ĐÀN GHI TA CỦA LOR- CA

edf40wrjww2News : ContentNewĐÀN GHITA CỦA LORCA

Thanh Thảo

A. YÊU CẦU – Hình tượng tiếng đàn biểu trưng cho quốc tế thẩm mỹ và nghệ thuật Lor-ca, ý thức Lor-ca. – Niềm cảm thương và suy tư của Thanh Thảo trước sự hi sinh của một nghệ sĩ, chiến sỹ tiên phong. – Nghệ thuật thơ mang sắc tố tượng trưng, siêu thực. B. KIẾN THỨC CƠ BẢN

I. Vài nét về tác giả, tác phẩm

1. Tác giả( 1946)

–  Quê Quảng Ngãi

– Đạt thành tựu hầu hết trên nghành nghề dịch vụ : thơ và trường ca.

– Nội dung: tiếng nói của người trí thức nhiều suy tư, trăn trở về các vấn đề xã hội và thời đại, luôn cảm nhận cuộc sống ở bề sâu, dựa trên sự “nghiền ngẫm hiện thực”.

– Phong cách nghệ thuật:

+ Đào sâu cái tôi nội cảm. Câu thơ tự do. Nhịp điệu không bình thường. Thi ảnh : giàu tính hình tượng, cảm nhận sự vật bằng sự chuyển hoá nhiều giác quan. Ngôn từ : mới lạ. + Thể hiện nỗ lực và khát vọng cải cách thơ ca. Một tri thức nhiều suy tư, trăn trở về những yếu tố xã hội và thời đại. Muốn đời sống được cảm nhận và bộc lộ ở chiều sâu nên luôn khước từ lối diễn đạt dễ dãi ; đào sâu vào cái tôi nội cảm, tìm kiếm những cách miêu tả mới qua hình thức câu thơ tự do, giải phóng mọi ràng buộc nhằm mục đích mở đường cho một chính sách liên tưởng phóng khoáng, xoá những khuôn sáo bằng những nhịp điệu không bình thường, đem đến cho thơ một mĩ cảm hiện đại bằng mạng lưới hệ thống hình ảnh và ngôn từ mới mẻ và lạ mắt. + Kiểu tư duy thơ : giàu suy tư, mãnh liệt, phóng túng trong xúc cảm và nhuốm màu sắc tượng trưng siêu thực. Tượng trưng : tìm vào trạng thái tâm hồn với những linh cảm được khơi dậy từ vô thức, cho rằng hiện tượng kỳ lạ trong thiên hà sống sót như những tín hiệu tượng trưng cho thực chất huyền bí của tạo vật mà chỉ riêng nhà thơ mới có những thiên bẩm kì diệu để xâm nhập và miêu tả được những hình ảnh tượng trưng ấy. Thơ là một thứ “ siêu cảm giác ”, không hề lý giải được. Không cần có hình tượng rõ nét, thơ được ý niệm như một bản hoà âm tuyệt vời. Dường như có nét tương đương giữa sinh sôi của tạo hoá với sự phát minh sáng tạo thơ ca. Siêu thực : Hướng tới một hiện thực cao hơn thực tại. Thế giới siêu thực chỉ có th ểcảm thấy trong giấc mơ, trong tiềm thức, lúc đãng trí, thần kinh suy nhược, rối loạn. Khám phá quốc tế ấy, nghệ sĩ sẽ phát hiện ra những điều sâu kín mà thiêng liêng, huyền bí mà đúng mực trong đời sống con người. Đề cao yếu tố tâm linh và sự ngẫu hứng, sáng tác thường được cấu thành bởi những dòng liên tưởng tiềm thức rời rạc, gi ¸ n c ¸ ch, không hề khắc hoạ được những bức tranh thực tại toàn vẹn.

