Trẻ bị ho? Sai lầm trong điều trị nhiều phụ huynh mắc phải

Ho là triệu chứng thường gặp ở trẻ – Ảnh: parenting.firstcry

Ho là một phản xạ của cơ thể để tống virus ra ngoài, bảo vệ đường hô hấp của trẻ. Khi đường hô hấp có những tác nhân xấu như: khói thuốc, khói xe, bụi, virus, vi khuẩn… thì phản xạ cơ thể sẽ ho để tống chúng ra ngoài.

Ở trẻ em, ho cũng giống như sổ mũi, sốt là phản ứng của cơ thể để chống lại những “kẻ lạ”, bảo vệ cơ thể. Ho là triệu chứng, không phải là bệnh.

Trong mọi trường hợp trẻ bị ho, lời khuyên luôn là đi khám bác sĩ chuyên khoa Nhi để được chẩn đoán. Tuy nhiên, ba mẹ cũng có thể tìm hiểu về cách phân biệt tiếng ho qua bài viết BookingCare chia sẻ dưới đây để có thể bình tĩnh xử trí khi con bị ho.

Phân biệt các loại ho thường gặp ở trẻ

Ho có thể chỉ là một triệu chứng gây khó chịu, nhưng cũng có thể biểu hiện một bệnh lý nghiêm trọng, đặc biệt với trẻ em. Cụ thể như sau: 

Phân loạiNguyên nhânBiểu hiện & đánh giá

Ho khan

Có thể do cảm lạnh, hen phế quản, viêm phế quản, viêm phổi… Do thay đổi thời tiết, hít phải bụi, khói.

Thường kèm theo ngứa họng, khàn giọng, mất giọng

Ho có đờm

Thường liên quan đến bệnh hô hấp mạn tính.

Cũng có thể là triệu chứng còn lại sau khi bị đau họng, viêm tắc mũi, viêm xoang.

Loại ho này gây ra bởi chất dịch nhầy ở đường hô hấp dưới của trẻ.

Ho có đờm thường kèm theo tình trạng khạc ra chất nhầy, khó thở khiến trẻ rất mệt mỏi.

Ho gà

Mặc dù có thể có ở bất kỳ lứa tuổi nào, ho gà hầu hết xảy ra ở trẻ bé hơn 1 tuổi, đặc biệt ở trẻ chưa được tiêm chủng. 

Thường ho thành cơn dài, ho liên tục và kết thúc cơn ho bằng một cái hít sâu tạo ra tiếng “ót” giống con gà kêu.

Trẻ thường kèm theo sổ mũi, hắt hơi, sốt nhẹ.

Ho và thở khò khè

Có thể do bé bị hen hoặc bị viêm phế quản.

Hoặc nghiêm trọng hơn là do trẻ ho sặc vật lạ vào phổi.

Trẻ thở khò khè, phát ra âm thanh khi thở ra

Khi trẻ ho kèm thở khò khè, ba mẹ cần đưa bé đi khám tại các bệnh viện, phòng khám chuyên khoa Nhi. 

Ho và sốt

Ho và sốt thường là do cảm lạnh

Nếu ho và sốt từ 39 độ C thì có thể bé bị viêm phổi, nhất là khi thở nhanh và yếu. Ba mẹ cần đưa bé đi khám càng sớm càng tốt.

 Ho, sốt nhẹ kèm sổ mũi

Ho và nôn trớ

Do ho nhiều, gây kích thích phản xạ hầu họng, gây ói

Thông thường, tình trạng này không đáng lo ngại, trừ khi trẻ ho, ói không ngừng.

Nếu thấy trẻ bị ho có kèm theo sốt, khó thở, tím tái, ho kéo dài, suy kiệt… ba mẹ cần đưa trẻ đi bác sĩ chuyên khoa Nhi để được khám cẩn thận.

Khi chưa đi khám ngay được, có thể chọn cách khám và tư vấn từ xa qua video để bác sĩ chẩn đoán và hướng dẫn điều trị. 

Trẻ bị ho bao lâu thì khỏi?

Ho là một triệu chứng tốt cho cơ thể, là phản xạ bảo vệ cơ thể, giúp tống xuất đờm hay virus ra khỏi cơ thể và phòng ngừa viêm phổi (chứ không phải ho nhiều làm trẻ bị viêm phổi). 

• Trong một đợt cảm, thường trẻ sẽ ho khoảng 10 ngày – 2 tuần. Giai đoạn đầu trẻ sẽ ho khan, ho ít.
• Sau 4 – 5 ngày, hệ thống niêm mạc trong đường thở, trong cổ họng, phế quản… sẽ tiết ra những chất nhầy đờm để tiêu diệt siêu vi và cường độ ho sẽ tăng rất nhiều.
• Thông thường, vào ngày thứ 5 – 6 trẻ sẽ ho rất dữ dội. Đây là lúc trẻ sắp hết ho. 

