Đặc trưng của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở VN – ĐẶC TRƯNG CƠ BẢN CỦA NỀN – StuDocu
ĐẶC TRƯNG CƠ BẢN CỦA NỀN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG ĐỊNH
HƯỚNG XHCN Ở VIỆT NAM
Kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa là phương thức để phát
triển lực lượng sản xuất, xây dựng cơ sở vật chất- kỹ thuật của chủ nghĩa
xã hội, nâng cao đời sống nhân dân, thực hiện “ dân giàu, nước mạnh,
dân chủ, văn minh”
Đây là sự khác biệt cơ bản của kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ
nghĩa với kinh tế thị trường tư bản chủ nghĩa. Mục đích đó bắt nguồn từ
cơ sở kinh tế – xã hội của thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội và là sự
phản ánh mục tiêu chính trị – xã hội mà Đảng, nhà nước và nhân dân ta
đang phấn đấu. Mặt khác, đi đôi với việc phát triển lực lượng sản xuất
hiện đại, quá trình phát triển kinh tế thị trường ở Việt Nam còn gắn với
xây dựng quan hệ sản xuất tiến bộ, phù hợp nhằm ngày càng hoàn thiện
cơ sở kinh tế – xã hội của chủ nghĩa xã hội.
2. Về quan hệ sở hữu và thành phần kinh tế:
2 Về sở hữu:
Sở hữu là quan hệ giữa người với người trong quá trình sản xuất và tái
sản xuất xã hội trên cơ sở chiếm hữu nguồn lực của quá trình sản xuất và
kết quả lao động tương ứng của quá trình sản xuất hay tái sản xuất ấy
trong một điều kiện lịch sử nhất định. Sở hữu hàm ý trong đó bao gồm có
chủ thể sở hữu, đối tượng sở hữu, lợi ích từ đối tượng sở hữu.
Mục đích của chủ thể sở hữu là nhằm thực hiện những lợi ích từ đối
tượng sở hữu. Chẳng hạn như ở chế độ sở hữu tư nhân tư bản chủ nghĩa
thì đối tượng sở hữu là tư bản và trí tuệ, chủ thể sở hữu là nhà tư bản, lợi
ích có được từ đối tượng sở hữu là giá trị thặng dư (có được do người có
quyền sở hữu có quyền phân phối kết quả lao động).
Khác với việc chiếm hữu các sản phẩm tự nhiên, sở hữu phản ánh việc
chiếm hữu trước hết là các nguồn lực sản xuất, tiếp đến là chiếm hữu kết
quả lao động. Trong sự phát triển của các xã hội khác nhau, đối tượng sở
hữu trong các nấc thang phát triển có thể là nô lệ, có thể là ruộng đất, có
thể là tư bản, có thể là trí tuệ.
Sở hữu bao hàm nội dung kinh tế và nội dung pháp lý
- Về nội dung kinh tế, sở hữu là điều kiện của sản xuất, là lợi ích
kinh tế mà chủ thể sở hữu được thụ hưởng khi sở hữu đối tượng sở hữu.
Về mặt này, sở hữu là cơ sở để các chủ thể thực hiện lợi ích từ đối tượng
sở hữu, không xác lập quan hệ sở hữu sẽ không có cơ sở để thực hiện lợi
ích kinh tế.Vì vậy, khi có sự thay đổi phạm vi và quy mô các đối tượng sở
hữu, địa vị của các chủ thể sở hữu sẽ thay đổi trong đời sống xã hội hiện
thực.
- Về nội dung pháp lý, sở hữu thể hiện những quy định mang tín h
chất pháp luật về quyền hạn hay nghĩa vụ của chủ thể sở hữu.
