Tổng quan hệ thống lái – vô lăng ô tô

Nắm được cách sử dụng, kỹ thuật đánh lái và các lỗi thường gặp trên vô lăng sẽ giúp người lái có thể xử lý được nhiều tình huống nguy hiểm.

Tổng quan hệ thống lái trên ô tô

Hệ thống lái trên ô tô có nhiệm vụ giúp xe có thể chuyển hướng theo ý muốn của người lái. Ngoài ra, hệ thống lái còn có vai trò đảm bảo tâm quay của những bánh xe đi theo đúng động học quay vòng ô tô nhằm hạn chế hiện tượng mòn lốp xe.

Dẫn động lái: Dẫn động lái có vai trò chính là truyền sự điều khiển của người lái đến hệ thống lái, đảm bảo hệ thống lái vận hành theo ý muốn của người lái. Bên cạnh đó, dẫn động lái còn có một số vai trò phụ như bảo vệ an toàn cho người lái bằng các trang bị túi khí… Dẫn động lái gồm có bộ phận chính là vô lăng và trục lái.

Cơ cấu lái: Cơ cấu lái có vai trò là điều khiển những đòn xoay chuyển động theo đúng động học lái. Các dòng xe ô tô hiện nay đa phần sử dụng cơ cấu lái trục vít – thanh răng với cấu tạo chính gồm trục vít và thanh răng, còn gọi là thước lái.

Trợ lực lái: Trợ lực lái có vai trò giảm thiểu đáng kể lực quay vô văng, giúp người lái đánh lái vô lăng ô tô nhẹ nhàng và dễ dàng hơn.

Tìm hiểu về vô lăng ô tô

Vô lăng ( hay vành lái ) là bộ phận trực tiếp tiếp đón sự tinh chỉnh và điều khiển của người lái. Từ vô lăng, người lái hoàn toàn có thể điều khiển và tinh chỉnh hàng loạt mạng lưới hệ thống lái xe để bánh xe chuyển hướng theo ý muốn .
Bên cạnh đó, vô lăng còn là nơi đặt túi khí giúp giảm thiểu chấn thương cho người lái nếu xe xảy ra va chạm mạnh. Ngoài ra, trên những dòng xe ô tô văn minh ngày này, vô lăng được tích hợp thêm những nút điều khiển và tinh chỉnh tính năng để người lái có thể thao tác nhanh gọn .

Kích thước vô lăng

Kích thước vô lăng hay đường kính vô lăng sẽ tùy thuộc vào tỷ số truyền của mạng lưới hệ thống lái. Với xe tải, kích cỡ vô lăng xe tải thường lớn để việc đánh lái được nhẹ nhàng hơn. Do xe tải khối lượng lớn nên việc đánh lái vô lăng yên cầu nhiều sức lực lao động hơn. Với những xe ô tô con thì ngược lại. Ngoài ra, size vô lăng còn chịu tác động ảnh hưởng bởi tính nghệ thuật và thẩm mỹ trong phong cách thiết kế nội thất bên trong xe cũng như thưởng thức cầm lái của người dùng .

Số vòng quay vô lăng

Tùy theo phong cách thiết kế của đơn vị sản xuất mà số vòng xoay vô lăng ở mỗi mẫu xe sẽ khác nhau. Số vòng xoay của vô lăng càng ít thì xe càng có tính linh động cao, càng nhạy với mỗi tác động ảnh hưởng từ người lái lên vô lăng .
Với những loại xe đua, số vòng xoay vô lăng thường dưới 2 vòng. Điều này giúp xe có được phản ứng cực kỳ nhạy bén với từng sự hoạt động của vô lăng. Tuy nhiên với những dòng xe ô tô thường thì, số vòng xoay vô lăng cần phải cao hơn để bảo vệ tính bảo đảm an toàn. Vì khi này xe không cần phải ứng nhanh mà cần sự không thay đổi. Số vòng xoay lớn sẽ giúp xe hoàn toàn có thể quản lý và vận hành không thay đổi, nhất là khi chạy ở tốc độ cao .