Tuy nhiên, phụ huynh không được chủ quan, một số trường hợp ho cần được thăm khám và điều trị sớm như: 

• Ho kéo dài hơn 2 tuần
• Có dấu hiệu suy hô hấp: thở nhanh, co lõm ngực bụng, cánh mũi phập phồng
• Có tiếng rít hoặc tiếng bất thường khi hít thở
• Lừ đừ, mệt, tái xanh
• Nôn ói nhiều, có dấu hiệu mất nước (môi khô, khóc không ra nước mắt…)
• Sốt cao
• Trẻ dưới 6 tháng
• Hoặc đi khám khi bố mẹ cảm thấy lo lắng.

Khi trẻ có dấu hiệu ho kèm khó thở, cần được thăm khám với bác sĩ Nhi khoa – Ảnh: BV Vinmec

Trẻ bị ho: Chỉ điều trị bằng thuốc khi có chỉ định của bác sĩ

Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa kỳ (FDA) đã ban hành lệnh cấm không cho trẻ dưới 4 tuổi uống thuốc trị ho khi không có chỉ định của bác sĩ chuyên khoa.

Những trẻ từ 4 – 6 tuổi muốn uống thuốc trị ho cần phải có ý kiến bác sĩ. Trẻ trên 6 tuổi có thể tự dùng thuốc ho theo đúng hướng dẫn sử dụng. Vì vậy, việc bố mẹ tự ý mua thuốc trị ho cho con dưới 6 tuổi ở hiệu thuốc là hết sức nguy hiểm.

Bên cạnh đó, rất nhiều phụ huynh hỏi mua kháng sinh trị ho tại các hiệu thuốc. Phụ huynh nên lưu ý là kháng sinh chỉ diệt được vi khuẩn, không diệt được virus. Trong khi 99% các trường hợp ho ở trẻ là do cảm virus. Dùng kháng sinh còn gây nhiều ảnh hưởng đến sức khỏe: 

• Không giúp rút ngắn thời gian bị ho
• Không phòng ngừa được các biến chứng như viêm tai giữa, viêm hô hấp trên hay viêm phổi…
• Khiến trẻ bị tiêu chảy, dị ứng, lở loét ở môi, đường tiêu hóa thậm chí sốc phản vệ gây nguy hiểm tính mạng
• Nguy cơ kháng kháng sinh nên những lần sau bị ốm cần kháng sinh mạnh hơn, đến một thời điểm nào đó các loại kháng sinh cũng không còn tác dụng thì trẻ sẽ có nguy cơ tử vong cao.

Tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa Nhi thông qua ứng dụng khám chữa bệnh từ xa qua video để được tư vấn dùng thuốc đúng cách. 

Cách giúp trẻ giảm ho tại nhà

Dù có khuyến cáo không dùng thuốc trị ho cho trẻ dưới 4 tuổi khi không có chỉ định của bác sĩ, nhưng không có nghĩa là ba mẹ để kệ trẻ tự khỏi. Vì nếu ho nhiều, ho dữ dội trẻ sẽ nôn ói, không ngủ được, khó chịu…

Để giúp trẻ bị ho dễ chịu hơn, bố mẹ có thể dùng cách cách sau:

• Cho bé uống nhiều nước, nước ấm hoặc nước táo (nhất là cho trẻ từ 3 tháng – 1 tuổi chưa dùng được mật ong)
• Massage ngực và bụng cho trẻ để giữ ấm, giúp trẻ dễ chịu
• Tắm nước ấm, tăng cường độ ẩm để giúp trẻ dễ chịu hơn
• Cho trẻ ăn súp gà (trẻ trên 6 tháng)
• Nâng cao đầu bé khi ngủ: bạn nên nâng đệm hoặc nâng giường lên sẽ an toàn hơn là dùng gối vì dùng gối tăng nguy cơ tử vong đột ngột khi ngủ ở trẻ sơ sinh.
• Súc miệng nước muối (với bé trên 4 tuổi hoặc bé biết nhổ thành thạo)
• Nếu bé bị ho và sổ mũi bạn có thể kết hợp rửa mũi, nhỏ mũi…

Trẻ nhỏ là đối tượng dễ bị ho nhất bởi sức đề kháng còn yếu. Trẻ lại hay chạy nhảy nên thường ra nhiều mồ hôi nhưng trẻ không biết tự lau, lại mải chơi mà không chú ý tự giữ ấm cho cơ thể… Khi trẻ bị ho nhiều cần đưa trẻ đến khám tại các cơ sở y tế để tìm ra nguyên nhân và điều trị kịp thời.