Điện Biên – Wikipedia tiếng Việt
Điện Biên là tỉnh miền núi thuộc vùng Tây Bắc Bộ của Việt Nam[3][4][5], gắn liền với chiến dịch Điện Biên Phủ và lễ hội hoa ban. Tỉnh lỵ của tỉnh là thành phố Điện Biên Phủ.
Tên gọi Điện Biên là phiên âm Hán Việt của ” 奠邊 “, do vua Thiệu Trị đặt năm 1841 từ châu Ninh Biên. ” Điện ” nghĩa là vững chãi, ” Biên ” nghĩa là vùng biên giới, biên ải, ” Điện Biên ” tức là miền biên cương vững chãi. Phủ Điện Biên ( tức Điện Biên Phủ ) thời Thiệu Trị gồm 3 châu : Ninh Biên ( do phủ kiêm lý, tức là tri phủ kiêm quản trị châu ), Tuần Giáo và Lai Châu. Tên gọi Điện Biên hay Điện Biên Phủ Open từ đó. [ 6 ]
Điện Biên nằm ở rìa phía Tây khu vực Tây Bắc Nước Ta. Tỉnh có tọa độ địa lý từ 20 ° 54 ’ đến 22 ° 33 ’ vĩ độ Bắc và từ 102 ° 10 ‘ đến 103 ° 36 ‘ kinh độ Đông. Tỉnh nằm cách Hà Nội Thủ Đô TP.HN 504 km về phía Tây, giáp tỉnh Sơn La về phía Đông và Đông Bắc, giáp tỉnh Lai Châu về phía Bắc, giáp tỉnh Vân Nam của Trung Quốc về phía Tây Bắc, giáp những tỉnh Phôngsali và Luang Prabang của Lào về phía Tây và Tây Nam .
Điện Biên là tỉnh duy nhất có chung đường biên giới với 2 quốc gia Lào và Trung Quốc dài hơn 400 km với đường biên giới tiếp giáp với Lào là 360 km và đường biên giới tiếp giáp với Trung Quốc là 40,86 km.[5]
Bạn đang đọc: Điện Biên – Wikipedia tiếng Việt
Mục Lục
Các điểm cực[sửa|sửa mã nguồn]
- Điểm cực Bắc tại xã Sen Thượng, huyện Mường Nhé.
- Điểm cực Tây tại bản A Pa Chải, xã Sín Thầu, huyện Mường Nhé.
- Điểm cực Đông tại xã Ta Ma, huyện Tuần Giáo.
- Điểm cực Nam tại xã Mường Lói, huyện Điện Biên.
Điện Biên có địa hình phức tạp, đa phần là đồi núi dốc, hiểm trở và chia cắt mạnh, được cấu trúc bởi những dãy núi chạy dài theo hướng Tây Bắc – Đông Nam với độ cao đổi khác từ 200 m đến hơn 1.800 m. Địa hình thấp dần từ Bắc xuống Nam và nghiêng dần từ Tây sang Đông. Ở phía Bắc có những điểm trên cao 1.085 m, 1.162 m và 1.856 m ( thuộc huyện Mường Nhé ), cao nhất là đỉnh Pu Đen Đinh ( 1.886 m ). Ở phía Tây có những điểm trên cao 1.127 m, 1.649 m, 1.860 m và dãy điểm trên cao Mường Phăng kéo xuống Tuần Giáo. Xen lẫn với những dãy núi cao là những thung lũng, sông suối nhỏ hẹp và dốc phân chia khắp nơi trong cả tỉnh. Trong đó, cánh đồng Mường Thanh được tạo thành từ thung lũng Mường Thanh [ 7 ] rộng hơn 150 km², là cánh đồng lớn và nổi tiếng nhất của tỉnh Điện Biên và cả khu vực Tây Bắc. [ 5 ]
Điện Biên có lịch sử vẻ vang tăng trưởng địa chất lâu bền hơn và cấu trúc thiết kế phức tạp. Sau pha không thay đổi về địa chất kiến thiết tương đối vào thế Pliocen và kỷ Đệ Tứ, địa hình núi phân làn được thiết lập. Do nâng cao những dòng chảy diễn ra quy trình đào xẻ lòng làm cho những thung lũng sông ngày càng sâu với những sườn dốc từ 300 – 400 m và những vách dốc đứng, nhiều thác nước .
