Lực lượng sản xuất là gì? Mối quan hệ giữa các yếu tố cấu thành – https://dvn.com.vn

1. Khái niệm lực lượng sản xuất

Lực lượng sản xuất là một khái niệm TT của chủ nghĩa duy vật lịch sử dân tộc. Việc điều tra và nghiên cứu rõ nội hàm của khái niệm này là cơ sở để hiểu hàng loạt sự hoạt động và tăng trưởng của quy trình sản xuất vật chất trong lịch sử dân tộc xã hội loài người. Vì vậy, những nhà sáng lập ra chủ nghĩa Mác đã sớm nghiên cứu và điều tra về khái niệm lực lượng sản xuất. Trong những tác phẩm của mình, mặc dầu C.Mác không trực tiếp đưa ra khái niệm lực lượng sản xuất nhưng nội hàm của khái niệm này đã được ông đề cập đến ngay từ những tác phẩm đầu tay .

Năm 1845, khi viết tác phẩm “ Về cuốn sách của Phiđrích Lixtơ “ Học thuyết dân tộc bản địa về kinh tế tài chính chính trị học ” ”, C.Mác đã phê phán quan điểm duy tâm của Lixtơ về lực lượng sản xuất khi Lixtơ cho rằng lực lượng sản xuất mang “ thực chất ý thức ”, nó là cái vô hạn. Theo C.Mác, lực lượng sản xuất không phải là cái “ thực chất niềm tin ” nào đó mà là những cái có sức mạnh vật chất. C.Mác viết : “ Để xua tan vầng hào quang thần bí có công dụng cải biến “ sức sản xuất ”, chỉ cần mở ra bản tổng quan thống kê tiên phong ta gặp là đủ. Ở đó có nói về sức nước, sức hơi nước, sức người, sức ngựa. Tất cả những thứ ấy đều là lực lượng sản xuất “ .
Từ quan điểm duy vật về đời sống của con người nói chung và về lực lượng sản xuất nói riêng, trong những tác phẩm tiếp theo như “ Hệ tư tưởng Đức ”, “ Sự khốn cùng của triết học ”, “ Lao động làm thuê và tư bản ”, “ Tiền công Ngân sách chi tiêu và doanh thu ”, đặc biệt quan trọng là trong bộ “ Tư bản ”, nội hàm của khái niệm lực lượng sản xuất ngày càng được C.Mác và Ph. Ăngghen làm sáng tỏ và có nội dung thâm thúy hơn. Đó cũng là cơ sở khoa học cho việc nhận thức thực chất, động lực của sự tăng trưởng lịch sử vẻ vang – xã hội trải qua hoạt động giải trí lao động của con người .
Xuất phát điểm trong nghiên cứu và điều tra của C.Mác về lịch sử vẻ vang – xã hội là hoạt động giải trí sản xuất vật chất của con người hiện thực. Theo C.Mác, bản thân con người khởi đầu phân biệt với động vật hoang dã khi sản xuất ra những tư liệu hoạt động và sinh hoạt Giao hàng cho những nhu yếu thiết yếu của mình. C.Mác viết : “ Người ta phải có năng lực sống đã rồi mới hoàn toàn có thể “ làm ra lịch sử dân tộc ”. Nhưng muốn sống được thì trước hết cần phải có thức ăn, thức uống, nhà tại, quần áo và một vài thứ khác nữa. Như vậy, hành vi lịch sử vẻ vang tiên phong là việc sản xuất ra những tư liệu để thỏa mãn nhu cầu nhu yếu ấy, việc sản xuất ra bản thân đời sống vật chất ” .
