Hoàn thiện chính sách thuế tiêu thụ đặc biệt nhằm hướng dẫn sản xuất và tiêu dùng

Ở Nước Ta, Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt đã qua những lần sửa đổi, bổ trợ cho tương thích với thực tiễn nền kinh tế tài chính – xã hội, với nhu yếu quản trị thuế trong từng tiến trình, với chủ trương điều tiết của Nhà nước trong từng thời kỳ. Tuy nhiên, so với nhu yếu đặt ra, chủ trương thuế tiêu thụ đặc biệt cũng còn có những hạn chế nhất định, cần liên tục được triển khai xong để phát huy hơn nữa vai trò của thuế tiêu thụ đặc biệt. Bài viết nhìn nhận những hiệu quả đạt được của chủ trương thuế tiêu thụ đặc biệt hiện hành, nhận diện những sống sót, hạn chế, từ đó đề xuất kiến nghị một vài giải pháp góp thêm phần triển khai xong chủ trương thuế tiêu thụ đặc biệt nhằm mục đích hướng dẫn sản xuất và tiêu dùng .

Đặt vấn đề

Thuế tiêu thụ đặc biệt ( TTĐB ) đánh vào một số ít hàng hoá dịch vụ đặc biệt nằm trong hạng mục Nhà nước lao lý. Tính chất đặc biệt của hàng hoá, dịch vụ ở một vương quốc tuỳ thuộc vào phong tục, tập quán, lối sống và mức thu nhập trung bình đầu người của vương quốc đó. Nhìn chung, những hàng hoá, dịch vụ được lựa chọn để đánh thuế TTĐB có những đặc thù sau :
– Hàng hoá, dịch vụ hạng sang vượt trên nhu yếu đại trà phổ thông của đời sống xã hội .
– Các loại hàng hoá, dịch vụ tiêu dùng không có lợi cho sức khoẻ, thiên nhiên và môi trường gây tiêu tốn lãng phí cho xã hội và tác động ảnh hưởng xấu đi đến đời sống văn hoá – xã hội .
– Lượng cầu của hàng hoá, dịch vụ này thường biến động theo thu nhập, ít dịch chuyển theo Chi tiêu .
Thuế TTĐB thường có mức động viên cao. Thuế TTĐB được xác lập trên cơ sở giá trị hoặc tính theo mức tuyệt đối và thường được thu với mức thuế cao hơn so với thuế tiêu dùng thường thì. Với mức động viên cao, nên khi Nhà nước đánh thuế TTĐB vào một sản phẩm & hàng hóa, dịch vụ nào đó thường dẫn đến giá của sản phẩm & hàng hóa, dịch vụ đó tăng lên, qua đó ảnh hưởng tác động đến cung, cầu những sản phẩm & hàng hóa dịch vụ .
Đặc điểm này biểu lộ quan điểm điều tiết của Nhà nước trải qua thuế TTĐB. Xét ở góc nhìn quản trị, việc sản xuất và phân phối những hàng hoá, dịch vụ được coi là đặc biệt không chỉ tương quan đến những yếu tố kinh tế tài chính, phân chia nguồn lực, mà còn tương quan đến những yếu tố xã hội. Vì vậy, để sản xuất và tiêu dùng hàng hoá và dịch vụ này theo khuynh hướng của Nhà nước, thì cần phải sử dụng mức thuế cao trải qua thuế TTĐB để hướng dẫn sản xuất và tiêu dùng hài hòa và hợp lý .
Xét ở góc nhìn phân phối thu nhập, đối tượng người tiêu dùng tiêu dùng phần nhiều những hàng hoá, dịch vụ đặc biệt này là những người có thu nhập cao. Vì vậy, mức động viên cao còn nhằm mục đích điều tiết thu nhập của những người có thu nhập cao, bảo vệ công minh xã hội .
Ở Nước Ta, Luật Thuế TTĐB đã qua những lần sửa đổi, bổ trợ cho tương thích với thực tiễn nền kinh tế-xã hội, với nhu yếu quản trị thuế trong từng quy trình tiến độ, với chủ trương điều tiết của Nhà nước trong từng thời kỳ. Lần sửa đổi, bổ trợ Luật Thuế TTĐB gần nhất là trong năm năm trước. Ngày 26/11/2014, Quốc hội trải qua Luật số 70/2014 / QH13 sửa đổi, bổ trợ một số ít điều của Luật Thuế TTĐB, có hiệu lực thực thi hiện hành từ ngày 01/01/2016. Năm năm nay, Luật sửa đổi, bổ trợ một số ít điều của Luật thuế giá trị ngày càng tăng ( GTGT ), Luật Thuế TTĐB và Luật Quản lý thuế có hiệu lực thực thi hiện hành thi hành từ ngày 01/7/2016 .

