Đau vùng chậu sinh dục/rối loạn thâm nhập – Phụ khoa và Sản khoa – Cẩm nang MSD – Phiên bản dành cho chuyên gia

• Điều trị nguyên nhân khi có thể (ví dụ: estrogen tại chỗ để điều trị viêm âm đạo do teo)

• Giáo dục về đau mạn tính và ảnh hưởng của nó đối với tình dục

• Trị liệu tâm lý

• Trị liệu vật lý sàn chậu

• Quá trình giảm nhạy cảm từ từ

Xử trí rối loạn đau/thâm nhập vùng chậu sinh dục thường xuyên bao gồm những việc sau:

Estrogen tại chỗ Liệu pháp hormone Thời kỳ mãn kinh là giai đoạn mất chức năng sinh lý hoặc kết thúc chu kỳ kinh nguyệt (vô kinh) do giảm chức năng buồng trứng. Các triệu chứng có thể bao gồm bốc hoả, ra mồ hôi ban đêm, rối loạn… đọc thêm có tác dụng đối với hội chứng tiết niệu sinh dục của thời kỳ mãn kinh, viêm teo âm đạo và rách hãm môi âm hộ sau tái phát. Estrogen tại chỗ, prasterone đặt trong âm đạo (chế phẩm DHEA) hoặc ospemifene (một thuốc điều biến thụ thể estrogen chọn lọc [SERM]) có thể có tác dụng ở phụ nữ bị đau khi giao hợp do loạn dưỡng âm hộ, hoặc hội chứng sinh dục tiết niệu của thời kỳ mãn kinh.

Dữ liệu về phương pháp điều trị tối ưu đối cho rối loạn đau/thâm nhập vùng chậu sinh dục còn hạn chế và nhiều phương pháp hiện đang được sử dụng tùy thuộc vào từng biểu hiện cụ thể.

Cách tiếp cận đầu tiên luôn là lời nhắc nhở thực hành vệ sinh âm hộ tốt, bao gồm mặc đồ lót bằng vải cotton vào ban ngày, rửa bằng xà phòng nhẹ và tránh thụt rửa và tránh sử dụng các chất khử mùi âm đạo không kê đơn. Nếu chất bôi trơn được sử dụng trong khi quan hệ tình dục, chất bôi trơn đó phải không mùi và có gốc nước.

Vật lý trị liệu vùng chậu thường có thể có lợi cho phụ nữ bị rối loạn đau/thâm nhập vùng chậu sinh dục; nó bao gồm luyện tập cơ sàn chậu, đôi khi có phản hồi sinh học, để luyện cách thư giãn cơ vùng chậu. Các liệu pháp khác bao gồm huy động mô mềm và giải phóng cân cơ, áp lực điểm kích hoạt, kích thích điện, luyện lại việc đi tiểu và đi đại tiện và siêu âm trị liệu.

Các thiết bị kê đơn và không kê đơn có sẵn để tự nong nếu phụ nữ bị rối loạn đau/thâm nhập vùng chậu sinh dục các cơ vùng chậu căng cứng góp phần gây đau khi giao hợp. Tự nong với sự có mặt của bác sĩ trị liệu và bạn tình của người phụ nữ cộng với liệu pháp tâm lý đã được chứng minh là có thể cho giúp phụ nữ mắc hội chứng cơ nâng hậu môn có thể quan hệ tình dục thường xuyên hơn (1 Tài liệu tham khảo về điều trị Rối loạn đau/thâm nhập vùng chậu sinh dục liên quan đến co thắt không tự chủ của các cơ sàn chậu khi thử hoặc hoàn tất thâm nhập âm đạo (hội chứng cơ nâng hậu môn, hoặc co đau âm đạo), cơn đau… đọc thêm ).

Hội chứng cơ nâng hậu môn (trước đây được gọi là co đau âm đạo) có thể được điều trị bằng phương pháp giải mẫn cảm theo tiến trình; phụ nữ dần dần quen với việc tự tiếp xúc gần, tiếp xúc, sau đó thông qua cửa vào. Mỗi giai đoạn trong tiến trình chỉ bắt đầu khi người phụ nữ cảm thấy thoải mái với giai đoạn trước.

• Người phụ nữ chạm vào bản thân mình hàng ngày càng gần âm hộ càng tốt khi có thể, tách hai môi bé bằng ngón tay. (Một khi sự sợ hãi và lo lắng của cô khi tự chạm vào âm hộ giảm dần, người phụ nữ sẽ có khả năng chấp nhận một cuộc khám lâm sàng.)

• Người phụ nữ đó đưa ngón tay vào qua màng trinh; đẩy hoặc cúi gập xuống khi đưa vào sẽ mở rộng đường vào giúp vào dễ dàng.