Đa phần xe ô tô con hiện nay có số vòng quay từ 2,5 – 3,5 vòng. Xe có xu hướng thể thao, cần sự phản ứng lanh lẹ thì số vòng quay thường thấp, dưới 3 vòng. Ngược lại những mẫu sedan hay SUV, MPV dành cho gia đình, đề cao sự đằm chắc an toàn thường có số vòng quay lớn hơn, trên 3 vòng.

Ví dụ, số vòng quay vô lăng của Honda Accord là 2,6 vòng, Toyota Camry là 3,2 vòng, Lexus NX 2,7 vòng, Lexus LS 3,1 vòng…

Cách tính vòng xoay vô lăng rất đơn thuần. Bạn chỉ cần tìm một mốc chuẩn, sau đó đếm số vòng khi đánh lái vô lăng đến hết lái là sẽ ra được số vòng xoay vô lăng .

Cách cầm vô lăng

Có nhiều cách cầm vô lăng nhưng cách cầm vô lăng chuẩn nhất là kiểu 9 giờ 15 phút (còn gọi là 9 giờ – 3 giờ). Hãy hình dung tay cầm vô lăng như một mặt đồng hồ. Tay trái sẽ đặt ở vị trí 9 giờ, tay phải sẽ đặt ở vị trí 15 phút (hay còn gọi là 3 giờ).

Cách cầm vô lăng ô tô này giúp người lái hoàn toàn có thể giải quyết và xử lý linh động nhất và nhanh nhất trong mọi trường hợp, không bị cản trở, không bị phản ứng chậm nhịp. Bên cạnh đó, cầm vô lăng theo kiểu 9 giờ 15 phút còn giúp bảo vệ bảo đảm an toàn cho người lái trong trường hợp túi khí bung nếu xe xảy ra va chạm .

Cách đánh vô lăng ô tô

Các kỹ thuật đánh vô lăng

Có 2 kỹ thuật đánh vô lăng ô tô là chéo tay và kéo đẩy. Cách đánh vô lăng ô tô chéo tay nhanh hơn nhưng chỉ nên thực hiện khi xe chạy tốc độ chậm để đảm bảo an toàn. Còn cách đánh lái vô lăng kéo đẩy có ưu điểm đánh lái mượt, phạm vi hoạt động của tay rộng, có thể nhanh chóng định hướng chính xác. Cách đánh này còn đảm bảo không gian an toàn để túi khí bung trong trường hợp khẩn cấp.

Đánh lái chết

Đánh lái chết ( hay đánh lái nguội ) là kiểu xoay vô lăng khi xe đang dừng. Theo nhiều chuyên viên, người lái nên hạn chế hoặc tốt nhất tránh đánh lái chết, bởi dễ gây tác động ảnh hưởng không tốt cho xe .

Thứ nhất, đánh lái chết dễ khiến lốp trước mòn nhanh hơn lốp sau. Vì khi đánh lái chết, lốp trước sẽ xoay trong khi lốp sau không chuyển động do xe vẫn đang đứng yên. Thứ hai, đánh lái chết khiến người lái khó cảm nhận được hướng của xe bởi xe đang đứng yên. Tình trạng này thường gặp ở những người mới tập lái xe.

Các ký hiệu trên vô lăng ô tô

Ở những dòng xe ô tô văn minh ngày này, nhà phân phối thường trang bị những nút điều khiển và tinh chỉnh trên vô lăng nhằm mục đích giúp người lái có thể thao tác nhanh gọn những tính năng trên xe. Xe ô tô càng hạng sang thì càng có nhiều phím tính năng tích hợp .