Một số kết quả đạt được của chính sách thuế tiêu thụ đặc biệt hiện hành

Các hiệu quả đa phần đạt được của chủ trương thuế TTĐB hiện hành biểu lộ ở những nội dung sau :
– Góp phần tạo nguồn thu cho ngân sách nhà nước ( NSNN ) : Trong quá trình năm ngoái – 2019, số thu thuế TTĐB năm sau luôn cao hơn năm trước. Số thu thuế TTĐB hàng năm chiếm khoảng chừng 6-7 % trong tổng thu NSNN. Bằng việc đánh thuế TTĐB với thuế suất cao vào những càng hóa, dịch vụ xa xỉ, những sản phẩm & hàng hóa cần điều tiết, qua đó Nhà nước thu được số thu thuế TTĐB khá lớn. Trong tổng thu từ thuế TTĐB thì số thu từ những mẫu sản phẩm xe hơi, thuốc lá, rượu, bia chiếm tỷ trọng lớn nhất .
– Góp phần điều tiết thu nhập của những người có thu nhập cao : Hiện hành, so với những hàng xa xỉ như xe hơi từ 9 chỗ ngồi trở xuống : Loại có dung tích xi lanh trên 6.000 cm3 thuế suất thuế TTĐB là 150 %, loại có dung tích xi lanh trên 5.000 cm3 đến 6.000 cm3 thuế suất thuế TTĐB là 130 % ; loại có dung tích xi lanh trên 4.000 cm3 đến 5.000 cm3 thuế suất thuế TTĐB là 110 %. Đối với tàu bay, du thuyền, thuế suất thuế TTĐB là 30 %. Đối với dịch vụ hạng sang như kinh doanh thương mại gôn, thuế suất thuế TTĐB là 20 % ; kinh doanh thương mại ca sino, game show điện tử có thưởng : thuế suất thuế TTĐB là 35 % ; so với kinh doanh thương mại đặt cược, thuế suất thuế TTĐB là 30 %. Thông qua lao lý thuế suất thuế TTĐB cao so với sản phẩm & hàng hóa, dịch vụ hạng sang, xa xỉ đã góp thêm phần tăng điều tiết vào thu nhập của những người có thu nhập cao, qua đó góp thêm phần xử lý yếu tố tái phân phối thu nhập, bảo vệ công minh xã hội .
– Góp phần hạn chế sản xuất và tiêu dùng những mẫu sản phẩm không có lợi như thuốc lá, rượu, bia : Hiện hành, thuế suất thuế TTĐB so với thuốc lá là 75 % ; so với bia là 65 % ; so với rượu từ 20 độ trở lên là 65 %, so với rượu dưới 20 độ là 35 %. Việc lao lý thuế suất thuế TTĐB so với thuốc lá, rượu, bia cao là nhằm mục đích mục tiêu hạn chế việc sản xuất, kinh doanh thương mại và tiêu dùng, bởi lẽ những sản phẩm & hàng hóa này có tác động ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe thể chất, đến thiên nhiên và môi trường .
– Góp phần bảo vệ thiên nhiên và môi trường : Hiện thuế suất thuế TTĐB so với xăng là 10 %, so với xăng E5 là 8 %, so với xăng E10 thuế suất thuế TTĐB là 7 %. Việc pháp luật thuế suất thuế TTĐB so với những loại xăng theo hướng thấp so với những loại xăng thân thiện với thiên nhiên và môi trường, qua đó tạo điều kiện kèm theo để giảm giá bán của những loại xăng này, biểu lộ quan điểm của Nhà nước là khuyến khích tiêu dùng những loại xăng E5, E10 .
Đối với xe hơi thuế suất thuế TTĐB phân biệt theo nguyên vật liệu sử dụng, hiện hành thuế suất thuế TTĐB so với xe xe hơi chạy bằng xăng tích hợp nguồn năng lượng điện, nguồn năng lượng sinh học, trong đó tỷ trọng xăng sử dụng không quá 70 % số nguồn năng lượng sử dụng, thì thuế suất thuế TTĐB bằng 70 % mức thuế suất vận dụng cho xe cùng loại ; so với xe xe hơi chạy bằng nguồn năng lượng sinh học, thì thuế suất thuế TTĐB chỉ bằng 50 % mức thuế suất vận dụng cho xe cùng loại ; so với xe hơi chạy bằng điện loại chở người từ 9 chỗ trở xuống, thì thuế suất thuế TTĐB là 15 % ; so với xe hơi chạy bằng điện loại chở người từ 10 đến dưới 16 chỗ, thì thuế suất TTĐB là 10 % ; so với xe hơi loại chở người từ 16 đến dưới 24 chỗ, thì thuế suất là 5 % .
Việc phân biệt thuế suất thuế TTĐB so với xe hơi tùy theo nguyên vật liệu sử dụng theo hướng xe hơi sử dụng nguyên vật liệu càng thân thiện với thiên nhiên và môi trường, thì thuế suất thuế TTĐB ngày càng thấp, đã bộc lộ quan điểm của Nhà nước là khuyến khích sử dụng xe hơi thân thiện với môi trường tự nhiên .
– Thuế TTĐB đã có kiểm soát và điều chỉnh để tương hỗ doanh nghiệp sản xuất xe hơi gặp khó khăn vất vả do Covid – 19 : Theo pháp luật tại Nghị quyết số 84 / NQ-CP ngày 29/5/2020 về những trách nhiệm, giải pháp liên tục tháo gỡ khó khăn vất vả cho sản xuất kinh doanh thương mại, thôi thúc giải ngân cho vay vốn góp vốn đầu tư công và bảo vệ trật tự bảo đảm an toàn xã hội trong toàn cảnh đại dịch Covid – 19, trong đó có lao lý gia hạn thời hạn nộp thuế TTĐB so với xe hơi sản xuất hoặc lắp ráp trong nước “ gia hạn thời hạn nộp thuế TTĐB so với ôtô sản xuất hoặc lắp ráp trong nước so với những khoản phải nộp phát sinh từ tháng 3/2020. Thời gian gia hạn không muộn hơn thời gian 31/12/2020 ”. Việc gia hạn nộp thuế TTĐB nhằm mục đích giúp những doanh nghiệp sản xuất hoặc lắp ráp xe hơi trong nước tháo gỡ khó khăn vất vả do tác động ảnh hưởng dịch Covid-19 .

