Mặt Trái Của Kinh Tế Thị Trường
Kinh tế thị trường được hiểu là nền kinh tế không có sự tham gia của chính quyền sở tại ; một nền kinh tế mỗi thành viên trong xã hội tự mình làm ra bằng chính bàn tay, khối óc của mình với loại sản phẩm phân phối được nhu yếu của Con Người ; một nền kinh tế mà cung – cầu là nguyên tắc định giá cả chứ không phải do chính quyền sở tại tham gia vào việc định giá cả .
Trên mặt triết lý thì kinh tế thị trường cung ứng được yên cầu của Con Người ( được tự do làm kinh tế ) và từ cái tự do đó tạo ra những sáng tạo mới lạ để ship hàng Con Người. Đây là điểm chính để khuyến khích một nền kinh tế thị trường đồng thời không vi phạm quyền tự do kinh doanh thương mại của dân cư. Tuy nhiên khi nhìn trong thực tiễn của những vương quốc Tây Phương, tất cả chúng ta cần phải nhìn rõ mặt trái của nền kinh tế thị trường, để từ đó có cái nhìn đúng chuẩn hầu xử lý yếu tố nếu tất cả chúng ta đồng ý kiểu mẫu kinh tế thị trường cho một Nước Ta dân chủ ở tương lai .
- Giá cả theo luật cung và cầu
Theo đúng luật cung – cầu thì nếu sản phẩm tràn ngập thị trường nhiều hơn người tiêu thụ thì giá sẽ rẻ. Ngược lại nhiều người cần sản phẩm nhưng ít người sản xuất thì giá cả sẽ gia tăng. Lý thuyết này chỉ đúng khi lực lượng sản xuất đông đảo để tạo ra sự cạnh tranh giá cả. Trên thực tế thì chuyện cung – cầu này cần phải xem xét lại.
Hãy lấy vài thí dụ chứng tỏ về chuyện này. Tại Hoa Kỳ, về mặt nguyên vật liệu cho xe, Chi tiêu xăng hoàn toàn có thể lên giá 20 cents hoặc 30 cents trong vòng một ngày. Nhưng khi giá xăng xuống thì không xuống với mức trên mà chỉ xuống vài ba cents. Không thể nào vận dụng luật cung và cầu ở đây. Bởi nguyên vật liệu tiêu thụ ngày ngày hôm nay và ngày mai không thể nào có sự độc lạ để rồi những hãng xăng mặc sức lên giá như thế .
Lý thuyết cung – cầu này không hề vận dụng cho toàn bộ mọi ngành, đặc biệt quan trọng là ngành y tế. Tại sao ? Bởi ngành y tế không có cung – cầu. Có nghĩa là người bệnh sẽ chăng khi nào tăng ngoại trừ trường hợp dịch lan tràn trong xã hội. Chính vì không có cung – cầu mà ngành y tế của Hoa Kỳ được thả lõng để họ muốn tính giá tiền như thế nào thì tính. Cho dù ngành y tế của Hoa Kỳ có xuống giá thì số người bệnh vẫn vậy, không ngày càng tăng cho nên vì thế ngành y tế của Hoa Kỳ không có nguyên do để xuống giá, trái lại luôn luôn tăng giá .
Tại sao cùng một ca mổ cho bệnh nhân, người có bảo hiểm được bảo hiểm giao dịch thanh toán với giá rẻ còn người không có bảo hiểm trả với giá gấp 5 lần hoặc hơn thế nữa ? Thí dụ phòng lab thử nước tiểu tính tiền bệnh nhân có bảo hiểm là USD 494.36. Tuy nhiên hãng bảo hiểm chỉ giao dịch thanh toán cho phòng lab với giá là $ 45.03 và bệnh nhân không cần phải trả sự độc lạ cho phòng lab. Trong khi đó, một bệnh nhân không có bảo hiểm phải trả cho phòng lab với giá là USD 494.36. Dĩ nhiên phòng lab cho rằng hãng bảo hiểm đem nhiều bệnh nhân đến cho phòng lab vì vậy sẽ được giá khoan hồng. Trên trong thực tiễn, số người không có bảo hiểm ở Mỹ nhiều hơn số người có bảo hiểm do đó không hề bảo rằng những người có bảo hiểm sẽ bệnh nhiều hơn những người không có bảo hiểm để hãng bảo hiểm được nhận giá khoan hồng .