– Tác phẩm:

+ Những người đi tới biển ( 1977 ) + Những ngọn sóng mặt trời ( 1981 ), + Khối vuông ru bích ( 1985 ) … Khối vuông Rubích với ý thức cải cách thể thơ rõ ràng. Viết theo một phong thái rất tân tiến, Khối vuông Rubích là một kiểu cấu trúc mở trọn vẹn. Rubích vốn là một game show trí tuệ. Mỗi khối rubích gồm có nhiều mảnh gỗ hoặc nhựa cứng phong phú về sắc tố ghép lại. Mỗi lần xoay, khối rubích lại có một trạng thái mới. Thanh Thảo đƣa quy luật của game show đầy phát minh sáng tạo này vào thơ với ý thức cải cách thơ thành những hoạt động tròn phản ánh những ý niệm, những hiện tượng kỳ lạ đời thường. Mỗi ô màu là mỗi mảnh đời, mỗi số phận khác nhau. Thanh Thảo đã cấu trúc Khối vuông Rubích thành 57 lần xoay. Mỗi lần xoay đều được khởi đầu bằng câu “ tôi xoay những ô vuông ” và mỗi lần tác giả xoay ta lại thấy một cảnh đời hiện lên mang theo những suy tư trăn trở của tác giả về cuộc sống, về con người, về những giá trị chân lý, vĩnh hằng của đời sống

2. F.G.Lorca

– Là một trong những năng lực sáng chói của văn học văn minh Tây Ban Nha. – Trước một Tây Ban Nha – dưới sự quản lý của chế độ độc tài – đã trở nên phản động về chính trị và già cỗi về nghệ thuật và thẩm mỹ, Lorca đã nồng nhiệt cổ vũ nhân dân đấu tranh với mọi thế lực ép chế, đòi quyền sống chính đáng đồng thời cũng khởi xướng và thúc dẩy can đảm và mạnh mẽ những cải cách trong nghành nghề dịch vụ nghệ thuật và thẩm mỹ. Lorca đã tự nguyện làm người du ca với cây đàn ghita hát lên những bài ca lãng tử, dùng tiếng đàn giãi bày nôĩ đau buồn và niềm khát vọng tự do yêu thương của nhân dân. – Ông đã bị chính sách phản động cực quyền thân phát xít bắt giam và bắn chết năm 38 tuổi. Cái chết thảm khốc của Lorca đã dâng lên một làn sóng phẫn nộ rất là can đảm và mạnh mẽ của nhân dân Tây Ban Nha và nhân dân yêu tự do trên quốc tế với bè lũ Phrăngcô. Tên tuổi của Lorca trở thành hình tượng chống chủ nghĩa phát xít, bảo vệ văn hoá dân tộc bản địa và văn minh nhân loạil, lá cờ tập hợp những nhà văn hoá đấu tranh cho hoà bình, tân tiến.

3. Tác phẩm

a. Xuất xứ, hoàn cảnh ra đời

Xuất xứ: Rút trong tập Khối vuông ru bích

HCRĐ : Được viết liền mạch trong khoảng chừng thời hạn rất ngắn, sau khi ngồi chơi và đàn đạo về thơ Lorca với những người bạn tâm đắc > hiệu quả của ấn tượng và nhận thức thâm thúy của Lorca. Lorca là nhà thơ mà Thanh Thảo rất ngưỡng mộ. Cả thơ ca, cuộc sống và cái chết của Lorca đã gây cho tác giả những xúc cảm và ấn tượng. Chính những hình ảnh và nhạc điệu trong nhiều bài thơ của Lorca đã dẫn dắt Thanh Thảo khi viết “ Đàn ghita của Lorcaorca ” > Kết quả của cuộc gặp gỡ về xúc cảm, giọng điệu và hình ảnh để thi phẩm sinh ra

b. Chủ đề

Phục sinh thời gian bi tráng của cái chết, bày tỏ thái độ ngưỡng mộ, xót đau, kiến thiết xây dựng hình tượng thẩm mỹ và nghệ thuật bất tử Lor-ca trải qua hình ảnh đàn ghi ta.

 c. Bố cục: 4 đoạn:

Đoạn 1 (6 dòng đầu): Hình ảnh Lor-ca trong bối cảnh chính trị Tây Ban Nha

Đoạn 2 (12 dòng tiếp): Cái chết của Lor-ca

Đoạn 3 ( 4 dòng tiếp ) : Niềm xót thương Đoạn 4 ( 9 dòng cuối ) : Suy tư về cuộc giải thoát và cách giã từ của Lor-ca

d. Nhan đề và đề từ:

– Đàn ghita – còn gọi là Tây Ban cầm + Gắn liền với nền văn hoá Tây Ban Nha, rực lửa và say đắm với những trận đấu bò và vũ điệu Flamencô + Gắn liền với Gaxia Lorca, một chiến sỹ chống phát xít, một nghệ sĩ đã dùng tiếng đàn ghita cất lên lời ca tranh đấu, dùng tiếng đàn giãi bày nỗi đau buồn và niềm yêu thương của nhân dân. – “ Đàn ghita của Lorca ” : lời nói nghệ thuật và thẩm mỹ của riêng Lorca – không thuần tuý chỉ là âm thanh, giai đỉệu mà còn là hàng loạt con người Lorca với ý thức đấu tranh và khát vọng thay đổi nghệ thuật và thẩm mỹ. – Câu thơ của Lorca “ Nếu tôi chết hãy chôn tôi với cây đàn ” : + Ước nguyện của Lorca gắn với cây đàn, khi đi vào cõi chết ông vẫn muốn mang theo cây đàn để liên tục hát lên những bài ca của tình yêu và khát vọng tự do. + Hậu thế hãy để ông vào quên lãng, chôn những phát minh sáng tạo của ông để đi tới, ước nguyện Lor-ca : có những kĩ năng thẩm mỹ và nghệ thuật mới sẽ sửa chữa thay thế ông, vượt qua ông để liên tục công cuộc cải cách. > Sử dụng câu thơ này làm đề từ, Thanh Thảo trân trọng ngưỡng mộ một con người năng lực, có t / y quốc gia và nhân cách cao đẹp.

II. PHÂN TÍCH

1. Đoạn 1:Hình ảnh Lor-ca trong bối cảnh chính trị Tây Ban Nha

những tiếng đàn bọt nước
Tây Ban Nha áo choàng đỏ gắt
li-la li-la li-la
đi lang thang về miền đơn độc
với vầng trăng chuếnh choáng
trên yên ngựa mỏi mòn.

+ “ những tiếng đàn bọt nước ” : Trong văn chương : Được gợi ra qua cách so sánh với những âm thanh khác ( tiếng hạc, tiếng suối, tiếng trời đổ mưa, tiếng gươm đao xô sát … ) Được liên tưởng với những hiện tượng kỳ lạ vạn vật thiên nhiên như ánh sáng, nước mắt ( “ mỗi giọt rơi tàn như lệ ngân ” – Nguyệt cầm )

 Trong thơ Thanh thảo: cấu tạo hình ảnh bằng nhiều kênh cảm giác.

– Tiếng đàn : ( âm thanh ) cảm nhận bằng thính giác > sống sót trong một khoảng chừng hữu hạn của thời hạn, vang lên rồi tắt – Bọt nước : ( hình ảnh ) cảm nhận bằng thị giác. ( bọt nước tạo nên từ bong bong trời mưa, khi nào cũng như phập phồng, thổn thức, sống sót mong manh ngắn ngủi ) > Dùng cả thị giác và thính giác để cảm nhận tiếng đàn : cũng như âm thanh, bọt nước, đời người hiện hữu rồi tan biến mất, khi đặt nó trong mối quan hệ với cuộc sống của Lorca : rất ngắn ngủi ( chết khi mới 38 tuổi ) và rất đau thương ( khi chưa hòan thành khát vọng đấu tranh và chưa đi hết con đường phát minh sáng tạo thẩm mỹ và nghệ thuật, bị bắt, bắn chết rồi bị ném xác xuống giếng để phi tang ). Trong liên tưởng của Thanh Thảo, hình ảnh Lorca và tiếng đàn Lorca đã nhập vào bọt nước, hiện hữu thành bọt nước, mong manh và ám ảnh như bọt nước.

áo choàng đỏ gắt:

Mở ra khoảng trống văn hoá Tây Ban Nha với những trận đấu bò và chiếc áo choàng đỏ rực của đấu sĩ. Màu “ đỏ gắt ” trong tự nhiên là cộng hưởng của màu áo đỏ với màu nắng rực cháy trên khoảng trống đầy cát bỏng Trong ý nghĩa hình tượng Gợi liên tưởng đến đặc thù kinh hoàng của một đấu trường đặc biệt quan trọng – nơi diễn ra những xung đột nóng bức giữa khát vọng dân chủ và nền chính trị độc tài, giữa khát vọng cải cách nghệ thuật và thẩm mỹ với nền nghệ thuật và thẩm mỹ già nua. Gợi ra cốt cách tự do và tính cách kinh hoàng, phong thái anh hùng và đậm cá tính nghệ sĩ của Lorca

