Thuế tiêu thụ đặc biệt đối với xăng: Thực tiễn thi hành và một số khuyến nghị

Thuế xăng dầu sẽ được kiểm soát và điều chỉnh theo hướng có lợi cho người tiêu dùng

Tuy nhiên, qua thực tiễn thi hành, các quy định pháp luật thuế đã bộc lộ những vướng mắc, bất cập cần tiếp tục được nghiên cứu, sửa đổi, bổ sung theo hướng đơn giản, tạo điều kiện thuận lợi cho người nộp thuế trong thực hiện nghĩa vụ thuế.

Những thay đổi trong chính sách thuế tiêu thụ đặc biệt đối với mặt hàng xăng

Thứ nhất, chủ trương thuế tiêu thụ đặc biệt ( TTĐB ) đã có sự biến hóa, bộc lộ xu thế của Quốc hội, nhà nước trong việc khuyến khích tiêu dùng so với loại sản phẩm xăng sinh học nhằm mục đích góp thêm phần bảo vệ tiềm năng bảo mật an ninh nguồn năng lượng, giảm dần sự phụ thuộc vào xăng khoáng, góp thêm phần đổi khác hành vi của người tiêu dùng theo khuynh hướng giảm thiểu ô nhiễm và cải tổ môi trường tự nhiên. Do vậy, loại sản phẩm xăng khoáng vận dụng mức thuế suất thuế TTĐB cao hơn mẫu sản phẩm xăng sinh học .
– Xăng sinh học E5, E10 được pha chế theo tỷ suất tương ứng 95 %, 90 % xăng khoáng RON92 với 5 %, 10 % cồn sinh học etanol. Để khuyến khích sử dụng nguyên vật liệu sinh học, góp thêm phần bảo vệ thiên nhiên và môi trường, mở màn từ năm năm trước, theo lao lý tại Luật số 70/2014 / QH13 ngày 26/11/2014 sửa đổi, bổ trợ Luật Thuế TTĐB thì thuế suất thuế TTĐB so với xăng sinh học được pháp luật thấp hơn mức thuế suất thuế TTĐB so với loại sản phẩm xăng khoáng, đơn cử : thuế suất thuế TTĐB so với xăng E5 là 8 %, xăng E10 là 7 %, trong khi thuế suất thuế TTĐB so với xăng khoáng là 10 % .
– Theo nguyên tắc không đánh thuế trùng, Luật Thuế TTĐB pháp luật người nộp thuế ( NNT ) được khấu trừ số thuế TTĐB đã trả hoặc đã nộp tương ứng với số thuế TTĐB của nguyên vật liệu nguồn vào dùng để sản xuất loại sản phẩm thuộc diện chịu thuế TTĐB. Xăng khoáng RON92 được sử dụng để pha chế thành xăng sinh học, do vậy, khi xác lập số thuế TTĐB phải nộp của mẫu sản phẩm xăng sinh học sẽ được tính khấu trừ số thuế TTĐB đã nộp hoặc đã trả tại khâu sản xuất hoặc nhập khẩu xăng RON92 .
– Do thuế suất thuế TTĐB so với mẫu sản phẩm xăng sinh học thấp hơn thuế suất thuế TTĐB so với mẫu sản phẩm xăng khoáng dùng làm nguyên vật liệu sản xuất xăng sinh học, trong khi giá bán tương tự nhau ( hoặc chênh lệch không đáng kể ), nên số thuế TTĐB nguồn vào tương ứng luôn lớn hơn số thuế TTĐB đầu ra của xăng sinh học. Vì vậy, NNT luôn còn số thuế TTĐB nguồn vào được khấu trừ của nguyên vật liệu xăng khoáng chưa khấu trừ hết trong kỳ .
– Khắc phục thực trạng này, tại Nghị định số 108 / năm ngoái / NĐ-CP ngày 28/10/2015 của nhà nước pháp luật cụ thể và hướng dẫn thi hành 1 số ít điều của Luật Thuế TTĐB và Luật sửa đổi, bổ trợ 1 số ít điều của Luật Thuế TTĐB và Thông tư số 195 / năm ngoái / TT-BTC ngày 24/11/2015 của Bộ Tài chính hướng dẫn thi hành Nghị định số 108 / năm ngoái / NĐ-CP hướng dẫn số thuế TTĐB của nguyên vật liệu nguồn vào chưa được khấu trừ hết trong kỳ của xăng E5, E10 được phép bù trừ với số thuế TTĐB phải nộp của sản phẩm & hàng hóa, dịch vụ khác. Trường hợp sau khi bù trừ vẫn còn số thuế TTĐB chưa được khấu trừ hết trong kỳ thì được khấu trừ vào kỳ tiếp theo .