Thực tế thì nền kinh tế thị trường đặt doanh thu là trên hết. Trong cái doanh thu này, ngành y tế muốn tính bao nhiêu tiền mà không cần biết là hài hòa và hợp lý hay không hài hòa và hợp lý. Ngành y tế đã mua chuộc được Quốc Hội Hoa Kỳ để họ ra sức gia tăng giá cả. Tại sao ở những vương quốc tăng trưởng như Châu Âu hay Canada, cùng một ca mổ, số tiền ít hơn so với ca mổ ở Mỹ ?
Ngay cả những công ty sản xuất thuốc cũng lên giá mà không có bộ luật nào ngăn cản .
Tháng 8 năm năm ngoái, hãng thuốc Turing mua quyền sản xuất của thuốc Daraprim, một loại thuốc mà những người bị bệnh Sida cần, một loại thuốc đã được bào chế cả 62 năm chứ không phải là thuốc mới .
Tháng 9 năm năm ngoái, CEO của hãng thuốc Turing, ông Martin Shkreli, một người trẻ khoảng chừng 32 tuổi, đã lên giá thuốc này từ 13.50 một viên lên với giá là 750.00 một viên. Nếu tính theo Phần Trăm ngày càng tăng là trên 5000 %. Tại Anh, viên thuốc này bán giá là 66 cents một viên trong khi tại Mỹ bán giá là 13 đô la 50 cents và giờ đây là 750 đô la tại Mỹ ( thời gian năm ngoái, giá giờ đây người viết chưa biết để kiểm chứng nhưng biết chắc là không rẻ ) .
Phải chăng đây là hãng thuốc duy nhất tại Hoa Kỳ tăng giá như thế này ?
Theo tờ New York Times số ra ngày 4 tháng 10 năm năm ngoái thì hãng thuốc Vaveant đã lên giá thuốc sau khi mua lại quyền sản xuất những loại thuốc sau đây :
Glumetza giá 519.92 cho một tháng thì giá tăng lên 4643.00 cho một tháng thuốc .
Mephyton giá 9.37 một viên và bị tăng giá là 58.76 một viên .
Edecrin giá 470 được tăng là 4600 ( giá một tháng thuốc hay một viên không nói trong bài báo này ) trong khoảng chừng thời hạn một năm trời từ tháng năm năm trước đến tháng năm năm ngoái .
Vậy thì luật cung – cầu này chưa chắc là có lợi cho xã hội nếu không có sự quan sát và tham gia của chính quyền sở tại trong yếu tố Chi tiêu nếu Chi tiêu đi quá đà, làm tác động ảnh hưởng đến kinh tế tài chính và sức khỏe thể chất của người nghèo .
- Phá sản công ty
Trong nền kinh tế thị trường này nếu công ty nào không biết quản trị thì sẽ dẫn đến phá sản. Tuy nhiên thực tiễn luật phá sản là một hình thức để những ông chủ công ty giựt tiền của người khác. Hãy nhìn Tổng Thống Trump hiện giờ, công ty của Trump đã từng khám phá sản nhiều lần nhưng Trump và công ty của ông vẫn giàu. Mỗi khi công ty khai phá sản là giựt nợ của những cá thể ( hoặc công ty ) có kinh doanh với công ty khai phá sản đó. Và khi giựt xong nợ, công ty đó hoạt động và sinh hoạt thông thường để có cống phẩm, cống phẩm đó không hề trả lại cho những cá thể ( hay công ty ) trước đó đã bị công ty phá sản giựt nợ .
