Chương 1 « Tâm lý học quản lý – lãnh đạo – Vũ Dũng
1. Đối tượng nghiên cứu của tâm lí học quản lí
Bạn đang đọc: Chương 1 « Tâm lý học quản lý – lãnh đạo – Vũ Dũng
Xác định đối tượng người dùng nghiên cứu của Tâm lí học quản lí là đi tìm giải thuật cho câu hỏi : Tâm lí học quản lí nghiên cứu cái gì ? Để vấn đáp cho câu hỏi này, trước hết tất cả chúng ta cần xác lập vị trí của Tâm lí học quản lí trong mạng lưới hệ thống những phân ngành của khoa học Tâm lí .
Nếu tất cả chúng ta cho rằng Tâm lí học quản lí là một phân ngành của Tâm lí học thì điều đó trọn vẹn không sai, tuy nhiên tất cả chúng ta cần đúng chuẩn hơn nữa vị trí của nghành nghề dịch vụ khoa học này. Chúng tôi cho rằng Tâm lí học quản lí là một phân ngành hẹp, một phân ngành của tâm lí học xã hội. Tại sao vậy ?
Bởi vì, nếu Tâm lí học xã hội nghiên cứu những đặc thù tâm lí của nhóm xã hội, trong đó đặc biệt quan trọng là hành vi xã hội thì Tâm lí học quản lí nghiên cứu về quy trình tổ chức triển khai nhóm, đặc biệt quan trọng là những tổ chức triển khai xã hội. Như vậy, Tâm ! í học quản lí và Tâm lí học xã hội đều nghiên cứu về nhóm xã hội, nhưng khoanh vùng phạm vi nghiên cứu của Tâm lí học quản lí hẹp hơn .
Đối tượng của Tâm lí học quản lí là nghiên cứu những đặc thù tâm lí của người người chỉ huy, những người bị chỉ huy và những tổ chức triển khai xã hội, cũng như những quan hệ giữa người chỉ huy và người bị chỉ huy .
Nhiệm vụ cơ bản của Tâm lí học quản lí là nghiên cứu những đặc thù tâm lí của hoạt động giải trí quản lí với mục tiêu nâng cao hiệu suất cao của hoạt động giải trí này .
2. Các phương pháp nghiên cứu
Theo Paul E. Spector ( 2000 ), việc thực thi những phương pháp nghiên cứu của Tâm lí học quản lí cần quan tâm 1 số ít yếu tố cơ bản sau :
a ) Xác định câu hỏi nghiên cứu
b ) Thiết kế những khái niệm nghiên cứu quan trọng
c ) Các phương pháp nghiên cứu
d ) Đo lường
e ) Thống kê
g ) Đạo đức trong nghiên cứu
2.1. Xác định những câu hỏi nghiên cứu
Khi triển khai bất kỳ một yếu tố tâm lí nào của tổ chức triển khai thì đều khởi đầu từ việc xác lập câu hỏi nghiên cứu. Chúng ta định nghiên cứu yếu tố tâm lí gì của tổ chức triển khai ? Câu hỏi nghiên cứu hoàn toàn có thể là một yếu tố đơn cử, có khoanh vùng phạm vi hẹp, cũng hoàn toàn có thể là một yếu tố lớn, có khoanh vùng phạm vi rộng .
Chẳng hạn, câu hỏi nghiên cứu dưới đây là dạng câu hỏi mang tính tổng hợp, có khoanh vùng phạm vi rộng : Những nguyên do nào kích thích tính tích cực lao động của con người ? Câu hỏi nghiên cứu đơn cử về góc nhìn này hoàn toàn có thể là : Lợi ích có vai trò như thế nào so với việc kích thích tính tích cực lao động của con người ?
