thiệu còn 10km nữa tới khu Bà Nà Hills và sân gôn Bà Nà, thật kỳ lạ, khí mát ập tới. Tôi kinh ngạc, nói thiệt phục lăn trời đất, phục ông quan Pháp là đại úy Debay đầu thế kỷ XX đi phượt, để từ đó khu nghỉ mát Bà Nà xuất hiện. Thành phố nóng bức đã ở sau lưng mấy chục cây số rồi. Đường vắng, nhưng tôi vẫn là kẻ đi sau, bởi 8g, lối vào cáp treo đã kín người. Và cũng thật bất ngờ, khi lên tới nhà ga để lên cáp treo ngồi, trời lại nóng.

Cầu Vàng như mũi dao xuyên thủng núi

Bà Nà bây giờ nóng kinh khủng

Cáp treo như bong bóng bay theo một đường thẳng. Từ ca-bin, những quả bóng tới lui liên tục. Không mây. Chang chang nắng. Tờ rơi hướng dẫn trong ca-bin toàn tiếng Anh. Dân ta có lẽ không cần thuyết minh, bởi lên Bà Nà là “lên tiên cảnh”. Tôi cũng đi tìm tiên và cảnh. Đây rồi, tới nhà ga Marseille. Cây Cầu Vàng mà từ năm ngoái đến giờ, thiên hạ có bao nhiêu mỹ từ tụng ca tung ra hết, nối từ nhà ga này sang vườn Thiên Thai. Cầu Vàng dài 150m, bệ đỡ là hai bàn tay. Người ví đó là bàn tay của Chúa, kẻ nói là bàn tay đàn bà mọc lên từ núi.

Đơn giản thế này, nếu mình không đi bộ từ nhà ga sang vườn hoa, thì ra cầu. Đây không chỉ là đi vòng cho dài thêm tí, vì nếu chỉ vậy thì sáng tạo nghệ thuật là thứ ất ơ. Giữa thung lũng, người ta làm ra cây cầu. Mình ra đứng đó, ngó núi, ngó rừng, ngó về thành phố dưới kia sáng trưng, rõ ràng, tuyệt nhiên không mây mù che khuất. Vàng là do mạ vàng, còn vàng thiệt hay không, tôi không biết. Hai bàn tay khổng lồ mới là sự mách bảo thần thánh. Rêu phong. Tôi mường tượng nó như gương mặt Phật, bàn tay Phật trong những đền tháp xa lắc lơ, màu xám xanh với thời gian, im lặng giữa thị phi, sân si.

Cây cầu đó, đỏ hay vàng không có nghĩa lý, nếu không có bàn tay. Ý nghĩ đó ập đến khi tôi đứng ở mố cầu, ngó lần nữa, làm một lát cắt từ bụng cầu. Nhìn xuống chân đế, dưới là rừng đã bị san phẳng để dựng bàn tay. Nắng phủ kín. Người cười nói lao xao đủ thứ tiếng, màu da, sắc tộc. Người ngáng đường phía trước, kẻ xô đẩy phía sau nên đành đi ngang, thẳng người khi hết kẻ “seo phì” cá nhân, tập thể, đến nhờ người khác chụp giùm. Màu vàng của cầu, tím của hoa, áo quần sặc sỡ đủ loại chen nhau. Đố ai ngắm được.

Lúc 9g, tôi quay lại, người chen cứng. Bạn tưởng tượng lễ cướp ấn đền Trần ngoài Bắc ra sao thì ở đây cũng thế, chỉ khác là không nhao nhao cướp miếng giấy vô hồn, mà chen nhau chụp ảnh tự sướng…

Tôi nghĩ đến một tiểu cảnh có cây cầu vắt ra, nhưng khô cạn, không nước, tất nhiên không có lơ thơ tơ liễu, như thể chủ nhân thật sự đã đi vắng từ lâu rồi, giang hồ thập loại chúng sinh tự do, ai cũng ngó mặt mình, ngó cái màu mà cả đời người, mấy ai không một lần nghĩ đến, ao ước, là vàng.

Tôi nhìn dòng người không ngớt đang lê gót trên cầu, đoán chắc họ sung sướng. Có ai trong họ nghĩ, để cho mình được đứng, được tung tăng thế này, có bao nhiêu cây rừng đã bị triệt hạ?

Mồ hôi ròng ròng. Không biết dòng người nhễ nhại kia có tìm thấy tiên hay không, chứ tôi thì ướt đẫm áo. Cặp vợ chồng người Anh cùng ngồi ở ca-bin lên làng Pháp với tôi luôn miệng “hot, very hot”. Làm chi có chuyện nhiệt độ luôn 15 độ như cái thuở quan ba Debay tìm thấy? Và hỡi ông quan Pháp kia, giờ ông vân du chốn nào, mời ông lên đây để thấy cái ý tưởng làm khu tĩnh dưỡng kia “có gì sai sai”.

Ngay đường xuống vườn Thiên Thai, còn một căn nhà đổ nát, dấu tích một thuở. Mình tôi vào đó. Cỏ, tường xám lạnh, đá gục đầu lở lói. Lịch sử đã xếp lại một trang, sân khấu đã kéo kín vĩnh viễn một màn, diễn viên ngày cũ đi đâu hết rồi. Hẩm hiu khi đã hết vai trò, đó là trò đời cay nghiệt và đương nhiên. Bà Nà – nơi nghỉ mát, tĩnh dưỡng – là câu chuyện quá khứ. Còn bây giờ là chỉ riêng khu vui chơi, trải nghiệm, quay cuồng, ăn, hát, lăn lộn thỏa thuê trong diện tích hơn 60ha rừng đã bị san phẳng.

Rừng do kiểm lâm quản lý, nhưng muốn lên Bà Nà, kiểm lâm phải… xin phép Sun Group

Người ta có “kim bài”, mình kêu cũng vô ích

“Nóng là đúng rồi em ơi! Bê tông ngút trời, hàng loạt như thế, nó hấp thu nhiệt, tỏa ra thì mây gió mô chịu nổi?” – lời nhà nghiên cứu H.T.T. ù ù qua điện thoại. Anh nói đang tìm đường lên núi để ngắm chim, nhưng loay hoay.

