Siêu âm hạch vùng cổ: Phát hiện bệnh gì và quy trình thực hiện

Siêu âm hạch vùng cổ là phương pháp chẩn đoán hình ảnh không xấm lấn, an toàn, chính xác, tiện lợi đang được áp dụng rộng rãi tại nhiều cơ sở y tế. Thông qua quy trình siêu âm hạch vùng cổ, bác sĩ có thể phát hiện các bệnh lý liên quan, từ đó đề ra phác đồ chữa trị hiệu quả.

Hạch tại vùng cổ có thể là dấu hiệu cảnh báo nhiều căn bệnh nguy hiểm, để lại biến chứng nặng nề, thậm chí đe dọa đến tính mạng. Do đó, khi phát hiện vùng cổ xuất hiện hạch, người bệnh không nên chủ quan mà hãy đến cơ sở y tế uy tín để thăm khám sớm.

Siêu âm hạch vùng cổ là kỹ thuật an toàn, được thực hiện nhanh chóng, mang đến kết quả chính xác, hỗ trợ bác sĩ chẩn đoán, tư vấn cho người bệnh biện pháp chữa trị hữu hiệu. Vậy quy trình siêu âm hạch vùng cổ được tiến hành ra sao, giúp phát hiện được những bệnh gì?

Mục Lục

Siêu âm hạch vùng cổ là gì?

Siêu âm hạch vùng cổ là phương pháp sử dụng sóng siêu âm tần số cao để thu lại hình ảnh của cấu trúc bên trong hạch cổ. Sau khi xem xét hình ảnh siêu âm, bác sĩ có thể nhận biết những biểu hiện bất thường và đưa ra chẩn đoán.

Siêu âm hạch tại vùng cổ là kỹ thuật không xâm lấn, được đánh giá an toàn. Khi thực hiện, người bệnh sẽ không cảm thấy khó chịu hay đau đớn. Hình thức siêu âm này cũng phù hợp với đa số người bệnh, có chi phí thấp và được tiến hành nhanh chóng.

Siêu âm hạch ở vùng cổ có thể giúp bác sĩ quan sát hình dáng, kích thước, mật độ, vị trí của hạch cổ. Từ đó, bác sĩ sẽ nhận định, đánh giá tình trạng bệnh thông qua các dấu hiệu không bình thường. Kỹ thuật siêu âm hạch vùng cổ gồm các bước cơ bản như sau:

Bác sĩ tiến hành bôi lên đầu dò máy siêu âm một lớp gel chuyên dụng.
Tiếp theo, bác sĩ sẽ di chuyển đầu dò máy siêu âm ở vùng cổ cần được xác định hình ảnh.
Sóng siêu âm tần số cao sẽ phát tín hiệu, song song đó, hình ảnh cấu trúc của hạch cổ được thu lại và phản ánh trên màn hình.
Hình ảnh siêu âm sẽ được bác sĩ quan sát cẩn thận và in ra để trả kết quả cho bệnh nhân.

Hạch bạch huyết xuất hiện tại cổ là vị trí phổ biến có thể liên quan đến một số bệnh lý như lao, ung thư hạch, di căn. Trong quá trình quan sát, đánh giá hạch bạch huyết ở cổ, siêu âm được xem là công cụ hình ảnh ban đầu hữu ích. Lý do là vì nó sở hữu độ đặc hiệu cao khoảng 95%, độ nhạy lên đến 98% khi áp dụng phối hợp với kỹ thuật chọc hút tế bào bằng kim nhỏ (FNAC).

So với cách sờ nắn, độ nhạy khi phát hiện hạch cổ của phương pháp siêu âm sẽ cao hơn. Tương ứng là 73,3% (sờ nắn) và 96,8% (siêu âm). Bác sĩ sẽ đánh giá được hình thái và sự phân bố mạch máu của hạch bạch huyết thông qua kỹ thuật siêu âm Doppler năng lượng. Trong khi đó, siêu âm Doppler có khả năng đo sức cản mạch máu và vận tốc của dòng máu.