Ph. Ăngghen cũng coi sản xuất là tiêu chuẩn để phân biệt sự khác nhau giữa con người và loài vật : “ Điểm độc lạ giữa xã hội loài người với loài vật là ở chỗ : loài vật như mong muốn chỉ hái lượm, trong khi con người lại sản xuất ”. Như vậy, tiền đề tiên phong cho sự sống sót của con người là việc sản xuất ra những tư liệu để thỏa mãn nhu cầu những nhu yếu thiết yếu. Đó là việc sản xuất ra chính đời sống vật chất của con người. Đồng thời với quy trình đó, con người cũng phát minh sáng tạo ra những mặt của đời sống xã hội. C.Mác viết : “ Việc sản xuất ra những tư liệu hoạt động và sinh hoạt vật chất trực tiếp và chính mỗi một tiến trình tăng trưởng kinh tế tài chính nhất định của một dân tộc bản địa hay một thời đại tạo ra một cơ sở, từ đó mà người ta tăng trưởng những thể chế nhà nước, những quan điểm pháp quyền, nghệ thuật và thẩm mỹ và thậm chí còn cả những ý niệm tôn giáo của con người ta ”. Quan điểm này đã khẳng định tính triệt để trong ý niệm duy vật về lịch sử dân tộc của chủ nghĩa Mác .Cũng theo C.Mác, sản xuất vật chất là hoạt động giải trí đặc trưng của con người. Đó là hoạt động giải trí cơ bản nhất, quyết định hành động sự sống sót và tăng trưởng của con người. Trong quy trình sản xuất vật chất, con người đồng thời có hai mặt quan hệ. Một mặt, con người quan hệ với tự nhiên, còn mặt khác, con người quan hệ với nhau. Mặt con người quan hệ với tự nhiên chính là bộc lộ của lực lượng sản xuất. Tuy nhiên, không phải mọi quan hệ của con người với tự nhiên đều là lực lượng sản xuất ( ví dụ điển hình như quan hệ tình cảm, quan hệ thẩm mỹ và nghệ thuật, quan hệ nhận thức … ). Chỉ có những quan hệ mà trong đó sự ảnh hưởng tác động giữa con người với tự nhiên tạo thành của cải vật chất ship hàng cho những nhu yếu của con người, đồng thời giúp con người cải biến chính bản thân mình mới được gọi là lực lượng sản xuất .
Lực lượng sản xuất bộc lộ năng lượng thực tiễn của con người trong quy trình cải biến giới tự nhiên. Khi thực thi sản xuất vật chất, con người đã dùng những công cụ lao động để tác động ảnh hưởng vào giới tự nhiên nhằm mục đích tạo ra của cải vật chất Giao hàng cho những nhu yếu thiết yếu của mình. Cũng trong quy trình đó, con người đã chớp lấy được những quy luật của tự nhiên, biến giới tự nhiên từ chỗ hoang sơ, thuần phác trở thành “ quốc tế thứ hai ” với sự tham gia của bàn tay và khối óc của con người. Sản xuất vật chất luôn biến hóa nên lực lượng sản xuất là một yếu tố động và là một quy trình luôn được thay đổi và tăng trưởng không ngừng .
Lực lượng sản xuất tạo ra tiền đề vật chất cho sự sống sót và tăng trưởng của xã hội loài người. Nó cũng là tiêu chuẩn cơ bản để nhìn nhận sự tân tiến xã hội trong mỗi tiến trình lịch sử vẻ vang nhất định. Chính thế cho nên, trong tác phẩm “ Hệ tư tưởng Đức ”, C.Mác đã chứng minh và khẳng định như sau :
“ Lịch sử chẳng qua là sự tiếp nối của những thế hệ riêng rẽ, trong đó mỗi thế hệ khai thác những vật tư, những tư bản, những lực lượng sản xuất do tổng thể những thế hệ trước để lại ; do đó, mỗi thế hệ một mặt liên tục những hoạt động giải trí được truyền lại, trong những thực trạng đã trọn vẹn đổi khác, và một mặt khác lại biến hóa những thực trạng cũ bằng một hoạt động giải trí trọn vẹn đổi khác ” .