Khi xác lập câu hỏi nghiên cứu không nên xác lập một cách quá chung chung, mà nên đơn cử rõ ràng. Bởi những câu hỏi nghiên cứu lớn, chung chung sẽ khó khăn vất vả cho người nghiên cứu khi xác lập tiềm năng, trách nhiệm, khách thể, nội dung, khoanh vùng phạm vi nghiên cứu …
Không nên xác lập một yếu tố nghiên cứu như : Nghiên cứu tâm lí người chỉ huy, mà cần xác lập rõ nghiên cứu góc nhìn tâm lí nào của người chỉ huy. Chẳng hạn như nghiên cứu năng lượng tổ chức triển khai hay những đặc thù nhân cách của người chỉ huy. Đưa ra những câu hỏi nghiên cứu quá chung chung là hiện tượng kỳ lạ thường thấy ở những sinh viên sẵn sàng chuẩn bị làm khoá luận tốt nghiệp, những học viên cao học, những nghiên cứu sinh ngành Tâm lí học ở nước ta khi xác lập đề tài nghiên cứu của khoá luận tốt nghiệp, của luận văn cao học hay của luận án tiến sỹ .
2.2. Thiết kế những khái niệm nghiên cứu quan trọng
Khi tổ chức triển khai một nghiên cứu cần quan tâm đến 1 số ít yếu tố cơ bản sau :
2.2.1. Các biến số
Các biến số là cơ sở để kiến thiết xây dựng đề cương nghiên cứu. Các biến số của một nghiên cứu về tổ chức triển khai hoàn toàn có thể là : năng lượng, thái độ hành vi, thành tích nghề nghiệp … Có hai loại biến số biến số độc lập và biến số nhờ vào .
Các biến số độc lập là những yếu tố mà người nghiên cứu trấn áp hay điều khiển và tinh chỉnh được .
Các biến số nhờ vào là những giám sát về nhìn nhận ảnh hưởng tác động ( nếu có ) của biến độc lập .
Nói cách khác, biến độc lập hoàn toàn có thể trở thành nguyên do của biến phụ thuộc vào. Chẳng hạn, nghiên cứu về đổi khác tâm lí của người lao động trong một doanh nghiệp khi giám đốc vận dụng những giải pháp tổ chức triển khai lao động mới. Ở đây, những giải pháp tổ chức triển khai lao động mới là biến độc lập, những biến hóa tâm lí của người lao động là biến nhờ vào. Bởi vì, những đổi khác tâm lí này phụ thuộc vào vào phương pháp tổ chức triển khai lao động của những người chỉ huy .
2.2.2. Địa điểm nghiên cứu
Khi thực thi một nghiên cứu, tất cả chúng ta cần xác lập nghiện cứu đó được triển khai ở đâu : Trong phòng thí nghiệm hay ở ngoài hiện trường ?
Nghiên cứu ngoài hiện trường là nghiên cứu được thực thi trong thiên nhiên và môi trường tự nhiên. Chẳng hạn, nghiên cứu hành vi của người lao động khi họ đang thao tác trong công xưởng. Nhà nghiên cứu không can thiệp để làm đổi khác môi trường tự nhiên thao tác của người lao động .
Nghiên cứu trong phòng thí nghiệm là nghiên cứu mà nhà tâm lí học đã phong cách thiết kế hoặc phát minh sáng tạo ra khu vực nghiên cứu theo dự tính của mình. Năm 1924 đến năm 1926, E.Mayo và những tập sự của ông đã triển khai nghiên cứu về sự tác động ảnh hưởng của việc chiếu sáng đến hiệu suất cao lao động của công nhân tại Công ti điện miền Tây ( Mỹ ). Các nhà nghiên cứu quan sát hai nhóm công nhân thao tác. Một nhóm được thao tác trong điều kiện kèm theo có cường độ ánh sáng biến hóa theo từng quy trình tiến độ, còn với nhóm kia, cường độ ánh sáng không biến hóa trong suốt thời hạn thử nghiệm. Sau hơn hai năm thử nghiệm, họ không thấy có sự biến hóa hiệu suất lao động nào mang tính thống kê tương quan đến sư đổi khác cường độ ánh sáng trong phòng thao tác. Đây là một dẫn chứng về nghiên cứu trong phòng thí nghiệm .
