8 biến động của kinh tế thế giới năm 2018
 |
| Cuộc gặp Trump – Tập tối 1/12 bên lề hội nghị G20 tại Argentina. Ảnh : AFP |
Trả đũa thương mại giữa các nền kinh tế lớn nhất thế giới đã trở thành tâm điểm xuyên suốt năm 2018. Từ khi tranh cử, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã cam kết đưa đầu tư, nhà máy và việc làm sản xuất về Mỹ. Năm nay, ông hiện thực hóa cam kết này bằng cách khởi động cuộc chiến thương mại với hàng loạt quốc gia nhằm giảm lượng thâm hụt khổng lồ. Biện pháp được sử dụng triệt để là thuế nhập khẩu.
Bạn đang đọc: 8 biến động của kinh tế thế giới năm 2018
Hồi tháng 1, Trump áp thuế nhập khẩu lên pin nguồn năng lượng mặt trời và máy giặt không được sản xuất tại Mỹ. Sau đó, ông liên tục áp thuế này lên nhôm, thép từ hàng loạt vương quốc khác, trong đó có cả những liên minh của Mỹ, như Canada, Mexico và Liên minh châu Âu ( EU ). Các nền kinh tế tài chính này cũng trả đũa bằng chủ trương tựa như .Riêng với Trung Quốc, sau 3 lần, Mỹ đã áp thuế lên 250 tỷ USD sản phẩm & hàng hóa Trung Quốc và luôn rình rập đe dọa nâng gấp đôi số lượng này. Trung Quốc cũng đáp trả bằng thuế với 110 tỷ USD hàng Mỹ. Hiện tại, hai nước đang trong thời hạn đình chiến để đàm phán một thỏa thuận hợp tác thương mại. Tuy vậy, hết ngày 1/3/2019 mà không có hiệu quả, đại chiến hoàn toàn có thể sẽ liên tục leo thang .Đòn đáp trả của những bên đã khiến thương mại và tăng trưởng toàn thế giới chịu tác động ảnh hưởng đáng kể sau gần một năm. Các chuỗi đáp ứng bị gián đoạn, còn đơn vị sản xuất và người tiêu dùng phải chịu giá cao .2. Trung Quốc tăng trưởng chậm nhất gần 10 năm
Khách mua tại một quầy hàng ở Bắc Kinh ( Trung Quốc ). Ảnh : AFP GDP quý III của Trung Quốc chỉ tăng 6,5 % so với cùng kỳ năm ngoái. Đây là vận tốc chậm nhất kể từ khủng hoảng cục bộ kinh tế tài chính toàn thế giới. Đà tăng trưởng được dự báo còn xuống dốc trong quý này và cả năm sau .Nền kinh tế tài chính lớn nhì thế giới đang phải đương đầu với hàng loạt thử thách cả trong và ngoài nước. Căng thẳng thương mại với Mỹ cùng chiến dịch giảm nợ trong nền kinh tế tài chính đã kéo tụt tăng trưởng nước này. Giới chức Trung Quốc đã tung một số ít giải pháp kích thích, từ giảm thuế, giảm dự trữ bắt buộc cho những ngân hàng nhà nước đến tăng chi cho những dự án Bất Động Sản hạ tầng, nhưng vẫn chưa có hiệu suất cao .Nhiều số liệu gần đây cũng cho thấy nhu yếu trong nước của Trung Quốc đang yếu đi, từ hoạt động giải trí sản xuất tại những nhà máy sản xuất, góp vốn đầu tư vào hạ tầng đến tiêu tốn tiêu dùng. Nhiều năm hạn chế vay nợ và tín dụng thanh toán rủi ro đáng tiếc cao cũng kéo ngân sách đi vay của những công ty lên. Trung Quốc sẽ phải tung thêm nhiều giải pháp khác nếu muốn duy trì tăng trưởng ở mức hiện tại .3. Chứng khoán toàn thế giới nhiều lần chao đảo
Diễn biến của chỉ số S&P 500 trong một năm qua . 2018 là một năm nhiều sự kiện và cảm hứng với giới góp vốn đầu tư toàn thế giới. Tại Mỹ, Wall Street 2 lần lập kỷ lục, vào tháng 1 và tháng 9, nhưng sau đó đều rơi vào vùng kiểm soát và điều chỉnh ( giảm 10 % từ đỉnh ). Đây cũng là năm S&P 500 có số phiên dịch chuyển từ 2 % trở lên nhiều nhất kể từ năm 2011 .Sau khi lên cao nhất mọi thời đại vào tháng 9 nhờ phản hồi sáng sủa của Fed về kinh tế tài chính Mỹ, Wall Street sau đó liên tục dò đáy. Nhà góp vốn đầu tư quan ngại cuộc chiến thương mại Mỹ – Trung gây sức ép lên tăng trưởng, và nâng lãi