Tôi bụng bảo dạ, “thôi ông ơi, ông thừa biết đường mô mà lên, núi bây giờ cũng có barie, muốn qua thì phải xuống xe, tắt máy, xuất trình… tiền”. Ai ngờ, anh dằn giọng: “Khách không có hộ khẩu Đà Nẵng thì 800.000 đồng/lượt/người. Như mình là 450.000 đồng/lượt. Nhưng anh hỏi em, khách du lịch họ đi một lần, ví dụ cả gia đình 4 người, vé đã là 3,2 triệu đồng, hỏi có mấy ai quay lại, nếu họ không giàu? Còn dân Đà Nẵng từ thuở có Bà Nà, cuối tuần rảnh, ưng thì lên chơi, mắc mớ chi phải bỏ tiền mua vé? Của trời đất thì bá tánh muôn dân đều hưởng, giờ nó chiếm hết, rào đường, độc quyền, thử hỏi vô lý không?”.

Tôi cười chua chát. Anh, tôi, chúng ta, những người nhìn Bà Nà như món quà trời đất, bao năm qua, là cái nhìn méo xệch, chua chát, nản phiền trong trùng trùng vô lý. Câu chuyện Sun Group độc chiếm Bà Nà, biến thành tài sản riêng để làm ăn, kiếm lời, đầu năm 2000, báo chí, dư luận đã lên tiếng. Nói rã họng đứt hơi, ông cứ làm, chẳng ai làm chi được ông, bởi chính quyền đã cho ông “kim bài miễn tử”.

Dân vùng Bà Nà – núi Chúa kêu la cho đã, vô ích! Thậm chí, có người là giáo viên, thuở Sun Group giải tỏa, đền bù thảm, kiện miết, bị cho thôi dạy vì không làm đúng chủ trương của Nhà nước.

Cát cứ Bà Nà, biến thành lãnh địa riêng, đó là thành công vang dội của Sun Group. Không ai đủ sức chống lại, bởi đây là pháo đài bất khả chiến bại. Thôi được, ông xây khu vui chơi, nhưng ông chỉ được quyền rào đường, khoanh vùng chỗ ông bỏ tiền qua, chứ sao mọi ngã đường dẫn lên đó, đường từ thuở dân gian truyền nhau “Cọp Bà Nà, ma Phú Túc”, đường những sơn tràng áo cơm kiếm củi, đường của du kích, bộ đội một thuở gian lao, đường của lương dân manh lệ đôi khi chỉ lên núi  thắp nhang lạy Phật, lạy miếu Bà, cũng bị chặn tước hết, là sao? Cái này, khỏi cần Sun Group trả lời, mà chính quyền phải trả lời, bởi nếu không, hóa ra anh giao con dấu, ấn kiếm hết cho tư nhân quản lý đất đai, lãnh thổ.

Có nhà nước nào, chính quyền nào quản lý kiểu vậy không? rừng thì giao kiểm lâm quản lý, nhưng muốn lên Bà Nà, kiểm lâm phải xin phép Sun Group! Nói vậy để kể thêm, rằng cái ngữ như tôi, một thằng nhà báo quèn, làm chi có cửa, khi xe chạy tới cổng vào sân gôn Bà Nà. Câu trả lời như anh bảo vệ, là “không có thẻ, không được vào”.

Bữa lên xã Hòa Ninh, khi được hỏi về chuyện sân gôn 18 lỗ, diện tích 165ha này có gây ô nhiễm không, lãnh đạo xã nói rằng, không nghe dân kiện, còn nguồn nước thải ra sao, xã làm sao mà biết được. Email hỏi Sở Tài nguyên và Môi trường TP.Đà Nẵng, lâu lắc lâu lơ, được hồi đáp rằng, tất cả tốt, không sao hết.

Sân gôn Bà Nà đặt đầu con suối An Lợi, dùng nước đó để phục vụ cho việc tưới cỏ, sinh hoạt. Có người tính toán, mỗi ngày, nó phải xài 5.000m3. Nước từ suối này đổ về sông Túy Loan rồi nhập vào sông Cầu Đỏ, cung cấp nước sinh hoạt cho dân Đà Nẵng. Thời điểm Đà Nẵng la trời nhiễm mặn, thiếu nước, người ta đổ hết cho thủy điện Đắk Mi không cho nước qua sông Cầu Đỏ. Không sai, nhưng chẳng ai vặn vẹo thử, rằng con suối An Lợi đó, nếu không bị Sun Group chặn đã có thể góp phần giải nhiệt cho dân vùng hạ lưu.

Không ai nói cả, cứ y như nói là bị… quả báo khẩu nghiệp tức thì. Nhà nghiên cứu H.T.T. kể, giữa lúc Đà Nẵng ầm ĩ chuyện Sun Group và Quốc Cường Gia Lai lấn sông Hàn sai quy định để phân lô bán nền, anh gửi cho Facebook môi trường của TP.Đà Nẵng bức ảnh một công ty của Sun đổ đất trồng cây lấn ra sông Cổ Cò gần cầu Minh Mạng ở Q.Ngũ Hành Sơn, chưa đầy một nốt nhạc, bức ảnh bị gỡ, chẳng  phản hồi.

Cáp treo như bong bóng bay theo một đường thẳng. Từ ca-bin, những quả bóng tới lui liên tục. Không mây. Chang chang nắng.

Một mình hưởng lợi từ tài nguyên chung

Tôi lội giữa khu nhà Pháp, vườn hoa, đu quay, qua khu ăn chơi ca hát có karaoke, băng qua hầm rượu, rồi vô chùa Linh Ứng. Một cô gái ngồi ở bàn ghi công đức nói sư thầy xuống núi rồi. Giữa sân, một nhóm khách cười nói ầm ĩ, kẻ đứng, người ngồi trước tượng Phật chụp ảnh. Nóng và nóng.