Ý nghĩa một số ít ký hiệu trên vô lăng ô tô thường thấy như :

• Nút +/- kèm biểu tượng loa: Chỉnh âm lượng
• Nút hình điện thoại: Chỉnh nghe/gọi
• Nút có mũi tên lên/xuống, trái/phải: Lựa chọn các chế độ
• Nút Ok: Xác nhận
• Nút có hình đầu người: Bật điều khiển bằng giọng nói
• Nút Mode, kèm theo biểu tượng tới hoặc lùi: Điều chỉnh nhạc/video
• Cụm nút + RES, -SET, Cancel: Thiết lập Cruise Control
• Cần nút xoay sau vô lăng bên trái: Điều chỉnh đèn pha, cos, đèn định vị ban ngày, đèn gầm, đèn báo khẩn cấp…
• Cần nút xoay sau vô lăng bên phải: Điều chỉnh gạt mưa

Một số xe ô tô cao cấp tích hợp thêm cả lẫy chuyển số sau vô lăng.

Cách điều chỉnh vô lăng gật gù

Các dòng xe hiện nay đa phần đều được trang bị vô lăng gật gù là loại vô lăng có thể điều chỉnh các hướng. Với các dòng xe giá rẻ như Kia Morning, Hyundai i10, Honda Brio, Toyota Vios… vô lăng thường là loại gật gù chỉnh 2 hướng cao/thấp. Với những xe từ tầm trung trở lên như Mazda 3, Hyundai Elantra, Toyota Corolla Altis, Toyota Camry… vô lăng là loại chỉnh 4 hướng gồm cao/thấp và xa/gần.

Cách chỉnh vô lăng gật gù rất đơn thuần. Đầu tiên hãy chỉnh ghế xe với tư thế ngồi tự do nhất. Sau đó kéo cần kiểm soát và điều chỉnh vô lăng ở phía dưới vô lăng ra, mở lỏng bộ khóa của nó. Tiếp kiểm soát và điều chỉnh hướng cao / thấp và xa / gần sao cho khi đặt tay trên vô lăng ở vị trí 9 giờ 15 phút, bàn tay và vai tạo thành một đường thẳng hoặc tay thấp hơn vai một chút ít, khuỷu tay tạo thành góc 120 độ, khoảng cách từ tay đến vai tầm 25 – 30 cm. Khi chỉnh xong chốt lại khóa vô lăng .

Cách xử lý khi xe bị khoá vô lăng

Xe bị khoá vô lăng thường xảy ra khi cố tình xoay vô lăng lúc đã tắt máy xe. Thật ra đây không phải là lỗi mà là một tính năng chống trộm. Để mở khoá vô lăng chỉ cần khởi động xe, lúc này vô lăng sẽ tự động được mở khoá.

Vô lăng bị rơ

Vô lăng ô tô nào cũng có độ rơ hay độ trễ nhất định để đảm bảo xe ổn định, tránh các tình huống mất kiểm soát. Tuy nhiên nếu vô lăng bị rơ nhiều hơn bình thường thì sẽ ảnh hưởng đến độ chính xác khi đánh lái. Do đó cần sớm chỉnh lại độ rơ vô lăng.

Vô lăng bị nặng

Vô lăng bị nặng là một trong những lỗi vô lăng thường gặp, nhất là với xe ô tô cũ đời sâu. Có nhiều nguyên nhân vô lăng bị nặng như xe thiếu dầu trợ lực lái, bơm trợ lực lái bị hỏng, thước lái có vấn đề… Trong trường hợp này tốt nhất nên đưa xe đến garage để có thể kiểm tra chính xác nguyên nhân và xử lý triệt để.

Xe bị lệch tay lái

Xe bị lệch tay lái là hiện tượng dù bánh xe hướng thẳng nhưng vô lăng lại bị lệch sang bên trái hoặc bên phải. Nguyên nhân thường do xe bị nhao lái hay xe bị va chạm, tai nạn, đâm đụng ảnh hưởng đến hệ thống lái.

Có thể tự chỉnh vô lăng bị lệch bằng cách mở vít, tháo vô lăng ra rồi lắp lại theo hướng bánh đã được cố định và thắt chặt thẳng đứng. Trong trường hợp khi đã chỉnh lại vô lăng nhưng một thời hạn sau xe vẫn bị lệch vô lăng thì hoàn toàn có thể xe đã bị nhao lái. Cần đưa xe đến garage để kiểm tra nguyên do nhao lái và sớm khắc phục .

