Tổ chức Bộ máy nhà nước thời Lê sơ | Chính quyền địa phương

1. Vua: Vua là người có quyền thống trị tối cao và đứng đầu bộ máy nhà nước thời Lê sơ. Vua có vai trò quyết định các chính sách, phân công quan lại, và giữ vai trò thống đốc trong việc quản lý quân sự.

2. Thái sư (Tổng quản): Thái sư đứng đầu chính quyền trung ương và có trách nhiệm quản lý cả cơ quan hành chính và quân sự. Thái sư thường là người tâm huyết với tri thức và kinh nghiệm.

3. Quan thượng thư: Quan thượng thư có trách nhiệm giám sát công việc hành chính. Họ giúp vua ra quyết định về chính sách và thực hiện các nhiệm vụ quan trọng.

4. Quân thượng thư: Quân thượng thư quản lý quân đội và quân sự. Họ chịu trách nhiệm tổ chức quân đội, bảo vệ biên giới và tham gia vào các hoạt động quân sự.

5. Bộ trưởng công thư và hộ quốc: Chức vụ này chịu trách nhiệm quản lý công việc về tài liệu, ghi chép, và việc giữ gìn lịch sử.

6. Các quan lại địa phương: Quyền lực được phân cấp xuống các cấp địa phương, bao gồm các huyện, xã. Các quan lại địa phương có trách nhiệm quản lý các hoạt động địa phương, thu thuế và giải quyết tranh chấp tại cấp địa phương.

Chính quyền địa phương:

1. Đô hội: Đô hội là cấp chính quyền địa phương cao nhất ở thời Lê sơ. Đô hội có vai trò quản lý tất cả các hoạt động xã hội, kinh tế và văn hóa tại khu vực địa phương.

2. Quận, huyện: Đứng dưới đô hội, các quận và huyện có nhiệm vụ quản lý các hoạt động hàng ngày, thu thuế, và bảo vệ an ninh địa phương.

3. Xã, làng: Cấp xã và làng chịu trách nhiệm quản lý các vấn đề cơ bản như quản lý đất đai, giám sát dân cư và bảo vệ an ninh tại cấp địa phương.

Hệ thống tổ chức bộ máy nhà nước thời Lê sơ tập trung vào quyền lực tối cao của vua và các cơ quan quản lý trung ương. Chính quyền địa phương được phân cấp theo cấp bậc để quản lý các vấn đề địa phương tại các cấp khác nhau.

Bộ máy nhà nước những thời đại trước khi nào cũng là những tri thức được khám phá rất nhiều trên trong thực tiễn lúc bấy giờ. Những trương trình dạy học cũng đã đưa vào để giảng dạy rất kỹ trong bộ môn Lịch sử tuy nhiên sau khi thời hạn trôi qua không phải ai cũng nhớ được .

Chính vì thế, trong bài viết hôm nay chúng tôi sẽ cung cấp tới quý bạn đọc một số nội dung liên quan đến vấn đề: Tổ chức Bộ máy nhà nước thời lê Sơ.

Đôi nét về Nhà Lê Sơ

Nhà Lê sơ hay Lê sơ Triều, đôi lúc còn được gọi là nhà Hậu Lê là quá trình đầu của triều đại quân chủ nhà Hậu Lê. Đây là thời kỳ mà chế độ quân chủ chuyên chế tập quyền trong lịch sử vẻ vang Nước Ta lần tiên phong đạt đến đỉnh điểm của sự tăng trưởng cũng như suy thoái và khủng hoảng của nó. Nhà Lê sơ được xây dựng sau khi lê Lợi phát động Khởi nghĩa Lam Sơn vượt mặt nhà Minh. Ông đổi tên Giao Chỉ, vốn sống sót trong thời hạn nội thuộc nhà Minh, trở về Đại Việt, quốc hiệu có từ thời Lý Thánh Tông .

Tổ chức Bộ máy nhà nước thời Lê sơ

Thứ nhất: Chính quyền địa phương

– Năm 1428, Lê Lợi khi lên ngôi lấy niên hiệu là Thuận Thiên, chia quốc gia thành 05 đạo : Đông, Tây, Nam, Bắc ( đều ở vùng Bắc bộ ) và Hải Tây ( từ Thanh Hóa trở vào ). Dưới đạo là trấn, dưới trấn là lộ, dưới lộ là châu và huyện. Cấp hành chính địa phương thấp nhất là xã. Xã lại chia làm đại xã, trung xã và tiểu xã tùy theo số dân .
– Từ nam 1471 lan rộng ra đất đai phía nam, đặt thêm thừa tuyên Quảng Nam. Tuy địa giới có 1 số ít kiểm soát và điều chỉnh và riêng Sơn Tây không còn là đơn vị chức năng cấp cao nhất, 50% trong số những đơn vị chức năng hành chính lớn nhất thời kỳ này ( hải Dương, Thành Phố Lạng Sơn, Thái Nguyên, Bắc Giang, Tuyên Quang, Thanh Hóa, nghệ An, Quảng Nam ) có tên gọi được dùng làm tên những đơn vị chức năng hành chính lớn nhất của Nước Ta lúc bấy giờ .
– Bộ máy chính quyền sở tại của mỗi đạo thừa tuyên gồm 03 lỵ : Đô tổng binh sứ ty ( đảm nhiệm quân sự chiến lược ), thừa tuyên ty ( đảm nhiệm những việc dân sự ), hiển sát ty ( đảm nhiệm những việc thanh tra, giám sát ) .
– Các quan địa phương được ban ngạch cao nhất là chánh tứ phẩm, hưởng lương 48 quan mỗi năm. Tổng số quan lại địa phương thời Hồng Dức là 2.615 người .