Nếu là một cá thể làm ăn thương mại, khi phá sản thì mất hết tài lộc và trở thành người nghèo. Trong khi những công ty lớn khi phá sản thì giựt nợ để làm giàu. Vậy thì nên có luật phá sản cho phép công ty giựt nợ người khác ; nhưng khi công ty phục sinh lại, tức là có cống phẩm, thì công ty phải trả lại những món nợ đã quỵt trong lúc khai phá sản ?
- Mua lại những công ty khác
Với kinh tế thị trường, những công ty tìm cách diệt lẫn nhau. Mua một công ty khác cũng là hình thức diệt lẫn nhau. Có điều mua một công ty khác là để thu tóm thị trường và sẽ tăng giá khi mà thị trường chẳng còn công ty nào để cạnh tranh đối đầu .
Tại Mỹ, một công ty lớn mua một công ty lớn khác thường được một cơ quan chống độc tài thị trường xem xét là có lợi cho người tiêu thụ hay không trước khi gật đầu cho hai công ty này mua và bán với nhau. Đây chỉ là trường hợp cho những công ty lớn còn những công ty lớn mua những công ty nhỏ thì không được quan tâm đến nhiều. Chưa kể những công ty lớn mở shop, bán giá thật rẻ để diệt những shop tư nhân loại cá thể. Sau khi shop tư nhân loại cá thể bị diệt thì Ngân sách chi tiêu của công ty lớn sẽ ngày càng tăng, hoặc khi công ty lớn quyết định hành động rút lui ra khỏi địa phương đó, người dân phải đi ở một khu vực khác xa hơn để mua những nhu yếu thiết yếu cho đời sống. Công ty Walmart là một thí dụ trong việc tàn phá những shop cá thể nhỏ ở những thành phố nhỏ .
Kinh tế thị trường xảy ra trường hợp, khi hãng thuốc sản xuất thuốc mới và xin bản quyền thì bản quyền được cho là 20 năm. Sau hai mươi năm đó thì những hãng thuốc khác dùng cùng một công thức để sản xuất thuốc với một cái tên generic với giá rẻ hơn loại thuốc mang tên chính ( brand name ). Tuy nhiên, để được độc quyền và bán giá cao, những hãng thuốc brand name chuẩn bị sẵn sàng trả tiền cho những công ty làm thuốc generic này để họ không sản xuất ( hoặc đình chỉ sản xuất ở một thời hạn nào đó ) loại thuốc này ra ngoài thị trường để hãng brand name liên tục độc quyền bán gia thật cao. Hãng làm thuốc generic này vì quyền lợi và nghĩa vụ, nếu được trả hai triệu hoặc số lượng tiền nào đó mà không cần phải tốn ngân sách nào thì tại sao không lấy tiền và quên chuyện bào chế thuốc generic. Đây là kinh tế thị trường nhưng được toa rập với nhau để làm tổn hại đến kinh tế tài chính của những người mua là bệnh nhân ( 1 ). Cơ quan quản trị về trao đổi thương mại đã tìm hiểu về vụ này và mong mỏi QH Hoa Kỳ cần đưa ra bộ luật để cấm chuyện này xảy ra ở tương lai bởi thiệt hại người tiêu thụ .
- Giàu nghèo khác biệt
Kinh tế thị trường tạo ra sự cách biệt giàu nghèo ngày càng trở nên trầm trọng. Luật thuế luôn luôn nâng đỡ người giàu và người giàu liên tục giàu. 1 % tổng số dân Mỹ số tiền thu vào gần bằng ¼ số tiền của tổng sản lượng vương quốc ( 2 ). Dĩ nhiên có những người cho rằng số lượng này quá không đúng mà là ít hơn hay nhiều hơn. Dù nằm ở số lượng nào, những người phong phú ở Mỹ, qua kinh tế thị trường đã ngày càng tích trữ sự phong phú trong khi số lượng 99 % Phần Trăm còn lại thuộc dạng nghèo hoặc trung lưu. Và sự phân biệt giàu – nghèo này ngày càng rõ hơn. Chưa kể người phong phú tiền thì sẽ mua chuộc được QH qua những công ty hoạt động hiên chạy dọc để có những bộ luật lợi cho người giàu mà không cần biết thiệt hại đến người nghèo ra làm sao. Ngay cả nhà triệu phú Warren Buffett than phiều là luật thuế hiện giờ ông đóng thuế ít hơn so với cô thư ký của ông. Tức là Tỷ Lệ số thuế phải đóng trên đồng lương thu vào của nhà triệu phú này thấp hơn Xác Suất đóng thuế của cô thư ký. Vậy thì nền kinh tế thị trường tạo ra công minh ở đâu ?
