Các món ngon đặc sản Miền Tây mùa nước nổi

Du lịch miền Tây vào mùa nước nổi thường bắt đầu từ tháng 8 đến tháng 11 hàng năm, thời gian này sông nước miền Tây đầy ắp đặc sản cá tôm từ thượng nguồn đổ về… Những món ăn không chỉ chứa đựng tinh hoa của đất trời mà còn đầy ắp tấm lòng hào sảng của người dân. Đến thăm miền Tây mùa nước nổi, du khách không chỉ khám phá những thắng cảnh tuyệt đẹp, trải nghiệm lối sống gần gũi của người dân mà còn được thưởng thức những món ăn dân dã, đồng quê nhưng đậm đà đến khó quên có thể kể đến như: bông điên điển, bông súng, cá linh, cá lóc đồng…

Các món ngon từ Cá Linh

Nói đến mùa nước nổi, ai cũng nghĩ ngay đến cá linh. Từ thượng nguồn sông Mekong, loài cá này theo dòng phù sa đến với miền Tây như món quà hào phóng của thiên nhiên. Đây cũng là mùa mưu sinh của bao gia đình sống bằng nghề lưới, đó, đáy, đăng, giăng câu…

Trên thủy trình trôi dạt ấy, cá linh vừa đi vừa lớn, vừa sinh sản. Đầu mùa nước, cá linh bé như đầu đũa nên người dân gọi là cá linh non. Cá chưa lớn nên xương mềm, bụng có mỡ béo ngậy. Cá linh non đầu mùa kho với nước dừa, mía có hương vị ngon tuyệt. Vị béo ngậy của cá quyện với vị thơm ngọt của dừa khiến món ăn trở nên khác biệt. Cá linh kho tiêu trong nồi đất, ăn với cơm trắng, đơn giản mà đậm đà như tình người miền Tây hiếu khách.

Con to bằng ngón tay thì nấu canh chua bông điên điển, kèo nèo, so đũa, bông súng hoặc chiên giòn, chiên bột chấm mắm me hay kho mắm. Món cá linh nhúng giấm bông điên điển rất đáng để du khách thưởng thức. Cá không cần đánh vảy, chỉ cần bỏ vào rổ tre chà nhẹ là được, sau đó bỏ ruột, ướp gia vị gồm chút muối, đường, bột ngọt, tiêu và tỏi băm. Giấm phải là giấm nhà có vị chua thanh đặc biệt.

Ngoài điên điển, món này phải ăn kèm với bông súng ma mọc dại chỉ dài khoảng 1 m để tăng hương vị cho món ăn. Cá linh cho vào nồi nước đang sôi, cùng các loại rau, để vừa chín tới mới giữ được độ ngọt. Vị ngọt của cá, vị giòn của bông điên điển, bông súng, chất chua thanh của giấm, cay cay của ớt, tiêu hợp thành một mùi hương khó quên.

Ăn cá linh, ngon nhất là ở giữa những căn chòi lá ven sông, nghe gió thổi vi vu, thêm vài câu vọng cổ ngân lên da diết mới đúng chất miền Tây. Cùng người bản xứ thưởng thức nồi cơm gạo mới, canh chua cá linh bông điên điển, nhâm nhi miếng cá giòn tan rồi cạn ly rượu nếp sẽ là những trải nghiệm khó quên cho những ai ghé thăm miền đất này.

Bông điên điển

Một cảnh sắc sống động của miền Tây mùa nước nổi chính là màu vàng rực ở các bờ kênh, bờ sông từ bông điên điển. Khi được con nước bồi đắp phù sa, điên điển nở rộ mang đến một hương vị độc đáo mà chẳng nơi nào có được. Chỉ cần nhặt cuốn lá, rửa sạch thì đã có thêm một thức quà bình dị điểm tô cho các món ăn nơi đây.

Bông điên điển có rất nhiều kiểu chế biến, từ đơn giản đến cầu kì. Hôm nào lười đi chợ, cứ hái điên điển về xào tỏi thì cũng đủ no nê, chắc bụng. Hấp dẫn hơn là nồi canh chua cá linh được điểm thêm sắc vàng của chúng. Điên điển gion giòn, khi ăn lại đăng đắng nhưng đọng vị ngọt dịu ở cổ họng, nói đến đây thôi cũng thấy thòm thèm. Bên cạnh đó, người miền Tây còn tận dụng điên điển làm món tép xào, bún cá, rau chấm các món kho…

Bánh xèo bông điên điển

Bên cạnh món ăn quen thuộc là lẩu bông điên điển hay canh chua bông điên điển thì món bánh xèo bông điên điển là một trong những món ăn lạ miệng không thể bỏ qua.