Đất đai ở Điện Biên phần nhiều thuộc nhóm đất đỏ vàng ( 629.806,26 ha ), nhóm đất đen [ 7 ], cùng với một diện tích quy hoạnh lớn đất phù sa ( 12.622,13 ha ) nằm tại vùng thung lũng Mường Thanh, [ 8 ]
Các đứt gãy[sửa|sửa mã nguồn]
Điện Biên là nơi giao nhau của 1 số ít đứt gãy sâu phân đới : Đứt gãy sông Đà, đứt gãy sông Mã, đứt gãy Điện Biên – Lai Châu và đứt gãy Sơn La. [ 9 ] Trong đó đứt gãy Lai Châu – Điện Biên hoạt động giải trí tách giãn mạnh, tạo ra sụt lún dạng địa hào và nâng mạnh ở hai bờ đông tây, tỷ lệ dập vỡ vỏ Trái Đất cũng tăng cực lớn. Những yếu tố trên đã tạo ra những khu vực trượt lở và lũ bùn đá nổi bật, là nguyên do gây ra những hiện tượng kỳ lạ như lũ lụt, động đất. [ 9 ] Các đứt gãy này đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành và phân bổ tài nguyên ở Điện Biên. [ 8 ]
Điện Biên có nguồn tài nguyên tài nguyên phong phú, gồm những loại chính như : nước khoáng, than mỡ, đá vôi, đá đen, đá granit, sắt, chì, kẽm, nhôm, đồng, thủy ngân, v.v.. Trong đó, trữ lượng về than, vật tư sản xuất ( xi-măng ) và nguồn nước khoáng hoàn toàn có thể được khai thác với quy mô lớn ; còn lại là trữ lượng thấp và nằm rải rác trong tỉnh. Hiện nay có khoảng chừng 83 mỏ, điểm mỏ tài nguyên và biểu lộ tài nguyên ở Điện Biên. Nguồn than mỡ thường phân bổ ở khu vực huyện Điện Biên và Điện Biên Đông ; tài nguyên thuộc những nhóm vật tư kiến thiết xây dựng thường thì, chì và kẽm ở huyện Tuần Giáo, Tủa Chùa ; sắt, đồng, antimon ở huyện Mường Chà ; vàng ở huyện Điện Biên Đông, đá vôi ở huyện Điện Biên. [ 8 ]
| Điện Biên | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Biểu đồ khí hậu (giải thích) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Điện Biên có khí hậu nhiệt đới gió mùa gió mùa núi cao, mùa đông tương đối lạnh và ít mưa nhưng kết thúc khá sớm và không có hiện tượng kỳ lạ thời tiết mưa phùn và mồm ẩm như những tỉnh, thành ở phía đông dãy Hoàng Liên Sơn ; mùa hạ nóng, mưa nhiều với những đặc tính diễn biến thất thường ; chịu tác động ảnh hưởng của gió tây khô và nóng. Nét đặc trưng khí hậu ở tỉnh là sự phân hóa phong phú theo dạng địa hình và theo mùa. Điện Biên cũng là tỉnh có biên độ nhiệt trung bình ngày và đêm cao nhất cả nước .Nhiệt độ trung bình hàng năm từ 21 °C đến 23 °C, nhiệt độ trung bình thấp nhất thường vào tháng 12 đến tháng 2 năm sau ( từ 14 °C đến 18 °C ). Các tháng có nhiệt độ trung bình cao nhất từ tháng 4 đến tháng 9 ( 25 °C ) chỉ xảy ra những khu vực có độ cao thấp hơn 500 m. Nhiệt độ trung bình năm có khuynh hướng tăng dần qua những thập niên. Lượng mưa hàng năm trung bình từ 1350 mm đến 2200 mm phân bổ không đều giữa những địa phương và bị giảm sút mạnh về tổng lượng mưa hàng năm từ những thập niên 70 – 80 trở lại đây, thường tập trung chuyên sâu theo mùa khởi đầu từ tháng 5 và kết thúc vào tháng 9 sớm hơn những tỉnh có vĩ độ thấp, mùa khô lê dài từ tháng 10 đến tháng 4 năm sau. Độ ẩm trung bình hàng năm từ 77 đến 90 %. Điện Biên có nhiều nắng, khoảng chừng từ 1850 đến 2150 giờ / năm và từ 115 đến 215 giờ / tháng. [ 8 ] Các tháng có giờ nắng thấp là tháng 6 và tháng 7 ; những tháng có giờ nắng cao thường là những tháng 3, 4, 8 và tháng 9. [ 5 ]Chế độ nhiệt ở Điện Biên phản ánh rõ nét mối quan hệ giữa hoàn lưu