Xu hướng chơi cây cảnh hiện nay

Xu hướng chơi cây cảnh hiện nay. Những hướng phát triển của nghề chơi cây Việt Nam hiện tại và tương lai.

Xu thế chơi cây cảnh thời hiện đại

Thị trường cây cảnh đặc biệt là cây ngoại cảnh (đại ngoại cỡ) mà chủ yếu ở một số tỉnh đồng bằng và trung du miền Bắc từ giữa năm 2011 đến nay thật là ảm đạm, không còn cái không khí sôi động chở gốc phôi cực đại từ nơi này sang nơi khác, hay như ông chủ nhà vườn nào đó mua được một vài gốc sanh khủng thì hàng chục người khác nhào đến xem, bình phẩm, trả giá hoặc tấm tắc khen ngợi, từ đó tạo nên một cuộc rượt đuổi tìm mua phôi sanh vô cùng sôi động nhưng các cuộc rượt đuổi cũng đã dừng lại. Những phôi sanh loại khủng chất đầy các nhà vườn cũng đóng băng qua một mùa đông giá và giờ đây đã qua cả 1 mùa hè. Vậy có hi vọng nào cho sự khởi sắc vào cuối năm 2012? Các tín hiệu từ thị trường cho thấy sản phẩm sanh (nhất là cây khủng vẫn bị ế ẩm mà nguyên nhân đã được cảnh báo nhiều lần là xu hướng chạy theo phong trào dẫn tới cung vượt quá cầu và một lối chơi cực đoan gần như chỉ độc tôn một loại cây).

Một món ăn dù khoái khẩu đến mấy, ăn một vài bữa người ta thấy chán phải ăn món khác. Cây cảnh nghệ thuật và thẩm mỹ – món ăn niềm tin của công chúng thưởng ngoạn cũng không hề bắt người ta chiêm ngưỡng và thưởng thức mãi một loài cây duy nhất. Vẫn mấy cây sanh được giải từ những năm trước đem đi tọa lạc triển lãm một hai lần, đến lần thứ ba còn ai muốn ngắm nữa. Người ta mong được chiêm ngưỡng và thưởng thức những tác phẩm mới với những sáng tạo độc đáo phát minh sáng tạo mới .
Tôi chẳng mặn mà lắm với những cuộc triển lãm cây cảnh mùa xuân vừa mới qua ở một số ít địa phương miền Bắc vì cây sanh vẫn chiếm đến 80 %. Các bức ảnh chụp những cuộc triển lãm đăng trên VNHS, trên mạng cũng toàn cây sanh với một vài mẫu mã đơn điệu, một lối mòn thẩm mỹ và nghệ thuật. Phải chăng VNHS và những báo đài góp thêm phần khuyến khích tăng trưởng loại cây này ?
Sự hoạt động nào trái quy luật cũng sẽ bị trả giá. Một số ông chủ vườn năm trước còn công bố hùng hồn rằng “ chỉ có làm như tôi, trồng sanh như tôi là không khi nào mất giá, càng để lâu càng có giá, ông cứ trồng sanh như tôi là sẽ giàu nhanh ”. Câu vấn đáp giờ đây thì sao ?
Quả thật thời hạn qua cây sanh cũng làm cho một số ít người giàu nhanh nên đua nhau nhập sanh chật ních vườn, giờ đây thừa ế trở thành hoang hóa. Hầu hết những chủ vườn kinh doanh thương mại đều thiếu kiến thức và kỹ năng nghệ thuật và thẩm mỹ và thị trường do đó họ kinh doanh thương mại theo kiểu ăn may, kiểu “ người tính không bằng trời tính ”. Những hộ không am hiểu về thẩm mỹ và nghệ thuật cây cảnh cũng chẳng có mấy kiến thức và kỹ năng về thị trường để xác lập tiềm năng, tiềm năng mà xác định được loại sản phẩm của mình nên làm theo kiểu chạy đua, bắt chước. Kinh doanh kiểu đó không đổ vỡ mới lạ .
Người làm cây cảnh lẽ ra phải khuynh hướng được cho người chơi nhưng một số ít người làm cây cảnh cũng chỉ biết một loại cây là sanh chứ ít biết những loại cây khác vậy mà cũng chưng cái biển to tướng “ nhà vườn cây cảnh ”. Hơn 10 năm trước, đi một số ít nơi tôi thấy nhiều vườn còn nhiều mẫu mã chủng loại cây lắm, nhu yếu trang trí cần loại cây nào có cây ấy. Hơn 10 năm sau những vườn như trên biến mất nhường chỗ cho một loại vườn rặt một cây sanh. Thử hỏi theo thuật tử vi & phong thủy chỗ nào cũng đặt được cây sanh hay sao mà những vị chỉ sản xuất và phân phối cho người ta một loại cây ấy .
Đã đến lúc tất cả chúng ta phải nói lời chia tay với lối chơi duy nhất một loại cây, đồng thời cần tạo dựng những vườn cây cảnh phong phú và đa dạng về chủng loại, trong đó ưu tiên những cây đặc hữu của từng vùng miền .
Vấn đề này, VNHS và nhiều nơi khác đã đề cập khá nhiều lần rồi nên tôi không bàn thêm nữa, chí có một điều, tôi cần nhắc lại rằng, tất cả chúng ta thường tự hào và cả quốc tế cũng ca tụng “ việt nam là một trong 16 vương quốc đa dạng sinh học ” nghĩa là rất nhiều mẫu mã, phong phú về động thực vật. Vậy mà trong thẩm mỹ và nghệ thuật cây cảnh của ta không lẽ chỉ duy nhất loài sanh ?