Bánh xèo bông điên điển là tổng hòa của nhiều hương vị rất hài hòa có chua cay của nước chấm, ngọt của tôm thịt, giòn giòn của vỏ bánh, bông điên điển và bùi bùi của mỡ hành. Bánh được ăn với các loại rau trong vườn nhà như: đọt bằng lăng, đọt xoài, đọt điều, lá mơ…mang đến cho người thưởng thức hương vị bánh xèo mới lạ đến khó quên.

Bông súng mắm kho

Từ xa xưa, bông súng đã là món ăn quen thuộc của những người dân miền Tây mỗi mùa nước lên. Cũng giống như bông điên điển, bông súng bừng nở một góc trời, từ súng trắng đến súng tím đua nhau khoe sắc, không chỉ làm đẹp cho đất trời mà còn là món ăn dân dã, độc đáo của người dân nơi đây đã trở thành một phần của đặc sản miền Tây Nam Bộ.

Bông súng hấp dẫn ở cái giòn xốp và thanh vị. Nếu ăn trực tiếp, bạn sẽ cảm nhận được sự tươi mới trong cổ họng cùng với đó là chút ngọt, chút bùi hấp dẫn. Đi cùng bông điên điển, bông súng cũng là nhân tố tạo nên sức quyến rũ cho các nồi lẩu. Chỉ cần nhúng vào khi nước vừa sôi, bông súng mềm nhưng vẫn giữ lại độ giòn dai kèm theo đó là mùi thơm lan tỏa trong từng thành phần, tất cả đã tạo cho món ăn một tổng thể đầy sắc hương.

Bông súng được bà con miền Tây chế biến thành rất nhiều món ngon, trong đó nổi tiếng và ngon nhất phải kể đến món bông súng mắm kho. Bông súng sau khi hái về được rửa sạch, ngắt thành cọng nhỏ để ráo nước. Bông súng mắm kho là sự kết hợp tuyệt vời của loài rau đồng mọc vùng đất trũng đọng nước bùn và các loại mắm linh, mắm sặc ngon nhất. Sau khi lọc hết xương, cho vào sả bằm, tép, cá lóc thịt ba rọi… nêm nếm vừa ăn là nhấc xuống bếp. Vị cay của ớt, the của sả, ngọt của tép, giòn của bông súng khiến thực khách thích thú, ăn một lần sẽ khó quên được.

Cây hẹ nước

Mỗi năm cứ đến mùa nước nổi, cây hẹ nước sinh sôi nẩy nở, đã đem lại cho một món ngon dân dã lại hấp dẫn mà đặc biệt chỉ có ở vùng đất miền Tây. Kêu là hẹ nước vì nó mọc dưới nước, ở trong các thửa ruộng phèn, gốc bám sâu dưới bùn đất, bụi hẹ vươn lên khỏi mặt nước và xòe ra xung quanh, lá tỏa ra dập dềnh, dập dềnh. Nó không giống với hẹ trên cạn chút nào hết. Hẹ trên cạn dày lá nhưng bề ngang lá hẹp, màu xanh sẫm. Hẹ nước lá mỏng, có gân trắng chính giữa và giống lá sả hơn, nhưng không dày, cứng, có lông tơ như lá sả, mà mỏng, mềm, hơi trong trong, màu xanh nhàn nhạt như lá sả. Lá hẹ nước mềm, xốp và giòn, vị ngọt thanh mát rượi.

Từng mớ hẹ ngon lành được giũ bùn sạch sẽ rồi đem về cho vô thau lớn đổ nước sạch vô ngâm khoảng một giờ đồng hồ cho dễ rửa. Lúc nào ăn người ta xếp hẹ lên đĩa bàn lớn. Ðể nguyên gốc rễ ăn vẫn được nhưng nếu muốn nhìn thấy đẹp mắt thì lấy kéo cắt bỏ phần rễ đi. Khi ăn cuộn nó lại thành một cuộn cỡ ngón chân cái, chấm vô mắm kho, thịt kho, cá kho nhất là cá rô kho. Vị ngọt đặc trưng của nó lẫn vị mặn ngọt của nước cá, vị thơm nồng của tiêu, thịt cá vừa dày vừa béo ngon khó tả.

