Chuyện “bát ô-tô” – Tạp chí Tia sáng

Mặt khác cũng cần hiểu ra rằng bản thân sự nôm na hóa chữ nghĩa ấy bộc lộ nhu yếu có được những định chế “ phụ tùng ”, để chúng hoàn toàn có thể “ làm ổ được ” cho mình, kết tinh được sự không thay đổi khái niệm cho mình. Ví dụ, việc hình thành “ từghép ” thực ra rất quan trọng, nhưng người Việt với tư cách một hội đồng có lẽ rằng không có dự tính hiểu ra bước nhảy đó, điều mà trên trong thực tiễn mọi ngôn từ phải làm – và trong khi đó thì mỗi người Việt cũng vẫn cứ phải loay hoay tự làm thao tác “ ghép từ ” bằng tay thủ công phi đúng chuẩn hằng phút hằng giây để tái tạo ra được những “ từghép ” – không có cách nào khác, nhưng sự tùy tiện nôm na ghép từ của mỗi ai sẽ luôn luôn được khuyến khích, và việc thiết lập được tư duy khái niệm cho hội đồng toàn thể xã hội trở nên rất khó khăn vất vả cũng có cả nguyên do từ chính sự lỏng lẻo này .* * *Có bạn văn hỏi tôi tại sao lại có khái niệm “ bát ô-tô ”, “ bát tô ”, mà khái niệm này lúc đầu chỉ thấy được dùng ở thành phố lớn. Câu hỏi buộc phải tìm tòi .

Rất có thể là người ta đã gọi món súp gốc Pháp “pot-au-feu” (đọc là “pô-tô-phơ”) thành ra “ô-tô phở” (lược mất chữ “p” vốn không tồn tại trong tiếng Việt sau này), rồi thì đơn giản hóa nữa ra thành “tô phở” (lược mất chữ “po” khó phát âm). Rồi thì sau đó nữa, chữ “ô-tô” hay chữ “tô” được nôm na hiểu thành ra là “ cái bát to để ăn món súp này”, “bát ô-tô”, hay bát “tô”,  hay “tô” để ăn món súp đó nay đã được gọi gọn lại là món.. “phở”. Tất nhiên từ món súp “pot-au-feu” đến món “phở” đã có cả một quá trình Việt hóa thú vị và sáng tạo của các đầu bếp Pháp và Việt ở trung tâm thành phố Hànội đầu thế kỉ thứ XX.

Món súp “ pot-au-feu ” là món súp thịt bò ăn nóng, người Việt không có súp thịt bò, chưa kể bò là thứ quí hiếm để làm thịt mà ăn, “ mổ bò ” là thứ thật khét tiếng, phải “ cãi nhau như mổ bò ”, có người đã viết về sự này. Sự góp phần phát minh sáng tạo của nhà bếp Việt vào món này là những đồ gia vị Việt, là rau thơm húng Láng, là nước mắm chanh ớt, và đặc biệt quan trọng : bánh gạo trần chín sẵn thật nóng và chỉ được chan vào ở phút chót ! Thành Phố Hà Nội được hưởng cái lạnh ngày đông, điều càng làm cho món súp này thành công xuất sắc. Sau này nhà bếp Việt lan rộng ra “ phở ” ra bát ngát, thịt gà ( nhất là gà trống thiến, thông dụng ở hàng phở ngon thời trước ) thì rất thành công xuất sắc, nhưng rồi thịt trâu, thịt lợn .. cũng cố tham gia vào đây cho đủ “ thành phần mặt trận ”. Phở nước còn được mở tiếp sang cả phở xào, nhưng mà chưa thấy phở nướng. Và phở giờ đây tất yếu không chỉ ở TT TP.HN như một thời, mà dọc những con đường của cả nước đâu đâu cũng đồng phục “ Cơm Phở ”, trên từng cây số. Phở cũng đã đủ sức để tràn đi khắp quốc tế, thành từ được biết đến thoáng đãng nhất trên quốc tế trong số những từ tiếng Việt .

**
Có một thứ có vẻ rất không đâu vào đâu mà lại rất được gìn giữ vượt thời gian, là cái bát ăn phở (nước) phải là bát to, rộng đáy, dù cho nhiều nhà hàng nhí nhoáy tiết kiệm chỉ cho bạn lõng bõng xơ xác phở ở trong. Một người mà lại được ăn bằng cái bát thật là to, đó điều chưa từng thấy cho văn hóa quê Việt truyền thống.

Hôm nay khi bạn gọi “cho tôi một ‘tô phở’”, câu ấy dần dà được chuyển nghĩa đại chúng ra thành “cho tôi một ‘bát ((ô-)tô) phở’”.

Ăn phở trong cái bát ăn cơm con, thì chẳng còn ra gì là phở .
Phải ăn phở bằng “ bát ô-tô ” .
Nhưng nếu như ngay từ đầu người ta đã đồng ý chữ viết liền, đã ghi chép những chữ viết liền như “ pôtôphở ”, hay “ ôtôphở ”, hay “ tôphở ”, thì rút cục chẳng có “ phở ” đã đành, mà cũng chẳng có cái “ bát ô-tô ” !

Source: https://dvn.com.vn
Category : Xe