Sửa đổi quy định về kiểm soát hợp đồng trong Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng

BNEWS

Dự thảo Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng (sửa đổi) đã bổ sung khái niệm “hàng hoá, dịch vụ thiết yếu”.

Nhằm lấy ý kiến rộng rãi của các cơ quan, tổ chức có liên quan về Dự thảo Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng (sửa đổi), thời gian qua Bộ Công Thương đã đăng tải Dự thảo và có một số nội dung sửa đổi, bổ sung so với Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng hiện hành (ban hành năm 2010); trong đó, liên quan đến quy định về kiểm soát hợp đồng theo mẫu, điều kiện giao dịch chung có một số sửa đổi quan trọng.

Dự thảo Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng (sửa đổi) đã bổ sung khái niệm “hàng hoá, dịch vụ thiết yếu”. Theo đó, trong Khoản 1 Điều 19 Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng năm 2010 có quy định: “Tổ chức, cá nhân kinh doanh hàng hoá, dịch vụ thuộc danh mục hàng hóa, dịch vụ thiết yếu do Thủ tướng Chính phủ ban hành phải đăng ký hợp đồng theo mẫu, điều kiện giao dịch chung với cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng”.
Thế nhưng, pháp luật hiện hành chưa đưa ra định nghĩa hay các tiêu chí, nguyên tắc để xác định hàng hóa, dịch vụ thiết yếu phải đăng ký hợp đồng theo mẫu, điều kiện giao dịch chung.
Nhằm tạo cơ sở thuận lợi và thống nhất để Thủ tướng Chính phủ ban hành danh mục này, dự thảo Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng (sửa đổi) hiện bổ sung định nghĩa hàng hóa, dịch vụ thiết yếu tại khoản 6 Điều 3 .
Cụ thể: “Hàng hóa, dịch vụ thiết yếu là hàng hóa, dịch vụ có số lượng lớn người tiêu dùng mua, sử dụng thường xuyên, liên tục, có tác động trực tiếp, lâu dài tới người tiêu dùng”.
Dự thảo Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng (sửa đổi) cũng bổ sung hành vi cấm liên quan đến việc quy định các điều khoản không có hiệu lực trong hợp đồng theo mẫu, điều kiện giao dịch chung.
Cụ thể, tại Khoản 1 Điều 16 Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng năm 2010 quy định: “Điều khoản của hợp đồng giao kết với người tiêu dùng, điều kiện giao dịch chung không có hiệu lực trong các trường hợp sau đây” và liệt kê 9 trường hợp được xác định là không có hiệu lực.
Tuy nhiên, theo Điều 122 và Điều 123 Bộ luật Dân sự 2015, xét về mặt nội dung, giao dịch dân sự vi phạm điều cấm của luật, trái đạo đức xã hội mới vô hiệu.
Để thống nhất với Bộ luật Dân sự 2015, khoản 3 Điều 16 Dự thảo Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng (sửa đổi) bổ sung việc “quy định các điều khoản không có hiệu lực quy định tại Điều 24 của luật này trong các hợp đồng giao kết với người tiêu dùng, điều kiện giao dịch chung” là một trong các hành vi bị cấm.
Việc bổ sung này nhằm tạo cơ sở pháp lý cho việc tuyên bố vô hiệu theo cơ chế tố tụng dân sự đối với các trường hợp được Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng (Điều 16 Luật 2010, nay là Điều 24 Dự thảo Luật sửa đổi) xác định là không có hiệu lực.
Không chỉ vậy, Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng cũng bổ sung quy định về các nội dung cơ bản của hợp đồng theo mẫu. Hiện nay, trong một số lĩnh vực, chẳng hạn mua bán bất động sản, mua bán điện, viễn thông, ngân hàng…, Nhà nước ban hành mẫu hoặc các yêu cầu cơ bản về nội dung của hợp đồng giao kết với người tiêu dùng.
Ngoài ra, các quy định tương tự không được quy định trong Bộ luật Dân sự, Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng 2010 cũng như pháp luật chuyên ngành điều chỉnh các lĩnh vực khác.
Để cụ thể hóa các nội dung cần thiết phải được quy định cụ thể trong hợp đồng mẫu, giúp doanh nghiệp có cơ sở pháp lý khi xây dựng hợp đồng, đảm bảo tính tuân thủ pháp luật, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng tốt hơn và đáp ứng yêu cầu đặt ra của thực tiễn thực thi pháp luật, Dự thảo Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng (sửa đổi) đã bổ sung các nội dung cơ bản phải có trong hợp đồng theo mẫu tại khoản 4 Điều 22 Dự thảo.