Xe bị nhao lái

Xe bị nhao lái là hiện tượng xe bị nghiêng hơi nhao về bên trái hoặc nhao về bên phải. Nguyên nhân xe bị nhao lái là vì góc đặt bánh xe bị lệch so với chuẩn. Điều này dẫn đến lốp xe mòn không đều, làm xe có xu hướng nhao về một bên. Để xử lý nhao lái cần cân chỉnh lại thước lái ô tô.

Thước lái ô tô

Thước lái ô tô là một bộ phận quan trọng trong hệ thống lái ô tô. Trong quá trình sử dụng, sẽ có nhiều yếu tố tác động khiến góc đặt bánh xe bị lệch, dẫn đến thước lái bị lệch. Do đó, các nhà sản xuất ô tô thường khuyến cáo nên cân chỉnh thước lái định kỳ sau mỗi 10.000 – 15.000 km. Để cân chỉnh thước lái, người ta sẽ chỉnh lại các góc đặt bánh xe như: góc camber, góc toe và góc caster.

Trợ lực tay lái

Trợ lực tay lái là bộ phận giúp người lái có thể quay vô lăng một cách nhẹ nhàng hơn, không cần phải dùng nhiều sức. Có 2 loại trợ lực lái phổ biến: trợ lực tay lái thuỷ lực và trợ lực tay lái điện tử. Với hệ thống trợ lực lái ô tô, cần chú ý một số vấn đề khi bảo dưỡng, sửa chữa như:

Thay dầu trợ lực lái

Nếu xe bị thiếu dầu trợ lực lái, tay lái sẽ nặng hơn bình thường, trả lái chậm, khi đánh lái do ma sát lớn nên có tiếng kêu… Theo các nhà sản xuất ô tô, nên thay dầu trợ lực lái định kỳ sau mỗi 60.000 – 80.000 km.

Sửa chữa bơm trợ lực lái

Bơm trợ lực lái nếu bị trục trặc cũng sẽ khiến tay lái bị nặng, trả lái chậm, đánh lái phát ra tiếng kêu … Một số lỗi hư hỏng bơm trợ lực lái thường gặp như : vòng bi bị bẩn, mòn, nứt ; phớt cao su đặc bị mòn rách nát ; van an toàn bị mòn ; lò xo bị gãy ; dây đai bị giãn, trượt ; lòng thân bơm bị mòn … Để xác lập đúng chuẩn nguyên do tốt nhất nên đưa xe đến garage để kiểm tra .

Bọc vô lăng

Bên cạnh việc chăm sóc và bảo dưỡng hệ thống lái thì việc chăm sóc và bảo dưỡng vô lăng ô tô cũng rất quan trọng. Bởi ngoài vai trò điều khiển hướng di chuyển của xe, vô lăng còn ảnh hưởng rất lớn đến trải nghiệm cầm lái và mặt thẩm mỹ nội thất. Đây chính là lý do vì sao hầu hết người lái xe thường thích dùng bọc vô lăng.

Bọc vô lăng giúp tăng cảm giác cầm nắm vô lăng, giúp việc điều khiển vô lăng được chắc tay, êm tay hơn, hạn chế các tình huống trơn trượt. Ngoài ra bọc vô lăng còn giúp bảo vệ vô lăng, tránh vô lăng bị mòn, bong tróc da, sờn cũ do chịu ma sát liên tục với tay người lái. Độ mới cũ của vô lăng ảnh hưởng không nhỏ đến tính thẩm mỹ trong nội thất xe nói riêng, cũng như giá trị xe nói chung. Nếu vô lăng quá cũ sẽ dễ khiến xe bị mất giá nếu có bán lại về sau.

Duy Toàn

Source: https://dvn.com.vn/
Category : Xe