2.2.3. Khái quát hoá
Khái quát hoá rất thiết yếu so với tổ chức triển khai nghiên cứu. Khái quát hoá là những đánh giá và nhận định bắt đầu của nghiện cứu, nó hoàn toàn có thể giúp tất cả chúng ta nhìn nhận về tập thể khác tổ chức triển khai khác, về khu vực trường hợp nghiên cứu trên cơ sở đó giúp tất cả chúng ta lựa chọn yếu tố, khu vực, phương pháp nghiên cứu .
2.2.4. Kiểm tra
Mỗi nghiên cứu tất cả chúng ta thường thu được những số liệu và đưa ra những lý giải cho hiệu quả thú được. Nhà nghiên cứu cần kiểm tra lại xem những hiệu quả đó với giả thuyết nghiên cứu khởi đầu, kiểm tra lại những tác dụng thu được, kể cả những nhận định và đánh giá đưa ra : Đặc biệt, so với những nghiên cứu trong phòng thí nghiệm thì sự kiểm tra tác dụng thu được qua những lần nghiên cứu là rất thiết yếu .
2.2.5. Sự phân loại ngẫu nhiên và sự lựa chọn ngẫu nhlên
Sự phân loại ngẫu. nhiên được, thực thi khi những khách thể phận chia theo những điều kiên hoặc mức độ khác nhau của biến số độc lập mà không theo tính mạng lưới hệ thống nào. Điều đó có nghĩa là mỗi khách thể nghiên cứu đều có sự ngẫu nhiên như nhau khi phân theo từng điều kiện kèm theo .
Sự lựa chọn ngẫu nhiên là sự lựa chọn những yếu tố khảo sát theo phương pháp không có tính mạng lưới hệ thống. Mỗi yếu tố của nghiên cứu đều có sự ngẫu nhiên như nhau so với lựa chọn trong thực tiễn. Sự lựa chọn ngẫu nhiên cũng được sử dụng nhiều trong lựa chọn những khách thể nghiên cứu. Chẳng hạn, khi nghiên cứu về hứng thú nghề nghiệp của công nhân một nhà máy sản xuất, ta hoàn toàn có thể chọn một số ít công nhân một cách ngẫu nhiên trong tổng số công nhân của xí nghiệp sản xuất .
2.3. Các phương pháp nghiên cứu
Là một phân ngành của Tâm lí học xã hội, Tâm lí học quản lí sử dụng hầu hết những phương pháp nghiên cứu của Tâm lí học xã hội. Trong đó, có những phương pháp không chỉ là phương pháp của Tâm lí học xã hội mà còn là phương pháp nghiên cứu của 1 số ít khoa học khác. Các phương pháp này được trình diễn nhiều trong Tâm lí học xã hội, Tâm lí học đại cương. Do vậy, ở đây những phương pháp được trình diễn rất tóm lược .
2.3.1. Phương pháp thực nghiệm
Thực nghiệm là phương pháp được sử dụng khá nhiều trong Tâm lí học xã hội, cũng như Tâm lí học quản lí. Theo David G. Mayers, cứ bốn nghiên cứu thuộc nghành nghề dịch vụ Tâm lí học xã hội thì có ba phương pháp thực nghiệm và có hai phần ba những nghiên cứu đó được thực thi trong phòng thí nghiệm .
Thực nghiệm được phong cách thiết kế trong đó có một hoặc một số ít biến độc lập và có một hoặc 1 số ít biến phụ thuộc vào. Các nhà nghiên cứu thường biến hóa một hay thột số yếu tớ cùng một lúc, trong khi vẫn giữ nguyên những yếu tố khác, qua đó chỉ ra sự biến hóa do tác động ảnh hưởng đó. Theo David, nghiên cứu thực nghiệm là nghiên cứu nhằm mục đích tìm kiếm những nguyên do của những mối liên hệ nhân quả bằng cách tinh chỉnh và điều khiển một hay một vài tác nhân, trong khi đó lại trấn áp những tác nhân khác – giữ cho chúng không đổi ( Lê Văn Hảo, 1996 ) .