Những vấn đề còn tồn tại, hạn chế

Mặc dù, chủ trương thuế TTĐB tiến hành trong thực tiễn đã ghi nhận những tác dụng khả quan, tuy nhiên vẫn còn có những hạn chế nhất định, đơn cử :

– Phạm vi áp dụng của thuế TTĐB hiện hành ở Việt Nam còn hẹp: So với các nước đang phát triển, cũng như các nước trong khu vực, thuế TTĐB ở nước ta hiện nay có diện chịu thuế hẹp. Danh mục chịu thuế TTĐB của Thái Lan có 20 nhóm hàng hóa và dịch vụ, của Malaysia thu vào 17 loại hàng hóa, Hungari thu vào 22 loại hàng hóa, Thụy Điển thu vào 19 nhóm hàng hóa…

Một số loại sản phẩm & hàng hóa, dịch vụ được những nước trong khu vực đưa vào diện chịu thuế TTĐB, nhưng chưa được đưa vào đối tượng người tiêu dùng chịu thuế TTĐB ở nước ta lúc bấy giờ như : đồ uống có ga, mẫu sản phẩm hạng sang : đồ trang sức đẹp và đá quý, đồng hồ đeo tay đeo tay hạng sang, mỹ phẩm, nước hoa hạng sang … ; những thiết bị điện, điện tử gia dụng hạng sang …
Chính sách thuế TTĐB hiện hành lao lý khá nhiều trường hợp không chịu thuế TTĐB, nên cũng làm thu hẹp thêm đối tượng người tiêu dùng chịu thuế TTĐB. Phạm vi vận dụng thuế TTĐB còn hẹp nên số thu thuế TTĐB của Nước Ta còn chiếm tỷ suất khiếm tốn trong tổng thu NSNN .
– Một số lao lý trong chủ trương thuế TTĐB chưa rõ ràng, gây khó khăn vất vả, vướng mắc trong quy trình triển khai : Theo lao lý hiện hành, xe xe hơi chạy bằng xăng phối hợp nguồn năng lượng điện, nguồn năng lượng sinh học, trong đó, tỷ trọng xăng sử dụng không quá 70 % số nguồn năng lượng sử dụng vận dụng thuế suất thuế TTĐB bằng 70 % mức thuế vận dụng cho xe cùng loại chạy bằng xăng .
Mục tiêu của lao lý này là khuyến khích người tiêu dùng sử dụng những loại xe thân thiện với thiên nhiên và môi trường. Loại xe được vận dụng thuế suất này phải là loại xe có hai động cơ : động cơ xăng và động cơ điện. Trong điều kiện kèm theo thông thường, xe hầu hết chạy bằng động cơ điện và động cơ xăng có đặc thù dự trữ ( khi ắc quy dùng để chạy động cơ điện chưa kịp nạp ) lượng khí thải ra thiên nhiên và môi trường thấp hơn nhiều so với loại xe xe hơi thường thì khác. Nhưng do lao lý chưa rõ nên việc vận dụng trong trong thực tiễn gây ra sự hiểu nhầm, một số ít doanh nghiệp hiểu là loại xe hơi chạy bằng nguồn năng lượng điện, nhưng nguồn năng lượng điện này có được do chuyển hóa từ nguyên vật liệu xăng cũng được vận dụng mức thuế suất tặng thêm này, tuy nhiên trên thực tiễn không phải như vậy .