khí quyển và điều kiện kèm theo địa hình. Do vị trí nằm khuất sau dãy núi Hoàng Liên Sơn nên không khí lạnh của khối khí lạnh vận động và di chuyển đến đây phải đi theo thung lũng sông Đà ngược lên, trên đường chuyển dời khối khí này bớt lạnh đi, thế cho nên chính sách nhiệt mùa đông của Điện Biên ấm và khô hơn so với Đông Bắc. Tuy nhiên do địa hình tương đối kín nên mỗi khi có đợt lạnh tràn về với cường độ mạnh thì không khí lạnh được giữ lại khá lâu, tạo nên đợt lạnh lê dài nhiều ngày. [ 10 ]Nhiệt độ thấp kỷ lục ở Điện Biên là – 4.2 °C [ 11 ] vào 6 giờ sáng ngày 25 tháng 1 năm năm nay ( trạm Pha Đin [ 12 ] )
| Tháng | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | Năm |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Cao kỉ lục °C (°F) | 32.4 | 33.9 | 36.1 | 38.5 | 38.6 | 37.9 | 36.0 | 35.2 | 35.0 | 35.5 | 32.4 | 31.2 | 38,6 |
| Trung bình cao °C (°F) | 23.7 | 25.9 | 29.1 | 30.9 | 31.6 | 31.0 | 30.3 | 30.2 | 30.2 | 28.9 | 26.3 | 23.6 | 28,5 |
| Trung bình ngày, °C (°F) | 16.3 | 18.0 | 20.9 | 23.7 | 25.5 | 26.0 | 25.8 | 25.5 | 24.7 | 22.6 | 19.4 | 16.2 | 22,0 |
| Trung bình thấp, °C (°F) | 12.1 | 13.1 | 15.5 | 19.0 | 21.6 | 23.2 | 23.2 | 22.8 | 21.6 | 19.1 | 15.4 | 12.0 | 18,2 |
| Thấp kỉ lục, °C (°F) | −1.3 | 4.8 | 5.3 | 11.4 | 14.8 | 17.4 | 18.7 | 10.7 | 15.0 | 7.7 | 4.0 | 0.4 | −1,3 |
| Giáng thủy mm (inch) | 21 (0.83) |
31 (1.22) |
55 (2.17) |
111 (4.37) |
187 (7.36) |
274 (10.79) |
310 (12.2) |
313 (12.32) |
151 (5.94) |
65 (2.56) |
31 (1.22) |
21 (0.83) |
1.568 (61,73) |
| % độ ẩm | 82.7 | 79.7 | 79.2 | 81.0 | 81.9 | 84.6 | 86.3 | 87.4 | 86.4 | 84.9 | 83.5 | 83.4 | 83,4 |
| Số ngày giáng thủy TB | 4.8 | 4.0 | 5.8 | 12.4 | 17.1 | 20.3 | 22.4 | 21.3 | 13.4 | 8.7 | 5.5 | 3.7 | 139,3 |
| Số giờ nắng trung bình hàng tháng | 163 | 175 | 205 | 206 | 203 | 142 | 131 | 146 | 172 | 173 | 158 | 161 | 2.034 |
| Nguồn: Viện Khoa học Công nghệ Xây dựng Việt Nam[13] | |||||||||||||
Diện tích lưu vực những mạng lưới hệ thống sông ở Điện Biên so với diện tích quy hoạnh tự nhiên toàn tỉnh
Sông Hồng (sông Đà) (55.55%)
Sông Mã (23.58%)
Sông Mê Kông (17.29%)
Khác (3.58%)
Nguồn nước ở Điện Biên rất đa dạng chủng loại với ba mạng lưới hệ thống sông lớn đi qua, gồm có mạng lưới hệ thống sông Hồng ( sông Đà ), sông Mã và sông Mê Công. [ 14 ] Sông ngòi trong tỉnh thường có độ dốc lớn, nhiều thác nước – đặc biệt quan trọng là những sông thuộc mạng lưới hệ thống sông Đà và sông Nậm Rốm – nên có tiềm năng tăng trưởng thủy điện. Chất lượng nước tương đối cao, ít bị ô nhiễm. [ 7 ]Sông Đà ở Điện Biên có năm phụ lưu chính là Nậm Ma ( dòng chính dài 63 km ), Nậm Bum ( dòng chính dài 36 km ), Nậm Pồ ( dòng chính dài 103 km ), Nậm Mức ( dòng chính dài 86 km ) và Nậm Muôi ( dòng chính dài 50 km ). Tổng diện tích những lưu vực khoảng chừng 5300 km², chiếm 55 % diện tích quy hoạnh tự nhiên của tỉnh. Sông Đà chảy qua huyện Mường Nhé, Mường Chà, Tủa Chùa, Tuần Giáo và thị xã Mường Lay. [ 5 ] [ 8 ]Đối với sông Mã thì có hai phụ lưu chính là sông Nậm Húa ( dòng chính dài 62,5 km ) và suối Lư ( dòng chính dài 39 km ). Tổng diện tích những lưu vực 2550 km² và là mạng lưới hệ thống sông lớn thứ hai của tỉnh. [ 5 ] [ 8 ]Trong khi đó, mạng lưới hệ thống sông Mê Kông có diện tích quy hoạnh lưu vực ít hơn là 1650 km² với hai nhánh chính là sông Nậm Rốm và Nậm Núa. Sông Nậm Rốm bắt nguồn từ huyện Điện Biên qua thành phố Điện Biên Phủ đến Pa Thơm ( huyện Điện Biên ) rồi chảy sang Lào. Sông Nậm Núa bắt nguồn từ Mường Nhà chảy theo hướng từ nam sang bắc, sau đó chuyển sang hướng từ đông sang tây và gặp sông Nậm Rốm ở Điện Biên Phủ rồi chảy sang Lào. [ 5 ]