Nếu nói Bà Nà có mây, Cầu Vàng vắt vẻo trong mây như vô vàn lời vàng ý ngọc khen nó, thì chỉ có mùa đông. Còn bây giờ, cổ tôi khô khát, phừng phừng mồ hôi giữa dòng người ùn ùn. Sự yên tĩnh, mát mẻ là xa xỉ. Nhiều khi tôi không hiểu, khi đặt vé đi Bà Nà chơi, người ta có nghe lời chê về nó không, hay chỉ toàn háo hức? Và họ đi về, họ nghĩ gì ngoài những bức ảnh thấy toàn người và những khối nhà xám đanh, cao vút và nắng như bóc trần mình ra?

Ông Hồ Duy Diệm – nguyên Trưởng ban Quy hoạch tỉnh Quảng Nam – Đà Nẵng – kể, năm 1979, ông Hồ Nghinh (bí thư) và ông Phạm Đức Nam (chủ tịch UBND tỉnh) nói: “Ông coi Bà Nà làm được cái chi?”. Ông Diệm cùng 5 anh em đi xe rồi đi bộ, cơm nắm, bắt đầu đi từ 5g, tới 13g thì đụng đỉnh núi, ngó qua quýt cho xong, tụt xuống liền, vì sương mù dày đặc, ai dám ở? Mấy ông lãnh đạo bàn: “Hay mình trồng hoa Đà Lạt”? Sau nữa, ông Hoàng Minh Thắng (bí thư tỉnh ủy) mượn máy bay Quân khu 5 lên một lần, nhưng phi công không dám hạ vì sợ vướng cây.

“Pháp xây khu nghỉ mát vì hồi đó, sĩ quan đi và về Pháp mất 6 tháng, nên họ mới nghỉ lập nơi vui chơi an dưỡng, đưa các bà đầm qua, khỏi mất thời gian. Xin lưu ý là họ an dưỡng, nên kiểu kinh doanh du lịch như bây giờ là ngược hoàn toàn với đặc điểm khí hậu, hệ sinh thái thực vật của Bà Nà. Còn kiến trúc là giống Pháp, nhưng nếu người ta làm xa ra, mỗi khu nhà không nên quá cao, ẩn hiện trong cây thì hay, chứ dồn một đống gạch như hiện tại là kệch cỡm.

Hồi đó, ngồi trong biệt thự cũ, mây bay qua lạnh lắm, thú vị. Giờ thì làm chi có sương, mây? Người toàn đi trong nhà, chen lấn. Núi đẹp là nhờ có đường nhỏ, thoắt ẩn thoắt hiện, rồi lội suối, thế mới là du ngoạn” – ông Diệm nói.

“Tôi thấy Cầu Vàng không như thiên hạ khen. Ở đây, Sun giỏi là khơi sự khác lạ, đánh trúng tâm lý thiên hạ thời buổi tự sướng, chứ theo tôi là chẳng đẹp chi. À, anh nhớ chuyện xem thơ Trạng Quỳnh không? Đó, lên Bà Nà mà không tỉnh táo, bị đám đông xô đẩy cảm xúc, “chúng khẩu đồng từ” thì khác chi xem thơ Trạng Quỳnh (cứ “nghe nói, nghe đồn” rồi ùn ùn kéo nhau đi xem)?”.

Tôi ngồi bệt xuống đầu mố cầu phía vườn hoa, ngó lại hai bàn tay đang ẩn hiện bởi đầu người cao thấp lô nhô như sóng. Bàn tay bí ẩn mọc lên từ núi, hay là hai bàn tay như đòn cương đao, ngũ trảo trong võ thuật vừa chém vừa thọc vào núi, xới tung lên? Sơn thần thổ địa nào mà chịu nổi với trần gian suốt ngày nện chân lên, với con số ước tính trung bình 20.000 lượt người/ngày? Cọp, beo, chim chóc nào mà chịu được tiếng người, tiếng máy khoan, bê tông ầm ĩ? Người ta đã, đang và sẽ tiếp tục bê tông hóa Bà Nà.

Nhưng, đời mà, dẫu biết là xem thơ Trạng Quỳnh nhưng mấy ai lắc đầu đâu? Họ im lặng, bởi biết nói cũng chẳng ai nghe, hỏi cũng không ai trả lời. Hai lần, từ năm 2018 đến nay, tại cuộc họp báo của UBND TP.Đà Nẵng, có nhà báo không giấu được bực mình, rằng tôi hỏi đến lần thứ hai rồi, mỗi năm Sun Group đóng cho Nhà nước bao nhiêu tiền thuế?

Từ lãnh đạo chủ chốt đến mấy ông tài chính, thuế, im re. Thuế của Sun là tiền khai thác tài nguyên thành phố, phải công khai, hà cớ gì lãnh đạo thành phố giấu nhẹm, có phải là bí mật quốc gia đâu?

Thông tin cho thấy, chỉ riêng quý II/2018, Công ty Cáp treo Bà Nà  báo cáo kết quả kinh doanh: sau khi trừ các khoản chi phí, lợi nhuận sau thuế tăng đột biến 160% so với cùng kỳ năm trước, lên gần 300 tỷ đồng. Lũy kế 6 tháng đầu năm 2018, doanh thu đạt 1.371 tỷ đồng, lợi nhuận sau thuế 411 tỷ đồng. Như vậy, tính bình quân mỗi tháng, Công ty Cáp treo Bà Nà lãi gần 70 tỷ đồng.

Ngày 25/3/2019, Sun Group kỷ niệm 10 năm thành lập Bà Nà Hills, thông tin: từ năm 2009-2018, lượng khách tới Đà Nẵng tăng trưởng 463%, du khách đến Bà Nà cũng tăng hơn 160 lần. Cũng thời gian đó, sân bay Đà Nẵng chứng kiến một lượng khách tăng trưởng vượt bậc, từ 2.079.758 khách năm 2009 lên 13.300.000 khách năm 2018.

Đặc biệt, kể từ sau “hiện tượng Cầu Vàng” (hiện tượng truyền thông chưa từng có trong lịch sử du lịch Việt Nam, xảy ra từ năm 2018, khi hàng ngàn tờ báo và trang web, kênh YouTube du lịch uy tín của thế giới đưa thông tin, hình ảnh “Golden Bridge Ba Na Hills”), số chuyến bay quốc tế tới TP.Đà Nẵng từ các thị trường mới như Thái Lan, Hàn Quốc, Ấn Độ… tăng đột biến.