– Thuế suất thuế TTĐB so với loại sản phẩm thuốc lá còn thấp, chưa tương ứng với nhu yếu điều tiết so với loại sản phẩm này : Theo Tổ chức Y tế quốc tế, thuốc lá là một trong những nguyên do số 1 gây bệnh tật và tử trận trên quốc tế. Việc sử dụng thuốc lá gây ra 25 loại bệnh khác nhau như : ung thư phổi, ung thư thanh quản, ung thư khoang miệng, ung thư da, những bệnh tim mạch … Nước Ta thuộc nhóm 15 nước có số người hút thuốc lá cao nhất trên quốc tế. Mặc dù Nước Ta đã ký kết và tham gia Công ước Khung về Kiểm soát Thuốc lá từ ngày 01/01/2005 ; đã phát hành pháp luật cấm hút thuốc lá nơi công cộng, nhưng nhìn chung tỷ suất người hút thuốc lá trên tổng số dân vẫn còn cao và người hút thuốc lá phân bổ ở toàn bộ những độ tuổi khác nhau .

Một trong những nguyên do dẫn đến tỷ suất người hút thuốc lá còn cao là do năng lực dễ tiếp cận với thuốc lá và do giá kinh doanh bán lẻ thuốc lá còn thấp. Giá bán lẻ thuốc lá thấp là do thuế TTĐB chưa cao. Đối với loại sản phẩm thuốc lá, thuế suất thuế TTĐB hiện hành là 75 % tính trên giá bán chưa có thuế GTGT và chưa có thuế TTĐB. Với việc vận dụng mức thuế suất này thì tỷ suất thuế trong giá kinh doanh bán lẻ chỉ chiếm khoảng chừng 36 % giá kinh doanh nhỏ thuốc lá, trong khi trung bình của nhiều nước trên quốc tế là 56 %, thấp hơn so với nhiều nước ở khu vực ASEAN.
– Việc lao lý thuế suất thuế TTĐB so với 1 số ít mẫu sản phẩm chưa thực sự tương thích, chưa phân phối nhu yếu điều tiết, hướng dẫn tiêu dùng và hướng tới bảo vệ thiên nhiên và môi trường : Theo lao lý của Luật Thuế TTĐB hiện hành, mẫu sản phẩm xe xe hơi vừa chở người, vừa chở hàng vận dụng mức thuế suất thuế TTĐB thấp hơn so với xe xe hơi chở người có cùng dung tích xi lanh ( gồm 3 mức 15 %, 20 % và 25 % ), trong khi xe chở người có 8 mức thuế suất từ 35 % đến 150 %. Do có thuế suất thấp hơn, nên nhiều người tiêu dùng đã có xu thế chuyển sang sử dụng xe bán tải, dẫn tới số lượng xe xe hơi vừa chở người, vừa chở hàng nhập khẩu và tiêu dùng tăng nhanh trong những năm qua. Trong khi đó, thực tiễn là loại xe này vừa tiêu tốn nhiều nguyên vật liệu, vừa chiếm nhiều diện tích quy hoạnh khi tham gia giao thông vận tải .