Toàn tỉnh có hơn 10 hồ và hơn 1000 sông, suối lớn nhỏ phân bố tương đối đồng đều, đáng chú ý là hồ Pá Khoang, suối khoáng nóng Hua Pe và suối khoáng nóng Uva. Nguồn nước ngầm của tỉnh được tập trung chủ yếu ở các thung lũng lớn như huyện Điện Biên, Tuần Giáo, Tủa Chùa. Dù có trữ lượng nước ngầm khá lớn nhưng hiện nay mới chỉ thực hiện một số mũi khoan thử nghiệm, chưa đi vào khai thác.[5]
Tỉnh Điện Biên có 10 đơn vị chức năng hành chính cấp huyện, gồm có 1 thành phố, 1 thị xã và 8 huyện với 129 đơn vị chức năng hành chính cấp xã, gồm có 9 phường, 5 thị xã và 115 xã. [ 15 ]
Thời thượng cổ[sửa|sửa mã nguồn]
Vào thế kỷ thứ 6 – 7 ở vùng Vân Nam ( Trung Quốc ), vương quốc Nam Chiếu sinh ra. Sau đó, những cuộc tranh chấp giữa Nam Chiếu và những tộc người khác liên tục diễn ra, khiến cho cả vùng Nam Trung Quốc và Bắc Đông Dương bất ổn định. Thời kỳ này đất Mường Thanh cũng trải qua nhiều dịch chuyển lớn. [ 6 ]Đến thế kỷ 9 – 10, người Lự ở Mường Thanh đã tăng trưởng khá mạnh, và ảnh hưởng tác động mạnh sang những khu vực : Sìn Hồ, Mường Lay, Tuần Giáo, v.v.. Đến thế kỷ 11 – 12, người Tày Đăm ( Thái đen ) theo từ Mường Ôm, Mường Ai tràn xuống chiếm Mường Lò ( Nghĩa Lộ ) và từ Mường Lò thời hạn sau đó, những dân cư này theo thủ lĩnh của mình là Pú Lạng Chượng để tràn qua Than Uyên, Văn Bàn và sau cuối làm chủ cả một vùng từ Mường Lò ( Nghĩa Lộ ) qua Mường La ( Sơn La ), tới Mường Thanh ( Điện Biên ). [ 6 ]
Thời Bắc thuộc[sửa|sửa mã nguồn]
Vào thời kỳ Bắc thuộc, Điện Biên thuộc huyện Lâm Tây, Q. Tân Hưng. Vào đời Lý, đất Điện Biên nằm trong hạt châu Lâm Tây ; vào đời Trần, Điện Biên thuộc lộ Đà Giang, cuối thời Trần là trấn Thiên Hưng ; thời Minh thuộc lại chia làm 2 châu Gia Hưng và Quy Hoá. Năm 1463, trấn Hưng Hóa được xây dựng, gồm có ba phủ : Quý Hóa, Gia Hưng, An Tây. Mặc dù vậy, những thủ lĩnh người Lự cơ bản vẫn làm chủ Mường Thanh. Từ 1466 về sau, Lê Thánh Tông đặt làm 12 thừa thừa tuyên, trong đó Hưng Hóa gồm có 3 phủ, 4 huyện và 17 châu. Năm 1831, Minh Mạng đổi thành tỉnh Hưng Hóa, tỉnh lị đặt ở thị xã Hưng Hoá, huyện Tam Nông ( nay thuộc Phú Thọ ). [ 6 ]
Thời Pháp thuộc[sửa|sửa mã nguồn]
Xe tăng Pháp trong chiến dịch
Điện Biên PhủThời Pháp thuộc, Hưng Hóa được chia thành những tỉnh Hòa Bình, Sơn La, Lai Châu, Lào Cai, Yên Bái và tách 1 số ít huyện nhập vào Phú Thọ. Năm 1890, thực dân Pháp mới đặt được ách quản lý ở Lai Châu ( gồm có Điện Biên và Lai Châu thời nay ). Lai Châu trừ Phong Thổ thuộc Đạo quan binh thứ Tư, trực tiếp nằm trong khu quân sự chiến lược Vạn Bú. Ngày 28 tháng 6 năm 1909, ngày Toàn quyền Đông Dương ra Nghị định xây dựng tỉnh Lai Châu, nay là tỉnh Điện Biên và Lai Châu. [ 6 ]Dưới chính sách thuộc địa của thực dân Pháp, Phủ Điện Biên ( nay là Điện Biên Phủ ) trở thành TT điều hành quản lý, hành chính phía của khu vực phía nam tỉnh Lai Châu. Năm 1954, thực dân Pháp triển khai kế hoạch Navarre đã đổ quân xuống lòng chảo Điện Biên Phủ với ý đồ thiết kế xây dựng địa thế căn cứ kế hoạch quân sự chiến lược, khống chế và thôn tính Đông Dương và phía Nam Trung Quốc, phía bắc Lào. [ 6 ]