Hệ thống hình ảnh: lang thang miền đơn độc, chếnh choáng, mỏi mòn, vầng trăng, yên ngựa > những hình ảnh gắn với thế giới nghệ thuật Lor-ca, cuộc đời Lor-ca  

“ long dong ” – nay đây, mai đó, không dừng lại ở một nơi nào, không gò bó trong một khoảng trống nào > cốt cách tự do và hình ảnh người nghệ sĩ tự nguyện làm người du ca đi long dong với cây đàn ghita hát lên bài ca lãng tử, dùng tiếng đàn giãi bày nỗi buồn đau và khát vọng yêu thương của nhân dân. “ đơn độc ” – một mình, không có ai bên cạnh > hình ảnh của Lorca trong cuộc đấu tranh chính trị và khát vọng cải cách thẩm mỹ và nghệ thuật, cũng gợi tư thế của một hiệp sĩ với lí tưởng cao quý đẹp tươi mà không phải ai cũng hoàn toàn có thể đồng cảm và ủng hộ. “ chếnh choáng ” – cảm xúc của người đang say – say với cái đẹp và say với lí tưởng của mình.

“mỏi mòn”- trạng thái hao sút dần về sức lực, thể chất> hình ảnh con người đã mệt mỏi, đã bị vắt kiệt sức lực trong cuộc hành trình đơn độc của mình.

Khi tích hợp lại tổng thể những yếu tố ngôn từ trong đoạn thơ, ta có một nét phác hoa tiên phong khá chân thực và vô cùng ám ảnh về Lorca : Hình tượng của một chàng lãng tử với cuộc hành trình dài về miền xa thẳm. Chàng lãng tử ấy mang trong tâm hồn mình cả đời sống kinh hoàng và giấc mơ lãng mạn, cả ý chí kiên cường và những xúc cảm say đắm làm chếnh choáng cả vầng trăng. Đồng thời ta cũng hoàn toàn có thể tưởng tượng ra hình tượng một người nghệ sĩ đơn độc trên hành trình dài đi tìm cái Đẹp trong quốc tế bạo tàn, đơn độc trong chính cuộc đấu tranh vì tự do và cái Đẹp mà không phải ai cũng đồng cảm. Một hình ảnh không hề không gợi liên tưởng đến niềm tin hiệp sĩ và tư thế đơn độc của Đôn Kihôtê – một hình tượng văn học của quốc gia Tây Ban Nha trong khát vọng tình yêu và trong cuộc chiến đấu chống lại quái vật và yêu ma.

2. Đoạn 2:  Cái chết của Lor-ca

Tây Ban Nha
hát nghêu ngao
bỗng kinh hoàng
áo choàng bê bết đỏ
Lor-ca bị điệu về bãi bắn
chàng đi như người mộng du
tiếng đàn ghi ta nâu
bầu trời cô gái ấy
tiếng ghi ta lá xanh biết mấy
tiếng ghi ta tròn bọt nước vỡ tan
tiếng ghi ta ròng ròng
máu chảy

Tây Ban Nha

hát nghêu ngao > Lorca với tâm hồn thanh thản và cốt cách tự do hiện lên như một người du ca hát lên bài ca lãng tử

“ Bỗng kinh hoàng ” : 3 tiếng ngắn ngủi > đặc tả dân tộc bản địa Tây Ban Nha với xúc cảm choáng váng tột độ, đau đớn tột cùng và ghê sợ, bàng hoàng khi Lorca – hiện thân của khát vọng tự do bị bắt và bắn chết tàn ác. Nỗi kinh hoàng của dân tộc bản địa Tây Ban Nha không chỉ là vì cái chết của Lorca mà còn vì cách ứng xử tàn khốc, vô nhân đạo trước khát vọng tự do của con người. Áo choàng bê bết đỏ > Màu đỏ của máu > gợi tấm thảm kịch của con người mang khát vọng tự do > Lor-ca như một đấu sĩ đang bị hành hình trên đấu trường chính trị Tây Ban Nha. “ chàng đi như người mộng du ”. Trong không khí của đoạn thơ, “ đi ” là một hành vi thụ động của đôi chân ( vì con người thể xác đã bị bắt, bị điệu về bãi bắn ), còn trong mạch hoạt động của hình tượng, đây l¹i lµ một bước chuyển bất thần từ sự sống bên ngoài vào sự sống bên trong, từ hoạt động của đôi chân đến sự hoạt động của tâm hồn, từ hành trình dài tới sự kết thúc thể xác lại là khởi đầu bất tử của ý thức. Vì “ mộng du ” tức là thoát khỏi quốc tế thực tại để sống và bay bổng trong một quốc tế khác can đảm và mạnh mẽ và phóng khoáng, tươi tắn mà lãng đãng để không thể nào huỷ diệt được Thanh Thảo không đi sâu miêu tả sự kiện Lorca bị giết mà chỉ gợi một ấn tượng kinh hoàng về nó để bộc lộ cảm hứng đau đớn của chính mình và gợi nỗi đau trong lòng người đọc

