Sản xuất và xuất khẩu viên nén gỗ tăng đột biến: Cần vai trò “nhạc trưởng”

Số lượng, giá trị cao nhưng giá xuất khẩu giảm

Thống kê từ Tổng cục Hải quan cho thấy, nếu như năm 2013, xuất khẩu ( XK ) viên nén gỗ của Nước Ta chỉ khoảng chừng 175,5 tấn với giá trị gần 23 triệu USD thì đến năm 2020 số lượng này là khoảng chừng 3,2 triệu tấn và 351 triệu USD, tăng 18,2 lần về lượng và 15,3 % lần về giá trị. Hiện Nước Ta trở thành quốc gia sản xuất ( SX ) viên nén gỗ lớn thứ hai trên quốc tế, chỉ sau Hoa Kỳ. Gần 100 % lượng viên nén gỗ từ Nước Ta được XK sang Nhật Bản và Nước Hàn. Đây là nguồn nguyên vật liệu nguồn vào cho những xí nghiệp sản xuất nhiệt điện tại những vương quốc này. Đối lập với xu thế tăng về lượng và kim ngạch XK, giá XK có xu thế giảm. Vào thời gian giá XK cao nhất ( năm năm trước ) đến nay, giá XK viên nén đã giảm 27 %. Theo ông Tô Xuân Phúc, chuyên viên Phân tích Chính sách, Tổ chức Forest Trends, mức giá XK giảm hoàn toàn có thể một phần do ngày càng có nhiều doanh nghiệp ( Doanh Nghiệp ) tham gia vào khâu SX.

Ghi nhận của Tổng cục Hải quan cho thấy năm 2020 có 74 DN tham gia XK, tăng nhẹ từ 72 DN năm 2018. Trong năm 2020, số các DN XK quy mô lớn (lượng XK trên 50.000 tấn/DN) là 17 DN, tương đương trên 23%). Lượng DN có quy mô vừa (lượng xuất từ 20.000 – 49.000 tấn/DN) là 10 DN, chiếm 13,5%, còn lại là các DN có quy mô nhỏ (dưới 20.000 tấn/DN).

Thống kê của Tổng cục Lâm nghiệp năm 2019 và của Thương Hội Gỗ và Lâm sản Nước Ta ( VIFOREST ) cho thấy cả nước có khoảng chừng 80 xí nghiệp sản xuất SX viên nén gỗ, với hiệu suất khoảng chừng gần 4,5 triệu tấn, trong đó đa phần tập trung chuyên sâu tại vùng Đông Nam Bộ, tiếp đến là vùng Đông Bắc. Tuy nhiên, thông tin chưa được kiểm chứng từ một số ít Doanh Nghiệp SX viên nén gỗ cho thấy những cơ sở SX quy mô nhỏ hoàn toàn có thể lên tới số lượng 300.

Cảnh báo cạnh tranh nguồn nguyên liệu

Theo dự báo, nhu yếu tiêu thụ viên nén gỗ trên quốc tế liên tục tăng, khoảng chừng 250 % trong thập kỷ tới, đạt số lượng 36 triệu tấn từ số lượng 14 triệu tấn năm 2017, với nhu yếu lan rộng ra đa phần tại những nước châu Âu, Nhật Bản và Nước Hàn.

“Các hoạt động SX và XK viên nén tại Việt Nam còn tương đối mới mẻ và sẽ tiếp tục phát triển mạnh trong tương lai. Trong khi việc mở rộng mang lại nhiều lợi ích, cả về mặt kinh tế và xã hội, các hoạt động của ngành đã bộc lộ một số hạn chế, liên quan tới khâu nguyên liệu gỗ đầu vào, phát triển tự phát, cạnh tranh không lành mạnh, thiếu sự quan tâm của cơ quan quản lý và thiếu thông tin về thị trường XK…” – ông Tô Xuân Phúc, Chuyên gia Forest Trends nhận định.