– Trong quá trình từ 01/01/2015 đến hết ngày 31/12/2017, lao lý nêu trên không phát sinh vướng mắc, do các doanh nghiệp ( Doanh Nghiệp ) kinh doanh thương mại xăng dầu hầu hết bán xăng khoáng RON92, RON95 và lượng xăng sinh học E5 chỉ chiếm tỷ trọng rất nhỏ trong tổng sản lượng xăng bán ra, nên sau khi bù trừ với số thuế TTĐB phải nộp khác, Doanh Nghiệp kinh doanh thương mại xăng dầu vẫn phát sinh số thuế TTĐB phải nộp vào ngân sách nhà nước ( NSNN ). Tuy nhiên, khi Nhà nước biến hóa chủ trương quản trị, cũng như có chủ trương, xu thế mới về chất lượng môi trường tự nhiên làm biến hóa cơ cấu tổ chức tiêu dùng nguyên vật liệu xăng, dầu thì phát sinh khá nhiều yếu tố về thuế .
Thứ hai, biến hóa trong lao lý về giá tính thuế TTĐB so với loại sản phẩm xăng nhập khẩu .
Theo pháp luật tại Nghị định số 108 / năm ngoái / NĐ-CP, thì so với mẫu sản phẩm xăng loại nhập khẩu ( NK ), Doanh Nghiệp khai nộp thuế TTĐB một lần duy nhất tại khâu NK, giá tính thuế so với xăng NK là giá tính thuế NK cộng với thuế NK. Xăng sản xuất trong nước nộp thuế TTĐB theo giá tính thuế trừ lùi ( Giá tính thuế TTĐB là giá ra chưa có thuế giá trị ngày càng tăng ( GTGT ), thuế bảo vệ thiên nhiên và môi trường ( BVMT ), thuế TTĐB ) .
Kể từ ngày 01/7/2016, theo pháp luật tại Nghị định số 100 / năm nay / NĐ-CP, cũng giống như các hàng hóa NK thuộc đối tượng người dùng chịu TTĐB khác, mẫu sản phẩm xăng NK phải tạm khai, nộp thuế TTĐB tại khâu NK với giá tính thuế là giá tính thuế NK cộng với thuế NK. Khi xăng NK được cơ sở NK bán ra tại thị trường trong nước thì xác lập chính thức số thuế phải nộp theo giá tại khâu bán ra ( như cách tính so với xăng sản xuất trong nước ) và phải nộp tiếp thuế TTĐB nếu số thuế đầu ra cao hơn số thuế đã tạm nộp tại khâu NK. Ngược lại, nếu số thuế TTĐB khâu bán ra mà thấp hơn số tạm nộp khâu NK thì cơ sở NK phải tự chịu mà không được hoàn trả .
Trong khi đó, so với xăng sản xuất trong nước, pháp luật về giá tính thuế TTĐB không có sự đổi khác, theo đó, giá tính thuế TTĐB so với xăng sản xuất trong nước là giá do các cơ sở sản xuất bán ra. Các nhà máy sản xuất sản xuất xăng trong nước khi bán xăng cho các thương nhân đầu mối kinh doanh thương mại xăng dầu để phân phối ra thị trường, giá tính thuế TTĐB là giá do các nhà máy sản xuất lọc dầu bán cho các thương nhân đầu mối ( chưa có thuế GTGT, thuế BVMT và thuế TTĐB ). Các thương nhân đầu mối kinh doanh thương mại xăng, dầu khi bán xăng dầu mua từ các nhà máy sản xuất lọc dầu trong nước thì không phải khai, nộp thuế TTĐB .
Như vậy, hiện đang có sự khác nhau về giá tính thuế TTĐB so với xăng NK và xăng sản xuất trong nước. Đối với xăng NK là giá bán ra của thương nhân đầu mối, tức là đã gồm có ngân sách lưu thông thương mại của thương nhân đầu mối, trong khi giá tính thuế TTĐB so với xăng sản xuất trong nước được tính trên giá mua vào của thương nhân đầu mối, không tính đến ngân sách lưu thông thương mại .
Việc sửa đổi lao lý nêu trên nhằm mục đích bảo vệ thống nhất cách tính thuế TTĐB với các hàng hóa NK khác và góp thêm phần điều tiết nguồn thu NSNN trong toàn cảnh mức thuế suất thuế NK so với mẫu sản phẩm xăng đang trong lộ trình giảm dần theo cam kết tại các Hiệp định thương mại tự do mà Nước Ta đã ký kết .
Đồng thời, trong thời hạn đầu, khi các nhà máy sản xuất lọc dầu trong nước mới trong bước đầu đi vào hoạt động giải trí, việc vận dụng lao lý này sẽ giúp giảm giá xăng sản xuất trong nước xuống thấp hơn so với xăng NK. Điều này phần nào khuyến khích việc tiêu dùng loại sản phẩm xăng sản xuất trong nước .

