Tàu sân bay hộ tống – Wikipedia tiếng Việt

Tàu sân bay hộ tống (ký hiệu lườn CVE, tên tiếng Anh: escort carrier hoặc escort aircraft carrier) là một kiểu tàu sân bay nhỏ và chậm được Hải quân Hoa Kỳ, Hải quân Hoàng gia Anh, Hải quân và Lục quân Đế quốc Nhật Bản sử dụng trong Chiến tranh Thế giới thứ hai.

Một tàu trường bay hộ tống tiêu biểu vượt trội chỉ dài bằng khoảng chừng 50%, khối lượng choán nước và số máy bay mang theo chỉ bằng khoảng chừng 1/3 so với tàu trường bay hạm chiến. Trong khi chậm hơn, mang theo ít máy bay hơn, được vũ trang và bảo vệ kém, tàu trường bay hộ tống có lợi thế đa phần là ngân sách thấp và vận tốc sản xuất nhanh ( do chúng hầu hết được cải biến từ tàu vận tải đường bộ đã đóng xong từ trước ). Tàu trường bay hộ tống hoàn toàn có thể đóng với số lượng lớn là một giải pháp trong thời điểm tạm thời khi thiếu vắng tàu trường bay lớn. Tuy nhiên, việc được bảo vệ kém khiến chúng trở nên mong manh, và nhiều chiếc đã bị đánh chìm với tổn thất nhân mạng lớn. Tàu trường bay hạng nhẹ ( ký hiệu lườn CVL ) có cùng kích cỡ và năng lực như tàu trường bay hộ tống ở nhiều mặt, nhưng có vận tốc nhanh hơn được cho phép hoạt động giải trí song song cùng những tàu trường bay hạm chiến .Hầu hết tàu trường bay hộ tống được đóng ở những xưởng đóng tàu thương mại. Chúng quá chậm để hoàn toàn có thể theo kịp lực lượng thủy quân nòng cốt, gồm có tàu trường bay, thiết giáp hạm và tàu tuần dương. Thay vào đó, chúng được sử dụng để hộ tống những đoàn tàu vận tải đường bộ, bảo vệ họ khỏi những mối rình rập đe dọa của đối phương như tàu ngầm và không quân. Trong những chiến dịch đổ xô chiếm đóng tại châu Âu và Thái Bình Dương, tàu trường bay hộ tống cung ứng tương hỗ trên không cho lực lượng trên bộ trong quy trình đổ xô, cũng như ship hàng luân chuyển máy bay dự trữ cho những tàu trường bay hạm quân, luân chuyển máy bay những loại cho mọi binh chủng ra tiền phương .

Trong Trận Đại Tây Dương, tàu sân bay hộ tống được sử dụng để bảo vệ các đoàn tàu vận tải chống lại tàu ngầm U-boat của Đức Quốc xã. Thoạt tiên, tàu sân bay hộ tống tháp tùng các đoàn tàu buôn và giúp đỡ kháng cự các cuộc tấn công của máy bay và tàu ngầm đối phương. Khi số lượng được tăng lên, tàu sân bay hộ tống hình thành nên những đội tìm-diệt chống tàu ngầm thay vì được phối thuộc cho một đoàn tàu cụ thể.

Tại Mặt trận Thái Bình Dương, tàu trường bay hộ tống tương hỗ trên không cho lực lượng trên bộ trong Trận chiến vịnh Leyte ; chúng không có vận tốc và vũ khí để đối phó hạm chiến đối phương, phải dựa trên sự bảo vệ của lực lượng đặc nhiệm tàu trường bay nhanh. Tuy nhiên, trong Trận chiến ngoài khơi Samar, một lực lượng đặc nhiệm tàu trường bay hộ tống đã tự bảo vệ mình thành công xuất sắc trước một lực lượng thiết giáp hạm và tàu tuần dương Nhật Bản mạnh hơn nhiều. Phía Nhật Bản gặp phải một sự kháng cự kịch liệt của những tàu trường bay hộ tống, tàu khu trục và tàu khu trục hộ tống, chứng tỏ những chiếc CVE cũng có sức mạnh tác chiến như những tàu trường bay hạm quân .

Trong số 151 tàu sân bay được Hoa Kỳ chế tạo trong Thế Chiến II, 122 chiếc là tàu sân bay hộ tống. Cho dù không còn nguyên mẫu nào được giữ lại cho đến hôm nay, lớp Casablanca nổi bật vì là lớp tàu sân bay có số lượng chế tạo nhiều nhất với 50 chiếc được đóng; tiếp theo là lớp Bogue với 32 chiếc đã được hạ thủy.