Theo báo cáo của Tổng cục Thuế, năm 2016, trong số 1.000 doanh nghiệp nộp thuế cao nhất, Sun Group tại TP.Đà Nẵng đứng vị trí 681. Năm 2017, họ xếp hạng 365, đứng sau một số công ty xổ số, sản xuất bao bì. Vậy, Sun Group có Bà Nà, có khu khách sạn 5 sao nguyên thủ quốc gia ở Sơn Trà, có bất động sản ở khu Hòa Xuân, chỗ nào ngon tại Đà Nẵng là họ có hết, sao thứ hạng về nộp thuế của họ lại khiêm tốn thế? Một nhà báo nói ngay: “Có thể họ sẽ trả lời là, làm lễ hội pháo hoa lỗ lắm, phải bù (!).

***

Chào Cầu Vàng, tôi xuống núi đây! Cáp vù vù, mình tôi. Mới đây, ông Đặng Minh Trường – Tổng giám đốc Sun Group – trả lời một tờ báo rằng, du lịch mở ra một thế giới mới cho mỗi người, giúp họ có những trải nghiệm, qua đó mang lại hạnh phúc. Đích cuối cùng của mỗi người là tìm kiếm hạnh phúc, và chính những trải nghiệm du lịch sẽ góp phần tạo ra nó, đó có thể là hạnh phúc ngay lúc bạn đi, cũng có thể là cảm xúc thật đẹp về những hoài niệm khi bạn nhớ lại…

Tôi nhớ ông nói thế, và tự hỏi, ai thử làm điều tra xã hội học độc lập, hỏi dân Đà Nẵng (độc lập nghe, chính quyền không can thiệp) rằng: “Bà Nà có mang lại cho ông/bà/anh/chị hạnh phúc không?”. Còn tôi, tôi đang nhớ một người nói Bà Nà là ngón tay chủ, ở giữa của bàn tay 5 ngọn núi vây quanh gồm Sơn Trà, Hải Vân, Bà Nà, Phước Tường, Non Nước, tạo ra thế bao bọc linh thiêng cho đất này, giờ thì bị phá tanh bành rồi, nên mười mấy năm qua, cuộc cờ thế sự lộn xộn đảo điên… 

Nhóm phóng viên

***

Cũng làm du lịch, nhưng Genting khác hẳn Bà Nà

PNO – Giống nhau ở chỗ, cùng làm kinh tế từ du lịch, nhưng nằm ở hai đất nước khác nhau, nên nó bộc lộ quan điểm phát triển kinh tế, sự tôn trọng pháp luật, tính minh bạch trong tài chính, sự tôn vinh của cộng đồng khác nhau.

• Từ ‘nhượng địa’ Bà Nà nhìn về Tam Đảo
• Phá Bà Nà là vi phạm pháp luật

Lời tòa soạn: Bài viết dưới đây của nhà văn Bùi Công Dụng đưa ra so sánh giữa Khu du lịch cao nguyên Genting ở Malaysia, do một tập đoàn tư nhân của Malaysia đầu tư xây dựng, và Khu du lịch Bà Nà, do Tập đoàn Sun Group đầu tư xây dựng. Phát triển kinh tế bền vững là vấn đề được Đảng, Nhà nước, Chính phủ lâu nay hết sức quan tâm và phần lớn khởi động từ các tập đoàn kinh tế, nhưng bao giờ mới được thực hiện trên cam kết nhân văn và văn hóa?

***

Khu du lịch cao nguyên Genting có nguồn gốc là một vùng đồi núi hoang sơ thuộc bang Pahang (4.940ha), có dính một phần nhỏ với bang Selangor (1.110ha) của Liên bang Malaysia. Khu du lịch được bắt đầu xây dựng vào cuối năm 1960. Cao nguyên Genting có độ cao cách mực nước biển 1.800m.

Khu du lịch Bà Nà có nguồn gốc là vùng đồi núi hoang sơ (30.206ha) được xây dựng vào năm 2007.  Khu du lịch Bà Nà có độ cao cách mực nước biển khoảng 1.500m.

Cả hai đều có chung hình ảnh khu du lịch sương mù mờ ảo huyền diệu, nhưng về mệnh danh, một bên là “Thành phố trong mây”, còn một bên là “Khu du lịch trong mây”, tầm vóc thua kém hơn nhiều, chỉ đáng học hỏi, không đáng so sánh.

 

Các dự án ở Genting đều nằm trong thung lũng hoặc xung quanh các vịnh nhỏ

Khu du lịch cao nguyên Genting do ông Dato’s Lim Got Tong – sinh năm 1917, tổng giám đốc một tập đoàn tư nhân ở Malaysia – đầu tư xây dựng. Việc đầu tiên là ông mở các con đường bộ, đường rừng, nhằm phục vụ cho mọi phương tiện xe buýt, tắc-xi, xe đạp, người đi bộ, sau này là đường hàng không, cáp treo, cho dân chúng tự do đi đến được điểm cuối cùng là Khu du lịch cao nguyên Genting. Từ đây, khu du lịch mới bắt đầu thu tiền dịch vụ vui chơi, giải trí…

Khu du lịch Bà Nà do Tập đoàn  Sun Group đầu tư xây dựng. Việc đầu tiên là tập đoàn này cho xây dựng hệ thống cáp treo – tuyến đường độc đạo, duy nhất. Ngay từ ga đầu tiên của tuyến cáp treo này, ông bắt đầu thu tiền. Các tuyến này liên tục được hoàn thành: tuyến 1, ga Suối Mơ – Bà Nà (ngày 25/3/2009); tuyến 2, ga Debay – Morin; tuyến 3, ga thác Tóc Tiên – Indochine (ngày 29/3/2013); tuyến 4, ga Hội An – Marseille (năm 2017); tuyến 5, ga Bordeaux – Louvre (năm 2017)… Tức là Sun Group sẵn sàng tận thu tận gốc, chặn đứng mọi con đường vốn có mà thiên nhiên đã mang lại cho dân chúng.

