Siêu âm gan và những điều bạn cần biết

Siêu âm gan là một phương pháp sử dụng sóng âm thay vì tia bức xạ như X-quang hay chụp cắt lớp vi tính. Nó rất có lợi trong giai đoạn đầu của ung thư gan, khi bệnh nhân thường không biểu hiện triệu chứng. Khi đó, siêu âm cực kỳ hữu ích trong việc tìm ra các khối u. Hãy cùng tìm hiểu những gì bạn nên biết về phương pháp này nhé.

1. Những triệu chứng cho thấy gan cần được kiểm tra

Có một số dấu hiệu, triệu chứng và có thể liên quan đến bệnh gan. Từ đó, bác sĩ sẽ chỉ định các biện pháp hỗ trợ khảo sát chức năng gan. Ví dụ: giảm cân không rõ nguyên nhân, khó chịu ở bụng (vùng hạ sườn phải, thượng vị. Hoặc thường xuyên mệt mỏi, suy nhược, vàng da. Thậm chí, bệnh nhân có thể sờ thấy khối ở vùng bụng bên phải. Một số trường hợp xuất hiện rối loạn đông máu khi khám sức khỏe. Đây đều là những triệu chứng thường gặp khi có bệnh lý về gan.

Như vậy, khi có các triệu chứng này, bạn nên sắp xếp để kiểm tra sức khỏe và tình trạng gan của mình.

2. Siêu âm gan có thể thấy gì?

– Có thể thấy tương đối đầy đủ cấu trúc giải phẫu và sự hiện diện của các bất thường trong gan.

– Siêu âm có thể phân biệt các u nang với khối rắn. Các u nang đơn giản có thành mỏng và chứa chất lỏng, hiển thị ở trung tâm tối hơn so với các khối rắn. Các u nang phức tạp có thể có các cục (nốt), vôi hóa hoặc nhiều dải xơ liên quan.

– Các khối rắn thậm chí có thể được đánh giá lưu lượng máu bằng kỹ thuật gọi là siêu âm Doppler. Khi đó, các khu vực nang bên trong khối cũng có thể được phân biệt với các phần còn lại.

– Phương pháp chẩn đoán hình ảnh này có thể phát hiện, đánh giá các bệnh gan lan tỏa. Chẳng hạn như gan nhiễm mỡ, xơ gan và viêm gan. Ví dụ, trên siêu âm, gan nhiễm mỡ thường sáng hơn (“dội âm” hoặc “giảm âm”) gan bình thường. Trong khi đó, viêm gan có thể kém sáng hơn (“giảm âm”). Gan bị xơ thường bị teo lại và sần sùi.

– Khảo sát đường mật trong gan với các ống dẫn mật bị giãn và bất kỳ chất lỏng nào gần gan (cổ trướng, tụ dịch) cũng sẽ hiển thị trên siêu âm. Các cơ quan khác, bao gồm túi mật, thận phải, và ít nhất một phần của tuyến tụy cũng quan sát được.

3. Có phát hiện được ung thư gan qua siêu âm không?

3.1. Phương pháp này có khả năng phát hiện ung thư gan

Qua siêu âm có thể phát hiện nhiều khối gan ung thư (ác tính) và không ung thư (lành tính). Một khối càng khác biệt về hình dáng thì càng dễ nhìn thấy hơn bằng siêu âm. Do đó, nó sẽ nổi bật hơn so với tổ chức xung quanh. Việc phát hiện các khối bất thường sẽ hiệu quả hơn khi có máy siêu âm tốt và bác sĩ siêu âm giỏi.

Tuy nhiên, xương, vôi hóa và khí là những rào cản đối với chùm tia siêu âm. Mô mỡ ở phía trước hoặc trong gan cũng làm giảm sự xuyên qua của chùm tia. Do đó làm giảm khả năng nhìn thấy các khối.

Một khó khăn thường gặp là phân biệt các khối ung thư và không phải ung thư. Ngày nay, hệ thống máy siêu âm tăng cường độ tương phản (CEUS) là một kỹ thuật hữu ích để đánh giá các tổn thương gan không đặc trưng. Với CEUS, chất tương phản microbubble được tiêm vào tĩnh mạch trong quá trình siêu âm. Nó giúp hình dung rõ hơn lưu lượng máu. Qua đó tạo điều kiện thuận lợi để phân biệt các tổn thương nhất định. Đồng thời giúp theo dõi các tổn thương đang có tại gan.

3.2. Gan có khó siêu âm không?

Gan là tạng đặc lớn nhất trong cơ thể. Tuy nhiên, kích thước của gan không cản trở việc phản ánh hình ảnh qua siêu âm. Mô gan rất thích hợp để đánh giá qua siêu âm. Chỉ cần máy siêu âm có một đầu dò tốt và có đủ độ xuyên thấu.

Có một số kỹ thuật giúp việc siêu âm khảo sát tình trạng gan được tốt hơn. Ví dụ, vì siêu âm không thể đi qua xương sườn, bác sĩ có thể yêu cầu bệnh nhân hít thở sâu để đẩy gan xuống dưới xương sườn. Khi đó bác sĩ có thể nhìn rõ hơn hình ảnh gan.

4. Kết quả siêu âm gan

Có rất nhiều thuật ngữ khác nhau được sử dụng trong các tờ kết quả siêu âm kiểm tra gan. Chúng dùng để mô tả cả gan bình thường và gan bất thường. Kết quả siêu âm thường mô tả “độ hồi âm” và “độ tạo âm vang” của nhu mô gan. Đồng thời ghi lại bất kỳ tổn thương nào (như u nang, khối rắn …) có thể nhìn thấy khi khám.

Có thể xuất hiện các mô tả:

– Một tổn thương cụ thể có tối hơn (giảm âm) hoặc sáng hơn mô gan bình thường không.

– Vùng bờ, ranh giới của tổn thương cũng thường được mô tả. Ví dụ: nhẵn, không đều …

– Lưu lượng máu bên trong vùng tổn thương trên siêu âm Doppler.

– Các ống dẫn mật trong hoặc ngoài gan sẽ được kiểm tra xem có giãn bất thường hay không. Nếu có, có thể khảo sát nguyên nhân gây ra là gì.

– Sự tích tụ chất lỏng (dịch) bất thường tại gan và vùng xung quanh gan.

– Các cơ quan hoặc bộ phận khác tại vùng bụng cũng thường được kiểm tra khi siêu âm. Bệnh nhân có thể được phát hiện bệnh lý về túi mật hoặc sỏi thận kèm theo.

Tổng kết

Nhìn chung, siêu âm là một phương pháp rất phổ biến, đối với cả nhân viên y tế và bệnh nhân. Kỹ thuật này vô cùng có giá trị trong việc khảo sát tình trạng gan cho bệnh nhân. Đó là bởi độ chính xác cao của siêu âm. Bên cạnh đó là sự tiện lợi, dễ thực hiện và chi phí khá thấp. Người bệnh cần nắm được những kiến thức cơ bản về siêu âm gan. Từ đó chủ động kiểm tra sức khỏe, kiểm soát, phát hiện và điều trị sớm nếu có bệnh lý.