Những bất cập, vướng mắc của chính sách thuế tiêu thụ đặc biệt đối với xăng

Bên cạnh những đổi khác trong việc vận dụng chủ trương thuế TTĐB so với xăng, quy trình tiến hành chủ trương này còn gặp phải những chưa ổn, vướng mắc sau :
Thứ nhất, trên trong thực tiễn, phát sinh từ việc thực thi chủ trương chung của Nhà nước về tiêu dùng xăng dầu để giảm thiểu ô nhiễm môi trường tự nhiên, theo đó từ năm 2018 chấm hết trọn vẹn việc sử dụng xăng RON92 và thay bằng loại sản phẩm xăng sinh học E5 trên khoanh vùng phạm vi toàn nước. Sản phẩm xăng do các doanh nghiệp cung ứng ra thị trường chỉ còn xăng sinh học E5 và xăng khoáng RON 95, nên lượng xăng sinh học E5 tiêu thụ của các doanh nghiệp tăng mạnh .
Bản chất xăng sinh học E5 được tạo thành từ việc pha chế xăng RON92 trộn với 5 % cồn sinh học và khi bán ra, Doanh Nghiệp được khấu trừ số thuế TTĐB của nguyên vật liệu RON92 sử dụng để pha chế xăng sinh học. Bất cập xảy ra là số thuế TTĐB của nguyên vật liệu nguồn vào RON92 ( chịu thuế 10 % ) luôn cao hơn thuế TTĐB đầu ra ( xăng E5 chịu thuế suất 8 % ), trong khi giá tương tự nhau, dẫn đến thực trạng Doanh Nghiệp luôn còn số thuế TTĐB chưa khấu trừ rất lớn ( kể cả sau khi đã bù trừ với số thuế TTĐB của các mẫu sản phẩm khác ). Việc thâm hụt dòng tiền của đơn vị chức năng do thuế đầu vào luôn cao hơn thuế đầu ra và không được bù trừ hết đã gây khó khăn vất vả về vốn cho sản xuất kinh doanh thương mại của Doanh Nghiệp .
Để tháo gỡ khó khăn vất vả cho Doanh Nghiệp và tương thích với chủ trương khuyến khích sử dụng loại sản phẩm xăng sinh học, nhà nước đã phát hành Nghị định số 14/2019 / NĐ-CP ngày 01/02/2019 sửa đổi Nghị định số 108 / năm ngoái / NĐ-CP bổ trợ lao lý về việc hoàn thuế TTĐB so với loại sản phẩm xăng sinh học. Theo đó, so với các Doanh Nghiệp được phép sản xuất, pha chế xăng sinh học, việc kê khai nộp thuế, khấu trừ thuế TTĐB được triển khai tại cơ quan thuế địa phương nơi Doanh Nghiệp đóng trụ sở chính .
Số thuế TTĐB chưa được khấu trừ hết của xăng khoáng nguyên vật liệu dùng để sản xuất, pha chế xăng sinh học ( gồm có cả số thuế chưa được khấu trừ hết phát sinh kể từ kỳ khai thuế tháng 1/2016 ) được bù trừ với số thuế TTĐB phải nộp của sản phẩm & hàng hóa, dịch vụ khác phát sinh trong kỳ. Trường hợp sau khi bù trừ, còn số thuế TTĐB chưa được khấu trừ hết của xăng khoáng nguyên vật liệu dùng để sản xuất, pha chế xăng sinh học thì được khấu trừ vào kỳ tiếp theo hoặc được hoàn trả .
Thứ hai, sự khác nhau trong việc xác lập giá tính thuế TTĐB so với xăng NK và xăng sản xuất trong nước gây khó khăn vất vả cho người nộp thuế trong việc xác lập đối tượng người tiêu dùng phải kê khai, nộp thuế TTĐB .
Thực tế là thương nhân kinh doanh thương mại xăng dầu vừa nhập khẩu xăng, vừa mua xăng của các nhà máy sản xuất lọc dầu trong nước tùy theo nhu yếu của thị trường và năng lực có lãi tại từng thời gian. Theo lao lý, mẫu sản phẩm xăng từ nguồn NK thuộc đối tượng người tiêu dùng phải khai, nộp thuế TTĐB khi bán ra, trong khi xăng mua từ các nhà máy sản xuất lọc dầu trong nước không phải khai, nộp thuế TTĐB khi bán ra ( vì xí nghiệp sản xuất lọc dầu đã khai nộp thuế TTĐB ). Mặt khác, do đặc tính của mẫu sản phẩm xăng là chất lỏng, công tác làm việc tồn chứa của các Doanh Nghiệp kinh doanh thương mại xăng dầu được thực thi trong cùng bể chứa mà không hề tách biệt, phân biệt được lít xăng nào từ nguồn NK và lít xăng nào được mua trong nước để kiểm đếm, kê khai nộp thuế TTĐB .