Đề xuất, khuyến nghị

Nhằm góp thêm phần hạn chế tối đa những sống sót, bài viết đề xuất kiến nghị 1 số ít giải pháp sau :
– Mở rộng đối tượng người tiêu dùng chịu thuế TTĐB : Trên cơ sở phân loại những nhóm loại sản phẩm cần thực thi chủ trương điều tiết đúng hướng sản xuất, tiêu dùng và phân phối thu nhập để đưa thêm 1 số ít sản phẩm & hàng hóa, dịch vụ và đánh thuế TTĐB. Hiện nay, ở Nước Ta có khá nhiều mẫu sản phẩm là tiêu dùng hạng sang, nhưng chưa bị đánh thuế TTĐB ( như mỹ phẩm hạng sang, vàng bạc, đá quý, dịch vụ nghệ thuật và thẩm mỹ viện … ). Do vậy, cần điều tra và nghiên cứu để dần đưa những sản phẩm & hàng hóa, dịch vụ này vào diện chịu thuế TTĐB, bởi đây là những loại sản phẩm & hàng hóa, dịch vụ hạng sang mà thành phần sử dụng hầu hết là những người có thu nhập cao trong xã hội. Việc lan rộng ra diện chịu thuế TTĐB với những sản phẩm & hàng hóa dịch vụ này sẽ góp thêm phần điều tiết thu nhập, khuynh hướng tiêu dùng, lan rộng ra thêm được nguồn thu, góp thêm phần tăng tỷ trọng thu thuế TTĐB trong tổng thu NSNN .
– Nghiên cứu kiểm soát và điều chỉnh thuế suất thuế TTĐB : Cần kiểm soát và điều chỉnh thuế suất thuế TTĐB hài hòa và hợp lý để thực thi những tiềm năng của thuế TTĐB là rõ ràng, khuyến khích sử dụng sản phẩm & hàng hóa thân thiện với môi trường tự nhiên, tăng điều tiết so với những sản phẩm & hàng hóa có hại để giảm sản xuất kinh doanh thương mại và tiêu dùng những sản phẩm & hàng hóa này. Trong thời hạn tới, thuế suất thuế TTĐB nên kiểm soát và điều chỉnh thuế suất thuế TTĐB, đơn cử :
+ Đối với xe xe hơi dưới 24 chỗ vừa chở người vừa chở hàng : Hiện tại, những loại xe này đang vận dụng mức thuế suất thuế TTĐB thấp nên số lượng xe loại này ( nhất là loại xe bán tải có 5 chỗ ngồi ) ngày càng thông dụng. Trong khi đó, loại xe này cũng gây ra nhiều yếu tố về môi trường tự nhiên, giao thông vận tải và những yếu tố xã hội khác, vì cũng sử dụng nguyên vật liệu là xăng, dầu, kích cỡ lớn … do đó, cần xem xét tăng mức thuế suất thuế TTĐB so với mẫu sản phẩm này. Mức thuế suất thuế TTĐB so với xe hơi dưới 24 chỗ vừa chở người vừa chở hàng cũng giống như những loại xe cùng số chỗ ngồi, cùng dung tích và cùng loại nguyên vật liệu .
+ Đối với xe sử dụng nguồn năng lượng điện cần lao lý rõ hơn loại xe chạy bằng nguồn năng lượng điện đang được tặng thêm thuế suất so với xe chạy bằng nguyên vật liệu xăng để tránh những trường hợp hiểu nhầm trong thực thi. Cụ thể, loại xe chạy bằng xăng tích hợp với nguồn năng lượng điện, nguồn năng lượng sinh học đang được vận dụng thuế suất thuế TTĐB chỉ bằng 70 % loại xe chạy bằng xăng, do vậy, cần pháp luật rõ chỉ vận dụng so với xe có 2 động cơ, trong đó động cơ sử dụng nguồn năng lượng điện là hầu hết, động cơ chạy bằng xăng mang tính dự trữ khi hết điện ( tức xe có mạng lưới hệ thống sạc điện riêng ). Quy định này không vận dụng so với xe sử dụng nguồn năng lượng điện nhưng lại chuyển hóa từ xăng .
