Nhuệ giang- Dải lụa phía Tây thành phố – Hội Kiến Trúc Sư Việt Nam
Đô thị hóa tốc độ cao
Diện tích nghiên cứu Quy hoạch chung xây dựng Thủ đô đến 2030 tầm nhìn 2050 là 3.344 km2 ( gọi tắt là QHC -2030).
Trong suốt 1000 năm lịch sử, diện tích Thăng Long chỉ vài km2. 50 năm đô thị hóa đầu thế kỷ XX chưa đến 50 km2, trước 2008, đô thị lõi trung tâm là 152 km2. QHC-2030 cho thấy :đô thị lõi mở rộng sẽ là 256 km2 – Nhiều đất NN thuộc lưu vực sông Nhuệ sẽ trở thành đô thị trong thời gian ngắn. Đô thị hóa tốc độ quá nhanh làm ta lo ngại.
1- Ba vòng tròn so sánh đất NN phía Tây sẽ đô thị hóa trong 1000 năm / 100 năm và 10 năm tới
2- Sông Nhuệ dài 76 km, lưu vực trong đê 1.075 km2 .Từ cống Liên Mạc đến Thanh Trì hơn 20 km, lưu vực rộng tới hàng trăm km2
3-Trước khi nghiên cứu QH, Hà nội và Hà Tây đã giao 60 dự án BĐS nằm trong lưu vực ( mầu da cam)Để tạo nên vùng đệm giữa đô thị TT và phần lan rộng ra – hạn chế đô thị hóa tự phát theo kiểu vết dầu loang, bản QHC-2030 đã yêu cầu Vành đai Xanh làm khoảng chừng giãn cách. Lấy sông Nhuệ làm TT, Vành đai Xanh nằm đôi bờ, chỗ dày vài km, chỗ mỏng mảnh cũng vài trăm mét – đây là một điểm tân tiến của QHC-2030 .
Sông Nhuệ đang đứng trước thử thách
Đã từ rất lâu, sông Nhuệ là ranh giới tự nhiên giữa Thăng Long phía Đông và xứ Đoài bát ngát phía Tây. Chỉ bước qua con sông đã thấy bao điều kỳ thú độc lạ. Từ kế sinh nhai đến món ăn thức dụng, từ phương ngữ lạ lùng đến thú chơi dân dã : “ Xù Gạ thì giỏi chăn tằm, làng La canh cửi, làng Đăm bơi thuyền ” …
Hình ảnh Sông Nhuệ
Bến sông làng Cự Đà những năm 1930
Gác chuông chùa Đậu bên dòng sông Nhuệ
Đầu nguồn Canh Diễn hoa trái đến bảy làng La canh cửi, còn đó Vạn Phúc lụa là. Phú Đô Mễ Trì – vựa thóc Kinh thành xưa, cuối dòng có Ước Lễ, Cự Đà một thời giàu sang hào hoa nức tiếng .
Dòng sông xưa trong trẻo đem lại thịnh vượng đôi bờ thì nay ô nhiễm nặng nề, đem cái ô nhiễm hôi thối xuôi tận Hà Nam. Làng quê mỗi ngày một đông còn ruộng vườn thì gần 60 dự án Bất Động Sản lấp kín. Đầu nguồn thì có Đô thị công nghệ cao Sinh học, khúc giữa thì có TP công nghệ Xanh cuối dòng là khu vui chơi giải trí công viên Sinh thái – Mỹ từ Sinh Thái đang là mốt thời nay ? Không có dự án Bất Động Sản nào chứng tỏ đặc tính “ sinh thái xanh “ như nó mang tên .
Khảo sát tháng 6/2010 cho biết : sông tiếp đón nước thải từ hoạt động giải trí công nghiệp, làng nghề, y tế, sản xuất nông nghiệp và hoạt động và sinh hoạt hai bên bờ sông, ô nhiễm vượt chuẩn có đoạn gấp 60-70 lần. Riêng đoạn qua HN có trên 600 cơ sở sản xuất, hơn 100 làng nghề và 35 miệng cống lớn xả nước vào sông Nhuệ .
Sông Nhuệ hôm nay đang là dòng sông chuyển rác từ đầu nguồn xuôi dòng của cư dân hai bên bờ
Trước tình hình ấy, TP. Hà Nội quyết định hành động góp vốn đầu tư hơn 8.700 tỷ VNĐ ( gần 500 triệu USD ) tăng cấp sông Nhuệ quá trình 2010 – năm ngoái. 7.800 tỷ đồng nạo vét đoạn HĐ Hà Đông – Liên Mạc, tăng cấp cống Lương Cổ, Nhật Tựu ; trạm bơm Yên Nghĩa ; Liên Mạc, Yên Sở II, Đông Mỹ, Ngoại Đô II và bơm tiêu vào sông Nhuệ, sông Châu .
600 tỷ đồng nạo vét đến Lương Cổ – Phủ Lý ( dài 53 km / 74 km ) ; sông nhánh La Khê, Duy Tiên ; tái tạo đê chính. Xây Nhà máy giải quyết và xử lý nước thải ( XLNT ) Cầu Ngà, 15.000 – 20.000 m3 / ngày, ở Tây Mỗ 360 tỷ đồng .