Thứ hai: Chính quyền trung ương

– Bộ máy chính quyền sở tại thời Lê Thái Tổ cơ bản theo quy mô thời Trần. Giúp việc trực tiếp cho nhà vua là trung khu gồmc ác quan tả, hữu tướng quốc, tam thái ( thái sư, thái úy, thái bảo ), tam thiếu ( thiếu sư, thiếu íu, thiếu bảo ), tam tư ( tư mã, tư không, tư khấu ), bộc xạ. Dưới trung khu là hai ban văn, võ .
– Đứng đầu ban văn là quan đại hành khiển. Các bộ, ngành thuộc văn ban là bộ Lại, bộ Lễ, khu mật viện, hàn lâm viện, ngũ hình viện, ngự sử đài, quốc tử giám, quốc sử viên, nội thị sảnh và những cơ quan khác gọi là quán, cục hay ty. Đứng đầu những bộ là quan thượng thư .
– Đứng đầu ban võ là đại tổng quan. Tiếp đến là những chức đại đô đốc, đô tổng quản, tổng quản, tổng bình, tư mã. Ban võ gồm 06 quân điện tiền và 05 quân thiết đột. Tổng số quan lại thời Hồng Đức là 5.370 người, trong đó quan lại trong triều 2.755 người .
– Lục tự :
+ Thượng bảo tự : Cơ quan coi việc đóng ấn vào quyển thi của những thí sinh Hội .
+ Hồng lô tự : Tổ chức việc xướng danh những người đỗ trong kỳ thi đình ; lo an táng đại thần qua đời và tiếp đón sứ đoàn .
+ Thái bộc tư : Cơ quan đảm nhiệm xe ngựa của vua và coi sóc ngựa của hoàng tộc .
+ Quang lộc tự : Phụ trách phục vụ hầu cần đồ lễ trong những buổi lễ của triều đình .

+ Thái thường tự: Cơ quan phụ trách lễ nghi, âm nhạc cung đình.

+ Đại lý tự : Cơ quan đảm nhiệm hình án : Xét xong án chuyển sang Bộ Hình để têu lên vua quyết định hành động .
– Lục bộ :
Mỗi bộ có một viên Thượng thư và 02 Tả bộ thị lang và cơ quan thường trực là Vụ tư sảnh đứng đầu. Giám sát Lục bộ là Lục khoa tương ứng, gồm Lại Khoa, Lễ khoa, Hộ khoa, Bình khoa, Hình khao, Công khoa. Đứng đầu những khoa là Đô cấp sự trung và Cấp sự trung. Giúp việc cho Lục bộ là Lục tư .
+ Công bộ : Trông coi việc thiết kế xây dựng, thay thế sửa chữa cầu đường giao thông, hoàng cung thành trì và quản đốc thợ thuyền .
+ Hình bộ : Trông coi việc thi hành luật, lệnh, hành pháp, xét lại những việc tù, đày, kiện cáo .
+ Binh bộ : Trông coi việc binh chính, đặt quan trấn thủ nơi biên cảnh, tổ chức triển khai việc giữ gìn những nơi hiểm yếu và ứng phó những việc khẩn cấp .
+ Hộ bộ : Trông coi việc làm ruộng đất, kinh tế tài chính, hộ khẩu, tô thuế kho tàng, thóc tiền và lương, bổng lộc của quan, binh .
+ Lễ bộ : Trông coi việc đặt và triển khai những nghi lễ, tiệc yến, học tập thi tuyển, đúc ấn tín, cắt giữ người trông coi giữ đình, chùa, miếu mạo .
+ Lại bộ : Trông coi việc công bố, thăng thưởng và thăng quan tước .
– Các cơ quan trình độ :
+ Khuyến nông sứ và Hà đê sứ : Hai cơ quan coi việc nông nghiệp và trông nom về thủy lợi đê điều .

+ Quốc sử viện: Cơ quan chép sử của triều đình. Nhà vua nói gì, làm gì, sử quan đều phải ghi chép cẩn thận và trung thực. Đứng đầu là Quốc sử việc Tu soạn, trật chánh bát phẩm.

+ Quốc tử giám : Cơ quan giáo dục cao nhất trong cả nước. Đây là trường ĐH của triều đình có trách nhiệm đào tạo và giảng dạy nhân tài cho vương quốc. Đứng đầu là là Tế tửu, trật chánh tứ phẩm .
+ Thông Chính ty : Cơ quan đảm nhiệm chuyền đạt sách vở của triều đình xuống và nhận đơn từ của nhân dân tâu lên vua. Đứng đầu là thông chính sứ, trật Tòng tứ phẩm .

Như vậy, Tổ chức bộ máy Nhà nước Lê sơ đã được chúng tôi trình bày chi tiết trong bài viết phía trên. Bên cạnh đó, chúng tôi cũng đã giới thiệu đôi nét về nhà nước Lê sơ. Mong rằng những nội dung trên sẽ giúp ích tới quý bạn đọc.

Source: https://dvn.com.vn
Category: Bản Tin DVN