Hạch bạch huyết cũng được đánh giá bằng phương pháp chụp cắt lớp vi tính (CT). Thế nhưng, trong việc nhận biết, xác định các hạch bạch huyết nhỏ, độ nhạy cảm của nó kém hơn kỹ thuật siêu âm. CT cũng khó phát hiện ra những hạch bạch huyết có đường kính < 5 mm. Trong khi đó, nếu thực hiện siêu âm thì có khả năng nhận ra, phát hiện hạch bạch huyết nhỏ đến 2 mm.

Hiện nay, chụp cộng hưởng từ (MRI) cũng là phương pháp được ứng dụng nhằm mục đích đánh giá hạch cổ. Thế nhưng, MRI khó phát hiện ra tình trạng hạch bạch huyết bị vôi hóa. Trong khi đó, siêu âm hạch vùng cổ có thể giúp nhận biết hiện tượng vôi hóa tương đối dễ dàng. Vôi hóa trong hạch được xem là dấu hiệu hữu ích giúp bác sĩ xác định hạch lao hay hạch di căn xuất phát từ bệnh ung thư biểu mô nhú và tủy của tuyến giáp.

Khi nào thì cần siêu âm hạch vùng cổ?

Trong quá trình hoạt động của hệ miễn dịch, vai trò của hạch cổ cũng rất quan trọng. Hạch bị sưng có thể là dấu hiệu cảnh báo cho sự xuất hiện của tác nhân gây bệnh. Nếu hạch cổ có những triệu chứng bất thường dưới đây bạn nên sắp xếp thời gian đến cơ sở y tế siêu âm, thăm khám:

Vùng cổ nổi lên nhiều hạch, có biểu hiện sưng to: Hạch không đau dù đang bị sưng thường là triệu chứng của vấn đề liên quan đến bạch cầu, bệnh mạn tính, ác tính trong thời kỳ đầu.
Cảm thấy đau khi chạm vào hạch: Đau một cách tự nhiên và xuất hiện chủ yếu vào ban đêm. Tình trạng này có khả năng là dấu hiệu của bệnh hạch di căn, ác tính, cấp tính,…
Bệnh nhân cảm thấy chán ăn, mệt mỏi, đối mặt với tình trạng sốt,…
Vùng da xung quanh hạch bị bầm tím, loét, đỏ, nóng,…

Trong việc phát hiện và chẩn đoán bệnh, hình thức thăm khám hạch có ý nghĩa vô cùng to lớn. Vì nó sẽ giúp bác sĩ đề ra phác đồ chữa trị hợp lý, kịp thời, giúp bệnh nhân cải thiện tình trạng sức khỏe. Do đó, bạn nên đến cơ sở y tế siêu âm hạch vùng cổ nếu chẳng may gặp phải những triệu chứng đáng ngờ. Thông qua quá trình điều trị, bác sĩ sẽ giúp bạn hạn chế các biến chứng nặng nề có thể xảy ra.

Siêu âm hạch vùng cổ phát hiện bệnh gì?

Siêu âm hạch tại vùng cổ có thể giúp bác sĩ nhận ra một số bất thường dưới đây:

1. Vị trí của hạch

Những bất thường về vị trí của hạch có thể được phát hiện bằng phương pháp siêu âm như:

Xuất hiện bên cạnh động mạch chủ: Nhận thấy ở 50% người bị bệnh non – Hodgkin và 25% trường hợp mắc Hodgkin.
Hạch nằm sâu bên trong lớp phúc mạc: Người mắc bệnh Lymphoma thường gặp tình trạng này.