Ngoài ra, luật mới cũng sửa đổi, bổ sung quy định về điều khoản của hợp đồng giao kết với người tiêu dùng, điều kiện giao dịch chung không có hiệu lực.
Theo đó, tại Điều 16 Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng 2010 quy định 9 trường hợp điều khoản của hợp đồng giao kết với người tiêu dùng, điều kiện giao dịch chung không có hiệu lực. Tuy nhiên, trên thực tế, các trường hợp này không thể bao quát hết các trường hợp không công bằng giữa tổ chức, cá nhân kinh doanh và người tiêu dùng trên thị trường.
Nhằm giải quyết vấn đề này, Dự thảo Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng (sửa đổi) bổ sung một điều khoản mang tính nguyên tắc về hiệu lực của điều khoản hợp đồng theo mẫu, điều kiện giao dịch chung.
Chẳng hạn như: “Điều khoản của hợp đồng giao kết với người tiêu dùng, điều kiện giao dịch chung không có hiệu lực nếu trái với yêu cầu về thiện chí, gây ra sự mất cân bằng đáng kể về quyền và nghĩa vụ theo hợp đồng của các bên và gây bất lợi cho người tiêu dùng” ( Khoản 1 Điều 24 Dự thảo).
Bên cạnh đó, dự thảo bổ sung bốn trường hợp không có hiệu lực khác như quy định về chế tài theo hướng bất lợi hơn cho người tiêu dùng do vi phạm hoặc chấm dứt hợp đồng hoặc cho phép tổ chức, cá nhân kinh doanh hàng hóa, dịch vụ gia hạn hợp đồng đã thỏa thuận với người tiêu dùng mà không quy định trách nhiệm thông báo trước hoặc không có cơ chế để người tiêu dùng lựa chọn gia hạn hay chấm dứt hợp đồng.
Đồng thời, dự thảo sửa đổi một số trường hợp hiện nay cho phù hợp với sự thay đổi linh hoạt của đời sống kinh tế, chẳng hạn trường hợp thay đổi giá hoặc thay đổi điều kiện giao dịch chung đối với trường hợp cung cấp dịch vụ liên tục.
Đơn cử với trường hợp “cho phép tổ chức, cá nhân kinh doanh hàng hoá, dịch vụ đơn phương thay đổi điều kiện của hợp đồng đã thoả thuận trước với người tiêu dùng hoặc quy tắc, quy định bán hàng, cung ứng dịch vụ áp dụng đối với người tiêu dùng khi mua, sử dụng hàng hóa, dịch vụ không được thể hiện cụ thể trong hợp đồng” được sửa thành “cho phép tổ chức, cá nhân kinh doanh hàng hóa, dịch vụ đơn phương thay đổi điều kiện giao dịch chung trong khi không quy định quyền chấm dứt hợp đồng cho người tiêu dùng”.
Hay như trường hợp “cho phép tổ chức, cá nhân kinh doanh hàng hoá, dịch vụ quy định hoặc thay đổi giá tại thời điểm giao hàng hóa, cung ứng dịch vụ” được sửa thành “cho phép tổ chức, cá nhân kinh doanh dịch vụ thay đổi giá trong quá trình cung ứng dịch vụ liên tục trong khi không quy định quyền chấm dứt hợp đồng cho người tiêu dùng”.
Bên cạnh các nội dung trên, dự thảo cũng sửa đổi một số điều khoản để điều chỉnh thống nhất giữa hợp đồng theo mẫu với điều kiện giao dịch chung như yêu cầu về hình thức, ngôn ngữ đối với hợp đồng theo mẫu, điều kiện giao dịch chung.
Đặc biệt, quy định cụ thể hơn về trách nhiệm công khai hợp đồng theo mẫu, điều kiện giao dịch chung, đồng thời bổ sung trách nhiệm của cơ quan quản lý ngành, lĩnh vực trong việc phối hợp với cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng về kiểm soát hợp đồng theo mẫu, điều kiện giao dịch chung./. 