Đầu những năm 1920, Hiệp ước Hải quân Washington áp đặt những số lượng giới hạn về kích cỡ và tải trọng tối đa của tàu trường bay trên năm cường quốc thủy quân số 1 quốc tế ; những hiệp ước thủy quân tiếp theo phần nhiều giữ nguyên những pháp luật này. Kết quả là, việc sản xuất giữa hai cuộc thế chiến không cung ứng được nhu yếu hoạt động giải trí của tàu trường bay khi Thế Chiến II lan rộng từ châu Âu. Có quá ít tàu trường bay hạm quân sẵn có để hoàn toàn có thể đồng thời luân chuyển máy bay đến những địa thế căn cứ tiền phương, tương hỗ những chiến dịch đổ xô, huấn luyện và đào tạo kỹ thuật cất hạ cánh trên tàu trường bay cho phi công mới, tuần tra chống tàu ngầm, hay bảo vệ trên không cho những thiết giáp hạm và tàu trường bay được sắp xếp. Những trách nhiệm này làm số lượng giới hạn năng lực tiến công không quân độc lạ của chúng, biểu lộ qua trận Taranto và cuộc tiến công Trân Châu Cảng. Việc cải biến những con tàu sẵn có ( và những lườn tàu đang sản xuất cho những mục tiêu khác ) cung ứng thêm tàu trường bay cho đến khi những chiếc đóng mới trọn vẹn sẵn có .

Việc cải biến tàu tuần dương và tàu biển chở hành khách với tốc độ tương đương tàu sân bay hạm đội được biết đến tại Hoa Kỳ như là tàu sân bay hạng nhẹ (ký hiệu lườn CVL) có khả năng hoạt động ở tốc độ của hạm đội chiến trận. Những chiếc cải biến chậm hơn được xếp loại như là “tàu sân bay hộ tống” (escort carrier), được xem như tàu phụ trợ phù hợp cho việc huấn luyện phi công và vận chuyển máy bay đến các căn cứ xa xôi.

Hải quân Hoàng gia Anh nhận ra nhu cầu tàu sân bay để bảo vệ các tuyến đường hàng hải của họ trong những năm 1930.[1] Trong khi thiết kế được chuẩn bị cho “tàu sân bay bảo vệ thương mại” và năm tàu biển chở hành khách phù hợp được đề xuất, không có tiến triển nào khác chủ yếu do tình trạng thiếu máy bay ngay cả cho những tàu sân bay hạm đội đang được chế tạo. Tuy nhiên, đến năm 1940, nhu cầu trở nên cấp bách và HMS Audacity được cải biến từ chiếc tàu buôn Đức chiếm được, và được cho nhập biên chế vào tháng 7 năm 1941.[2] Để bảo vệ chống lại máy bay Đức, các đoàn tàu vận tải thoạt tiên được cung cấp tàu phóng máy bay chiến đấu (Fighter catapult ship) và tàu CAM (catapult aircraft merchant ship) có thể mang theo một máy bay tiêm kích. Các tàu sân bay tàu buôn còn được huy động như một giải pháp tạm thời trước khi có thể cung cấp các tàu sân bay hộ tống, có thể mang theo bốn máy bay.

Vào năm 1940, Đô đốc William F. Halsey, Jr. đề xuất chế tạo tàu hải quân phụ trợ dành cho việc huấn luyện phi công.[3] Đến đầu năm 1941, Anh Quốc đề nghị Hoa Kỳ thay mặt họ chế tạo sáu tàu sân bay trên một thiết kế của chiếc Audacity được sửa đổi; tuy nhiên Hoa Kỳ đã bắt đầu đóng tàu sân bay hộ tống của riêng họ.[4] Vào ngày 1 tháng 2 năm 1941, Trưởng ban Tác chiến Hải quân Hoa Kỳ ra lệnh ưu tiên cho việc chế tạo các tàu phụ trợ để vận chuyển máy bay.[5] Các tàu Hoa Kỳ chế tạo đáp ứng được yêu cầu này thoạt tiên được gọi là “tàu máy bay hộ tống phụ trợ” (AVG: auxiliary aircraft escort vessels) vào tháng 2 năm 1942, rồi thành “tàu sân bay phụ trợ” (ACV: auxiliary aircraft carrier) từ ngày 5 tháng 8 năm 1942.[6] Mẫu đầu tiên của loại này là chiếc USS Long Island. Các hoạt động trong Chiến dịch Torch và chiến tranh chống tàu ngầm tại Bắc Đại Tây Dương chứng tỏ khả năng của nó trong đội hình di chuyển chậm của các tàu buôn hay đoàn tàu vận tải đổ bộ. Xếp lớp chúng trong Hải quân Mỹ được đổi thành “tàu sân bay hộ tống” (CVE: escort aircraft carrier) vào ngày 5 tháng 7 năm 1943 phản ảnh trạng thái được nâng cấp từ phụ trợ thành tàu tác chiến.[7] Chúng được gọi không chính thức là “Jeep carrier” hay “baby flattop”; và người ta nhanh chóng nhận ra đặc tính hoạt động tốt hơn những tàu sân bay hạng nhẹ, vốn bị chòng chành đáng kể khi biển động từ trung bình đến mạnh. Lớp Commencement Bay được thiết kế để kết hợp những đặc tính tốt nhất của tàu sân bay hộ tống Hoa Kỳ trên một lườn tàu ổn định hơn và một hệ thống động lực ít tốn kém.[8]