Cho đến nay, có nhiều quan điểm khác nhau về lực lượng sản xuất. Theo những nhà mácxít ở Trung Quốc : “ Lực lượng sản xuất là năng lượng thực tiễn của con người được hình thành trong hoạt động giải trí sản xuất vật chất để xử lý xích míc giữa tự nhiên và xã hội, là sức mạnh vật chất để con người tái tạo tự nhiên, làm cho tự nhiên thích ứng với nhu yếu xã hội ” .Theo quan điểm trên, khi nói đến lực lượng sản xuất, người ta nhấn mạnh vấn đề đến “ năng lượng trong thực tiễn ” của con người trong quy trình sản xuất vật chất. Do đó, lực lượng sản xuất chính là sự bộc lộ “ sức mạnh vật chất ” của con người trong việc tái tạo tự nhiên theo mục tiêu của mình. Quan điểm trên tuy đã phản ánh được góc nhìn thực chất của lực lượng sản xuất nhưng chưa nói lên được nội hàm cấu trúc của lực lượng sản xuất .
Cũng gần với quan điểm trên, trong Giáo trình triết học Mác – Lênin năm 2006, lực lượng sản xuất cũng được hiểu như sau : “ Lực lượng sản xuất là năng lượng thực tiễn cải biến giới tự nhiên của con người nhằm mục đích cung ứng nhu yếu đời sống của mình ”. Quan điểm này cũng nhấn mạnh vấn đề đến “ năng lượng thực tiễn ” của con người trong việc cải biến giới tự nhiên – một góc nhìn quan trọng của nội hàm khái niệm lực lượng sản xuất nhưng cũng chưa nói lên được những bộ phận cấu thành của lực lượng sản xuất .
Trong Giáo trình Triết học ( dùng cho cao học không chuyên ngành triết học ), lực lượng sản xuất được hiểu là “ thể thống nhất hữu cơ giữa người lao động và tư liệu sản xuất ( trước hết là công cụ lao động ) để tạo ra một sức sản xuất vật chất nhất định ”. Định nghĩa này đã chỉ ra hai bộ phận cấu thành của lực lượng sản xuất là người lao động và tư liệu sản xuất ( trước hết là công cụ lao động ) và sự thống nhất hữu cơ của chúng với nhau .
Trên cơ sở thừa kế tác dụng nghiên cứu và điều tra của những nhà khoa học đi trước, theo tác giả luận án, lực lượng sản xuất là một khái niệm dùng để chỉ sự phối hợp giữa người lao động với tư liệu sản xuất theo một phương pháp nhất định để tạo ra một sức sản xuất nhằm mục đích cải biến giới tự nhiên, phân phối nhu yếu của con người và tăng trưởng kinh tế tài chính – xã hội .
Trước đây, khi nói về lực lượng sản xuất, người ta thường nhấn mạnh vấn đề đó là năng lực con người chinh phục giới tự nhiên, tái tạo giới tự nhiên nhằm mục đích tạo ra của cải vật chất, thỏa mãn nhu cầu nhu yếu của mình và tăng trưởng xã hội. Vì vậy, trong mối quan hệ giữa con người với tự nhiên trong quy trình sản xuất vật chất, giới tự nhiên thường chỉ được xem là đối tượng người tiêu dùng để con người chinh phục. Tuy nhiên, trong thực tiễn cho thấy, ngoài việc là đối tượng người dùng để con người chinh phục, giới tự nhiên còn hoàn toàn có thể tạo ra những bất lợi, gây nên những khó khăn vất vả cho con người trong quy trình sống sót và tăng trưởng của mình. Vậy nên, để hoàn toàn có thể sống sót, con người cần phải có những hiểu biết về giới tự nhiên, kiểm soát và điều chỉnh hoạt động giải trí của mình cho tương thích với tự nhiên. Do đó, nếu chỉ nhấn mạnh vấn đề đến mặt chinh phục giới tự nhiên và coi đó là thước đo cho sự tăng trưởng trình độ của lực lượng sản xuất ở mỗi tiến trình lịch sử vẻ vang thì con người sẽ ngày càng can thiệp thô bạo vào giới tự nhiên nhằm mục đích thỏa mãn nhu cầu nhu yếu ngày càng cao của mình. Hơn nữa, “ ý niệm như vậy không riêng gì hạn chế nội hàm của khái niệm lực lượng sản xuất mà còn khó dung nạp với ý niệm mới về tăng trưởng vững chắc, tăng trưởng liên tục ”. Sự can thiệp thô bạo và sự tàn phá giới tự nhiên đã từng được Ph. Ăngghen cảnh báo nhắc nhở trong tác phẩm “ Biện chứng của tự nhiên ” như sau : “ Mỗi lần ta đạt được một thắng lợi là mỗi lần giới tự nhiên trả thù lại tất cả chúng ta ”. Bởi vậy, để bảo vệ cho sự tăng trưởng bền vững và kiên cố, cần tính đến việc tăng trưởng lực lượng sản xuất một cách có tinh lọc .