Dự thảo Luật Bảo vệ quyền hạn người tiêu dùng ( sửa đổi ) đã bổ trợ khái niệm ” hàng hoá, dịch vụ thiết yếu “. Theo đó, trong Khoản 1 Điều 19 Luật Bảo vệ quyền hạn người tiêu dùng năm 2010 có lao lý : “ Tổ chức, cá thể kinh doanh thương mại hàng hoá, dịch vụ thuộc hạng mục sản phẩm & hàng hóa, dịch vụ thiết yếu do Thủ tướng nhà nước phát hành phải ĐK hợp đồng theo mẫu, điều kiện kèm theo thanh toán giao dịch chung với cơ quan quản trị nhà nước có thẩm quyền về bảo vệ quyền lợi và nghĩa vụ người tiêu dùng ”. Thế nhưng, pháp lý hiện hành chưa đưa ra định nghĩa hay những tiêu chuẩn, nguyên tắc để xác lập sản phẩm & hàng hóa, dịch vụ thiết yếu phải ĐK hợp đồng theo mẫu, điều kiện kèm theo thanh toán giao dịch chung. Nhằm tạo cơ sở thuận tiện và thống nhất để Thủ tướng nhà nước phát hành hạng mục này, dự thảo Luật Bảo vệ quyền lợi và nghĩa vụ người tiêu dùng ( sửa đổi ) hiện bổ trợ định nghĩa sản phẩm & hàng hóa, dịch vụ thiết yếu tại khoản 6 Điều 3. Cụ thể : “ Hàng hóa, dịch vụ thiết yếu là sản phẩm & hàng hóa, dịch vụ có số lượng lớn người tiêu dùng mua, sử dụng liên tục, liên tục, có ảnh hưởng tác động trực tiếp, vĩnh viễn tới người tiêu dùng ”. Dự thảo Luật Bảo vệ quyền hạn người tiêu dùng ( sửa đổi ) cũng bổ trợ hành vi cấm tương quan đến việc lao lý những lao lý không có hiệu lực thực thi hiện hành trong hợp đồng theo mẫu, điều kiện kèm theo thanh toán giao dịch chung. Cụ thể, tại Khoản 1 Điều 16 Luật Bảo vệ quyền hạn người tiêu dùng năm 2010 pháp luật : “ Điều khoản của hợp đồng giao kết với người tiêu dùng, điều kiện kèm theo thanh toán giao dịch chung không có hiệu lực hiện hành trong những trường hợp sau đây ” và liệt kê 9 trường hợp được xác lập là không có hiệu lực hiện hành. Tuy nhiên, theo Điều 122 và Điều 123 Bộ luật Dân sự năm ngoái, xét về mặt nội dung, thanh toán giao dịch dân sự vi phạm điều cấm của luật, trái đạo đức xã hội mới vô hiệu. Để thống nhất với Bộ luật Dân sự năm ngoái, khoản 3 Điều 16 Dự thảo Luật Bảo vệ quyền hạn người tiêu dùng ( sửa đổi ) bổ trợ việc “ lao lý những pháp luật không có hiệu lực thực thi hiện hành lao lý tại Điều 24 của luật này trong những hợp đồng giao kết với người tiêu dùng, điều kiện kèm theo thanh toán giao dịch chung ” là một trong những hành vi bị cấm. Việc bổ trợ này nhằm mục đích tạo cơ sở pháp lý cho việc công bố vô hiệu theo chính sách tố tụng dân sự so với những trường hợp được Luật Bảo vệ quyền hạn người tiêu dùng ( Điều 16 Luật 2010, nay là Điều 24 Dự thảo Luật sửa đổi ) xác lập là không có hiệu lực thực thi hiện hành. Không chỉ vậy, Luật Bảo vệ quyền hạn người tiêu dùng cũng bổ trợ pháp luật về những nội dung cơ bản của hợp đồng theo mẫu. Hiện nay, trong một số ít nghành nghề dịch vụ, ví dụ điển hình mua và bán bất động sản, mua và bán điện, viễn thông, ngân hàng nhà nước …, Nhà nước phát hành mẫu hoặc những nhu yếu cơ bản về nội dung của hợp đồng giao kết với người tiêu dùng. Ngoài ra, những pháp luật tương tự như không được pháp luật trong Bộ luật Dân sự, Luật Bảo vệ quyền lợi và nghĩa vụ người tiêu dùng 2010 cũng như pháp lý chuyên ngành kiểm soát và điều chỉnh những nghành khác. Để cụ thể hóa những nội dung thiết yếu phải được pháp luật đơn cử trong hợp đồng mẫu, giúp doanh nghiệp có cơ sở pháp lý khi thiết kế xây dựng hợp đồng, bảo vệ tính tuân thủ pháp lý, bảo vệ quyền lợi và nghĩa vụ người tiêu dùng tốt hơn và cung ứng nhu yếu đặt ra của thực tiễn thực thi pháp lý, Dự thảo Luật Bảo vệ quyền lợi và nghĩa vụ người tiêu dùng ( sửa đổi ) đã bổ trợ những nội dung cơ bản phải có trong hợp đồng theo mẫu tại khoản 4 Điều 22 Dự thảo. Ngoài ra, luật mới cũng sửa đổi, bổ trợ lao lý về lao lý của hợp đồng