+ Hiện hành thuế suất thuế TTĐB so với xe xe hơi chạy bằng điện, loại chở người từ 9 chỗ trở xuống, vận dụng thuế suất 15 % ; Loại từ 10 đến dưới 16 chỗ, vận dụng thuế suất 10 % ; Loại từ 16 đến dưới 24 chỗ, vận dụng thuế suất 5 %. Trên thực tiễn, có một số ít nước trên quốc tế không đánh thuế TTĐB so với xe hơi chạy bằng điện, một số ít nước đánh thuế TTĐB rất thấp so với xe hơi loại này. Việt Nam cần nghiên cứu và điều tra giảm thuế suất thuế TTĐB so với xe hơi loại này, để góp thêm phần để khuyến khích sử dụng xe xe hơi thân thiện với thiên nhiên và môi trường .
+ Đối với mẫu sản phẩm bia, rượu : Hiện nay, mức giá bia, rượu của Nước Ta vẫn còn ở mức thấp, cạnh bên những yếu tố chất lượng, giá tiền thì mức điều tiết thu nhập của thuế TTĐB cũng là một yếu tố dẫn đến hiện tượng kỳ lạ này. Khi đó, việc tiếp cận với những sản phẩm & hàng hóa này trong xã hội quá thuận tiện, dẫn đến nhiều hệ lụy về sức khỏe thể chất, lối sống, xã hội, môi trường tự nhiên … Do đó, cần tăng mức thuế suất thuế TTĐB so với sản phẩm & hàng hóa này .
+ Đối với thuốc lá : Mức thuế TTĐB của Nước Ta thấp, nên trong thực tiễn thuế TTĐB chỉ chiếm khoảng chừng hơn 35 % so với giá bán thuốc lá. Do vậy, để đạt tiềm năng giảm tiêu dùng thuốc lá, nên điều tra và nghiên cứu giải pháp tăng mức thuế TTĐB so với thuốc lá, hoàn toàn có thể lựa chọn giải pháp là tăng thuế suất thuế TTĐB so với thuốc lá hoặc đánh thuế hỗn hợp, bên cạnh đánh thuế TTĐB so với thuốc lá thì vận dụng mức thuế tuyệt đối cho 1 đơn vị chức năng mẫu sản phẩm thuốc lá bán ra. Việc vận dụng thuế hỗn hợp so với thuốc lá hiện đã được khá nhiều nước vận dụng .

Tài liệu tham khảo:

1. Luật Thuế Tiêu thụ đặc biệt số 02/VBHN-VPQH ngày 28/4/2016;

2. Nghị quyết số 84 / NQ-CP ngày 29/5/2020 của nhà nước về những trách nhiệm, giải pháp liên tục tháo gỡ khó khăn vất vả cho sản xuất kinh doanh thương mại, thôi thúc giải ngân cho vay vốn góp vốn đầu tư công và bảo vệ trật tự bảo đảm an toàn xã hội trong toàn cảnh đại dịch Covid – 19 ;
3. Học viện Tài chính ( 2019 ), Giáo trình Thuế, NXB Tài chính ;
4. Đinh Thị Ngọc Mai ( 2019 ), Hoàn thiện chủ trương thuế gián thu ở Nước Ta, Luận án Tiến sĩ kinh tế tài chính, Học viện Tài chính .

Source: https://dvn.com.vn
Category: Tiêu Dùng