tiếng ghi ta: lặp đi lặp lại (4 lần) nhưng biến hoá, thay màu chuyển gam, thay phông chuyển cảnh:

+ “ tiếng ghita nâu / khung trời cô gái ấy ” : “ nâu ” hoàn toàn có thể là màu của vỏ đàn, màu của đất đai quê nhà hay màu da cô gái Lorca yêu. Song khi gắn với “ khung trời cô gái ấy ” thì “ tiếng ghita nâu ” là tiếng ghita tiềm ẩn trong nó quốc tế của những rung động tình yêu mê hồn đắm đuối, rạo rực tình yêu đời sống con người. + “ tiếng ghita lá xanh biết mấy ” : lá xanh là vạn vật thiên nhiên tươi tắn, là cỏ cây với đời sống tự nhiên ; “ lá xanh biết mấy ” đã là sắc xanh làm xao xuyến cả tâm hồn. “ tiếng ghita lá xanh biết mấy ” là tiếng ghita mang màu xanh của sự sống tươi ròng và niềm thiết tha khắc khoải với sự sống. + “ tiếng ghita tròn bọt nước vỡ tan ” : “ tròn ” gợi sự hoàn tất, “ bọt nước vỡ tan ” gợi sự mất mát, kết thúc của cái sống sót mong manh – khi tiếng ghita vang lên những âm thanh ở đầu cuối của giai điệu đời sống cũng là khi sự sống bất thần chấm hết. + “ tiếng ghita ròng ròng máu chảy ” – là sự sống ở dạng sống sót đau thương và bi tráng nhất. Máu chảy ròng ròng gợi sự sống đang bị tiêu diệt tàn khốc nhất. Đây là cách liên tưởng độc lạ ( khác với liên tưởng của Nguyễn Du “ Bốn dây nhỏ máu năm đầu ngón tay ” – gợi ngón tay bật máu khi dạo đến khúc cao trào của bản nhạc, cũng gợi nỗi đau ứa máu của người chơi đàn. Vì trong sự liên tưởng của Nguyễn Du, tiếng đàn là phương tiện đi lại biểu lộ nỗi lòng, còn trong liên tưởng của Thanh Thảo, bản thân tiếng đàn là một sự sống, một sinh thể cũng bị tổn thương và “ chảy máu ” như chính con người ).

Nhận xét: Nghệ thuật miêu tả tiếng đàn độc đáo, mỗi tiếng đàn là một nỗi niềm về  sự mất mát, tiếc nhớ đau thương, tiếng đàn là cuộc sống, là tình yêu, tiếng lòng của Lorca trước thời đại đã bị sát hại cùng  Lorca. Tiếng đàn của một chiến sĩ đấu tranh cho tự do và một nghệ sĩ thiết tha với cuộc sống nhưng có cái chết đau thương và bi tráng.

3. Đoạn 3: Niềm xót thương

không ai chôn cất tiếng đàn
tiếng đàn như cỏ mọc hoang
giọt nước mắt vầng trăng
long lanh trong đáy giếng

– “Không ai chôn cất tiếng đàn/ Tiếng đàn như cỏ mọc hoang”: gợi nhiều liên tưởng