Hầu hết những thực nghiệm trong Tâm lí học quản lí được triển khai trong phòng thí nghiệm ( Schaubroeck và Kuehn, 1992 ). Tuy vậy, vẫn có những thí nghiệm được triển khai trong thiên nhiên và môi trường tự nhiên .
2.3.2. Phương pháp tìm hiểu
Phương pháp tìm hiểu là một trong những phương pháp đơn thuần nhất và dễ triển khai nhất trong số những phương pháp nghiên cứu cơ bản. Phương pháp tìm hiểu sử dụng một loạt câu hỏi để nghiên cứu một hay 1 số ít biến số mà tất cả chúng ta chăm sóc. Hầu hết những cuộc tìm hiểu đều được thực thi bằng hình thức bảng hỏi. Ngoài ra, có những cuộc tìm hiểu được thực thi bằng hình thức phỏng vấn trực tiếp, phỏng vấn qua điện thoại cảm ứng hoặc được thực thi qua E-mail hay qua mạng .
Đa số những cuộc tìm hiểu đều nhằm mục đích tích lũy những số liệu trực tiếp từ phía khách thể nghiên cứu, tuy nhiên một số ít cuộc đều tra lại sử dụng những số liệu đã có sẵn và tích lũy thêm thông tin từ những đồng nghiệp của khách thể và từ những người quản lí .
Điều tra hoàn toàn có thể thực thi theo lát cắt ngang hay tìm hiểu bổ dọc …
Một số cuộc tìm hiểu mang đặc thù lát cắt ngang, nghĩa là tìm hiểu về một yếu tố tại một thời gian .
Điều tra bổ dọc là tích lũy số liệu về một yếu tố, về cùng khách thể, cùng khu vực khảo sát nhưng trong những thời gian khác nhau. Điều tra bổ dọc là tìm hiểu được thực thi trong thời hạn dài và trong thời hạn đó nhà nghiên cứu triển khai những cuộc tìm hiểu khác nhau .
Ở nước ta hầu hết những nghiên cứu đều thuộc diện nghiên cứu có đặc thù lát cắt ngang, những nghiên cứu bổ dọc còn ít được thực thi, nhất là trong Tâm lí học quản lí .
Phương pháp tìm hiểu có ưu điểm là tất cả chúng ta hoàn toàn có thể nhanh gọn có được thông tin về yếu tố chăm sóc. Mặt khác, phương pháp tìm hiểu triển khai thuận tiện hơn, thuận tiện hơn so với phương pháp thực nghiệm trong phòng thí nghiệm .
Phương pháp tìm hiểu có điểm yếu kém là không phải khi nào tất cả chúng ta cũng thu được những thông tin tốt, có độ an toàn và đáng tin cậy về yếu tố nghiên cứu .
Có lẽ, yếu tố lớn nhất của phương pháp tìm hiểu là sự nhiệt tình, niềm tin và ý thức nghĩa vụ và trách nhiệm của khách thể khi vấn đáp những câu hỏi .
2.3.3. Phương pháp quan sát
Người ta thường sử dụng phương pháp này để quan sát tâm trạng, thái độ và đặc biệt quan trọng là hành vi của con người trong tổ chức triển khai. Ở nhiều công ti của Nhật Bản, những nhà tâm lí học thường quan sát tâm trạng của những công nhân khi đến công ti. Vì tâm trạng có tác động ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu suất và chất lượng lao động của người lao động. Taylor đã quan sát quy trình triển khai những thao tác lao động của người công nhân, trên cơ sở đó nghiên cứu và phân tích những động tác nào là thiết yếu và những động tác nào là thừa, cần vô hiệu, từ đó, nâng cao được hiệu suất lao động của người công nhân .