2. Hình dạng hạch

Siêu âm hạch vùng cổ cũng chỉ ra các điểm bất thường về hình dạng của hạch, gồm có:

Hạch hình tròn thường là loại ác tính.
Thông thường, hạch lành tính sẽ thon dài, có hình bầu dục.
Hạch di căn thường có hình tròn, phần vỏ dày lên nhưng không được đều.
Một vài khối u hay hạch sau lớp phúc mạc sẽ phát triển. Chúng cũng lan theo các khoang sau phúc mạc, đồng thời chen vào giữa những cấu trúc mạch máu và gây ra tình trạng chèn ép. Người bệnh Ganglioneuroma, Lymphoma có thể gặp vấn đề này.
Người mắc bệnh Lymphoma, lao có thể gặp tình trạng các hạch phát triển tập trung quanh một trục mạch máu chính, bao gồm tĩnh mạch và động mạch.
Những mạch máu lớn sẽ được bao quanh bởi lớp “áo” do các hạch tập trung tạo ra.

3. Kích thước hạch

Đặc điểm bất thường về kích thước hạch cũng được phát hiện bằng kỹ thuật siêu âm, cụ thể là:

Mật độ hạch: Mật độ phân bố của hạch không đều. Hạch lao thường có biểu hiện này.
Kích thước hạch thường rơi vào khoảng 1 cm. Thậm chí, kích thước hạch cũng có thể lên tới 1,5 cm khi nó bị sưng to.
Kích thước của hạch bị viêm đôi khi sẽ phát triển rất lớn. Theo thời gian, hạch sẽ có sự thay đổi về kích thước. Ở giai đoạn đầu, kích thước của hạch ác tính có thể vẫn còn nhỏ nhưng nó sẽ dần to ra.

4. Số lượng hạch

Siêu âm cũng hỗ trợ bác sĩ nhận biết các bất thường về số lượng hạch, gồm có:

Ít hoặc chỉ có một hạch, số lượng không gia tăng thêm: Thường là dấu hiệu của bệnh viêm hạch.
Ban đầu có ít hạch nhưng theo thời gian chúng sẽ gia tăng về số lượng và lan rộng hơn: Người bị u Lympho thường gặp tình trạng này.
Ngay từ ban đầu đã xuất hiện nhiều hạch: Biểu hiện của bệnh bạch cầu mạn, cấp tính,…

Siêu âm hạch vùng cổ được đánh giá là phương pháp hữu ích, giúp bác sĩ chẩn đoán bệnh lý một cách kịp thời, nhanh chóng.

Quy trình siêu âm hạch vùng cổ

Chúng ta đã biết siêu âm hạch tại vùng cổ giúp bác sĩ phát hiện bệnh lý gì. Tiếp theo hãy cùng tìm hiểu về quy trình thực hiện phương pháp này, cụ thể như sau:

1. Trước khi siêu âm hạch

Trước khi tiến hành siêu âm hạch vùng cổ cần chuẩn bị:

Người thực hiện kỹ thuật siêu âm: Bác sĩ chẩn đoán hình ảnh sẽ đảm nhiệm công việc này.
Phương tiện: Máy siêu âm có tần số cao hơn 7MHz, dùng đầu dò phẳng. Nên sử dụng loại máy siêu âm kết hợp với kỹ thuật Doppler màu để nâng cao hiệu quả thăm khám. Bên cạnh đó cần chuẩn bị khăn vải và gel chuyên dụng.
Bệnh nhân: Người bệnh cần được cung cấp thông tin về kỹ thuật siêu âm để biết cách phối hợp cho đúng khi thực hiện. Bệnh nhân không cần chủ động chuẩn bị gì nhiều, có thể ăn uống thoải mái. Vì việc này không làm ảnh hưởng đến kết quả của phương pháp siêu âm. Người bệnh cũng cần cung cấp cho bác sĩ đầy đủ thông tin về vấn đề mà bản thân đang gặp phải.