+ Không có ai tiếp nối sự nghiệp cải cách mà Lor-ca để lại > xót thương cho hành trình dài nghệ thuật và thẩm mỹ chưa hoàn tất, khát vọng nghệ thuật và thẩm mỹ còn dang dở > nghệ thuật và thẩm mỹ Lor-ca thành “ cỏ mọc hoang ”, không người chăm bón > mãi là người nghệ sĩ độc hành trên miền phát minh sáng tạo. + Cỏ mọc hoang : có sức sống hoang dại, mãnh liệt, lan toả > nghệ thuật và thẩm mỹ Lor-ca bất tử. “ không ai chôn cất tiếng đàn – hoàn toàn có thể hiểu là tiếng đàn không hề chôn cất được bởi nó là môt giá trị ý thức, sự sống sót của nó vượt ra ngoài mọi số lượng giới hạn vật chất. Song đặt bên cạnh cách so sánh “ tiếng đàn như cỏ mọc hoang ” thì nên hiểu theo cách thứ hai. Về mặt phương pháp, cách so sánh này nằm trong mạng lưới hệ thống của toàn bài ( âm thanh được biểu lộ bằng hình ảnh ). Về mặt ý nghĩa, đây là một cách liên tưởng rất lạ lùng : “ cỏ mọc hoang ” vừa gợi sức sống mãnh liệt, hoang dại, sức lan tỏa không gì ngăn cản được, vừa là chứng nhân, vừa là một tri âm với người lãng tử trong khúc du ca ( thơ Lorca : “ Ghi ta bần bật khóc / không thể nào / dập tắt ” ). Trong trường hợp này tiếng đàn là hình tượng cho một sức sống mãnh liệt vẫn liên tục. Cũng hoàn toàn có thể hiểu đây là lời đối thoại của Thanh Thảo với Lorca. Lorca mong ước được chôn cùng với cây đàn. Thanh Thảo không phải không đống ý với nguyện ước ấy mà chỉ lan rộng ra để chứng minh và khẳng định rằng : Cây đàn của Lorca hoàn toàn có thể chôn cất, thể xác Lorca hoàn toàn có thể vùi lấp tuy nhiên tiếng đàn và tấm lòng của Lorca thì sẽ được trân trọng đảm nhiệm và l ­ ưu giữ bởi tiếng đàn ấy mang trong nó một sức sống vẫy gọi để liên kết mọi cá thể trong khát vọng vươn tới tự do và phát minh sáng tạo. § © y còng lµ mét triết lí về thẩm mỹ và nghệ thuật cña Thanh Th ¶ o : nghệ thuật và thẩm mỹ nằm ngoài mọi quy luật của băng hoại, chỉ mình nó không thừa nhận cái chết > Thông qua mạng lưới hệ thống hình ảnh, Thanh Thảo vừa gợi ra một bức tranh đời sống muôn màu vẻ của người nghệ sĩ, vừa gợi được sự hoạt động của hiện tượng kỳ lạ tiếng đàn trong đời sống từ một thực thể sống sót ngắn ngủi, mong manh đến một thực thể quy tụ trong nó muôn sắc màu của sự sống và rồi ở đầu cuối trở thành một sinh thể, một sự sống có sức sống bất diệt.

– Hình ảnh đẹp và buồn được tổ chức theo nghệ thuật sắp đặt:

+ giọt nước mắt – vầng trăng – lộng lẫy trong đáy giếng : hệ hình ảnh gắn với quốc tế thẩm mỹ và nghệ thuật và cái chết Lor-ca gợi cho người đọc nhiều cảm xúc và suy tưởng. + Vầng trăng thuộc về vò trụ bát ngát với ánh sáng êm ả dịu dàng và vẻ đẹp mĩ lệ. + Đối lập với vầng trăng là đáy giếng – nơi quân địch ném xác Lorca hòng xoá dấu vết tội ác, nơi tăm tối mịt mùng, nơi lưu giữ hiện thân của đau thương và tội ác xấu xa. Hai hình ảnh tương phản này gợi hai quốc tế trọn vẹn cách biệt, lạ lẫm và không thể nào tìm mối liên hệ, vậy mà Thanh Thảo đã phát hiện ra mối liên hệ giữa chúng bằng một liên tưởng độc lạ. + Trư ­ ớc hết, “ giọt nước mắt vầng trăng ” vừa hoàn toàn có thể hiểu là giọt nước mặt của vầng trăng khóc cho cái chết oan khuất của Lorca hay chính là thiên hà cũng cảm thấu nỗi đau khôn cùng của con người, đã, đang, và mãi mãi cùng trái đất khóc thương cho Lorca. Trăng được gợi ra trong một nỗi đau rất con người mà cũng thẳm sâu như chính ngoài hành tinh. + Vừa hoàn toàn có thể hiểu rằng đáy giếng nơi chôn vùi thân xác Lorca, nơi ghi dấu về tội ác của chế độ độc tài cũng là nơi tâm hồn, cuộc sống, nhân cách Lorca luôn toả sáng như vầng trăng. Tóm lại : Lorca mất đi, không còn người dẫn đường cải cách nghệ thuật và thẩm mỹ, nhưng những giá trị niềm tin ông để lại là bất tử, ngoài hành tinh, cỏ cây cũng xót thương cho cái chết của Lorca