Như vậy, lực lượng sản xuất biểu lộ năng lượng thực tiễn của con người, là thước đo trình độ cải biến giới tự nhiên của con người ở mỗi tiến trình lịch sử dân tộc khác nhau. Sự cải biến ấy hoàn toàn có thể được hiểu là con người ngày càng đồng cảm giới tự nhiên, chung sống tự do với giới tự nhiên bởi thực tiễn cho thấy, chỉ hoàn toàn có thể đồng cảm và chung sống tự do với tự nhiên, con người mới hoàn toàn có thể được hưởng những quyền lợi tốt nhất mà giới tự nhiên mang lại. Do đó, lực lượng sản xuất trong điều kiện kèm theo lúc bấy giờ không chỉ nhằm mục đích thỏa mãn nhu cầu nhu yếu vật chất của con người mà còn phải bảo vệ mối quan hệ hài hòa giữa con người và giới tự nhiên vì tiềm năng tăng trưởng bền vững và kiên cố .

2. Mối quan hệ giữa các yếu tố cấu thành của lực lượng sản xuất

Trong một số ít tác phẩm như “ Hệ tư tưởng Đức ”, “ Sự khốn cùng của triết học ”, “ Lao động làm thuê và tư bản ”, “ Tiền công Ngân sách chi tiêu và doanh thu ”, “ Tư bản ” …, những nhà sáng lập ra chủ nghĩa duy vật lịch sử dân tộc đã bàn đến những yếu tố cấu thành của lực lượng sản xuất. Theo C.Mác, để cải biến giới tự nhiên nhằm mục đích tạo ra của cải vật chất, con người cần phải có một sức mạnh tổng hợp. Trước hết, đó là sức mạnh sức khỏe thể chất và trí tuệ – những yếu tố tạo nên năng lực lao động của con người : “ Để chiếm hữu được thực thể của tự nhiên dưới một hình thái có ích cho đời sống của bản thân mình, con người vận dụng những sức tự nhiên thuộc về thân thể của họ : tay, chân, đầu và hai bàn tay ”. Tuy nhiên, nếu chỉ dừng lại ở đó thì quy trình sản xuất vật chất vẫn chưa thể diễn ra. Ngoài bản thân chủ thể lao động, con người cần có những yếu tố khác như cần “ sử dụng những thuộc tính cơ học, lý học, hóa học của những vật để tùy theo mục tiêu của mình, dùng những vật đó làm công cụ ảnh hưởng tác động vào những vật khác ”. Những vật đó được C.Mác gọi là “ khí quan ” giúp con người có năng lực nối dài đôi bàn tay và làm cho quy trình tác động ảnh hưởng vào tự nhiên trở nên có hiệu suất cao hơn .
Theo quan điểm của C.Mác, có hai yếu tố cơ bản cấu thành lực lượng sản xuất là tư liệu sản xuất và người lao động .

Tư liệu sản xuất bao gồm hai yếu tố cơ bản là tư liệu lao động và đối tượng lao động. Điều này đã được chỉ rõ trong tác phẩm “Tư bản”: “Cả tư liệu lao động và đối tượng lao động đều biểu hiện ra là tư liệu sản xuất”.

Đối tượng lao động gồm có những bộ phận của giới tự nhiên được đưa vào trong sản xuất. Đối tượng lao động gồm có hai loại :
Một là, những đối tượng người dùng thuần túy tự nhiên. Đó là những đối tượng người tiêu dùng có sẵn trong tự nhiên, do tự nhiên phân phối. Nó được coi là đối tượng người dùng lao động khi con người ảnh hưởng tác động vào nó để tạo ra của cải vật chất, ví dụ điển hình như đất đai được dùng trong sản xuất nông nghiệp .