2. Thực hiện siêu âm hạch

Để quy trình siêu âm hạch vùng cổ diễn ra thuận lợi, bệnh nhân cần nằm đúng tư thế theo hướng dẫn của bác sĩ. Người bệnh phải nằm ngửa cổ, hai tay xuôi theo người hoặc đặt trên bụng. Sau đó, bác sĩ tiến hành thao tác siêu âm hạch tại vùng cổ cho bệnh nhân thông qua các bước dưới đây:

Bước 1: Bôi lên vùng có hạch cổ một lớp gel chuyên dụng. Tiếp theo, bác sĩ bắt đầu quét qua những nhóm hạch tại cổ bằng đầu dò siêu âm. Để tránh bỏ sót bất kỳ tổn thương nào, thao tác quét đầu dò trên da bệnh nhân phải được thực hiện liên tục.
Bước 2: Lúc xác định hạch khi siêu âm cần mô tả:
- Đường bờ và hình dáng hạch.
- Xác định số lượng hạch và vị trí nhóm hạch đang có biểu hiện bất thường.
- Đo kích thước của hạch: Bác sĩ cần đo độ dày phần vỏ hạch, đường kính dọc, ngang cũng như tỷ lệ giữa hai đường kính này nhằm mục đích định hướng nguy cơ ác tính,…
- Đánh giá cấu trúc độ hồi âm của hạch: Bác sĩ sẽ xem xét sự giảm, tăng hay đồng âm, biểu hiện hoại tử, hóa dịch, vôi hóa trong hạch,…
- Siêu âm Doppler hạch: Việc làm này giúp bác sĩ đánh giá biểu hiện tăng sinh mạch tại trung tâm hay vùng vỏ hạch.
- Xác định tổ chức của rốn hạch: Cụ thể là xem xét tình trạng vỏ hạch có độ dày không đồng đều và xác định rốn hạch còn hay mất.
- Ngoài hạch vùng cổ thì cần tiến hành khảo sát các tạng lân cận: Phải thực hiện khảo sát tại tuyến giáp, tuyến nước bọt của người bệnh nếu nhận thấy tình trạng hạch cổ bất thường, nhất là khi xuất hiện hạch thượng đòn.
Bước 3: Tiến hành đánh giá kết quả siêu âm hạch vùng cổ
- Bình thường: Hạch có hình bầu dục, đường kính trục ngắn < 10mm, xuất hiện ở một số vị trí như vùng tam giác cổ sau, góc hàm, dưới hàm. Bên cạnh đó khi siêu âm thường nhìn thấy rõ rốn hạch.
- Bệnh hạch ác tính: Xuất hiện hạch tại vị trí bất thường như thượng đòn, có kích thước lớn, thường là hình tròn. Khi quan sát thông qua phương pháp siêu âm có thể không thấy rõ rốn hạch, vỏ cũng dày không đồng đều, tăng sinh mạch ngoại vi, giảm âm. Ngoài ra, bên trong hạch có thể xuất hiện vôi hóa,… Cấu trúc hạch sẽ bị thay đổi khi mắc bệnh u Lympho. Khối u ác tính gây ra tình trạng di căn hạch.
- Hạch viêm: Nó thường có hình dẹt hoặc bầu dục, số lượng ít, kích thước lớn. Khi siêu âm có thể gặp hiện tượng tăng sinh mạch trung tâm hạch, nhìn thấy rốn hạch,… Viêm hạch cũng được xem là vấn đề lành tính, xuất hiện khi có phản ứng viêm nhiễm vi sinh vật thông thường.

3. Sau khi siêu âm hạch

Bác sĩ đánh giá, nhận định về kết quả siêu âm hạch vùng cổ rồi in ra. Để khẳng định chẩn đoán (nếu cần), bác sĩ sẽ chỉ định cho người bệnh thực hiện thêm những kỹ thuật cận lâm sàng khác.