Những phân tích nhận định và suy nghĩ về hướng đi của tôi có thể chưa chuẩn xác mong quý vị chỉ giáo thêm.
 

Xu thế phát triển cây cảnh nghệ thuật Việt Nam
 

Trân trọng giá trị đích thực của cây cảnh, đa dạng hóa chủng loại, đa dạng hóa kích cỡ cây cảnh và tích cực đầu tư trí tuệ, thời gian, công sức để tạo tác và sở hữu những tác phẩm cây cảnh có giá trị nghệ thuật cao và giàu tính thời đại,… là xu thế phát triển của nền nghệ thuật cây cảnh Việt Nam.
 

Sau gần 20 năm chơi cây cảnh, tôi có dịp được đến thăm hàng trăm nhà vườn, sân cây, khuôn viên tư gia và công sở; được tham quan nhiều cuộc triển lãm từ cấp xã, huyện, tỉnh rồi toàn quốc; được tiếp xúc với nhiều người chơi và kinh doanh cây cảnh, trong đó có những nghệ nhân, những người chơi cây có tài năng và tâm huyết với cây cảnh nghệ thuật; được đọc và nghiên cứu hàng chục cuốn sách, hàng trăm bài báo, tài liệu về cây cảnh; được dự một số cuộc hội thảo, tọa đàm về cây cảnh… Qua đó tôi được chiêm ngưỡng, thưởng thức, được thực sự rung động trước những tác phẩm nghệ thuật cây cảnh, được học hỏi kinh nghiệm, và thán phục tài năng của lớp người thực sự gửi trọn tình yêu và công sức sáng tạo của mình cho thú chơi tao nhã, cao quý này. Bản thân tôi cũng từng trăn trở, suy nghĩ va say mê tạo dựng một số tác phẩm và cũng từng được hưởng những thành quả sáng tạo của mình, và cũng từng được nếm trải những thất bại, thậm chí đến mức cay đắng do nhận thức yếu kém của bản thân.

Tữ những thưởng thức của chính mình trong quy trình nêu trên, tôi xin nêu thử đôi điều nhận thức của mình về xu thế tăng trưởng cây cảnh thẩm mỹ và nghệ thuật ở Nước Ta, để tất cả chúng ta cùng tìm hiểu thêm, luận bàn .

Theo tôi, xu thế phát triển cây cảnh nghệ thuật ở nước ta thể hiện ở một số điểm dưới đây:

– Một là: giới chơi cây trân trọng giá trị đích thực của cây cảnh theo những tiêu chí nghệ thuật đã được khẳng định, đó là Cổ, Kỳ, Mỹ

Cây cảnh quí ở Cổ, càng truyền kiếp, nhiều tuổi càng có giá trị cao. Đây là cái giá của thời hạn, của lịch sử dân tộc, cái giá của sự tạo tác, chăm nom bảo tồn truyền từ đời nọ sang đời kia và được nhiều thế hệ trân trọng, gìn giữ coi như của gia bảo, gia tài quý của dòng tộc không chỉ đo bằng giá trị tiền tài mà hầu hết mang giá trị niềm tin, bởi một cây cảnh cổ nó hoàn toàn có thể nói lên gia phong, truyền thống lịch sử của cả một dòng họ hoặc hoàn toàn có thể coi là nhân chứng lịch sử dân tộc. Nhưng quí cái “ cổ tự nhiên ” bao nhiêu càng phải quý cái “ cổ nhân tạo ” bấy nhiêu vì đó là sự phát minh sáng tạo của người nghệ sĩ .
Cái Kỳ của cây cảnh được người chơi cây rất chú trọng bởi chính nó tạo nên dáng lạ, nét độc lạ với những cây khác, do đó nó để lại những ấn tượng khó quên dù chỉ gặp một lần. Nét Kỳ thường được biểu lộ đa phần trên mâm rễ, thân, cành cơ bản ; nét Kỳ cũng là nơi biểu lộ năng lực, trí phát minh sáng tạo kết tinh trong từng tác phẩm của người nghệ sĩ cây cảnh. ;
Cái Mỹ là tiêu thức tổng hợp nói lên vẻ đẹp của cây cảnh. Đó chính là hình tượng nghệ thuật và thẩm mỹ, là vẻ đẹp hút hồn, làm rung động lòng người của tác phẩm cây cảnh nghệ thuật và thẩm mỹ, vẻ đẹp ấy là sự tổng hợp 2 yếu tố là Cổ và Kỳ cộng hưởng trong hình tượng nghệ thuật và thẩm mỹ với bố cục tổng quan ngặt nghèo, tỷ suất hài hòa giữa những bộ phận của cây ( bệ, thân, chi, dăm … ) hài hòa giữa cây với đôn chậu, với những vật phối trang trí như đá, tượng gốm, sứ, rêu, cỏ … thế cho nên Mỹ chính là đất để người nghệ sĩ thả sức phát minh sáng tạo, thả hồn vào tác phẩm .