Đối tượng làm việc của Dato’s Lim Got Tong là các cơ quan quản lý nhà nước về rừng (các phòng quản lý rừng, thiết kế rừng, công nghiệp rừng, các phòng chức năng đặc biệt như đào tạo, kế hoạch, kinh tế lâm nghiệp, lâm sinh, trồng rừng… của các bang Pahang và Selangor, thuộc Cục Lâm nghiệp Malaysia (được thành lập năm 1901), đồng thời quán triệt Luật Lâm nghiệp năm 1993 (điều chỉnh luật năm 1984) của Malaysia, trong đó có nội dung: các hành vi phá rừng và khai thác lâm sản bất hợp pháp bị phạt tiền tối đa từ 5.000RM lên 500.000RM, phạt tù tối đa từ 4 năm lên 14 năm.

Còn ở Đà Nẵng, cụ thể là Bà Nà thì khác. Lợi dụng các điều khoản cấm ghi một cách chung chung trong Luật Bảo vệ và Phát triển rừng năm 1991 (điều 20); Luật Bảo vệ và Phát triển rừng năm 2004 (điều chỉnh bổ sung luật năm 1991) ở điều 12; không tuân thủ quy định “chuyển đổi mục đích sử dụng rừng phải được Thủ tướng cho phép” ở điều 28… (các quy định sơ hở này này không hề có một chế tài phạt cụ thể nào như luật của Malaysia), từ đó phá rừng.

Bà Nà đã được Chính phủ công nhận là khu dự trữ thiên nhiên từ năm 1986. Năm  2003, Chính phủ ban hành Quyết định phê duyệt Chiến lược quản lý hệ thống khu bảo tồn thiên nhiên Việt Nam đến năm 2010 (Quyết định số 192/2003/QĐ-TTg ngày 17/9/2003), trong đó ghi rõ: “Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương có trách nhiệm và có thẩm quyền cao nhất đối với việc thực hiện chiến lược này ở mỗi tỉnh, thiết lập cơ cấu tổ chức phù hợp ở địa phương, lập các kế hoạch hành động cụ thể để thực hiện chiến lược, chỉ đạo cấp huyện thực hiện các nội dung của chiến lược; phối hợp với các bộ, ngành ở trung ương và các nhà tài trợ thu hút các nguồn vốn và trợ giúp kỹ thuật nhằm đẩy mạnh thực hiện chiến lược”. 4 năm sau, năm 2007, lãnh đạo TP.Đà Nẵng giao toàn bộ cái “trách nhiệm và thẩm quyền cao nhất” đó cho Sun Group tại Bà Nà.

Nhiều công trình xây dựng ở Genting được “giấu” vào thiên nhiên

Về công trình xây dựng, Khu du lịch cao nguyên Genting của Dato’s Lim Got Tong được xây dựng theo quan điểm bảo vệ rừng và bảo tồn văn hóa, đó là bố trí các dự án nằm trong thung lũng hoặc xung quanh các vịnh nhỏ, nơi mà công trình có thể được “giấu” vào trong thiên nhiên. Những dự án xây dựng hòa vào cảnh quan tự nhiên ngay từ tính chất của vật liệu xây dựng, để hài hòa với khung cảnh xung quanh; không xây dựng công trình ở đỉnh đồi và các điểm cao để bảo vệ cây xanh, chống bão lũ; chỉ tác động nhẹ nhàng lên mặt đất, giảm thiểu tới mức thấp nhất những dấu tích xây dựng trên cảnh quan tự nhiên, nhằm bảo vệ rừng và hệ động vật…

Tuy các bang được quyền quyết định, bảo vệ rừng là vấn đề rất lớn, nên ở cấp liên bang lại có một hội đồng lâm nghiệp quốc gia, do một phó thủ tướng điều hành; ủy viên hội đồng là cục trưởng các bang. Dato’s Lim Got Tong tiếp tục làm việc với cấp hội đồng quốc gia này khi có vấn đề.

Trong khi đó, Khu du lịch Bà Nà của Sun Group được xây dựng theo quan điểm tàn phá rừng và châu Âu hóa. Đầu tiên, họ cho phá rừng, xây nhiều tuyến cáp treo, lên đến tận đỉnh. Cơ sở hạ tầng thì từ cái gốc là vài công trình cũ của Pháp để lại, chủ trương là chỉ cần tôn tạo, giữ gìn di tích, dưới bàn tay Sun đã “thăng hoa” thành những kiến trúc phương Tây hiện đại, chói lóa trước mắt người dân. Dưới bàn tay Sun, Bà Nà của Việt Nam, văn hóa Á Đông, văn hóa Việt đã biến mất. Như một nhà báo dũng cảm đã viết về bê tông hóa Bà Nà: “…Nhưng kèm theo đó là cảm giác bất an, bê tông cốt thép cứ gặm nhấm dần thiên nhiên hoang dã”.

Về vấn đề minh bạch, công khai tài chính, Dato’s Lim Got Tong, bằng những con số đơn giản, giải thích với chính quyền rằng: Genting (năm 1970) làm ra lợi nhuận 2 triệu RM mỗi năm (khoảng 550.000 USD/năm), 40% của nó là chi nghĩa vụ thuế (khoảng 220.000 USD), còn lại 330.000 USD chi cho đầu tư phát triển, là con số rất ít ỏi. Nếu được ưu đãi 5 năm miễn thuế, toàn bộ lợi nhuận thu được sẽ đem đầu tư trở lại làm khách sạn, dịch vụ du lịch, hồ nhân tạo, hệ thống cáp treo, sân gôn và các dự án khác, thì lợi nhuận lúc đó sẽ tăng gấp nhiều lần, và đến năm thứ sáu, nghĩa vụ thuế sẽ vượt quá cả tổng số thuế thu được trong 5 năm miễn thuế kia.