4. Đoạn 4: Suy tư về cuộc giải thoát và cách giã từ của Lor-ca

đường chỉ tay đã đứt
dòng sông rộng vô cùng
Lor-ca bơi sang ngang
trên chiếc đàn ghi ta màu bạc
chàng ném bùa cô gái Di-gan
vào xoáy nước
chàng ném trái tim mình
vào lặng yên bất chợt
li-la li-la li-la…

• “ Đường chỉ tay đã đứt ” là sự chấm hết đời sống vật chất
• “ dòng sông rộng vô cùng ” là cuộc sống vô hạn vẫn liên tục chảy trôi .
• “ bơi ” là hành vi để sống sót và chứng minh và khẳng định sự sống sót trên dòng sông ,
• “ bơi sang ngang ” là không bị cuốn đi và không muốn buông trôi theo dòng nước – phải chống chọi với sức băng cuốn của sóng nước tuy nhiên cũng biểu lộ rõ tư thế đứng cao hơn mọi sự chảy trôi thường thì ;
• bơi bằng và trên chiếc “ ghita màu bạc ” là dùng cây đàn ghita chở tải sự sống của mình vượt lên mọi sự băng hoại, chảy trôi. > Chiếc đàn ghia ta đã chở sự sống và linh hồn Lorca vượt qua số lượng giới hạn ngắn ngủi của đời người để đến với cõi vô cùng của đời sống. Đó vừa là thực tiễn, vừa là niềm tin tuyệt đối của Thanh Thảo vào sự bất tử của Lorca. Sự sống vật chất của người nghệ sĩ chỉ là hữu hạn tuy nhiên loại sản phẩm nghệ thuật và thẩm mỹ mà nghệ sĩ tạo ra sẽ đưa nghệ sĩ vào cõi bất tử.

• Dòng tưởng tượng tiếp tục trào dâng mạnh mẽ về sự sống bất diệt và niềm kiêu hãnh của Lorca:

  + “ lá bùa cô gái Digan ” là vật có phép thiêng để trừ tà và tránh tai hoạ. “ xoáy nước ” là hiểm hoạ trên dòng sông số phận, + “ ném lá bùa ” là ném sự bảo vệ về sinh mạng + Ném “ lá bùa ” vào “ xoáy nước ” là sẵn sàng chuẩn bị đương đầu với hiểm hoạ và định mệnh trong cuộc sống, hành vi của một hiệp sĩ dám coi khinh cái chết bởi cái chết do quân địch gây ra cũng không hề ngăn cản tư tưởng, tâm hồn Lorca hòa vào sự sống bất tử của nhân dân – hành vi làm bật lên tư thế đầy tự tôn + “ Ném trái tim ” hành vi của một nghệ sĩ chuẩn bị sẵn sàng và tự nguyện dâng trọn tâm hồn mình cho nghệ thuật và thẩm mỹ cho cuộc sống để thanh thản ra đi trong yên lặng – hành vi làm bật lên sự hùng vĩ trong tình cảm + Cả tư ­ thế tự tôn và trái tim hùng vĩ đều là tín hiệu của cốt cách nghệ sĩ – hiệp sĩ, nó làm tỏa sáng vẻ đẹp của hình tưọng Lorca. + Cùng với mạng lưới hệ thống hình ảnh, trong bài thơ có hai lần Thanh Thảo mô phỏng âm thanh tiếng đàn bằng chuỗi điệp âm “ li – la li – la li – la ” như một chuỗi âm buông do người đệm đàn lướt qua hàng dây – những âm thanh ngẫu hứng mà đầy xao xuyến. Hai lần chuỗi âm thanh này Open đều tạo nên những điểm nhấn làm điển hình nổi bật hình tượng tiếng đàn.