– Hai là: giới chơi cây càng hướng tới đa dạng hóa chủng loại cây cảnh theo phương châm “Cây gì đẹp cũng chơi, cũng trân trọng như nhau”. Như vậy, cây sanh không còn chiếm tỉ lệ cao tuyệt đối như hiện nay nữa (nhiều vườn cây tỉ lệ này lên tới 90-95% thậm chí là 100% là điều khó chấp nhận được với một đất nước đa dạng sinh học như ở nước ta)

Trong cuốn sách “ Những tác phẩm sinh vật cảnh tiêu biểu vượt trội Nước Ta ” do Trung ương Hội sinh vật cảnh Nước Ta vừa ấn hành tháng 12/2011, ban chỉnh sửa và biên tập đã đưa ra một sưu tập cây cảnh tiêu biểu vượt trội khá đa dạng và phong phú về chủng loại, trong đó cây sanh chiếm 45 %. Phải chăng đây là một sự khuynh hướng tế nhị cho giới cây cảnh Nước Ta : bên cạnh cây sanh cần hướng tới những chủng loại khác nhằm mục đích đa dạng hóa chủng loại trên sân chơi của mình

– Ba là: giới chơi cây cũng đa dạng hóa kích cỡ, tầm vóc cây cảnh

Cây cảnh trồng trong chậu đạt tiêu chuẩn thẩm mỹ và nghệ thuật nhất định với kích cỡ truyền thống lịch sử cũng là kích cỡ quốc tế hiện nay có vẻ như đẹp tuyệt vời và hoàn hảo nhất sẽ được đặc biệt quan trọng quan tâm, trân trọng. Nhóm cây này sẽ trở thành tâm điểm lôi cuốn sức phát minh sáng tạo của nghệ nhân và cũng là loại sản phẩm mê hoặc người chơi tinh xảo. Nó được tọa lạc sang chảnh trong phòng khách, bên bàn trà, trong phòng ngủ, phòng thao tác như một vật trang trí hạng sang, một phương tiện đi lại vui chơi đặc biệt quan trọng. Được biết, vài năm gần đây, đã Open một vài “ Câu lạc bộ cây cảnh nghệ thuật và thẩm mỹ mini ” tập hợp những người chỉ ưng ý lối chơi với kích cỡ khắc nghiệt với nghệ thuật và thẩm mỹ đỉnh điểm của cây cảnh. Thật đáng mừng !
Những cây cảnh thiết kế bên ngoài – cây đại ngoại cỡ mà ta thường vui gọi là “ Cây cảnh cẩu ” ( vì nó phải dùng xe cẩu mới nâng hạ, vận động và di chuyển đc ) vẫn được ưu thích nếu nó đạt tiêu chuẩn thẩm mỹ và nghệ thuật ( Cổ, Kỳ, Mỹ ). Bởi vì nó sẽ rất đắc dụng khi được bài trí cho khoảng trống rộng : khuôn viên của những biệt thự nghỉ dưỡng sang trọng và quý phái, những văn phòng, những trụ sở doanh nghiệp, những trung tâm vui chơi quảng trường thành phố, những khu vui chơi giải trí công viên, những khu sinh thái xanh hạng sang … những khoảng trống tầm cỡ như vậy ngày càng có nhiều trong xã hội ptr theo hướng văn minh – tân tiến. Và đương nhiên có Cầu sẽ có Cung. Chỉ có điều cần quan tâm là : thứ nhất, cây cảnh dù cỡ nào cũng phải đạt tiêu chuẩn nghệ thuật và thẩm mỹ cao, và thứ hai, nó chỉ được mua và bán trao đổi với giá trị thật của nó chứ không phải là giá “ ảo ” kiểu kinh doanh chộp giật. Đành rằng thẩm mỹ và nghệ thuật là vô giá, nhưng vô giá không có nghĩa là không tính giá tốt thực của nó. Mảng cây ngoại cảnh – đại ngoại cỡ này chỉ nên tăng trưởng ở mức độ “ cung đủ cầu ” chứ không nên hám lợi vì giá trị ảo mà ptr ồ ạt dẫn đến dư thừa “ cung quá cầu ” như thời hạn vừa mới qua .