suất vay sẽ ăn mòn doanh thu doanh nghiệp .thị trường Trung Quốc năm nay cũng lọt nhóm tệ nhất thế giới khi liên tục đi xuống, khiến vốn hóa bốc hơi 2 nghìn tỷ USD. Shanghai Composite đã mất 20 % từ đầu năm và hiện ở đáy 4 năm. Các chủ trương kích thích của nhà nước chưa mang lại tác dụng như kỳ vọng, cùng ảnh hưởng tác động từ cuộc chiến thương mại với Mỹ là nguyên do khiến nhà góp vốn đầu tư lo lắng .Chỉ số MSCI theo dõi sàn chứng khoán toàn thế giới đang có chuỗi giảm dài nhất 5 năm. DAX ( Đức ) đã mất 16,6 % năm nay. Hồi đầu tháng, tác động ảnh hưởng cộng hưởng từ sàn chứng khoán toàn thế giới lao dốc và lo lắng yếu tố Brexit cũng khiến chỉ số FTSE 100 ( Anh ) đóng cửa ở mức thấp nhất kể từ cuối năm 1999 .4. Bitcoin mất giá 80 %
Diễn biến giá Bitcoin trong hơn một năm qua . Thời điểm này năm ngoái, giá tiền ảo phổ cập nhất thế giới lên gần 20.000 USD sau vài tháng tăng điên cuồng. Hai sàn thanh toán giao dịch lớn trên thế giới được cho phép mua và bán hợp đồng tương lai Bitcoin, giúp tiền ảo này dần tiến vào thị trường kinh tế tài chính truyền thống cuội nguồn. Tấm gương những triệu phú, triệu phú phất lên nhờ Bitcoin thôi thúc hàng loạt nhà đầu tư nghiệp dư đổ tiền mua vào với kỳ vọng kiếm lời. Thậm chí, một nhà nghiên cứu và phân tích từng dự báo giá Bitcoin hoàn toàn có thể lên tới 100.000 USD một đồng năm nay .Tuy nhiên, việc đó đã không xảy ra. Các nhà đầu tư tổ chức triển khai không rót tiền vào thị trường này như kỳ vọng, cùng sự trấn áp ngày càng gắt gao từ giới chức những nước đã khiến tiền ảo dần mất giá. Mỗi Bitcoin hiện chỉ thanh toán giao dịch quanh 4.000 USD, thậm chí còn có thời gian xuống sát 3.000 USD. Các đồng xu tiền nhỏ từng được kỳ vọng cao, như Ethereum hay Ripple, cũng mất giá tới 90 % trong năm nay .
Tiền ảo lao dốc đẩy hàng loạt nhà đầu tư vào cảnh tay trắng, thậm chí nợ nần. Máy đào Bitcoin bị bán tháo như sắt vụn. Các cơ sở đào Bitcoin phải đóng cửa. Giga Watt, công ty Mỹ nổi tiếng trong lĩnh vực khai thác Bitcoin, tháng 11 đã nộp đơn xin phá sản với khoản nợ 10-50 triệu USD.
Xem thêm: Môn GDQP – Tài liệu text
5. Năm dịch chuyển của những triệu phú công nghệ tiên tiến
Ông chủ Amazon – Jeff Bezos trong một sự kiện hồi tháng 9. Ảnh : AFP Năm nay liên tục là năm đáng nhớ với ông chủ Amazon – Jeff Bezos, khi chính thức vượt Bill Gates để đứng đầu list Tỷ phú Thế giới của Forbes. Bezos cũng là người có gia tài tăng mạnh nhất thế giới, với 25,4 tỷ USD, theo Bloomberg Billionaires Index. Ông hiện sở hữu 124 tỷ USD. Vốn hóa Amazon năm nay cũng từng vượt mốc 1.000 tỷ USD .Ba triệu phú xếp ngay sau Bezos về vận tốc tăng gia tài năm nay là Lei Jun – quản trị Xiaomi ( tăng 8,87 tỷ USD ), Colin Huang – CEO hãng thương mại điện tử Pinduoduo ( 7 tỷ USD ) và cựu CEO Microsoft – Steve Ballmer ( 6,49 tỷ USD ) .Dù vậy, không phải triệu phú công nghệ tiên tiến nào cũng có năm thăng hoa. Ông chủ Facebook – Mark Zuckerberg là người có gia tài giảm mạnh nhất thế giới, với 19,8 tỷ USD. 2018 là một năm đầy thử thách với Facebook khi công ty liên tục vướng vào nhiều scandal, từ sử dụng tài liệu sai mục tiêu, tin giả đến nghi vấn can thiệp vào bầu cử .6. Chính sách tiền tệ phân hóa trên toàn thế giới