4. Cần lưu ý gì khi siêu âm hạch vùng cổ?

Dưới đây là một số lưu ý bạn cần biết khi siêu âm hạch tại vùng cổ:

Trước khi thực hiện phương pháp siêu âm hạch, bạn không cần nhịn ăn uống. Vì việc làm này không khiến kết quả siêu âm bị ảnh hưởng.
Nếu có bất kỳ thắc mắc nào, bệnh nhân nên trao đổi trực tiếp với bác sĩ. Nhất là những vấn đề liên quan đến nguy cơ, biến chứng xảy ra khi thực hiện siêu âm.
Nếu nhận được câu hỏi từ bác sĩ, hãy trả lời một cách chính xác và đầy đủ thông tin.

Siêu âm hạch vùng cổ có đau không?

Khi siêu âm hạch tại vùng cổ, bác sĩ sẽ thoa lên da một lớp gel bôi trơn chuyên dụng. Nhờ có loại gel này, đầu dò sẽ tiếp xúc với cơ thể một cách nhẹ nhàng, an toàn. Áp lực do đầu dò tạo ra sẽ không khiến bệnh nhân cảm thấy khó chịu, đau đớn.

Siêu âm hạch vùng cổ vốn là phương pháp không xâm lấn nên nó được đánh giá an toàn, phù hợp với hầu hết bệnh nhân. Tuy nhiên, một số ít trường hợp sẽ thấy hơi khó chịu khi siêu âm, nhất là ở vùng hạch đang bị sưng tấy. Thế nhưng vấn đề này không đáng kể, người bệnh sẽ cảm thấy thoải mái ngay khi quá trình siêu âm kết thúc.

Siêu âm hạch vùng cổ có chính xác không?

Thông qua hình thức siêu âm này, bác sĩ có thể xác định vị trí, số lượng và kích thước của hạch. Bên cạnh đó, siêu âm cho phép đánh giá rốn hạch, cấu trúc vỏ, xem xét tình trạng tăng sinh mạch, vôi hóa,…

Trong việc thăm khám, chẩn đoán hạch cổ, siêu âm được xem là phương pháp xâm lấn tối thiểu có độ nhạy và chính xác cao. Tuy nhiên, để đảm bảo tính chính xác khi siêu âm hạch vùng cổ, bệnh nhân cần thực hiện ở cơ sở y tế uy tín, có máy móc tân tiến, quy tụ các bác sĩ nhiều kinh nghiệm, vững chuyên môn.

Siêu âm hạch cổ giá bao nhiêu?

Hiện nay có nhiều cơ sở y tế cung cấp dịch vụ siêu âm hạch cổ. Nhìn chung, chi phí dao động từ 400.000 – 500.000 đồng, phụ thuộc vào nhiều yếu tố như nơi thực hiện, trình độ của bác sĩ, máy móc, trang thiết bị, chất lượng dịch vụ,… Để được tư vấn, báo giá chính xác nhất, bạn nên liên hệ trực tiếp với cơ sở y tế thực hiện siêu âm.

Nên siêu âm hạch vùng cổ ở đâu?

Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh là địa chỉ thăm khám, siêu âm hạch vùng cổ an toàn, chính xác, nhanh chóng với đội ngũ bác sĩ đầu ngành giỏi chuyên môn, nhiều kinh nghiệm, máy móc tân tiến, cơ sở vật chất hiện đại,…

Quy trình siêu âm hạch vùng cổ tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh diễn ra khoa học, thuận tiện, tiết kiệm thời gian cho người bệnh. Bác sĩ sẽ dựa vào kết quả thu được để tiến hành chẩn đoán bệnh lý, tư vấn và đề ra phác đồ chữa trị phù hợp.

Để đặt lịch thăm khám, siêu âm, tư vấn các vấn đề về sức khỏe tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Quý khách vui lòng liên hệ:

Siêu âm hạch vùng cổ là phương pháp chẩn đoán an toàn, chính xác, nhanh chóng. Vì thế, nếu bạn đang gặp tình trạng nổi hạch tại vùng cổ thì hãy đến bệnh viện thăm khám sớm.