Hai là, những đối tượng người tiêu dùng lao động tự tạo. Đó là những đối tượng người tiêu dùng không có sẵn trong tự nhiên mà do con người tạo ra. Xuất phát của nó cũng là những sự vật vốn có của tự nhiên nhưng đã được tích góp một lượng lao động xã hội nhất định, được con người tái tạo và liên tục đưa vào quy trình sản xuất tiếp theo, ví dụ điển hình như những nguyên vật liệu mới được dùng trong kiến thiết xây dựng .
C.Mác đã phân biệt hai loại đối tượng người dùng này như sau : “ Mọi nguyên vật liệu đều là đối tượng người dùng lao động nhưng không phải mọi đối tượng người tiêu dùng lao động đều là nguyên vật liệu. Đối tượng lao động chỉ trở thành nguyên vật liệu sau khi đã trải qua 1 số ít biến hóa nào đó do lao động gây ra ”. Quan điểm trên của C.Mác về đối tượng người tiêu dùng lao động đã cho thấy mặc dầu hầu hết những đối tượng người tiêu dùng lao động được sử dụng trong những ngành sản xuất đều in dấu ấn của lao động – là những đối tượng người dùng lao động do con người tạo ta nhưng tổng thể chúng đều có nguồn gốc từ tự nhiên, xuất phát từ tự nhiên. Vì vậy, đây là một trong những cơ sở quan trọng để chứng minh và khẳng định lực lượng sản xuất là biểu lộ của mối quan hệ giữa con người với tự nhiên trong quy trình sản xuất .
Sự phân biệt hai loại đối tượng người dùng lao động là đối tượng người dùng lao động thuần túy tự nhiên và đối tượng người tiêu dùng lao động do con người tạo ra có ý nghĩa nhất định trong việc chứng minh và khẳng định vai trò, vị trí của người lao động trong quy trình sản xuất vật chất. Người lao động không chỉ tận dụng những đối tượng người tiêu dùng lao động sẵn có mà còn biết sản xuất ra những đối tượng người tiêu dùng lao động mới để thỏa mãn nhu cầu nhu yếu ngày càng cao của mình .
Ngoài đối tượng người dùng lao động, tư liệu sản xuất còn gồm có tư liệu lao động. Tư liệu lao động là những yếu tố mà con người dùng để ảnh hưởng tác động vào đối tượng người dùng lao động nhằm mục đích tạo ra của cải vật chất. Điều này đã được C.Mác nhấn mạnh vấn đề : “ Nhờ những tư liệu lao động, sự hoạt động giải trí của con người làm cho đối tượng người dùng lao động phải đổi khác theo một mục tiêu đã định trước ”. Nếu đối tượng người tiêu dùng lao động là cái thụ động, nhờ vào rất nhiều vào sự tác động ảnh hưởng của con người thì tư liệu lao động là một yếu tố động .
Tư liệu lao động gồm có hai yếu tố là công cụ lao động và phương tiện đi lại lao động. Công cụ lao động là những vật dùng làm trung gian để người lao động tác động ảnh hưởng vào đối tượng người dùng lao động ; phương tiện đi lại lao động là những điều kiện kèm theo vật chất thiết yếu của quy trình lao động. Trong hai yếu tố trên, công cụ lao động là yếu tố động nhất, cách mạng nhất. Chúng là những vật được con người tạo ra và sử dụng để trực tiếp ảnh hưởng tác động vào đối tượng người dùng lao động nhằm mục đích cải biến chúng, tạo ra của cải vật chất. Vì thế, C.Mác gọi công cụ lao động chính là “ mạng lưới hệ thống xương cốt và bắp thịt của sản xuất ”. Chúng luôn được nâng cấp cải tiến, thay đổi, có ý nghĩa quan trọng quyết định hành động hiệu suất lao động và là thước đo về trình độ tái tạo tự nhiên của con người. Do đó, theo C.Mác, công cụ lao động chính là yếu tố đặc trưng cho mỗi thời đại sản xuất xã hội khác nhau : “ Những thời đại kinh tế tài chính khác nhau không phải ở chỗ chúng sản xuất ra cái gì, mà là ở chỗ chúng sản xuất bằng cách nào, với những tư liệu lao động nào ” .