- Dùng tâm lý để bán sản phẩm
Trong nền kinh tế thị trường, doanh thu luôn luôn nằm trong đầu óc của người làm thương mại. Trong cái doanh thu đó, người làm thương mại tìm đủ mọi cách để sản xuất sản phẩm giá thật thấp và bán giá thật cao để đạt doanh thu tối đa cho chính công ty mình hay bản thân mình. Các vị CEO quản trị công ty bằng mọi cách để làm kinh doanh thị trường chứng khoán của công ty mình càng lên cao với mục tiêu là chính cá nhân vị CEO này nhận được tiền huê hồng mà không cần biết công ty sẽ đi về đâu ở tương lai sau đó. Nếu công ty bị phá sản, vị CEO này vẫn lãnh tiền huê hồng mặc dầu công ty bị khai phá sản. Vậy thì chẳng có gì để ràng buộc vị CEO này thao tác trong một ý thức có nghĩa vụ và trách nhiệm với Con Người .
Chính vì doanh thu là điểm chính, để bán được mẫu sản phẩm, công ty dùng tâm ý của Con Người để quảng cáo thật nhiều, để mọi người thấy được họ có nhu yếu ( giả ) mà mua mẫu sản phẩm mới. Có gì độc lạ giữa Iphone 5 và Iphone 6 ? Có gì độc lạ giữa xe đời 2017 và 2018 ? Vâng ! Có sự độc lạ đó nhưng sự độc lạ không nhiều lắm mà là dùng tâm ý để mọi người chạy theo cái tâm ý đó mà đổi khác cái mới mỗi khi mẫu sản phẩm mới sinh ra. Hoặc dùng tâm ý là loại sản phẩm được bán hạ giá để lôi cuốn được nhiều người mua. Nhiều người có cả chục đôi giày trong tủ mà có những đôi giày chưa hề được sử dụng .
Kết Luận
Kinh tế thị trường trở thành điểm trung tâm mà những nước thiếu dân chủ muốn đạt đến đặc biệt quan trọng là ở VN. Tuy nhiên, chưa chắc kinh tế thị trường xử lý được vấn nạn của xã hội ; trái lại tạo ra vấn nạn giàu-nghèo càng thêm rõ ràng hơn như ở những nước tại Tây Phương mà Mỹ là một thí dụ nổi bật .
Lựa chọn nền kinh tế nào cho quốc gia ở tương lai là một yếu tố cần phải luận bàn với cái nhìn của nhiều góc cạnh. Nếu có một nền kinh tế mà mọi người được quyền tự do kinh doanh thương mại nhưng không làm thiệt hại đến môi trường tự nhiên, đến gia tài của đám đông, đồng thời không lấy hết ¼ tổng sản lượng vương quốc cho chính mình thì đó là nền kinh tế mà một việt nam tương lai hoàn toàn có thể vận dụng được. Nếu theo đuổi nền kinh tế thị trường thì cần phải có một cơ cấu tổ chức rõ ràng để tránh những mặt trái của nền kinh tế thị trường mà đã nêu ra trong bài viết này .
Vũ Hoàng Nguyên
Tháng 7 năm 2017
Dallas, TX
Chia sẻ:
Thích bài này:
Thích
Đang tải …
Có liên quan
Source: https://dvn.com.vn
Category: Thị Trường