Vì vậy, có thể thực hiện được việc bóc tách xác định số lượng xăng được bán ra từ nguồn NK để khai nộp thuế TTĐB và số lượng xăng từ nguồn mua trong nước là phải dựa vào số liệu trên sổ sách kế toán. Cần căn cứ vào phương pháp hạch toán kế toán hàng tồn kho của DN để xác định mặt hàng xăng thuộc đối tượng chịu thuế TTĐB tại khâu bán ra (không thể xác định trên cơ sở thực tế kiểm đếm hàng hóa xuất kho).

Tuy nhiên, việc xác lập đối tượng người dùng chịu thuế TTĐB theo chiêu thức hạch toán kế toán của Doanh Nghiệp chưa được pháp quy hóa tại các văn bản quy phạm pháp luật về thuế TTĐB nên tiềm ẩn rủi ro đáng tiếc pháp lý cho cả NNT và cơ quan quản trị thuế trong trường hợp được phỏng vấn theo cách “ vặn vẹo, chẻ chữ ” đòi văn bản .
Thứ ba, việc xác lập thuế TTĐB được khấu trừ còn phức tạp, gây khó khăn vất vả cho NNT và cơ quan quản trị .
Thực tế lúc bấy giờ, 1 số ít thương nhân đầu mối kinh doanh thương mại xăng, dầu ngoài hoạt động giải trí pha chế xăng sinh học E5 từ nguyên vật liệu xăng RON92, còn có hoạt động giải trí pha chế xăng RON95 từ nguyên vật liệu xăng RON92. Theo pháp luật, các thương nhân đầu mối được khấu trừ số thuế TTĐB đã nộp ( so với xăng RON92 nguyên vật liệu NK ) hoặc đã trả ( so với xăng RON92 nguyên vật liệu mua trong nước ) khi xác lập số thuế TTĐB phải nộp của xăng sinh học E5 và xăng RON95 tự pha chế khi bán ra .
Giá xăng dầu luôn dịch chuyển tiếp tục theo diễn biến của thị trường, nên mỗi lô xăng nhập khẩu hoặc mua từ nhà máy sản xuất lọc dầu trong nước luôn có mức giá khác nhau, thế cho nên thuế TTĐB được tính theo tỷ suất Phần Trăm ( % ) cũng có sự khác nhau theo từng lô hàng. Tuy nhiên, các lô xăng nguyên vật liệu RON92 nhập khẩu hoặc mua trong nước được chứa chung trong cùng một bể chứa nên việc xác lập số thuế TTĐB được khấu trừ cũng chỉ được thực thi trên sổ sách kế toán .
Pháp luật thuế TTĐB và các văn bản hướng dẫn pháp luật, NNT được khấu trừ số thuế TTĐB đã nộp hoặc đã trả so với nguyên vật liệu nguồn vào chịu thuế TTĐB khi xác lập số thuế TTĐB phải nộp của xăng sinh học E5 và xăng RON95 tự pha chế khi bán ra. Tuy nhiên, để xác lập được số thuế TTĐB được khấu trừ cần địa thế căn cứ trên cơ sở sản lượng loại sản phẩm bán ra trong kỳ, đơn giá khấu trừ và tỷ suất phối trộn .
Tại các văn bản pháp luật về thuế TTĐB chỉ có lao lý về số thuế TTĐB được khấu trừ so với xăng sinh học địa thế căn cứ vào số thuế TTĐB đã nộp hoặc đã trả trên một đơn vị chức năng nguyên vật liệu mua vào của kỳ khai thuế trước liền kề của nguyên vật liệu xăng khoáng, chưa có hướng dẫn đơn cử về tỷ suất phối trộn vận dụng trong kỳ bán ra hay kỳ trước liền kề .
Tương tự, hoạt động giải trí pha chế xăng RON 95 từ nguyên vật liệu xăng RON 92 hiện chưa có hướng dẫn đơn cử về cách xác lập đơn giá khấu trừ và tỷ suất phối trộn vận dụng kỳ trước liền kề hay kỳ bán ra để xác lập số thuế TTĐB được khấu trừ. Điều này dẫn đến có nhiều cách hiểu khác nhau trong vận dụng chủ trương thuế …