quản trị Fed – Jerome Powell trong buổi họp báo sáng nay. Ảnh : Reuters Năm nay, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ ( Fed ) đã 4 lần nâng lãi suất vay cho vay qua đêm giữa những ngân hàng nhà nước, lên quanh 2,25 – 2,5 %. Cơ quan này cho rằng nền kinh tế tài chính lớn nhất thế giới vẫn đang tăng trưởng không thay đổi và không còn cần sự tương hỗ từ Fed .Trong khi đó, 1 số ít nền kinh tế tài chính lớn khác lại giữ nguyên lãi suất vay ở mức thấp kỷ lục suốt thời hạn dài. Ngân hàng Trung ương Nhật Bản ngày hôm qua ( 20/12 ) công bố vẫn duy trì tiềm năng lãi suất vay thời gian ngắn tại – 0,1 %. Ngân hàng Trung ương châu Âu ( ECB ) vừa chính thức chấm hết chương trình thả lỏng định lượng ( QE ) đã lê dài vài năm qua, nhưng vẫn duy trì những lãi suất vay tham chiếu từ – 0,4 % đến 0,25 % .Trung Quốc trong ngày hôm qua cũng công bố liên tục thả lỏng tiền tệ nhằm mục đích giảm ngân sách kinh tế tài chính cho những doanh nghiệp tư nhân và tương hỗ nền kinh tế tài chính. Nước này liên tục tung công cụ mới để bơm tiền ra thị trường, đồng thời giữ nguyên những lãi suất vay cho vay thời gian ngắn quanh 2,55 – 2,7 %Ngân hàng Trung ương Anh thì mới nâng lãi một lần trong năm nay. Tuy nhiên, cơ quan này cũng quyết định hành động giữ nguyên lãi trong phiên họp trong ngày hôm qua, do quan ngại triển vọng kinh tế tài chính toàn thế giới và không ổn định từ việc Anh sắp rời Liên minh châu Âu ( EU ) .7. Venezuela lún sâu vào khủng hoảng cục bộ
Tủ lạnh chỉ toàn chai nước của một mái ấm gia đình ở Venezuela. Ảnh : NYT 4 năm chìm trong suy thoái và khủng hoảng, giới chức Venezuela đã nghĩ ra hàng loạt giải pháp nhằm mục đích vực dậy nền kinh tế tài chính từng là số một Mỹ Latin. Hồi tháng 2, họ ra đời tiền kỹ thuật số – Petro được bảo vệ bằng dầu thô. Sau đó một tháng, Venezuela công bố sẽ xóa 3 số 0 trên đồng bolivar. Cuối tháng 7, cảm thấy 3 số là chưa đủ, giới chức nước này thông tin sẽ xóa tới 5 số và gọi tiền mới là sovereign bolivar .Dù vậy, việc đổi tiền, cùng hàng loạt chủ trương kích thích khác như tăng lương tối thiểu 6 lần năm nay, hay giảm trấn áp tiền tệ, vẫn không khiến người dân nước này sáng sủa. Họ vẫn thiếu thốn mọi thứ, từ lương thực, thuốc men, điện, nước đến xăng. Giới chuyên viên cũng khẳng định chắc chắn chỉ khi biến hóa những chủ trương kinh tế tài chính, Venezuela mới xử lý được tận gốc yếu tố .Lạm phát tại Venezuela vẫn đang tăng với vận tốc phi mã. Quỹ Tiền tệ Quốc tế ( IMF ) dự báo số lượng này sẽ là 1,37 triệu Xác Suất năm nay. Còn GDP Venezuela sẽ giảm tới 18 % – mạnh nhất thế giới .8. Giá dầu lên đỉnh, xuống đáy chỉ trong 2 tháng
Dầu rót ra từ vòi tại một cơ sở khai thác ở Pennsylvania ( Mỹ ). Ảnh : Reuters Giá dầu thô thế giới năm nay ổn định suốt 6 tháng đầu, quanh 70-75 USD một thùng. Đến đầu tháng 10, giá tăng vọt lên đỉnh 4 năm, tại 87 USD một thùng Brent, do lo ngại thiếu cung năm 2019 khi Mỹ khôi phục các lệnh trừng phạt lên Iran.
Tuy vậy, nỗi sợ này sau đó đã được chứng tỏ là vô căn cứ. Chỉ trong 6 tuần, giá mất hơn 20 USD. Nguyên nhân là triển vọng tăng trưởng nhu yếu năm tới được dự báo yếu đi, sản xuất Mỹ và Tổ chức Các nước Xuất khẩu Dầu mỏ ( OPEC ) đang ở mức kỷ lục, trọn vẹn bù đắp được lượng thiếu vắng từ Iran. Bên cạnh đó, Mỹ lại chấp thuận đồng ý cho 8 nước liên tục mua dầu từ Iran mà không vi phạm lệnh trừng phạt .Việc này khiến giá dầu liên tục lập đáy trong những tháng cuối năm. OPEC và những nước liên minh đã phải nhóm họp, công bố sẽ giảm sản xuất 1,2 triệu thùng một ngày trong năm 2019. Dù vậy, thông tin này không giúp ích nhiều cho thị trường .
Hà Thu (tổng hợp)