Tổng cộng 130 tàu sân bay hộ tống Đồng Minh đã được hạ thủy hay cải biến trong chiến tranh. Trong số đó, sáu chiếc của Anh Quốc được cải biến từ những tàu buôn: HMS Audacity, Nairana, Campania, Activity, Pretoria Castle và Vindex; số còn lại do Hoa Kỳ chế tạo. Giống như Anh Quốc, những tàu sân bay hộ tống Hoa Kỳ đầu tiên là những tàu buôn được cải biến (hay trong trường hợp của lớp Sangamon, cải biến từ các tàu chở dầu quân sự). Lớp tàu sân bay Bogue được dựa trên lườn của tàu hàng Kiểu C3; 69 tàu sân bay hộ tống cuối cùng thuộc các lớp lớp Casablanca và Commencement Bay được thiết kế và chế tạo từ đầu theo mục đích, dựa trên kinh nghiệm có được từ các lớp dẫn trước.

Phục vụ trong Hải quân Hoàng gia Anh[sửa|sửa mã nguồn]

Nguyên được phát triển theo yêu cầu của Anh Quốc để hoạt động trong thành phần hộ tống các đoàn tàu vận tải tại Bắc Đại Tây Dương hơn là trong lực lượng tấn công, nhiều tàu sân bay hộ tống chế tạo được chuyển cho Hải quân Hoàng gia Anh trong chiến tranh trong khuôn khổ thỏa thuận Cho thuê-Cho mượn. Chúng bổ sung, rồi thay thế cho các tàu sân bay tàu buôn cải biến được Anh và Hà Lan đưa vào sử dụng như một giải pháp khẩn cấp cho đến khi có được tàu sân bay hộ tống. Để hộ tống tàu buôn, chúng được Hải quân Anh dùng trong tuần tra trên không, đánh đuổi máy bay trinh sát tầm xa đối phương, và nhất là trong phát hiện và săn đuổi tàu ngầm. Các tàu sân bay hộ tống cũng tham gia các đoàn tàu không như một tàu chiến đấu, nhưng để vận chuyển máy bay từ Hoa Kỳ sang Anh. Trong trường hợp này, dung lượng hàng hóa máy bay được tăng gấp đôi, do có thể chứa máy bay cả trên sàn tàu lẫn trong sàn hầm chứa.

Các con tàu gửi cho Hải quân Anh được cải biến đôi chút, một phần để thích nghi với truyền thống lịch sử. Một số tiện lợi cho thủy thủ bị tháo dỡ, như máy làm kem và máy giặt, vì cho là “ xa xỉ ”. Cũng có nhu yếu sàn hầm chứa máy bay được làm kín để ship hàng trong thời tiết lạnh buốt khắc nghiệt tại Bắc Đại Tây Dương và cùng những đoàn tàu Vận tải Bắc Cực .

Phục vụ trong Hải quân Hoa Kỳ[sửa|sửa mã nguồn]

Trong khi đó, Hoa Kỳ khám phá cách sử dụng tàu sân bay hộ tống của riêng họ. Tại Bắc Đại Tây Dương, chúng bổ sung cho những tàu khu trục hộ tống bằng cách hỗ trợ trên không trong chiến tranh chống tàu ngầm. Một tàu sân bay hộ tống, chiếc USS Guadalcanal, đã góp vai trò quan trọng trong việc chiếm giữ tàu ngầm U-boat U-505 ngoài khơi Bắc Phi năm 1944.

Liên kết ngoài[sửa|sửa mã nguồn]

• The Battle Off Samar – Taffy III at Leyte Gulf website by Robert Jon Cox

Source: https://dvn.com.vn
Category : Carrier