Ngoài tư liệu sản xuất được coi là yếu tố thiết yếu của quy trình sản xuất, C.Mác khẳng định chắc chắn cần phải có người lao động. Theo C.Mác, yếu tố vật thể sẽ không có bất kỳ tính năng nào nếu không có một lực lượng xã hội để thực thi sản xuất vật chất. Tư liệu sản xuất sẽ trở thành không có ý nghĩa nếu không có sự ảnh hưởng tác động của con người. Điều này đã được C.Mác khẳng định chắc chắn như sau :
Giới tự nhiên không sản xuất ra bất kể máy móc nào, không sản xuất ra xe hơi, đường tàu, điện báo, máy dệt … Chúng là mẫu sản phẩm lao động của con người, đã biến thành vật chất tự nhiên của ý chí con người điều khiển và tinh chỉnh tự nhiên hoặc cỗ máy hoạt động giải trí của con người trong giới tự nhiên. Chúng là cơ quan đầu não của con người được phát minh sáng tạo bởi bàn tay con người ; là lực lượng tri thức được vật hóa .
Như vậy, nếu không có con người biết sản xuất, sử dụng công cụ lao động, tác động ảnh hưởng vào giới tự nhiên thì sẽ không có quy trình sản xuất vật chất .
Với tính cách là một bộ phận cấu thành của lực lượng sản xuất, người lao động là những người có năng lực lao động, nghĩa là phải có cả sức mạnh cơ bắp và sức mạnh trí tuệ mà C.Mác đã gọi đơn cử là có “ đầu óc ” và “ đôi bàn tay ”. Ngoài ra, người lao động cũng cần phải có kinh nghiệm tay nghề, những kiến thức và kỹ năng, kỹ xảo trong lao động. C.Mác viết : “ Chúng tôi hiểu sức lao động hay năng lượng lao động là hàng loạt những năng lượng sức khỏe thể chất và niềm tin sống sót trong một khung hình, trong một con người đang sống, và được người đó đem ra vận dụng mỗi khi sản xuất ra một giá trị sử dụng nào đó ”. Như vậy, người lao động không phải là con người nói chung và không phải người nào có sức mạnh sức khỏe thể chất và niềm tin cũng được coi là người lao động. Chỉ những người nào dùng sức mạnh sức khỏe thể chất và niềm tin của mình tham gia vào quy trình sản xuất vật chất nhằm mục đích tạo ra của cải mới được coi là người lao động với tư cách là yếu tố cấu thành của lực lượng sản xuất .C.Mác đã khẳng định chắc chắn hoạt động giải trí sản xuất chính là một dạng hoạt động giải trí chỉ có ở con người, nó khác hẳn về chất so với hoạt động giải trí của con vật :
Con nhện làm những động tác giống như động tác của người thợ dệt, và bằng việc kiến thiết xây dựng những ngăn tổ sáp của mình, con ong phải làm cho một số ít nhà kiến trúc phải hổ thẹn. Nhưng điều ngay từ đầu phân biệt nhà kiến trúc tồi nhất với con ong giỏi nhất là trước khi kiến thiết xây dựng những ngăn tổ ong bằng sáp, nhà kiến trúc đã kiến thiết xây dựng chúng ở trong đầu mình rồi. Cuối quy trình lao động, người lao động thu được cái tác dụng mà họ đã tưởng tượng ngay từ đầu quy trình ấy, tức là đã có trong ý niệm rồi .