Trong trường hợp này, sở hữu luôn là vấn đề quan trọng hàng đầu khi xây
dựng và hoạch định cơ chế quản lý nhà nước với quát trình phát triển nói
chung. Vì vậy, về mặt pháp lý, sở hữu giả định và đòi hỏi sự thừa nhận về
mặt luật pháp đó, những lợi ích kinh tế mà chủ thể sở hữu được thụ
hưởng sẽ không bị các chủ thể khác phản đối đó việc thụ hưởng được
coi là chính đáng và hợp pháp. - 2 Kinh tế nhiều thành phần:*
Kinh tế thị trường định hướng XHCN ở Việt Nam là nền kinh tế có nhiều
hình thức ở hữu, nhiều thành phần kinh tế, trong đó kinh tế nhà nước giữ
vai trò chủ đạo, kinh tế tư nhân là động lực quan trọng, kinh tế nhà nước,
kinh tế tập thể cùng với kinh tế tư nhân là nòng cốt để phât triển một nền
kinh tế độc lập, tự chủ
Các chủ thể thuộc các thành phần kinh tế bình đẳng, hợp tác, cạnh tranh
cùng phát triển theo pháp luật
Đây không chỉ là điểm khác biệt cơ bản với nền kinh tế thị trường tư bản
chủ nghĩa mà còn phản ánh nhận thức mới về quan hệ sở hữu và thành
phần kinh tế trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam.Để đi
lên chủ nghĩa xã hội cần phải phát triển kinh tế nhiều thành phần nhằm
tạo động lực cạnh tranh cho nền kinh tế.
Trích trong văn kiện đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII: “Nền kinh tế
thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa Việt Nam có quan hệ sản xuất
tiến bộ phù hợp với trình độ phát triển của lực lượng sản xuất; có nhiều
hình thức sở hữu, nhiều thành phần kinh tế, trong đó kinh tế nhà nước giữ
vai trò chủ đạo, kinh tế tư nhân là một động lực quan trọng của nền kinh
tế; các chủ thể thuộc các thành phần kinh tế bình đẳng, hợp tác và cạnh
tranh theo pháp luật; thị trường đóng vai trò chủ yếu trong huy động và
phân bổ có hiệu quả các nguồn lực phát triển, là động lực chủ yếu để giải
phóng sức sản xuất; các nguồn lực nhà nước được phân bổ theo chiến
lược, quy hoạch, kế hoạch phù hợp với cơ chế thị trường.” - 3. Về quan hệ quản lý:*
Trong nền kinh tế thị trường hiện đại ở mọi quốc gia trên thế giới, nhà
nước đều phải can thiệp (điều tiết) quá trình phát triển kinh tế của đất
nước nhằm khắc phục những hạn chế, khuyết tật của kinh tế thị trường và
định hướng chúng theo mục tiêu đã định. Tuy nhiên, quan hệ quản lý và
cơ chế quản lý trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở
Việt Nam có đặc trưng riêng đó là: Nhà nước quản lý và thực hành cơ chế
quản lý là nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân
dân, vì nhân dân dưới sự lãnh đạo của Đảng cộng sản, sự làm chủ và
giám sát của nhân dân với mục tiêu dùng kinh tế thị trường để xây dựng
cơ sở vật chất kỹ thuật cho chủ nghĩa xã hội, vì “dân giàu, nước mạnh,
dân chủ, công bằng, văn minh”.
sản xuất; và nhất là: thực hiện tiến bộ, công bằng xã hội trong từng bước,
từng chính sách phát triển.
Với những đặc trưng trên, kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa
ở Việt Nam là sự kết hợp những mặt tích cực, ưu điểm của kinh tế thị
trường với bản chất ưu việt của chủ nghĩa xã hội để hướng tới một nền
kinh tế thị trường hiện đại, văn minh. Tuy nhiên, kinh tế thị trường định
hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam đang trong quá trình hình thành và
phát triển tất sẽ còn bộc lộ nhiều yếu kém cần phải khắc phục và hoàn
thiện.
微博搜索 (weibo)
Source: https://dvn.com.vn
Category: Thị Trường