Sau năm 1954[sửa|sửa mã nguồn]
Ngày 7 tháng 5 năm 1954, Điện Biên đã làm nên thắng lợi lịch sử dân tộc Điện Biên Phủ – được coi là ” lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu “, chấm hết 80 năm nô lệ dưới ách thực dân phong kiến. Để tăng cường đoàn kết giữa những dân tộc bản địa và tạo điều kiện kèm theo cho những dân tộc bản địa ở Tây Bắc tân tiến mau chóng về mọi mặt, TW đã quyết định hành động lập khu vực tự trị của những dân tộc bản địa ở Tây Bắc, gọi là Khu tự trị Thái – Mèo theo Nghị quyết của Quốc hội vào ngày 29 tháng 4 năm 1955. Trước đó, theo Sắc lệnh số 143 – SL ngày 28 tháng 1 năm 1953 của quản trị nước, Khu Tây Bắc được thiết lập gồm những tỉnh Lào Cai, Yên Bái, Sơn La và Lai Châu, tách khỏi Liên khu Việt Bắc. [ 6 ]Ngày 27 tháng 9 năm 1962, kỳ họp thứ 5 Quốc hội khóa II đã quyết định hành động xây dựng lại 3 tỉnh Sơn La, Nghĩa Lộ và Lai Châu. Tỉnh Lai Châu lúc đó gồm 7 huyện : Điện Biên, Tuần Giáo, Tủa Chùa, Mường Tè, Mường Lay, Sìn Hồ, Phong Thổ và thị xã Lai Châu. [ 6 ]Từ năm 1962 đến năm 1994, thị xã Lai Châu sau này là thị xã Lai Châu là thị xã tỉnh lỵ của tỉnh Lai Châu. [ 6 ]
| Cơ cấu các khu vực kinh tế của Điện Biên, giai đoạn 2017–2020 | |
| Nguồn: [22][23][24][25] | |
Kinh tế Điện Biên thuộc nhóm trung bình. Điện Biên là một trong những tỉnh gặp khó khăn vất vả, do địa hình đồi núi chia cắt nên nông nghiệp không phải là thế mạnh của Điện Biên. Hiện nay tỉnh đang chú trọng vào công nghiệp và du lịch. Trong bảng xếp hạng về Chỉ số năng lượng cạnh tranh đối đầu cấp tỉnh của Nước Ta năm 2020, tỉnh Điện Biên xếp ở vị trí thứ 46 trên 63 tỉnh thành. [ 26 ] Năm 2018, Điện Biên xếp thứ 60 về tổng mẫu sản phẩm trên địa phận ( GRDP ) với 15.750 tỉ đồng ( 0,684 tỉ USD ), xếp thứ 61 về GRDP trung bình đầu người với 27,31 triệu đồng ( 1.186 USD ), đứng thứ 49 về vận tốc tăng trưởng GRDP với 7,15 %. [ 27 ]Dự ước tổng sản phẩm trên địa phận tỉnh GRDP theo giá so sánh năm năm nay đạt 9223,2 tỷ đồng. Trong đó : khu vực nông – lâm nghiệp và thủy hải sản tăng 3,56 % ; công nghiệp – thiết kế xây dựng tăng 6,07 % ; dịch vụ tăng 8,64 %. Cơ cấu kinh tế tài chính liên tục vận động và di chuyển theo hướng xác lập, trong đó : khu vực nông – lâm nghiệp và thủy hải sản chiếm 23,77 %, giảm 1,08 % ; công nghiệp – thiết kế xây dựng chiếm 25,29 %, tăng 0,03 % ; dịch vụ chiếm 48,48 %, tăng 1,04 % so với năm năm ngoái. Thu nhập trung bình đầu người ước đạt 22,31 triệu đồng / người / năm, tăng 7,87 % so với năm năm ngoái. [ 28 ]
Cánh đồng ở Điện BiênẢnh hưởng của khí hậu nhiệt đới gió mùa gió mùa chính là điều kiện kèm theo thuận tiện để nông nghiệp ở Điện Biên tăng trưởng. Tuy nhiên, những vụ rét đậm, rét hại vào mùa đông lại cản trở sự tăng trưởng của cây cối và vật nuôi. Điện Biên có 9 trang trại : 5 trang trại trồng trọt, 2 trang trại chăn nuôi, 1 trang trại nuôi trồng thủy hải sản và 1 trang trại khác. [ 29 ] Tổng sản lượng lương thực của tỉnh Điện Biên ước đạt 253622 tấn [ 28 ] ; tổng số gia súc toàn tỉnh ước đạt 550600 con. [ 30 ]Diện tích