Nên hay chưa nên công nhận 2 giống điều AB29 và AB05-08
Thứ Tư 05/04/2017 , 09:10 (GMT+7)
Việc nên hay chưa nên công nhận hai giống điều AB29 và AB05-08 nằm trong bộ giống Quốc gia để phát triển nhận được những ý kiến tranh luận thế nào từ các chuyên gia?
Nên công nhận sản xuất thử
Trao đổi với NNVN, ông Nguyễn Như Hiến, chuyên viên Cục Trồng trọt, cho biết, hai giống AB29 và AB05-08 có những ưu điểm là đạt năng suất tốt, kích cỡ hạt đạt yêu cầu dưới 170 hạt/kg, tỷ lệ nhân cũng đạt so với yêu cầu tối thiểu là 28%… Khả năng kháng sâu bệnh của 2 giống điều này ở mức trung bình.
Giống điều AB29.
Tuy vậy, trước những băn khoăn của Hiệp hội Điều Việt Nam (VINACAS) đối với các số liệu đánh giá về kích cỡ hạt, tỷ lệ nhân…, Cục Trồng trọt đã đề nghị Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển cây điều nhờ một đơn vị độc lập, đánh giá lại những chỉ tiêu trên ngay trong vụ điều này.
Về việc hai giống điều AB29 và AB05-08, tuy chưa được công nhận trong danh mục của Bộ NN-PTNT nhưng hiện đã được nhân giống, kinh doanh giống và trồng trên diện tích không nhỏ. Ông Hiến cho hay, nếu theo Pháp lệnh giống cây trồng thì như vậy là không đúng. Nhưng đây là cái sai chung, vì có một thực tế là hiện nay, toàn bộ các giống điều đang được sản xuất ở Việt Nam, kể cả những giống đã sản xuất rộng rãi hàng chục năm nay, đều chưa có tên trong Danh mục giống cây trồng được phép sản xuất kinh doanh ở Việt Nam.
Chính vì vậy, theo ông Hiến, nên công nhận sản xuất thử đối với 2 giống AB29 và AB05-08. Bởi nếu không công nhận hai giống này, sẽ không có những giống điều hợp pháp để nông dân sản xuất.
Tuy nhiên, ông Hiến cũng băn khoăn về việc chất lượng nhân điều của hai giống AB29 và AB05-08 kém hơn so với giống điều PN1 (là giống đã được công nhận sản xuất thử từ năm 2006, nhưng đến năm 2011 đã hết hạn sản xuất thử). Nếu nông dân trồng đại trà hai giống AB29 và AB05-08 mà nhỡ DN lại không mua điều nguyên liệu từ hai giống này vì chất lượng không tốt, thì sẽ xảy ra những vấn đề về đầu ra.
Còn hạn chế?
Trong khi đó, một số chuyên gia về cây điều cho rằng hai giống điều AB29 và AB05-08 còn bộc lộ nhiều hạn chế.
Một chuyên gia nghiên cứu lâu năm về cây điều là ông Phạm Văn Đẩu, cho hay, hai giống AB29 và AB05-08 có những đặc điểm đáng lưu ý như sớm cho trái bói; dạng tán đẹp, lá to hơn các dòng điều Việt Nam; phát triển cành cấp một mạnh hơn các dòng điều Việt Nam, cành dẻo; chùm hoa, chùm quả đẹp, kích cỡ hạt lớn (hạt khô biến thiên từ 105-145 hạt/kg, ở ẩm độ ≤ 10%); tình hình sâu bệnh và chịu khô hạn chưa có gì sai khác với các giống điều Việt Nam…
Tuy nhiên, 2 giống này có nhược điểm là khi phơi khô, tỷ lệ hao hụt cao hơn so với giống điều Việt Nam; hạt sau khi phơi khô thả vào nước có tỷ lệ số hạt nổi từ 52-82% (hạt nổi khi qua công đoạn làm sạch vỏ lụa, tỷ lệ nhân bể vỡ sẽ cao hơn so với hạt điều Việt Nam). Về tỷ lệ nhân điều, ông Đẩu đã so sánh: Trong các báo cáo của Trung tâm giống điều, tỷ lệ nhân của giống AB29 từ 30-32%, giống AB05-08 từ 29-34%. Còn kết quả phân tích của CAFECONTROL là: giống điều AB29 đạt tỷ lệ nhân 28,27% ở ẩm độ 6,96%; giống AB05-08 đạt tỷ lệ nhân 28,12% ở ẩm độ 8,15%.
Tương tự, ông Phạm Văn Nguyên là người có hàng chục năm nghiên cứu về cây điều, cho rằng, cả hai giống AB29 và AB05-08 đều là giống điều nhập nội, có nguồn gốc từ Thái Lan. Hiện cả hai giống còn thiếu sự ổn định về mặt hình thái cũng như năng suất, chất lượng hạt và nhân. Cụ thể, về năng suất, tuy cho năng suất 2-3 tấn/ha, nhưng còn thua xa năng suất 4-5 tấn dự kiến sau 8 năm trồng; cỡ hạt còn thay đổi nhiều, tỷ lệ nhân quá thay đổi, khi từ 29-34%, lúc từ 28-32%…
Ông Nguyên cũng cho biết, tại một Hội nghị cố vấn về sản xuất điều, tổ chức tại Thái Lan năm 1997, FAO đã khuyến cáo: “Hạn chế chính của phát triển điều hiện nay là thiếu các giống điều thích nghi với từng vùng sản xuất. Thậm chí các nước Thái Lan, Ấn Độ, Philippines đã có các giống điều được công nhận nhưng lại không cho năng suất ổn định khi trồng ở các vùng khác nhau tại chính những nước này”.
Chính vì vậy, nhiều chuyên gia điều quốc tế cho rằng các nước trồng điều không nên sử dụng những giống điều nhập khẩu để nhân giống vô tính, kể cả những giống tốt từ một nước nào đó. Bởi cây điều có những đặc tính khiến cho các giống điều, kể cả giống tốt ở nơi này, khi mang tới nơi khác hầu như không cho kết quả mong muốn về năng suất, chất lượng hạt.
Trước hết, đó là bản chất di truyền của cây điều chưa ổn định. Vì lý do này mà cây điều ghép thường chỉ đạt được một phần ưu điểm của cây điều mẹ. Đồng thời, cây điều dễ dàng thụ phấn chéo (nhận phấn của bất cứ cây điều nào mọc gần nó), do đó dễ bị ảnh hưởng xấu về năng suất, chất lượng từ những cây điều kém hơn, cũng như dễ bị tác động bởi điều kiện sinh thái khác nhau.
Ông Đặng Hoàng Giang, Phó Chủ tịch Hiệp hội Điều Việt Nam (VINACAS), cho biết: Hiệp hội này luôn ủng hộ việc nghiên cứu, chọn tạo các giống điều mới có chất lượng tốt. Tuy nhiên, trước khi công nhận, triển khai rộng rãi việc sản xuất một giống điều mới, cần phải tiến hành các bước khảo nghiệm, đánh giá một cách bài bản, đúng quy định.
Với hai giống AB29 và AB05-08, VINACAS đề nghị ngành nông nghiệp cần có một hội nghị mời rộng rãi các viện, trường, địa phương, chuyên gia cây điều, doanh nghiệp… để đánh giá một cách toàn diện, khách quan về hai giống này.