Khi tham gia vào quy trình sản xuất, trước hết người lao động đem nhập vào những yếu tố của lực lượng sản xuất sức mạnh cơ bắp của mình. Tuy nhiên, nếu chỉ triển khai sản xuất bằng những khí quan vật chất thuần túy của khung hình thì con người sẽ không khi nào tiến xa hơn động vật hoang dã. Vì con người là một sinh vật xã hội nên ngoài sức mạnh cơ bắp, khi tham gia vào quy trình sản xuất, con người còn có cả trí tuệ và hàng loạt hoạt động tâm sinh lý và ý thức của họ nên lao động của họ trở nên khôn khéo, linh động, uyển chuyển, năng động, phát minh sáng tạo hơn. Chính điều này làm cho những quy trình sản xuất vật chất hoàn toàn có thể giống nhau ở máy móc, thiết bị, nguyên vật liệu nguồn vào nhưng những mẫu sản phẩm đầu ra của những lao động khác nhau lại rất khác nhau. Điều đó cho thấy rõ vai trò quyết định hành động của tác nhân người lao động trong lực lượng sản xuất .
Từ việc nghiên cứu và phân tích những yếu tố cấu thành của lực lượng sản xuất là tư liệu sản xuất và người lao động cùng mối quan hệ của chúng với nhau, hoàn toàn có thể rút ra 1 số ít góc nhìn cơ bản của nội hàm khái niệm lực lượng sản xuất như sau :
Thứ nhất, lực lượng sản xuất là một thể thống nhất gồm có nhiều yếu tố cấu thành, trong đó yếu tố con người đóng vai trò quyết định hành động quy trình sản xuất vật chất, còn những yếu tố vật thể là điều kiện kèm theo của quy trình sản xuất đó. Các yếu tố này tuy có vai trò, vị trí khác nhau nhưng lại có mối quan hệ ngặt nghèo với nhau, tác động ảnh hưởng qua lại để tạo thành một chỉnh thể thống nhất .
Thứ hai, lực lượng sản xuất luôn có tính lịch sử dân tộc, gắn liền với một phương pháp sản xuất nhất định, dựa trên sự phối hợp giữa những yếu tố cấu thành của nó. Nếu những yếu tố như người lao động và những điều kiện kèm theo vật chất không được phối hợp với nhau thì sẽ không tạo ra những biến hóa trong sản xuất vật chất. Khi đó, sẽ không có lực lượng sản xuất. Mỗi thời đại kinh tế tài chính khác nhau có những phương pháp khác nhau trong việc sản xuất vật chất. Lực lượng sản xuất cũng luôn có tính thừa kế và có sự tăng trưởng không ngừng. Trong quy trình sản xuất vật chất, người lao động hoàn toàn có thể thừa kế những kiến thức và kỹ năng, kinh nghiệm tay nghề, tri thức sản xuất của những người đi trước ; cũng hoàn toàn có thể thừa kế những công cụ lao động, tận dụng những đối tượng người tiêu dùng lao động, phương tiện đi lại lao động do thế hệ trước tạo ra. Vì vậy, khi một người nào đó bắt tay vào quy trình sản xuất, họ đã có sẵn một lực lượng sản xuất của xã hội, được thừa kế lực lượng sản xuất của thế hệ đi trước để lại làm cơ sở cho việc duy trì và tăng trưởng sản xuất. Trên cơ sở đó, trong quy trình sản xuất tiếp theo, người lao động không ngừng tạo ra những lực lượng sản xuất mới và đến lượt mình, những lực lượng sản xuất ấy lại trở thành cơ sở cho những quy trình sản xuất tiếp theo .
Thứ ba, lực lượng sản xuất là bộc lộ của mối quan hệ giữa người lao động với giới tự nhiên trong quy trình sản xuất vật chất. Nó không sống sót bên ngoài hoạt động giải trí của con người mà chính là sức mạnh được hình thành trong quy trình lao động của con người và do con người trực tiếp tinh chỉnh và điều khiển, chi phối. Vì vậy, lực lượng sản xuất biểu lộ năng lượng thực tiễn của con người trong việc tái tạo giới tự nhiên. Thực chất của lực lượng sản xuất là việc người lao động từng bước ảnh hưởng tác động vào tự nhiên để tạo ra của cải vật chất nhằm mục đích ship hàng những nhu yếu của mình và tăng trưởng kinh tế tài chính – xã hội .

Xem thêm: 

(Nguồn: Lê Thị Chiên, Luận án tiến sĩ triết học, 2017)

Source: https://dvn.com.vn
Category: Sản Xuất