Một số kiến nghị về thuế tiêu thụ đặc biệt đối với mặt hàng xăng

Xăng dầu là một trong những mẫu sản phẩm kinh doanh thương mại có điều kiện kèm theo, chịu sự quản trị và điều tiết của Nhà nước. Chính sách thuế là một trong những công cụ được Nhà nước sử dụng để quản trị, điều tiết hoạt động giải trí kinh doanh thương mại xăng dầu .
Trong thời hạn qua, sự biến hóa của chủ trương thuế TTĐB so với mẫu sản phẩm xăng đã góp thêm phần biểu lộ xu thế của Nhà nước so với mẫu sản phẩm này theo hướng khuyến khích người tiêu dùng chuyển sang sử dụng xăng sinh học, thôi thúc sản xuất trong nước và góp thêm phần tăng thu cho NSNN. Tuy nhiên, cần có sự điều tra và nghiên cứu, sửa đổi, bổ trợ về chủ trương thuế TTĐB theo hướng đơn thuần, dễ triển khai, giảm thủ tục hành chính cho NNT và cơ quan thuế. Cụ thể :
Thứ nhất, nghiên cứu và điều tra, sửa đổi, bổ trợ tại cấp nghị định hoặc thông tư hướng dẫn đơn cử về cách xác lập số thuế TTĐB được khấu trừ so với nguyên vật liệu nguồn vào thuộc đối tượng người dùng chịu thuế TTĐB được sử dụng để pha chế thành xăng E5, xăng RON 95 theo hướng pháp luật đơn cử việc xác lập đơn giá khấu trừ thuế TTĐB và tỷ suất phối trộn theo kỳ trước liền kề hay theo kỳ xuất bán loại sản phẩm xăng E5 và RON95 để thống nhất thực thi. Lấy số liệu theo kỳ nào cũng được nhưng phải thống nhất ; đồng thời, cùng 1 kỳ cho cả tỷ suất phối trộn và đơn giá tính khấu trừ .
Thứ hai, việc pháp luật mẫu sản phẩm xăng NK chịu thuế TTĐB ở khâu NK và liên tục khai, nộp thuế TTĐB khi bán ra trong nước trong khi mẫu sản phẩm xăng sản xuất trong nước chỉ chịu thuế TTĐB một lần ở khâu sản xuất bán ra, dẫn đến phức tạp trong quản trị, tăng thủ tục hành chính và khối lượng việc làm trong việc xác lập nghĩa vụ và trách nhiệm thuế TTĐB phải nộp, số thuế TTĐB được khấu trừ của Doanh Nghiệp và cả cơ quan thuế trong triển khai công tác làm việc quản trị thuế .
Theo lao lý về quản trị kinh doanh thương mại xăng dầu thì mẫu sản phẩm xăng dầu do Nhà nước triển khai quản trị giá trải qua việc quản lý giá cơ sở, trong đó có lao lý 1 số ít chỉ tiêu về doanh thu định mức, ngân sách định mức. Các Doanh Nghiệp đầu mối kinh doanh thương mại xăng dầu phải địa thế căn cứ pháp luật này để thực thi hoạt động giải trí kinh doanh thương mại của mình .