Một tuần sau, Chính phủ chấp nhận lý luận của ông và cho ông được hưởng cơ chế ưu đãi miễn thuế 5 năm, bắt đầu từ ngày 8/5/1971. Với số tiền thuế được miễn, ông tiếp tục đầu tư mở rộng dự án. Năm 1975, khi lên thăm Genting Highlands, vị thủ tướng thứ hai của Malaysia lúc đó là ông Tun Abdul Razak đã trầm trồ ngợi khen nơi đây và ví nó như một Thụy Sỹ của châu Á. Thấy rõ hiệu quả việc cho miễn thuế đối với Genting, thủ tướng quyết định sẽ kéo dài thời gian miễn thuế thêm 1 năm nữa…

Sun Group giấu biệt thông tin. Mặc dù Luật Kế toán năm 2003 đã quy định chế độ báo cáo tài chính hằng năm, mặc dù Thông tư 200/2014/TT-BTC ngày 22/12/2014 về hướng dẫn chế độ kế toán hành chính doanh nghiệp đã quy định cụ thể, mặc cho Điều 130 của thông tư này cũng đã nói rõ: “Ủy ban nhân dân, sở tài chính, cục thuế các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương có trách nhiệm triển khai hướng dẫn các doanh nghiệp thực hiện thông tư này”, nhưng qua nhiều năm, Tập đoàn Sun Group  vẫn không công khai tài chính nộp ngân sách thành phố trên các phương tiện thông tin đại chúng. Duy nhất có lần nhân dân được biết, đó là  đầu năm nay (tháng 2/2019), Phó bí thư thường trực Thành ủy Đà Nẵng – Võ Công Trí – đến chúc tết và động viên Công ty cổ phần  Tập đoàn Mặt Trời (Sun Group), ca ngợi Sun với gần 1.300 tỷ đồng nộp vào ngân sách thành phố năm 2017, là doanh nghiệp nộp ngân sách đứng thứ hai của thành phố, tạo công ăn việc làm ổn định cho hơn 2.100 lao động

Bao nhiêu năm, Sun Group đã dùng bao nhiêu tài nguyên quốc gia, nộp ngân sách bao nhiêu? Thông tin cứ thế mù mờ. Ủy ban nhân dân, Sở Tài chính, Cục Thuế thành phố  Đà Nẵng cũng im lặng.

Bùi Công Dụng

***

***

 

Âm mưu chiếm 726ha biển Vân Đồn

PNO – Người dân xã Đông Xá, H.Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh đang vô cùng hoang mang trước nguy cơ mất kế sinh nhai vì bãi sá sùng Chương Xá có khả năng trở thành “khu đô thị hạng sang” của Tập đoàn Sun Group trên diện tích 726ha.

• Sun group – ‘ông trời’ không từ trên cao
• Sun Group – ‘ông trời’ không từ trên cao – Bài 2: Danh thắng Tây Thiên trước nguy cơ sụp đổ vì dự án Tam Đảo II
• Khi Sun Group muốn biến đầm tích nước của cả Tam Đảo thành… ao nhà mình

Lấp 726ha biển làm khu đô thị hạng sang

Sá sùng là một loài hải sản đặc trưng của vùng biển Vân Đồn, Móng Cái, Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh. Đây là một nguồn lợi tự nhiên được người dân khai thác thường xuyên, lâu đời. Sá sùng rất tốt cho sức khỏe con người, là một trong những nguyên liệu nấu ăn hảo hạng, có giá trị kinh tế cao.

Nhưng, hàng trăm héc-ta bãi sá sùng có nguy cơ biến mất vĩnh viễn để nhường chỗ cho các dự án phát triển đô thị. Ngày 6/3/2019, Tỉnh ủy Quảng Ninh ban hành Kết luận số 385-KLTU thông báo nội dung buổi làm việc của Ban thường vụ Tỉnh ủy với Tập đoàn Sun Group về việc rà soát tiến độ, kế hoạch triển khai các dự án đầu tư năm 2019.

Trên cơ sở đó, ngày 26/4/2019, UBND tỉnh Quảng Ninh ra Quyết định số 1776/QĐ-UBND về việc chấp thuận địa điểm nghiên cứu lập quy hoạch phân khu tỷ lệ 1/2.000 khu phức hợp thương mại cao cấp bán đảo Cổng Chào, khu kinh tế Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh; đơn vị nghiên cứu quy hoạch là Tập đoàn Sun Group, địa điểm là xã Đông Xá, H.Vân Đồn. 

Theo quyết định này, diện tích dự kiến nghiên cứu khoảng 726ha. Ranh giới cụ thể: phía tây giáp hạ lưu sông Voi Lớn và TP.Cẩm Phả, phía bắc giáp khu đô thị mới xã Đông Xá, phía đông giáp biển, phía nam giáp biển. Như vậy, toàn bộ khu vực bãi sá sùng tự nhiên Chương Xá, xã Đông Xá nằm toàn bộ trong cái gọi là ranh giới nghiên cứu quy hoạch khu phức hợp thương mại cao cấp bán đảo Cổng Chào.

Một so sánh để thấy quy mô lấn biển kinh khủng cỡ nào: Q.Ba Đình của TP.Hà Nội có diện tích 9,25km2, bằng 925ha, tức là chỉ lớn hơn khu phức hợp này khoảng 200ha.

Theo một kiến trúc sư, điều đáng lo nhất là, nếu khu phức hợp này được phê duyệt, người ta sẽ phải đổ xuống biển khoảng 50-60 triệu m3 đất đá để lấp về cốt không (cos 0). Đây là khối lượng đất đá quá lớn, chắc chắn sẽ làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường, môi sinh vùng biển.

Xóa bãi sá sùng, kiếm cả tỷ USD

Không những thế, khu phức hợp này sẽ xóa sổ toàn bộ bãi sá sùng quý ở bãi Chương Xá, xã Đông Xá. Việc cho nghiên cứu xây dựng khu phức hợp này không tôn trọng ý kiến của cấp cơ sở là UBND H.Vân Đồn. Cụ thể, căn cứ vào chức năng, nhiệm vụ được giao, Sở Xây dựng tỉnh Quảng Ninh đã có văn bản số 2152/SXD-QH ngày 17/6/2019 “về việc xác định ranh giới các khu vực bãi sá sùng cần bảo vệ, khai thác, phát triển tại các địa phương Vân Đồn, Hải Hà, Đầm Hà, Cô Tô”.

Sau khi nhận được văn bản trên, UBND H.Vân Đồn đã có văn bản số 1233/UBND-KTHT ngày 25/6/2019 về việc xác định ranh giới các khu vực bãi sá sùng cần bảo vệ, khai thác và phát triển tại H.Vân Đồn.