• Lần thứ nhất nó vang lên lãng đãng, ngân nga trong một khoảng trống kinh hoàng của đấu trường chính trị và đấu trường nghệ thuật và thẩm mỹ trên xứ sở Tây Ban Nha thành lời ca tranh đấu .
• Lần thứ hai nó vang lên như những dư âm không dứt của tiếng đàn, những dư ảnh không tan của sự sống ( li-la còn gợi nhắc đến tên một loài hoa tử đinh hương ) vẫn đang lặng lẽ tỏa hương. Những âm thanh vang lên trong “ lặng im bất chợt ”, vang lên từ cõi vô cùng tỏa sáng lí tưởng cao quý xinh xắn của Lorca .

          III. Tổng kết

1. Nghệ thuật

– “ Đàn ghita của Lorca ” là một bài thơ có cấu trúc mở, 6 khổ thơ như 6 lần xoay của rubic thơ, phối hợp thuần thục giữa tự sự và trữ tình, giữa lãng mạn và bi tráng, giữa âm thanh và sắc tố, giữa liền mạch và đứt đoạn đã tạo dựng lên vẻ đẹp của hình tượng Lorca, và sức sống bất diệt của những giá trị niềm tin mà Lorca để lại trong toàn cảnh xã hội và thời đại kinh hoàng lúc bấy giờ của quốc gia Tây Ban Nha. – Bài thơ giàu nhạc điệu – tác dụng của sự hòa nhập chất nhạc đặc biệt quan trọng của thơ Lorca và nguồn năng lượng phát minh sáng tạo đặc biệt quan trọng của hồn thơ Thanh Thảo. Nhạc điệu của bài thơ không chỉ là chất nhạc do âm, vần hay thanh điệu đem l¹i mµ còn là giai điệu của tâm hồn, của trái tim đồng điệu trong lí tưởng và khát vọng của Thanh Thảo với Lorca nên khó thấy hơn và ám ảnh hơn. – Thi ảnh giàu tính hình tượng được sử dụng với tần số cao + những câu thơ không viết hoa đầu dòng tạo mạch thơ liên tục, xâu chuỗi với nhau để liên kết những hình tượng vốn rời rạc và đầy sức ám ảnh ; + những tương phản nóng bức được thiết kế xây dựng liên tục để làm điển hình nổi bật những ấn tượng đậm nét về cái chết bi tráng của Lorca ; + những liên tưởng thơ giật mình, phóng khoáng tạo một gợi mở độc lạ về tiếng đàn ghita của Lorca ; những thi ảnh đều gắn với số phận và cuộc sống Lorca để tạo nên một ám ảnh và làm điển hình nổi bật chủ đề tư tưởng của bài thơ

2. Nội dung

– “ Đàn ghita của Lorca ” là lời nói tri âm của người nghệ sĩ với một người nghệ sĩ, một người chiến sỹ với một người chiến sỹ. Sự đồng cảm của Thanh Thảo và Lorca trong bài thơ vừa cho người đọc hiểu về Lorca vừa cho người đọc một cái nhìn toàn vẹn hơn về con người Thanh Thảo – một tri thức giàu suy t ­ ư và một người nghệ sĩ tràn trề nhiệt huyết, lí tưởng. “ Đàn ghita của Lorca ” như thể sự tiếp nối toàn vẹn cái mạch thơ đã được khơi dòng từ trường ca Những người đi tới biển – Chúng tôi đi không tiếc đời mình và trường ca Những ngọn sóng mặt trời Nếu không có những anh Ngã xuống như muôn ngàn đợt sóng Hóa những chiếc neo cắm sâu lòng biển Dải đất này sẽ trôi dạt về đâu ?

– “Đàn ghita của Lorca” cũng chứa đựng trong nó triết lí về nghệ thuật của nhà thơ Thanh Thảo: triết lí về mối quan hệ giữa nghệ thuật và cuộc sống, về sức sống của nghệ thuật. Những điều này thực ra không mới song trong bài thơ này, nó chính là cơ sở để Thanh Thảo khẳng định giá trị những sáng tạo nghệ thuật và những cống hiến về tư tưởng của Lorca đồng thời cũng là cơ sở để nhà thơ khẳng định niềm tin vào sự bất tử của những cống hiến ấy.

Tổ Ngữ văn Tác giả : Quản trị viên

Source: https://dvn.com.vn
Category : Lorca