– Bốn là: giới chơi cây cảnh chỉ mua cây cảnh phù hợp với lối chơi của mình, kích cỡ phù hợp với không gian trưng bày (đương nhiên nó phải đạt được các tiêu chí của ccnt). Sẽ không có người chơi có hiểu biết nào lại nhắm mắt chạy theo những cây có giá khủng, đắt đến mức phi lí, chỉ nhằm “đánh bóng thương hiệu đại gia”, để được nổi tiếng là “người sở hữu cây đắt tiền nhất Việt Nam” (cũng xin lưu ý là: nghe nói cây cảnh Việt Nam có giá đắt nhất thế giới!) Như vậy những cây cảnh có giá cỡ vài ba chục tỉ đồng, thậm chí hàng trăm tỉ đồng, chắc chắn không nằm trong “tầm ngắm” của những người chơi cây đích thực – những người chơi có tri thức nghệ thuật và có bản lĩnh.

– Năm là: giới chơi cây ngày càng có nhiều người trở thành nghệ sĩ sáng tác. Họ đặc biệt đầu tư chất xám, thời gian, công sức để sáng tạo nên những tác phẩm độc đáo, có giá trị nghệ thuật và kinh tế vừa giàu tính thời đại vừa để khẳng định mình nói riêng vừa để lại dấu ấn nghệ thuật của thế hệ họ cho mai sau. Đó chính là cái đích đi tới của mỗi nghệ sĩ cây cảnh, mà nói như tác giả Trần Mạnh Hà thì cái đích này được hình thành từ hai yếu tố tạo nên hai nửa của một tài năng đích thực: Yếu tố thứ nhất là những trải nghiệm cá nhân của chính tác giả trong quá trình thực tế làm cây cảnh, yếu tố thứ 2 là những quan điểm mang tính phương pháp luận mà bản thân tác giả đó chịu ảnh hưởng từ các nguồn khác nhau (sách báo, truyền nghề, đồng nghiệp, hội thảo…) (VNHS 4/2012)

Sẽ ngày càng ít đi những mô tip ít mang đến một kích ứng phát minh sáng tạo đáng kể nếu không nói là quá nhàm chán như kiểu “ cây đa làng ”, hoặc kiểu “ cây chong chóng ” với bốn cành nam bắc đông tây và một ngọn chính giữa, .. và bù vào đó sẽ là ngày càng có nhiều mẫu mã đa dạng và phong phú, phong phú, đẹp mắt và dễ làm say đắm lòng người .

Đáng mừng nữa là, giới chơi cây đang từng bước vứt bỏ những định kiến lỗi thời, bảo thủ, bù lại, họ từng bước tiếp thu có chọn lọc tinh hoa của các vùng miền trong nước từ Bắc chí Nam, đặc biệt là tinh hoa của các nước vốn có truyền thống chơi cây cảnh lâu đời như bonsai Nhật Bản, hay penjing-bồn tài của Trung Quốc, Indonesia… Đây chính là nhịp cầu quan trọng, để văn hóa cây cảnh Việt Nam sớm hội nhập với nền nghệ thuật cây cảnh thế giới.

Tóm lại, hoàn toàn có thể nói : trân trọng giá trị đích thực của cây cảnh, đa dạng hóa chủng loại, đa dạng hóa kích cỡ cây cảnh và tích cực góp vốn đầu tư trí tuệ, thời hạn, công sức của con người để tạo tác và chiếm hữu những tác phẩm cây cảnh có giá trị thẩm mỹ và nghệ thuật cao và giàu tính thời đại, … là xu thế tăng trưởng của nền nghệ thuật và thẩm mỹ cây cảnh Nước Ta. Thật đáng mừng cho hướng đi của cây cảnh nghệ thuật và thẩm mỹ nước nhà .

Trịnh Trọng Quý

Nguồn: Việt Nam hương sắc – 226

(St)

Cách chăm sóc cây cảnh trong chậu cho cây phát triển tốt nhất
Ý nghĩa của các loại cây cảnh
Phong thủy cây cảnh trong nhà
Hướng dẫn làm cây cảnh bonsai phát triển tốt và đẹp

Source: https://dvn.com.vn
Category: Thị Trường