Theo đó, để việc xác lập nghĩa vụ và trách nhiệm thuế TTĐB phải nộp so với loại sản phẩm xăng đơn thuần, minh bạch, dễ triển khai, giảm thủ tục hành chính cho Doanh Nghiệp, nên xem xét, điều tra và nghiên cứu sửa đổi chủ trương thuế TTĐB so với loại sản phẩm xăng theo hướng thực thi thống nhất về thời gian tính thuế TTĐB và cách xác lập giá tính thuế TTĐB so với xăng NK và xăng sản xuất trong nước, chính do xăng dầu trong nước luôn bám sát theo giá trên thị trường quốc tế, khác với giá và tính phong phú của các loại sản phẩm NK khác như xe hơi, mô tô phân khối lớn, rượu bia …
Theo đó, thuế TTĐB so với xăng NK và xăng sản xuất trong nước chỉ nên thu tại một khâu NK khi thương nhân đầu mối NK và thu khi nhà máy sản xuất lọc dầu trong nước xuất bán. Khi đó, Doanh Nghiệp sẽ không phải phân tách nguồn hàng khi bán ra và không phải khấu trừ số thuế TTĐB đã nộp tại khâu NK, đơn giản hóa trong việc xác lập nghĩa vụ và trách nhiệm thuế, giảm thủ tục hành chính và khối lượng việc làm cho NNT .
* Bài viết bộc lộ quan điểm cá thể, không phản ánh quan điểm của cơ quan nơi người viết đang công tác làm việc. Tác giả chịu nghĩa vụ và trách nhiệm trước pháp lý về các thông tin, số liệu, nguồn trích dẫn và tài liệu tìm hiểu thêm .

Tài liệu tham khảo:

1. Quốc hội ( 2008 ), Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt số 27/2008 / QH12 ;
2. Quốc hội ( năm trước ), Luật Thuế số 70/2014 / QH13 ngày 26/11/2014 sửa đổi, bổ trợ 1 số ít điều của Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt ;
3. Quốc hội ( năm nay ), Luật Thuế số 106 / năm nay / QH13 sửa đổi, bổ trợ một số ít điều của Luật Thuế giá trị ngày càng tăng, Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt và Luật Quản lý thuế ;

4. Chính phủ (2015), Nghị định số 108/2015/NĐ-CP quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt;

5. nhà nước ( 2019 ), Nghị định số 14/2019 / NĐ-CP sửa đổi, bổ trợ Nghị định số 108 / năm ngoái / NĐ-CP ngày 28/10/2015 của nhà nước lao lý cụ thể và hướng dẫn thi hành 1 số ít điều của Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt và Luật sửa đổi, bổ trợ một số ít điều của Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt ;
6. Bộ Tài chính ( năm ngoái ), Thông tư số 195 / năm ngoái / TT-BTC hướng dẫn thi hành Nghị định số 108 / năm ngoái / NĐ-CP Nghị định số 108 / năm ngoái / NĐ-CP ngày 28/10/2015 lao lý chi tiết cụ thể và hướng dẫn thi hành một số ít điều của Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt và Luật sửa đổi, bổ trợ một số ít điều của Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt ;
7. Một số website : tapchitaichinh.vn, vanbanphapluat.vn .

Source: https://dvn.com.vn
Category: Tiêu Dùng