giao kết với người tiêu dùng, điều kiện kèm theo thanh toán giao dịch chung không có hiệu lực hiện hành. Theo đó, tại Điều 16 Luật Bảo vệ quyền hạn người tiêu dùng 2010 pháp luật 9 trường hợp pháp luật của hợp đồng giao kết với người tiêu dùng, điều kiện kèm theo thanh toán giao dịch chung không có hiệu lực hiện hành. Tuy nhiên, trên trong thực tiễn, những trường hợp này không hề bao quát hết những trường hợp không công minh giữa tổ chức triển khai, cá thể kinh doanh thương mại và người tiêu dùng trên thị trường. Nhằm xử lý yếu tố này, Dự thảo Luật Bảo vệ quyền hạn người tiêu dùng ( sửa đổi ) bổ trợ một lao lý mang tính nguyên tắc về hiệu lực thực thi hiện hành của lao lý hợp đồng theo mẫu, điều kiện kèm theo thanh toán giao dịch chung. Chẳng hạn như : “ Điều khoản của hợp đồng giao kết với người tiêu dùng, điều kiện kèm theo thanh toán giao dịch chung không có hiệu lực thực thi hiện hành nếu trái với nhu yếu về thiện chí, gây ra sự mất cân đối đáng kể về quyền và nghĩa vụ và trách nhiệm theo hợp đồng của những bên và gây bất lợi cho người tiêu dùng ” ( Khoản 1 Điều 24 Dự thảo ). Bên cạnh đó, dự thảo bổ trợ bốn trường hợp không có hiệu lực thực thi hiện hành khác như lao lý về chế tài theo hướng bất lợi hơn cho người tiêu dùng do vi phạm hoặc chấm hết hợp đồng hoặc được cho phép tổ chức triển khai, cá thể kinh doanh thương mại sản phẩm & hàng hóa, dịch vụ gia hạn hợp đồng đã thỏa thuận hợp tác với người tiêu dùng mà không pháp luật nghĩa vụ và trách nhiệm thông tin trước hoặc không có chính sách để người tiêu dùng lựa chọn gia hạn hay chấm hết hợp đồng. Đồng thời, dự thảo sửa đổi một số ít trường hợp lúc bấy giờ cho tương thích với sự biến hóa linh động của đời sống kinh tế tài chính, ví dụ điển hình trường hợp đổi khác giá hoặc đổi khác điều kiện kèm theo thanh toán giao dịch chung so với trường hợp cung ứng dịch vụ liên tục. Đơn cử với trường hợp “ được cho phép tổ chức triển khai, cá thể kinh doanh thương mại hàng hoá, dịch vụ đơn phương đổi khác điều kiện kèm theo của hợp đồng đã thoả thuận trước với người tiêu dùng hoặc quy tắc, lao lý bán hàng, đáp ứng dịch vụ vận dụng so với người tiêu dùng khi mua, sử dụng sản phẩm & hàng hóa, dịch vụ không được biểu lộ đơn cử trong hợp đồng ” được sửa thành “ được cho phép tổ chức triển khai, cá thể kinh doanh thương mại sản phẩm & hàng hóa, dịch vụ đơn phương biến hóa điều kiện kèm theo thanh toán giao dịch chung trong khi không lao lý quyền chấm hết hợp đồng cho người tiêu dùng ”. Hay như trường hợp “ được cho phép tổ chức triển khai, cá thể kinh doanh thương mại hàng hoá, dịch vụ lao lý hoặc đổi khác giá tại thời gian giao sản phẩm & hàng hóa, đáp ứng dịch vụ ” được sửa thành “ được cho phép tổ chức triển khai, cá thể kinh doanh thương mại dịch vụ đổi khác giá trong quy trình đáp ứng dịch vụ liên tục trong khi không lao lý quyền chấm hết hợp đồng cho người tiêu dùng ”. Bên cạnh những nội dung trên, dự thảo cũng sửa đổi một số ít lao lý để kiểm soát và điều chỉnh thống nhất giữa hợp đồng theo mẫu với điều kiện kèm theo thanh toán giao dịch chung như nhu yếu về hình thức, ngôn từ so với hợp đồng theo mẫu, điều kiện kèm theo thanh toán giao dịch chung. Đặc biệt, lao lý đơn cử hơn về nghĩa vụ và trách nhiệm công khai minh bạch hợp đồng theo mẫu, điều kiện kèm theo thanh toán giao dịch chung, đồng thời bổ trợ nghĩa vụ và trách nhiệm của cơ quan quản trị ngành, nghành nghề dịch vụ trong việc phối hợp với cơ quan quản trị nhà nước có thẩm quyền về bảo vệ quyền lợi và nghĩa vụ người tiêu dùng về trấn áp hợp đồng theo mẫu, điều kiện kèm theo thanh toán giao dịch chung. / .

Source: https://dvn.com.vn
Category: Tiêu Dùng