Nội dung trên cho thấy góp vốn đầu tư cho sông Nhuệ cho thấy chưa đặt trong tổng thể và toàn diện tăng cấp thủy hệ TP.HN, sông Nhuệ là phần không tách rời với sông Hồng, sông Tô và mạng lưới hệ thống đầm hồ tương quan. Đặc biệt cần vô hiệu những xí nghiệp sản xuất giải quyết và xử lý nước thải tập trung chuyên sâu đắt đỏ, tiêu tốn lãng phí, kém công dụng. Thay vào đó là hàng trăm trạm XLNT tại nguồn, ngăn ngừa không riêng gì 35 miệng cống lớn mà hàng trăm cống nhỏ đang đổ thẳng nước thải vào sông. Cải tạo đê chính đồng thời tích hợp tái sắp xếp dân cư, dịch cư ven đê ra ngoài hiên chạy bảo vệ hai bên bờ sông ( nếu để cư trú tầm trung và sản xuất thô sơ hiệu suất cao kinh tế tài chính thấp thì không có nguồn để trả ngân sách bảo vệ môi trường tự nhiên, dẫn đến tái ô nhiễm )
Không sắp xếp dân cư sát mép nước và không khuyến khích góp vốn đầu tư góp vốn đầu tư nhà máy sản xuất XLNT tập trung chuyên sâu – Thực tế những nhà máy sản xuất đã kiến thiết xây dựng tại TP.HN rất đắt tiền nhưng không phát huy tính năng
Đầu tư lớn thể hiện quyết tâm của các nhà quản lý. Nhưng không tiền, sông Nhuệ ô nhiễm đã đành, bỏ ra 500 triệu USD mà không có biện pháp đồng bộ thì khả năng tái ô nhiễm lớn hơn. Lúc ấy lực đã kiệt, sông Nhuệ vô phương cứu chữa
Dòng sông đem niềm vui và cơ hội thịnh vượng đôi bờ.Sông Nhuệ chỉ lấy lại sức sống nếu được phân phối đủ nước từ sông Hồng ( vì sông Nhuệ cạn thì những chất ô nhiễm đậm đặc khó phân hủy ). Để giảm khối lượng nạo vét liên tục cần có bể lắng phù sa và giải quyết và xử lý nước sạch trước khi bơm nước vào sông. Để duy trì mực nước không thay đổi cần có nhiều hồ chứa bổ cập nguồn nước cho sông. Hạn chế độ dốc của sông cần có những đập chắn giữ nước. Điều quan trọng bậc nhất là 100 % nước thải phải qua những trạm XLNT trước khi đổ vào sông .
Sông Nhuệ nằm trong thủy hệ TP.HN : nhận nước sông Hồng, cấp cho sông Tô và những hồ TP
Ưu tiên sắp xếp những khu công trình công cộng, khu vui chơi giải trí công viên vui chơi sát mép nước. Các khu công trình này được giám sát môi trường tự nhiên khắc nghiệt và phải trả phí “ lợi thế cảnh sắc “ rất cao để bảo vệ nguồn thu, chi cho công tác làm việc bảo vệ môi trường tự nhiên. Có rất nhiều bài học kinh nghiệm đấu thầu khai thác cho những doanh nghiệp tư nhân triển khai. Các nhà đầu tư khai thác cảnh sắc đẹp, môi trường tự nhiên sạch để kinh doanh thương mại những dịch vụ vui chơi, họ gắn bó quyền lợi kinh doanh thương mại với bảo vệ môi trường tự nhiên thành mối quan hệ tương tác – bền chặt .
Ảnh trên : Bố trí dân cư cách xa mép nước, ưu tiên những CT dịch vụ vui chơi, khu vui chơi giải trí công viên cây xanh, duy trì mực nước sâu … thay cho việc để dân cư và những cơ sở SX xả nước thải xuống sông cạn và ô nhiễm ( ảnh dưới )
Bên cạnh các hạng mục đầu tư nâng cấp cải tạo sông Nhuệ, cần trú trọng các trạm đo đạc, cảnh báo ô nhiễm trên suốt chiều dài sông nhằm xác định chính xác nguyên nhân phát thải bao gốm khối lượng phát thải, chất lượng … xác định nghĩa vụ tài chính đối với các cá nhân tổ chức. Đảm bảo guyên tắc “ai xả thải, người đó phải trả tiền”.
Đổi lại cách dùng tiền NS góp vốn đầu tư tái tạo môi tiền kém hiệu suất cao bằng cách đấu thầu kinh doanh thương mại khoảng trống dịch vụ vui chơi tích hợp tái tạo môi trường tự nhiên, sông Nhuệ sẽ không phải gánh nặng của Thành phố mà là con gà để trứng vàng làm ra của cải, đem lại niềm hạnh phúc cho Thành phố .
TS.KTS Lê Quốc Hùng hiện đang làm việc tại Viện nghiên cứu Paris: Kiến trúc, đô thị và xã hội học. KTS đã tham gia thực hiện một số dự án kiến trúc quan trọng tại Pháp, hiện đang hợp tác với tư vấn CH Pháp để nghiên cứu đô thị vùng sông nước đồng bằng sông Cửu Long thích ứng với biến đổi khí hậu. KTS tham gia thảo luận các vấn đề đô thị Hà Nội &Tp HCM trên VNN và tạp chí Kiến trúc, Quy hoạch .
TS.KTS Lê Quốc Hùng
Source: https://dvn.com.vn/
Category : Bản Tin DVN