Nguồn gỗ nguyên vật liệu nguồn vào để SX viên nén đa phần được sử dụng từ gỗ phụ phẩm như mùn cưa, dăm bào, cành ngọn của gỗ rừng trồng ( keo, bạch đàn, cao su đặc ), cây phân tán … Nguồn nguyên vật liệu này được đưa vào quy trình ép dưới áp lực đè nén cao để tạo ra loại sản phẩm. Hiện đang có một số ít thông tin cho rằng có hiện tượng kỳ lạ pha trộn lẫn giữa nguồn nguyên vật liệu có chứng từ quản trị rừng bền vững và kiên cố ( FSC ) và nguồn khác trong một số ít cơ sở SX, mặc dầu loại sản phẩm XK được khai báo là những mẫu sản phẩm có chứng từ FSC. Mặc dù viên nén gỗ đã trở thành một trong những loại sản phẩm XK quan trọng nhưng hiện chưa nhận được sự chăm sóc thiết yếu của cơ quan quản trị, từ SX đến XK tăng trưởng theo hướng tự phát, “ mạnh ai người ấy làm ”. “ Thiếu quản trị và giám sát, tăng trưởng tự phát dẫn đến thực trạng chất lượng không đồng nhất. Giá bán có xu thế giảm là hiệu quả trực tiếp của nguyên do này … ” – ông Phúc nhận định và đánh giá.

Đáng ngại, hiện vẫn chưa có cơ chế kết nối các DN, cơ sở chế biến trong ngành, chưa có tiếng nói chung trong các hoạt động SX kinh doanh, dẫn đến tình trạng cạnh tranh không lành mạnh giữa các DN. Tình trạng cạnh tranh về nguyên liệu đầu vào, cạnh tranh giá cả, người mua… đã và đang diễn ra giữa các cơ sở SX, đặc biệt là các cơ sở quy mô nhỏ. Thiếu kết nối cũng dẫn đến tình trạng thiếu một cơ quan đại diện cho các cơ sở SX, dẫn đến thiếu kênh kết nối với các cơ quan quản lý nhằm có những chính sách phù hợp cho phát triển của ngành.

“ Cạnh tranh nguồn nguyên vật liệu nguồn vào không chỉ xảy ra với những Doanh Nghiệp cùng SX viên nén mà còn xảy ra giữa những DN SX loại sản phẩm này và những DN SX những mẫu sản phẩm khác như dăm gỗ và ván ép. Nhiều tín hiệu cho thấy trong tương lai cạnh tranh đối đầu nguồn nguyên vật liệu nguồn vào sẽ diễn ra quyết liệt hơn … ” – chuyên viên Tô Xuân Phúc nhận định và đánh giá. Ngoài ra, thiếu thông tin về thị trường, đặc biệt quan trọng với những Doanh Nghiệp quy mô nhỏ không chỉ làm những Doanh Nghiệp không dữ thế chủ động được giải pháp SX kinh doanh thương mại mà còn đương đầu với những rủi ro đáng tiếc trong việc không cung ứng được những nhu yếu của thị trường XK … “ Để tăng trưởng bền vững và kiên cố những hoạt động giải trí này trong tương lai yên cầu sự liên kết và hợp tác giữa những Doanh Nghiệp cùng SX và XK loại sản phẩm này và giữa những Doanh Nghiệp này với những DN SX những mẫu sản phẩm khác cùng sử dụng nguồn nguyên vật liệu gỗ nguồn vào. Các DN viên nén gỗ cũng cần xây dựng cơ quan đại diện thay mặt, nhằm mục đích liên kết với những cơ quan quản trị, tạo tiếng nói chung và tiếp cận với những thông tin về thị trường XK, Đây là những hoạt động giải trí cần được ưu tiên trong thời hạn tới ” – chuyên viên Forest Trends khuyến nghị.

Source: https://dvn.com.vn
Category: Sản Xuất