• Người phụ nữ đó đưa nón âm đạo với kích cỡ tăng dần vào trong; để lại một nón âm đạo bên trong 10 đến 15 phút giúp cơ quanh âm đạo trở nên quen với việc tăng áp lực nhẹ mà không có phản xạ co lại.

• Người phụ nữ sau đó cho phép đối tác giúp cô đưa nón một trong khi gặp nhau để quan hệ tình dục để xác nhận rằng nó có thể đi vào trong thoải mái khi cô ấy được kích thích tình dục.

• Cặp vợ chồng bao gồm kích thích dương vật âm hộ, trong khi chơi tình dục để người phụ nữ trở nên quen với cảm giác dương vật trên âm hộ ở cô ấy.

• Cuối cùng, người phụ nữ đưa dương vật của bạn tình vào một phần hoặc toàn bộ, giữ nó như một vật chèn. Cô ấy có thể cảm thấy tự tin hơn trong tư thế phụ nữ ở trên.

Đối với đau tiền đình âm hộ do kích thích, điều trị bước đầu bao gồm vật lý trị liệu sàn chậu vì hiện tượng tăng trương lực cơ sàn chậu thường xuất hiện.

Một loại kem nội tiết tố tại chỗ thường có thể có tác dụng khi được sử dụng trong vài tháng. Ví dụ, có thể bôi một loại thuốc dạng kem hoặc dạng gel bôi có chứa estradiol 0,01% và testosterone 0,1% vào tiền đình âm đạo hàng đêm hoặc hai lần một ngày. Estrogen tại chỗ Liệu pháp hormone Thời kỳ mãn kinh là giai đoạn mất chức năng sinh lý hoặc kết thúc chu kỳ kinh nguyệt (vô kinh) do giảm chức năng buồng trứng. Các triệu chứng có thể bao gồm bốc hoả, ra mồ hôi ban đêm, rối loạn… đọc thêm có tác dụng cho hội chứng tiết niệu sinh dục của thời kỳ mãn kinh và rách hãm môi âm hộ sau tái phát.

Cũng có thể bôi gel lidocain tại chỗ trước các hoạt động gây khó chịu khi quan hệ tình dục; gel này chỉ nên được sử dụng trong một thời gian ngắn.

Estrogen tại chỗ, prasterone đặt trong âm đạo (chế phẩm DHEA), hoặc ospemifene (một thuốc điều biến thụ thể estrogen chọn lọc [SERM]) có thể có tác dụng ở phụ nữ bị đau khi giao hợp do hội chứng sinh dục tiết niệu của thời kỳ mãn kinh.

Thuốc chống trầm cảm ba vòng, thường được sử dụng để điều trị rối loạn đau kinh niên, là phương pháp điều trị bước 2 cho đau tiền đình âm hộ do kích thích. Amitriptyline và nortriptyline là thuốc chống trầm cảm ba vòng thường được sử dụng nhất và nên được bắt đầu với liều thấp và tăng dần.

Các hợp chất bôi ngoài da khác nhau có chứa dạng phối hợp gabapentin và amitriptylin cũng có thể có hiệu quả và khi bôi trực tiếp lên tiền đình âm đạo, ít tác dụng bất lợi toàn thân hơn.

Độc tố botulinum loại A, được tiêm vào cơ sàn chậu, đã được sử dụng để điều trị hội chứng cơ nâng hậu môn và đau tiền đình âm hộ do kích thích, nhưng nó thường chỉ được sử dụng để điều trị ngắn hạn các trường hợp khó chữa.

Cắt bỏ tiền đình (cắt bỏ tiền đình âm đạo) không được thực hiện thường xuyên nhưng có thể được xem xét trong từng trường hợp cụ thể. Phụ nữ bị đau tiền đình âm hộ do kích thích nguyên phát thường là những ứng viên tốt nhất cho thủ thuật ngoại khoa này.

Giới thiệu đến chuyên gia trị liệu tình dục được chứng nhận về các liệu pháp tâm lý như liệu pháp nhận thức-hành vi và liệu pháp nhận thức dựa trên chánh niệm thường có thể giúp phụ nữ kiểm soát sợ hãi và lo lắng về nỗi đau và sự xâm nhập.

Tài liệu tham khảo về điều trị

• Ter Kuile MM, Melles R, de Groot HE, et al: Therapist-aided exposure for women with lifelong vaginismus: A randomized waiting-list control trial of efficacy. J Consult Clin Psychol 81 (6):1127–1136. 2013. doi: 10.1037/a0034292 Epub 2013 Sep 23.