Vòng tròn bậc 5
I. Mở đầu
Trong bài viết trước, chúng ta đã biết được cách tính ra bộ hợp âm của một tông bất kỳ. Nhưng cách tính như vậy sẽ làm chậm khi các bạn phải nhẩm đi nhẩm lại và đôi khi lại không chính xác. Vòng tròn bậc 5 – có công dụng như một chiếc chìa khóa vạn năng cho các bạn. Các bạn sẽ không cần nhớ công thức, chỉ cần nhớ chủ âm là có thể suy ra được bộ hợp âm cho tông đó.
II. Tổng quan.
Thoạt nhìn, vòng tròn chúng ta gồm 2 vòng chính. Vòng ngoài chứa những hợp âm Trưởng, và vòng trong chứa những hợp âm Thứ.
Các bạn vừa theo dõi ví dụ, vừa nhìn vòng tròn để hiểu hơn công cụng và cách dùng. Trong giới hạn bài viết này, mình chỉ nói qua một số công dụng chính.
Tìm âm giai song song
Trước đây khi muốn tìm âm giai song song bất kỳ thì chúng ta có 2 cách làm. Nếu tìm âm giai trường từ âm giai thứ thì ta cộng 1,5 cung (VD: Tìm âm giai song song của Am. Ta có A + 1,5 = C. => C là âm giai trường song song của Am). Nếu tìm âm giai thứ từ âm giai trường thì ta trừ đi 1,5 cung (VD: Tìm âm giai song song của G. Ta có G – 1,5 = E. => Em là âm giai thứ song song của G). Vậy vòng tròn bậc 5 giúp ích gì?.
Quay lại ví dụ trên: Am và G. Chúng ta thử tìm âm giai song song của Am và G trên vòng tròn nhé. Đầu tiên ta tìm Am trong bảng.
Các bạn có thể thấy, Am nằm ở vòng tròn bên trong, và tương đương với nó, C nằm ở vòng ngoài.
Tương tự như vậy với G, ta có G nằm ngoài và Em nằm trong.
Vậy tới đây ta có thể kết luận rằng, 2 âm giai nằm trên cùng 1 phần của vòng tròn thì song song với nhau. Như vậy ta có thể thấy: F//Dm, D//Bm, ….
Tìm bộ hợp âm
Quay lại bài trước, để tìm một bộ hợp âm thì chúng ta thấy phải trải qua rất nhiều bước. Vậy hãy cùng xem vòng tròn bậc 5 giúp chúng ta điều gì nhé. Ở đây mình sẽ ví dụ tìm bộ hợp âm của 6 tông: C, Am, G, Em, B, G#m. Với mỗi tông, các bạn thử tìm bằng cách tính công thức ở bài trước. Và so sánh với kết quả ở bài này nhé.
Tông C:
Đầu tiên chúng ta cần xác định, tông thứ hay là trưởng. Ở đây C là trường nên mình sẽ tìm ở vòng tròn bên ngoài. Rất dễ dàng để thấy ngay C. Tiếp đó chúng ta sẽ lấy các hợp âm lân cận của C. Đó là F G Dm Am Em. Ta có thể suy ra ngay bộ hợp âm cơ bản của C:
C F G Dm Am Em
Tiếp đó ta lấy 2 hợp âm ở bên phải chủ âm. Trong ví dụ trên là G. Đó là hợp âm 7, ta có G7.
Vậy cuối cùng ta có ngay bộ hợp âm sau: C F G Dm Am Em G7 mà không cần tính toán gì cả.
Tông Am
Vậy còn đối với tông thứ thì sau?. Ta cũng làm y hệt như trên. Đầu tiên ta xác định Am nằm ở đâu trên vòng tròn. Sau đó tìm các hợp âm lân cận: Dm Em F C G. Ta có bộ hợp âm cơ bản của Am: Am Dm Em F C G
Tiếp theo ta tìm hợp âm bên phải của Am đó là Em. Ta sẽ có thêm hợp âm 7 ở đây, E7
Vậy cuối cùng ta có ngay bộ hợp âm của Am: Am Dm Em F C G E7
Các tông còn lại các bạn tự thực hành và rút ra phương pháp riêng nhé:
G/Em
B/G#m
Tìm các nốt trong hợp âm (Trưởng/Thứ).
Như chúng ta đã biết, mỗi hợp âm đều được cấu thành bởi nhiều nốt. Vậy thì để tìm các nốt trong một hợp âm thì chúng ta làm thế nào?. Để hiểu rõ hơn cấu tạo của một hợp âm thì các bạn có thể xem qua bài viết này (Chưa cập nhật). Ở đây mình sẽ ví dụ tìm các nốt của hợp âm C, Cm, G và Gm dựa vào vòng tròn. Mình sẽ sử dụng ảnh của vòng khác cho dễ nhìn hơn.
Hợp âm C
Hợp âm C nói riêng va Trưởng nói chúng. Ta có công thức tìm như sau 1-3. Đầu tiên ta có nốt gốc là C, sau đó nhảy qua bên phải 1 cung vòng tròn ta được G. tiếp theo từ G, ta nhảy 3 cung vòng tròn, ta có nốt E – Đây là nốt bậc 3. Vậy chúng ta sẽ có 3 nốt: C G E . Đây là 3 nốt cấu tạo nên hợp âm C.
Hợp âm G
Tương tự như trên, ta có chủ âm G, nhảy qua phải 1 cung là D, từ D nhảy tiếp qua phải 3 cung là B. Ta có: G D B. Đây là 3 nốt cấu tạo nên hợp âm G.
Hợp âm Cm
Đối với hợp âm thứ, cụ thể ví dụ ở đây là Cm. Ta cũng có công thức 1-3. Tuy nhiên sau khi có nốt thứ 3. Tức là E, ta sẽ trừ đi 1/2 cung. Vậy ta có: C G và Eb. Đây là 3 nốt cấu tạo nên Cm.
Hợp âm Gm
Tương tự như trên. Ta tìm được G D và B, tuy nhiên vì đây là hợp âm thứ nên B ta trừ đi 1/2 cung là Bb. Vậy Gm sẽ gồm các nốt G D và Gm.
III. Tổng kết
Qua bài viết trên, các bạn có thể biết sơ qua về cách sử dụng của vòng tròn bậc 5. Công dụng thì rất là nhiều. Nên mình chỉ tóm gọn một số chức năng mà các bạn hay dùng. Đã đọc xong tới đây rồi thì sao không cầm đàn lên và “test” thử nhỉ?.
Vòng tròn bậc 5 các bạn có thể tải hình ảnh về điện thoại hoặc tải app từ CHplay, AppStore. Chúc các bạn thành công!
Share this:
Thích bài này:
Thích
Đang tải…
