Tết Nguyên Đán: Nguồn gốc, vì sao là tết lớn nhất trong năm của người Việt?
Nguồn gốc Tết Nguyên Đán
Theo tiến sỹ Trần Long, Trưởng bộ môn Văn hóa Nước Ta, Khoa Văn hóa học, Trường ĐH KHXH&NV ( ĐH Quốc gia Thành Phố Hồ Chí Minh ), ngày trước người Việt hầu hết làm nông, nên Tết Nguyên Đán là khi nông nhàn, việc làm rảnh rỗi, là thời hạn để mọi người nghỉ ngơi, bù đắp những ngày lao động khó khăn vất vả trong năm .
Tết là do đọc chệch từ chữ “tiết”, Nguyên là đầu tiên, còn Đán là buổi sáng sớm. Do đó, Tết Nguyên Đán được dịch là khoảng thời gian đầu của một năm mới, dần dần được gọi vắn tắt là tết.
Giải thích thêm, tiến sỹ Trần Long cho hay, tiết là một hiện tượng kỳ lạ khí hậu biến hóa sau 15 ngày quả đất tự quay quanh đó và đi một đoạn trên quỹ đạo biểu kiến quanh mặt trời. Vì vậy mà tết gắn liền với chữ tiết của 24 tiết trong năm. Đây là khoảng chừng thời hạn Bắc bán cầu dần di dời đến gần mặt trời hơn, thời tiết ấm cúng, cây cối đâm chồi nảy lộc .
Vì âm lịch là lịch theo chu kỳ luân hồi quản lý và vận hành của mặt trăng nên Tết Nguyên Đán muộn hơn Tết Dương lịch. Hơn nữa, quy luật 3 năm nhuận 1 tháng của âm lịch nên ngày đầu năm của dịp Tết Nguyên Đán không khi nào trước ngày 21.1 dương lịch và sau ngày 19.2 dương lịch mà thường rơi vào khoảng chừng cuối tháng 1 đến giữa tháng 2 .
TL Tuy nhiên, thường thì tất cả chúng ta cảm nhận rõ nhất không khí tết ở vào khoảng chừng từ 20 tháng chạp đến hết 7 ngày đầu năm .
Nguồn gốc Tết Nguyên đán vẫn còn đang có nhiều quan điểm khác nhau, có những quan điểm cho rằng có nguồn gốc từ Trung Quốc và được gia nhập về Nước Ta trong thời kỳ Bắc thuộc. Nhưng theo sự tích bánh chưng bánh dày cũng như những tài liệu khác thì người Việt đã ăn tết từ trước thời vua Hùng, nghĩa là trước cả quá trình 1000 năm Bắc thuộc .Vì sao người Việt ăn Tết Nguyên Đán lớn?
Mỗi năm, dịp Tết Nguyên Đán cũng là dịp người lao động, học sinh được nghỉ dài nhất trong năm. Trong tâm thức người Việt, tết ai cũng mong được trở về sum họp bên gia đình, cùng đi chúc tết họ hàng, làng xóm. Ở các vùng quê thì các kỷ niệm về ngày tết quây quần bánh chưng, bày biện mâm ngũ quả dâng lên bàn thờ tổ tiên cũng là nằm sâu trong ký ức mỗi người.
Ngày trước, người Việt cũng sinh sống trong khoanh vùng phạm vi làng, xã, quanh năm gắn với nông nghiệp lúa nước nên ngày tết có ý nghĩa đặc biệt quan trọng quan trọng. Không chỉ là thời hạn nghỉ ngơi sau một vụ mùa bội thu, mà còn là dịp để mọi người được ăn những món ngon .
SDL Ở những vùng quê, không có bắn pháo hoa hay những hoạt động giải trí ngoài trời, nên đêm giao thừa, mọi người thường quây quần bên nhau, thắp nén nhang lên bàn thờ cúng tổ tiên cầu chúc những điều tốt đẹp nhất cho năm mới .
Theo ý niệm của người Việt, tết không chỉ là dịp để củng cố thêm mối quan hệ giữa những thành viên trong mái ấm gia đình, họ hàng, làng xóm, mà còn là dịp để đoàn viên, bộc lộ lòng hiếu kính với người đã mất bằng cách “ mời ông bà về ăn tết ” vào ngày 30 tết, đêm giao thừa. Từ đó cho đến khi “ đốt vàng ” hết tết, bàn thờ cúng thường được đốt nhang vòng, không khí ngày tết thế cho nên càng thiêng liêng, ấm cúng hơn .
SDL TS Long nhận định, ngày nay, với sự phát triển của xã hội, quan niệm về tết đã thay đổi, trong đó nổi bật nhất là sự thay đổi từ “ăn tết” sang “nghỉ tết”, “chơi tết”. Điều kiện sống được nâng lên, do vậy quan niệm “ăn tết” trong dịp tết đang dần dần được chuyển sang hướng nghỉ ngơi, du lịch…
Nhưng nhìn chung, ai cũng mong được về quê ăn tết, đoàn viên, quây quần bên những thành viên trong mái ấm gia đình .