gieo cấy lúa năm năm nay đạt 500,98 km², tăng 1,32 % ; hiệu suất trung bình đạt 35 tạ / ha, giảm 0,4 tạ / ha ; sản lượng ước đạt 175119 tấn, tăng 0,17 % so với năm năm ngoái. Diện tích gieo trồng ngô ước đạt 29.977 ha, tăng 0,8 % ; hiệu suất trung bình ước đạt 26,19 tạ / ha ; sản lượng đạt 78503,44 tấn, tăng 3,03 % so với năm năm ngoái. [ 28 ]Theo tác dụng tìm hiểu chăn nuôi trong tỉnh ước tính đến hết năm năm nay : tổng số trâu có 129640 con, tăng 2,9 % ; tổng số bò có 53564 con, tăng 5,72 % ; tổng số lợn có 374350 con, tăng 5,28 % so với năm năm ngoái. [ 28 ]
Một số mẫu sản phẩm đa phần của ngành công nghiệp ở Điện Biên tăng cao so với cùng kỳ năm năm ngoái như : điện, gạch xây, đá kiến thiết xây dựng, xi-măng, trang in offset ; 1 số ít mẫu sản phẩm đa phần ngành công nghiệp đạt thấp như : than sạch, gạch thiết kế xây dựng .Giá trị sản xuất công nghiệp năm năm nay ước đạt 2235,22 tỷ đồng, tăng 9,1 % so với năm năm ngoái. Trong đó : công nghiệp khai thác đạt 107,97 tỷ đồng, tăng 1,38 % ; công nghiệp chế biến đạt 1798,94 tỷ đồng, tăng 5,32 % ; sản xuất, phân phối điện đạt 286,79 tỷ đồng, tăng 46,26 % ; phân phối nước và giải quyết và xử lý rác thải đạt 41,52 tỷ đồng, tăng 8,99 % so với năm năm ngoái. [ 28 ]
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Lưu ý: trước năm 2004, Điện Biên là một phần của tỉnh Lai Châu (cũ) Nguồn: Tổng cục Thống kê Việt Nam |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Tính đến ngày 1 tháng 4 năm 2019, dân số của tỉnh Điện Biên là 598.856 người với tỷ lệ dân số là 63 người / km². Trong đó, dân số nam là 303.436 người và dân số nữ là 295.420 người ; dân số thành thị đạt 85,779 người, chiếm 14,3 % dân số toàn tỉnh và dân số nông thôn đạt 513.077 người, chiếm 85,7 % dân số toàn tỉnh. [ 31 ] Tỷ lệ tăng tự nhiên dân số của Điện Biên từ năm 2009 đến năm 2019 là 2 ‰. [ 32 ] Điện Biên có 134.273 hộ mái ấm gia đình với 24.646 hộ ở thành thị và 109.627 hộ ở nông thôn. [ 33 ]Theo thống kê của Tổng cục Thống kê Nước Ta, tính đến năm 2009, tỉnh Điện Biên có khoảng chừng 33 dân tộc bản địa sinh sống gồm có : Thái, Mông, Kinh, Dao, Khơ Mú, Hà Nhì, Giáy, La Hủ, Lự, Hoa, Kháng, Mảng, Tày, Nùng, Mường, … Trong đó, dân tộc bản địa Thái là dân tộc bản địa có dân số đông nhất với 186.270 người, chiếm 38,4 % dân số toàn tỉnh. Dân tộc Mông xếp thứ hai với 170.648 người, chiếm 34,8 % dân số toàn tỉnh. Dân tộc Kinh có dân số đông thứ ba với 90.323 người, chiếm khoảng chừng 20 % dân số tỉnh. [ 34 ]
Các hoạt động giải trí y tế, chương trình tiềm năng Y tế được duy trì và tiến hành có hiệu suất cao theo kế hoạch, chất lượng công tác làm việc khám chữa bệnh tại những cơ sở y tế của tỉnh Điện Biên từng bước được nâng lên. Tình hình dịch bệnh không thay đổi, không có dịch bệnh lớn xảy ra. Ước cả năm tổng số lượt khám bệnh ước đạt trên một triệu lượt người, tổng số bệnh nhân điều trị nội trú 103.800 lượt và trên 6500 bệnh nhân điều trị ngoại trú, Công suất sử dụng giường bệnh đạt 112 %. [ 28 ] Tuy nhiên, vì Điện Biên là tỉnh miền núi, 90 % dân số là đồng bào những dân tộc bản địa ít người, sinh sống đa phần ở những bản vùng cao nên điều kiện kèm theo khám, chữa bệnh vẫn còn nhiều hạn chế về chăm nom sức khỏe thể chất và phòng chống dịch bệnh .