Cua đồng

Nguồn nước dồi dào không chỉ mang đến cá tôm mà còn là sự trù phú của cua đồng, thức quà dân dã nhưng chẳng thua kém về độ hấp dẫn. Cua tầm này đã chắc thịt, càng to nên được cho vào món phụ sau bữa ăn để nhâm nhi đỡ “buồn” miệng. Thịt cua đồng tuy không mươn mướt, ngồn ngộn như cua biển nhưng vẫn có độ ngọt và dai thơm đặc sắc.

Nếu thân cua thường dùng để nấu canh, lẩu hay bún riêu thì càng cua còn được yêu thích nhiều hơn hẳn. Càng cua to, cứng cáp và chắc thịt sẽ chế biến theo kiểu hấp sả, luộc hay rang muối. Dù là hình thức gì cũng vẫn khiến người ta “nao lòng” vì độ ngọt béo tự nhiên. Thú vui của người miền Tây độ này là ngồi thi nhau cắn càng cua đấy.

Chuột đồng

Tại miền Tây, thịt chuột được người dân rất yêu thích vì là thực phẩm sạch, do thức ăn chủ yếu của loài này là nông sản, cỏ non, còn khu vực sống của chúng lại xa dân cư nên ít mầm bệnh.

Chuột có rất nhiều loại cũng được chế biến thành cả trăm món ăn khác nhau: chuột nấu canh chua, chuột kho, chuột nướng chao, chuột xào lá cách, lá mãng cầu, sả ớt…v…v.. lạ miệng hơn nữa là món chuột đồng nướng lu thơm lừng, mỗi món ăn từ thịt chuột sẽ đều đánh động vị giác của thực khách để lại cảm nhận đậm đà khó quên.

Chuột đồng nướng lu là đặc sản không phải ai cũng dám thử. Chuột no nê lúa chín nên béo múp míp, được làm sạch và ướp gia vị, sau đó cho vào lu quay đến khi chín vàng. Thịt chuột vừa quay vừa trở tay, thêm mỡ, thêm nước gia vị, khoảng một tiếng sau thì chuột chín vàng, thịt thơm, mềm và da rất giòn, ngon. Thịt chuột ăn kèm dưa leo, rau răm chấm muối ớt… tạo nên hương vị mới lạ, hấp dẫn.

Cá lóc nướng trui

Không phải cao hương mỹ vị, rất dân dã nhưng món cá lóc nướng trui là món ăn không thể không nhắc trong top món ngon miền Tây mùa nước nổi. Cá lóc có thịt chắc, ngọt, xuất hiện nhiều vào mùa nước.

Ngoài canh chua cá lóc nổi tiếng, loại nguyên liệu này có thể nướng trui kiểu dân dã mang đậm hương vị đồng quê. Con cá sau khi được làm sạch ruột sẽ được xiên vào que tre, cắm xuống đất rồi phủ rơm lên và đốt. Yêu cầu khó nhất là để cá không bị khét hoặc sống. Phải phủ rơm vừa đủ, rơm ít cá sẽ sống, khi ăn có mùi tanh còn rơm nhiều quá cá khét thì ăn bị đắng. Cá lóc nướng trui ngon nhất khi vừa chín tới, thịt trắng phau được bao bọc bởi lớp vảy cháy xém. Ngon nhất là ăn cuộn bánh tráng, kèm các loại rau thơm, chuối xanh, dưa chuột, khế và chấm nước mắm me.

Cá rô mề

Mùa nước nổi, cá rô bí lên ruộng để kiếm những bông lúa rụng nên lớn rất nhanh, to bằng 3-4 ngón tay, gọi là cá rô mề. Thịt cá rô mề ngọt, béo nên có thể chế biến thành nhiều món ngon.

Tiêu biểu nhất là nướng, chiên xù, kho mắm, nấu canh chua bông súng hay kho bầu non. Ở miền Tây hầu như quán nào cũng có món này, khi nào có dịp về, bạn nhớ tìm để thưởng thức. Món ăn này tuy bình dân, song vị ngon đặc trưng của miền Tây thì rất rõ ràng, sẽ mang lại cho bạn thêm một trải nghiệm thú vị về món ngon vào mùa nước nổi.