Theo UBND H.Vân Đồn, đây là khu vực có nguồn lợi sá sùng tự nhiên được khai thác thường xuyên và là kế sinh nhai lâu đời của người dân Vân Đồn, Cửa Ông và Văn Châu (Cẩm Phả). Chỉ tính riêng bãi Chương Xá, có khoảng 800 người đang sinh sống bằng nghề khai thác sá sùng và các thủy sản khác.

Văn bản do ông Mạc Thành Luân – Chủ tịch UBND H.Vân Đồn – ký, nêu rõ: “Từ cơ sở trên, UBND H.Vân Đồn đề xuất đưa khu vực bãi sá sùng Chương Xá vào vùng bảo vệ, khai thác nguồn lợi thủy sản trong giai đoạn đến năm 2035, từng bước chuyển đổi cơ cấu nghề nghiệp, an sinh xã hội cho người dân. Đối với việc nghiên cứu triển khai dự án khu phức hợp thương mại cao cấp bán đảo Cổng Chào, khu kinh tế Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh sẽ nghiên cứu giai đoạn sau năm 2035”.

Theo một chuyên gia, nếu được giao xây dựng khu phức hợp trên, Tập đoàn Sun Group hay bất cứ doanh nghiệp nào cũng dễ dàng kiếm được 3-4 tỷ USD, tức là khoảng 100.000 tỷ đồng. Trong khi đó, xã hội và người dân phải gánh chịu hậu quả từ việc đánh đổi môi trường, tài nguyên thiên nhiên để tạo ra các dự án “siêu lợi nhuận” cho chủ đầu tư.

Ở một góc độ khác, trước nguy cơ loài sá sùng bị tuyệt diệt do bị đánh bắt ngày càng nhiều, cùng với tác động của môi trường, ô nhiễm nguồn nước, ngày 5/11/2011, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã ban hành Thông tư số 01/2011/BNNPTNT xếp sá sùng vào loài có nguy cơ tuyệt chủng lớn, thứ hạng nguy cấp (VU) cần được bảo vệ, phục hồi và phát triển.

Dựa trên tinh thần đó, UBND tỉnh Quảng Ninh đã ban hành Quyết định số 4209/QĐ-UBND ngày 15/12/2016 về việc phê duyệt quy hoạch phát triển ngành thủy sản tỉnh Quảng Ninh đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030, trong đó có nội dung ưu tiên đầu tư phát triển một số đối tượng có giá trị kinh tế cao, mang tính chất đặc trưng của vùng biển Quảng Ninh như sá sùng.

Với tầm quan trọng và những lợi ích kinh tế mà sá sùng đem lại, nếu bãi sá sùng Chương Xá có diện tích khoảng 478ha bị chuyển thành dự án khu phức hợp thương mại cao cấp bán đảo Cổng Chào, sẽ là một mất mát rất lớn và không thể bù đắp đối với sự phát triển kinh tế tỉnh Quảng Ninh. Thu hẹp diện tích bãi sá sùng đồng nghĩa với việc tận diệt nguồn lợi vốn có của tự nhiên, xóa đi nét đặc trưng của vùng biển Quảng Ninh, đồng thời tước đi kế sinh nhai của những hộ dân vốn sinh sống bằng nghề khai thác sá sùng tại nơi đây. Chưa kể, xét về bản chất, đây cũng là một trong những kiểu biến của công thành… “của ông”. 

Nhóm phóng viên

***

Dự án Tam Đảo II như nhát dao chí mạng vào “Mẹ rừng”

PNO – Cho máy xúc, máy ủi vào san lấp ở phân khu bảo vệ nghiêm ngặt, khác gì đâm một nhát dao chí mạng vào hệ sinh thái, vào cơ thể “Mẹ rừng” ở đó?

• Báo cáo đánh giá tác động môi trường của dự án Tam đảo II có nhiều chữ ký khống
• Clip: Điều tra về những sai phạm trong dự án Tam Đảo II, phóng viên Báo Phụ Nữ TP.HCM bị đeo bám, gây áp lực khắp các tỉnh thành
• Dự án Tam Đảo II: Xây dựng khi ĐTM chưa duyệt, ủy viên hội đồng thẩm định nói ‘có vấn đề gì đâu’!

Cần nhớ, trong tự nhiên, cơ chế tự chữa lành vận hành một cách rất tuyệt vời, những hệ động thực vật, các loài, các họ gen luôn tương tác, chuyển biến không ngừng và vẫn trọn vẹn mà chẳng cần bất cứ sự can thiệp nào của con người. Theo quy luật ấy, hệ sinh thái ở đó sẽ tự cân bằng lại tất cả.

Giữ lại phân khu bảo vệ nghiêm ngặt của tất cả các rừng quốc gia cũng như khu bảo tồn cũng chỉ nhằm mục đích duy nhất đó: Để hệ sinh thái tự nhiên, ngôi nhà xanh, nguồn sống (dòng nước mát trong, không khí trong lành, phòng hộ chống thiên tai, nguồn dược liệu quý báu,…) của chúng ta và muôn loài anh em hoạt động và tự phục hồi theo quy luật của nó. Bất cứ tác động thiếu tôn trọng nào từ loài người đều có thể gây ảnh hưởng đến sự phục hồi, chữa lành và sức tái tạo đó.

 

Thạc sĩ Nguyễn Huỳnh Thuật

Theo luật, đó là khu vực “bất khả xâm phạm”. Giờ đây, người ta bê tông hóa lõi rừng, ăn chơi nhảy múa, làm ồn, thiếu tôn trọng muôn loài trong đó, rõ ràng đã vi phạm vào quy luật tự nhiên, trái với những quy định của Chính phủ, với luật định hiện hành. Việc tạo áp lực đột biến và rất mạnh vào khu vực đó, cũng đồng nghĩa với việc đã làm thay đổi hoàn toàn về cấu trúc tự nhiên ở trong đó. Áp lực đa dạng sinh học rất rõ, thậm chí ở mức không thể nào phục hồi lại được. 