Toàn tỉnh Điện Biên có tổng số 517 trường học. Trong đó có 333 trường đại trà phổ thông, gồm có : 176 trường tiểu học, 124 trường trung học cơ sở, 21 trường trung học phổ thông, 1 trường đại trà phổ thông cơ sở và 1 trường trung học. [ 35 ] Chất lượng giáo dục từng bước được nâng lên. Phương pháp dạy học liên tục được thay đổi theo hướng tích cực hóa, phát huy năng lực phát minh sáng tạo, hứng thú học tập, tạo điều kiện kèm theo để mọi học viên thể hiện năng lực và năng lượng của bản thân. Tỷ lệ giáo viên và cán bộ quản trị giáo dục, huấn luyện và đào tạo có trình độ đạt chuẩn và trên chuẩn tăng nhanh. [ 28 ] Tuy nhiên, hoạt động giải trí giáo dục ở Điện Biên vẫn còn rất nhiều khó khăn vất vả gồm có cơ sở vật chất thiếu thốn hay đường đến trường gặp trở ngại .Tỉ lệ dân số biết chữ ở Điện Biên là 73,1 % ; số nam biết chữ nhiều hơn số nữ và ở thành thị nhiều hơn nông thôn. [ 36 ]
Tôn giáo và tín ngưỡng[sửa|sửa mã nguồn]
Theo số liệu năm 2019 của Tổng cục Thống kê, toàn tỉnh có 5 tôn giáo khác nhau với 60.668 người, nhiều nhất là đạo Tin Lành có 57.920 người, tiếp theo là Công giáo có 2.672 người, Phật giáo có 73 người. Còn lại những tôn giáo khác như đạo Cao Đài có hai người và 1 người theo Bửu Sơn Kỳ Hương. [ 34 ] [ 37 ] Hiện tại ( 2019 ), Điện Biên là một trong những địa phương có số dân theo đạo Công giáo thưa nhất miền Bắc Nước Ta với 2.672 tín hữu, chiếm 0,4 % dân số toàn tỉnh và cũng là địa phương có số dân theo đạo Tin Lành đông nhất miền Bắc Nước Ta với hơn 50.000 tín hữu. Số dân còn lại đa phần thì không theo tôn giáo nào cả .
Tượng đài tại nghĩa trang liệt sĩ
ở Thành phố Điện Biên Phủ
(người phụ nữ Kinh bên trái
bên phải là người phụ nữ Thái)Điện Biên là tỉnh giàu tiềm năng du lịch, đặc biệt quan trọng là về nghành nghề dịch vụ văn hóa truyền thống – lịch sử dân tộc. Nổi bật nhất là mạng lưới hệ thống di tích lịch sử lịch sử vẻ vang gắn liền với chiến dịch Điện Biên Phủ gồm : Sở chỉ huy chiến dịch Điện Biên Phủ ( Mường Phăng ) ; những cứ điểm Him Lam, Bản Kéo, Độc Lập ; những đồi A1, C1, E1 và khu TT tập đoàn lớn cứ điểm của Pháp ( hầm Đờ-cát Tơ-ri ). [ 5 ] Một điểm đến lôi cuốn khách du lịch khác là thành Bản Phủ – đền thờ Hoàng Công Chất. [ 38 ]Bên cạnh đó, tỉnh cũng có những khu công trình kỷ niệm thắng lợi Điện Biên Phủ. Tượng đài thắng lợi Điện Biên Phủ được khánh thành vào ngày 30 tháng 4 năm 2004 tại đồi D1 nhân ngày kỷ niệm 50 năm thắng lợi Điện Biên Phủ. [ 39 ] [ 40 ] Bảo tàng thắng lợi Điện Biên Phủ được khánh thành vào ngày 5 tháng 5 năm năm trước tại thành phố Điện Biên Phủ, là khu công trình trọng điểm chào mừng kỷ niệm 60 năm thắng lợi Điện Biên Phủ. [ 41 ] [ 42 ]Ngoài ra, Điện Biên còn có rất nhiều những hang động, nguồn nước khoáng và hồ nước tạo thành nguồn tài nguyên du lịch vạn vật thiên nhiên đa dạng và phong phú, như : Rừng nguyên sinh Mường Nhé ; những hang động tại Pa Thơm ( huyện Điện Biên [ 43 ] ), Thẩm Púa ( Tuần Giáo ) ; những suối khoáng nóng Hua Pe, U Va ; những hồ Pá Khoang, Pe Luông … [ 5 ]Theo số liệu của Sở Văn hóa – Thể thao – Du lịch tỉnh Điện Biên, lượng khách du lịch đến Điện Biên 6 tháng đầu năm 2018 ước đạt 490 nghìn lượt, tăng hơn 50% so với cùng kỳ 2017. Trong đó, khách quốc tế đạt 94 nghìn lượt, tăng 72 % so với cùng kỳ năm trước. Tổng thu từ hoạt động giải trí du lịch ước đạt 643,7 tỷ đồng, tăng gần 50% so với cùng kỳ năm trước. [ 44 ]
Điện Biên có nền nhà hàng siêu thị không ít chịu ảnh hưởng tác động của nhà hàng vùng Tây Bắc. Ngoài những món ăn thông dụng như phở, bánh cuốn, bún chả, … ; Điện Biên cũng có không ít những món ăn đặc sản nổi tiếng phong phú và đa dạng và phong phú .Gạo Điện Biên gồm hai loại cơ bản là IR64 ( gạo tám Điện Biên ) và Bắc thơm số 7 ( gạo tám thơm Điện Biên ) với hàng chục nghìn tấn gạo được sản xuất mỗi năm trên cánh đồng Mường Thanh. [ 45 ] Gạo được chế biến và đóng gói tại tỉnh Điện Biên. [ 46 ] Gạo tám Điện Biên có hạt nhỏ, căng bóng, màu đục ; cơm dẻo như cơm nếp, thơm thoang thoảng, khi nhai có vị đậm. [ 47 ] Cơm lam, vốn là món ăn để mang đi nương hay đi rừng, được nấu bằng ống tre, với nguyên vật liệu thường là gạo nếp nương. [ 48 ] Một biến thể khác của món này là món cơm lam ngũ sắc, có năm sắc tố khác nhau. [ 49 ] Sâu chít cũng là một sản vật thông dụng ở đây, thường dùng để ăn, nấu cháo hoặc ngâm rượu, được tiêu thụ mạnh ở vùng xuôi. [ 50 ] Các loại gia vị đặc trưng ở đây gồm hạt mắc khén, chẳm chéo và hạt dổi. [ 51 ] Tỉnh còn có nhiều món ăn đặc sản nổi tiếng khác như : thịt trâu gác bếp, vịt om hoa chuối, khẩu xén, nậm pịa, xôi chim, pa pỉnh tộp, …
Ảnh chụp lễ khai mạc liên hoan hoa ban ở Điện Biên năm 2018 .