Rắn

 Mùa nước nổi về, nước lên ngập những cánh đồng nên rắn cũng bò lên những mô đất cao, tán cây nhiều, đó cũng là thời điểm bắt đầu mùa săn của những người dân Miền Tây Nam Bộ. 

Các món ngon từ rắn như: chiên giòn, nấu cháo đậu xanh, xào xả ớt, nướng lèo, hầm sả, gỏi, lẩu… cũng là đặc sản khó quên. Mùa nước, rắn nhiều vô kể, bắt về ăn không hết nên người dân làm khô. Khô rắn bề ngoài rám nắng nhưng bên trong thịt vẫn còn tươi… Người ta thường chọn các loại rắn nước, rắn bông súng, ri voi, ri cá … để làm khô rắn. Thường khô rắn được du khách thưởng thức tại chỗ bằng cách nướng trên lửa than hồng. Lửa nướng vừa phải, hơi nóng sẽ làm thịt chín cả trong lẫn ngoài, bay tỏa mùi thơm ngọt ngọt tự nhiên.

Lươn

Trong vô vàn sản vật tự nhiên của mùa nước nổi miền tây, như: bông súng, bông điên điển, cá linh, cua, ốc, rắn… thì lươn đồng có giá trị kinh tế khá cao và được xem món ăn đặc sản. Theo Đông y, thịt lươn có tác dụng bồi bổ khí huyết, trị suy dinh dưỡng, tăng cường sức khỏe…

Lúc này, người dân tập trung đánh bắt bằng nhiều cách: câu, đặt lọp, đặt trúm, soi đèn… Trong đó, đặt trúm là cách truyền thống và hiệu quả nhất. Luơn sẽ được chế biến rất nhiều món ngon như lươn nướng, lươn xào sả ớt, lươn nấu canh chua, lươn nấu cháo,…trong đó phải kể đến món lươn um rau ngổ. Lươn cỡ cườm tay đem về làm sạch nhớt bằng cách vuột với tro bếp hoặc hỗn hợp muối, giấm. Kế đến cắt cổ rút bỏ ruột, rửa sạch lại rồi để nguyên con cho ráo nước, ướp gia vị. Rau ngổ được xếp dưới cái thố sành rồi cho cả con lươn khoanh tròn trong thố, chế nước dừa tươi xâm xấp, nêm thêm gia vị rồi bắc lên bếp nấu nhỏ lửa, khi sôi cho thêm nước cốt dừa khô. Lươn um nóng hổi ăn kèm với  bún gạo hay cơm nóng đều rất ngon, vị ngọt của thịt lươn đồng, vị thơm của rau ngổ cùng vị béo của nước cốt dừa hòa quyện cùng vị thanh của nghệ sẽ kích thích vị giác ăn hoài không ngán.

Lươn một món ăn bổ dưỡng, thông qua đôi bàn tay khéo léo cùng nguyên liệu có sẵn nơi đồng quê sông nước những món ăn vô cùng hấp dẫn ra đời. Nếu có dịp du lịch miền Tây hãy thưởng thức những món ăn dân dã từ lươn đồng này nhé !

Ốc bươu nướng tiêu

 Vào mùa nước nổi, những con ốc bươu béo mập, săn chắc được ngâm nước gạo qua đêm để loại bỏ bùn đất, xả sạch với nước. Uớp ốc với tiêu xay, tiêu sống, mắm, bột ngọt, đường khoảng 10 phút cho thấm gia vị rồi nướng trên bếp than khoảng 3-5 phút là được. Vị ngọt của thịt ốc bươu hòa quyện cùng nước mắm chua chua của chanh, cay cay và nhất là hương vị đặc biệt của tiêu, tan trong đầu lưỡi …sẽ làm cho bữa ăn đặc sản mùa nước nổi miền Tây thêm phần đậm đà, khó cưỡng.

Để khám phá ẩm thực miền Tây mùa nước nổi, du khách có thể tham khảo nhiều tour Miền Tây của Thám Hiểm MeKong:

⇒ Các Tour Miền Tây mùa nước Nổi