Tôi thấy có một điều buồn cười và khó hiểu ở đây, chính nhà nước đưa ra quy định phân định ranh giới và quản lí các phân khu, điều đó đã được Quốc hội thông qua. Tại sao giờ phá đi, làm khác đi? Điều đó khác gì việc, ta đưa ra giới mà không giữ giới?

Giờ đây, tại phân khu nghiêm ngặt ở rừng thiêng Tam Đảo, người ta cho máy xúc, máy ủi vào san lấp, khác gì đâm một nhát dao chí mạng vào hệ sinh thái, vào cơ thể “Mẹ” ở đó?

Con người thông minh, có trí tuệ là con người biết tôn trọng thiên nhiên, biết trở về với nguồn cội – Mẹ rừng, Mẹ thiên nhiên và gìn giữ mái nhà xanh chung, biết để cho thiên nhiên trong ta và ngoài ta tự chữa lành.

Tương tự, một chính phủ thông minh, trí tuệ thì phải biết tôn trọng luật thiên nhiên, bảo vệ môi trường, bảo vệ ngôi nhà xanh đích thực.

Tất nhiên, hầu hết doanh nghiệp chỉ nhìn khía cạnh lợi ích kinh tế, điều đó không có gì lạ. Nhưng doanh nghiệp có tâm và tầm sẽ không bao giờ làm tổn hại: văn hoá, đời sống người dân địa phương, thiên nhiên và môi trường. Trong vai trò điều hành, những nhà quản lí cũng phải nhìn thấy khía cạnh môi trường, văn hóa, xã hội và tâm linh trước khi đặt bút bất cứ quyết định nào.

Bởi lẽ, một khi môi trường tự nhiên bị phá hủy, nguồn nước và không khí bị ô nhiễm, đất đai sạt lở, hạn hán là những hậu quả theo ngay sau đó. Nạn nhân đầu tiên và trực tiếp không ai khác, chính là những người sống vùng “hạ lưu” của Tam Đảo II.

Nguyễn Huỳnh Thuật là người sáng lập nhóm Yêu quý Bảo vệ Cát Tiên (SCT) và “Rừng Gọi Cát Tiên”. Anh cũng là người gửi bản kiến nghị đến Chủ tịch nước cảnh báo phương án xây dựng hai thủy điện 6 và 6A xóa sổ hằng trăm hécta rừng nguyên sinh, đe dọa hủy diệt hệ sinh thái Vườn quốc gia Cát Tiên vào 8 năm trước. Hơn 4.000 chữ ký ủng hộ từ nhiều vùng miền, cả trong và ngoài nước, cùng sự phản biện từ các nhà khoa học của nhóm SCT và hậu thuẫn của công luận đã khiến Chính phủ ra văn bản dừng lại dự án này.

Với nhiệm vụ bảo vệ nguyên vẹn các hệ sinh thái, nguồn gen sinh vật, đặc biệt là các loài đặc hữu và bảo vệ rừng đầu nguồn vùng đồng bằng trung du Bắc bộ và thủ đô Hà Nội – đặt ra từ những ngày đầu thành lập vào năm 1996, Vườn quốc gia Tam Đảo giống như bà mẹ chở che cho hàng triệu triệu đứa con bên dưới.

Bây giờ, mẹ bị thương, nguồn sữa đang bị ô nhiễm, đang cần chữa lành, lại không được chữa lành, những đứa con bên dưới chịu ảnh hưởng như thế nào, tôi không cần nói nhiều, chắc hẳn những ai có lương tri đều không thể không nhìn thấy hiện trạng trước mặt đó và những hệ luỵ nghiêm trọng về sau.

Năm 2007, tôi và rất nhiều nhà khoa học khác đã lên tiếng phản biện khi UBND tỉnh Vĩnh Phúc và Bộ NN-PTNT đồng ý cho Công ty Vietnam Parners LLC. (Hoa Kỳ) lập ý tưởng quy hoạch cũng như thuê chuyên gia Hoa Kỳ phác thảo ý tưởng quy hoạch xây dựng khu du lịch sinh thái ở 300ha rừng (Dự án Tam Đảo II), trên tổng diện tích từ 500-600ha của khu Tam Đảo II.

Tiếng nói mạnh mẽ của dư luận khi đó đã buộc Chính phủ phải có công văn số 2213/VPCP-NN yêu cầu kiểm tra, ngăn chặn việc tác động làm thay đổi điều kiện tự nhiên của khu bảo vệ nghiêm ngặt VQG Tam Đảo và dự án Tam Đảo II lúc đó đã dừng lại và đưa ra khỏi quy hoạch.

Thế mà, chẳng hiểu vì sao, sau đó, dự án mang tên này đến nay vẫn được thực thi và dưới tên chủ đầu tư khác: Sun Group – Tập đoàn Mặt trời? 

Bê tông hóa lõi rừng, dự án Tam Đảo II (khoanh tròn) đang vấp phải nhiều ý kiến phản đối từ dư luận

Rừng là sự sống, là lá phổi xanh, ngôi nhà xanh chung của chúng ta. Vì thế, câu chuyện dự án Tam Đảo II không đơn thuần là câu chuyện riêng của tỉnh Vĩnh Phúc, Bộ NN-PTNT hay Bộ TN-MT, mà còn là câu chuyện chung của toàn xã hội. Trách nhiệm lên tiếng bảo vệ phức hợp rừng thiêng Tam Đảo nói riêng và các phức hợp rừng – di sản cả nước nói chung là trách nhiệm của toàn dân, toàn Đảng, Chính phủ, Nhà nước và Quốc hội.

Dự án đã khởi công, một phần rừng bị triệt hạ, muôn thú ra đi… Tuy vậy, không bao giờ là quá muộn để dừng lại và thay đổi cho đúng và tốt hơn. Dù muộn còn hơn không, vấn đề hệ trọng này thiết nghĩ Tổng bí thư kiêm chủ tịch nước cần có ý kiến chỉ đạo dừng lại, làm rõ và phải được công khai ĐTM, công khai phản biện và đưa ra Quốc hội để xem xét một cách thận trọng, thấu đáo.

Thạc sĩ Nguyễn Huỳnh Thuật 

 

Advertisement

Chia sẻ:

• Twitter

• Facebook

Thích bài này:

Thích

Đang tải…

Liên quan