Ở Điện Biên có nhiều lễ hội, nổi bật nhất là lễ hội hoa ban và lễ hội thành Bản Phủ. Lễ hội hoa ban Điện Biên thường diễn ra vào giữa tháng 3 hàng năm nhằm giới thiệu, bảo tồn, phát huy các loại hình di sản văn hoá dân tộc ở Điện Biên.[52] Lễ khai mạc thường được tổ chức ở quảng trường 7 – 5, với kết thúc là một màn biểu diễn pháo hoa tầm thấp,[53] được Đài Tiếng nói Việt Nam phát thanh; Đài Truyền hình Việt Nam và Đài Phát thanh – Truyền hình Điện Biên truyền hình trực tiếp.[52] Các chương trình, hoạt động của lễ hội gồm có: cuộc thi Người đẹp hoa ban,[52] diễu hành đường phố Đêm hội hoa ban,[54] chương trình nghệ thuật Về miền hoa ban, thưởng thức ẩm thực Hương sắc Điện Biên,[55] các cuộc thi đấu thể thao và trò chơi dân gian,[56] các triển lãm tranh,[57] trình diễn trang phục dân tộc, thăm quần thể di tích chiến trường Điện Biên Phủ…[58]
Lễ hội thành Bản Phủ được tổ chức triển khai vào ngày 24 đến ngày 25 tháng 2 âm lịch ở thành Bản Phủ để tưởng niệm thủ lĩnh tướng quân Hoàng Công Chất trong công cuộc giải phóng Mường Then – Điện Biên khỏi sự chiếm đóng của giặc Phẻ. [ 58 ] [ 59 ]Ngoài ra, Điện Biên còn có nhiều liên hoan, nghi lễ, tập tục của những nhiều đồng bào dân tộc bản địa như liên hoan Hạn Khuống của người Thái [ 60 ], Tết cơm mới của người La Hủ, tiệc tùng mừng măng mọc hay Tết Hoa của dân tộc bản địa Cống [ 61 ] .
Xoè vòng là điệu múa khá thông dụng trong những hoạt động giải trí văn hóa truyền thống tại tỉnh Ðiện Biên. Được biểu lộ tài tình, khôn khéo từ những đôi nam nữ, múa xoè không chỉ là sự kết tinh từ văn hóa truyền thống cũng như niềm tin vào một cuộc ấm no, mùa màng tốt tươi ; mà còn có ý nghĩa kết nối tình cảm, sự tin cậy, hay bộc lộ biểu cảm, cảm hứng qua từng điệu múa. Xoè vòng là điệu múa xoè thông dụng nhất và được tham gia phần đông hơn cả do tính đơn thuần của nó ; [ 62 ] và thường được chọn làm tiết mục kết trong những chương trình văn nghệ. [ 63 ] Các lớp tập huấn và truyền dạy thẩm mỹ và nghệ thuật xòe Thái đã được tổ chức triển khai ở Điện Biên để bảo tồn và phát huy nghệ thuật và thẩm mỹ này. [ 64 ]
Đèo Cò ChạyMạng lưới giao thông vận tải đường đi bộ gồm :
Đường hàng không gồm có trường bay Điện Biên Phủ tại thành phố Điện Biên Phủ phục vụ tuyến TP.HN – Điện Biên Phủ – Viêng Chăn – Luông Pha Băng .Tính từ ngày 16 tháng 12 năm năm nay đến ngày 15 tháng 9 năm 2017, toàn tỉnh xảy ra 33 vụ tai nạn đáng tiếc giao thông vận tải, làm chết 21 người, bị thương 31 người. [ 65 ]
Di tích thành Bản Phủ
ở xã Noong Hẹt, huyện Điện Biên
Di tích hầm chỉ huy
cứ điểm của quân Pháp
ở Tp. Điện Biên Phủ
Nhà Văn hóa ở
Huyện Mường Chà
Thị xã Mường Lay
bên sông Đà Giang
Thị trấn Mường Ảng
nhìn từ xa
Suối ở Mường Chà
Liên kết ngoài[sửa|sửa mã nguồn]
Source: https://dvn.com.vn
Category: Điện Tử