Khi triển khai phương pháp quan sát, ta cần tuân thủ 1 số ít nguyên tắc cơ bản sau : xác lập rõ mục tiêu quan sát, kiến thiết xây dựng sơ đồ quan sát tương thích .
Có hai dạng quan sát cơ bản : quan sát không can thiệp và quan sát có can thiệp .
Quan sát không can thiệp là quan sát hành vi của khách thể mà không có tác động ảnh hưởng của người quan sát. Hình thức này còn được gọi là quan sát tự nhiên. Trong trường hợp này, người quan sát ghi chép một cách thụ động những gì xảy ra .
Quan sát có can thiệp là quan sát mà nhà quan sát muốn can thiệp vào trường hợp nghiên cứu nhằm mục đích làm sáng tỏ 1 số ít điểm nào đó hoặc trắc nghiệm một lí thuyết. Quan sát có can thiệp có ba hình thức :
– Quan sát có tham gia ;
– Quan sát có cấu trúc ;
– Quan sát thực nghiệm .
Quan sát có tham gia là người quan sát tham gia tích cực trong trường hợp mà hành vi được quan sát. Người quan sát không cần phải ngụy trang, mà hiện hữu trong trường hợp công khai minh bạch .
Quan sát có cấu trúc là quan sát có sự trấn áp của nhà nghiên cứu, nhưng mức độ trấn áp thấp hơn thực nghiệm. Nhà nghiên cứu hoàn toàn có thể hoàn toàn có thể can thiệp nhằm mục đích tạo ra một trường hợp để quan sát hay hoàn toàn có thể tạo nên tiến trình để quan sát tốt, hiệu suất cao hơn .
2.3.4. Phương pháp nghiên cứu tài liệu
Trong Tâm lí học quản lí cũng như nhiều khoa học khác thường sử dụng phương pháp nghiên cứu tài liệu. Việc thực thi phương pháp nghiên cứu tài liệu cần quan tâm một nguyên tắc cơ bản sau :
– Nghiên cứu tài liệu cần được xem như một phương pháp đặc biệt quan trọng khi nghiên cứu nội dung những thông tin về tổ chức triển khai .
– Nghiên cứu tài liệu phải có đặc thù tổng hợp, nghĩa là không chỉ nghiên cứu nội dung của thông tin mà cần phải nghiên cứu những góc nhìn khác trong những quan hệ của tổ chức triển khai .
– Nghiên cứu tài liệu là phương pháp hỗ trợ, cùng với 1 số ít phương pháp khác khi nghiên cứu những đặc thù tâm lí của tổ chức triển khai .
Các quy trình tiến độ triển khai nghiên cứu tài liệu gồm :
– Giai đoạn sẵn sàng chuẩn bị nghiên cứu tài liệu ;
– Giai đoạn kiểm tra độ đáng tin cậy của tài liệu ;
– Giai đoạn nghiên cứu và phân tích tài liệu, diễn đạt tác dụng và Kết luận .
2.4. Đo lường
Đo lường là quy trình xác lập số lượng những đặc thù của khách thể hay những yếu tố nghiên cứu. Các biến số trong mỗi nghiên cứu cẩn được đo lường và thống kê hoặc lượng hoá để giúp nhà tâm lí học nghiên cứu và phân tích và đi đến những Kết luận .
Có thể phân ra hai giám sát : giám sát tuyệt đối và giám sát tương đối .
Trong đo lường và thống kê tuyệt đối, những giá trị của biến số được miêu tả có tính đặc trưng, riêng rẽ một cách tuyệt đối mà không miêu tả hàng loạt những đặc thù của yếu tố nghiên cứu, tức là miêu tả có tinh lọc …
Đo lường tương đối được sử dụng khi nhà nghiên cứu muốn miêu tả hàng loạt những đặc thù của yếu tố .
Source: https://dvn.com.vn
Category: Đào Tạo
