CẨM NANG CHUYỂN GIỚI: HÀNH TRÌNH LÀ CHÍNH MÌNH – FREE LOVE – Tải xuống sách | 1-50 Các trang | FlipHTML5

No Text Content!

Phòng 21-A2, Tòa nhà Copac Square 12 Tôn Đản, Quận 4, TP.HCM (84-8) 3940 5140 [email protected] www.facebook.com/icsvn Tài liệu được hỗ trợ in ấn bởi COC Netherlands

MỤC LỤC ĐỊNH NGHĨA VÀ NHỮNG KHÁI NIỆM ��������������������������������������������������������������������������8 TÔI LÀ AI? �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������9 NHỮNG CÂU HỎI TỰ SUY NGẪM ������������������������������������������������������������������������������� 13 LỰA CHỌN MỤC TIÊU CHO BẢN THÂN �������������������������������������������������������������������� 15 TỰ CHẤP NHẬN BẢN THÂN����������������������������������������������������������������������������������������� 18 CÔNG KHAI: BƯỚC QUA NGƯỠNG CỬA ĐẦU TIÊN ���������������������������������������������� 19 Khi nào thì công khai? ������������������������������������������������������������������������������������������������������20 Công khai với những ai? ��������������������������������������������������������������������������������������������������21 Cần nói những gì khi công khai? �����������������������������������������������������������������������������������21 Những lưu ý quan trọng khi công khai với gia đình ���������������������������������������������� 22 Những điều không nên làm khi công khai với gia đình ���������������������������������������� 23 Công khai tại trường học hoặc nơi làm việc ������������������������������������������������������������25 Công khai với người yêu, vợ/chồng ����������������������������������������������������������������������������26 Công khai với con cái hoặc trẻ em trong gia đình ������������������������������������������������� 27 BẮT ĐẦU THAY ĐỔI NGOẠI HÌNH �������������������������������������������������������������������������������29 QUẦN ÁO VÀ TRANG PHỤC ����������������������������������������������������������������������������������������32 Quần áo dành cho người chuyển giới nữ �����������������������������������������������������������������34 Quần áo dành cho người chuyển giới nam �������������������������������������������������������������36 Xây dựng tủ quần áo (cho cả nam và nữ) ����������������������������������������������������������������� 37 Gợi ý tủ đồ cơ bản dành cho người chuyển giới nữ ��������������������������������������������39 Gợi ý tủ đồ cơ bản dành cho người chuyển giới nam ������������������������������������������41 Những phụ kiện cơ bản (cho cả nam và nữ) ��������������������������������������������������������43 Khắc phục những nhược điểm cấu trúc cơ thể �����������������������������������������������������44

CHĂM SÓC DA ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������47 Làn da là chiếc gương của sức khỏe ��������������������������������������������������������������������������48 Bốn bước chăm sóc da cơ bản �������������������������������������������������������������������������������������49 Mùi cơ thể ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������49 Trang điểm (Make-up) �������������������������������������������������������������������������������������������������������51 CHĂM SÓC TÓC, RÂU VÀ LÔNG ��������������������������������������������������������������������������������53 Đối với người chuyển giới từ nam-sang-nữ �����������������������������������������������������������54 Đối với người chuyển giới từ nữ-sang-nam ������������������������������������������������������������55 Tẩy lông ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������56 ĐI ĐỨNG, NÓI NĂNG ���������������������������������������������������������������������������������������������������� 57 GIỌNG NÓI ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������62 Nữ hóa giọng nói ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������64 Nam hóa giọng nói ������������������������������������������������������������������������������������������������������������65 BẠN Đà Ở ĐÂY �������������������������������������������������������������������������������������������������������������� 66 TÀI LIỆU THAM KHẢO ���������������������������������������������������������������������������������������������������68

ĐỊNH NGHĨA VÀ NHỮNG KHÁI NIỆM Để việc đọc cẩm nang này hiệu quả Người chuyển giới nữ (trans-girl): nhất, chúng ta cần chắn chắn rằng cả Trên cơ sở tôn trọng bản dạng tự chúng tôi và bạn đang có cùng cách nhận, người chuyển giới nữ được hiểu hiểu về một khái niệm hay thuật ngữ. là người sinh ra với cơ thể nam và tự Dưới đây là những định nghĩa được nhận mình là nữ. dùng trong cẩm nang. Người chuyển giới nam (trans-guy): Người chuyển giới: Là người có giới Trên cơ sở tôn trọng bản dạng tự nhận, tính tự nhận hay cảm nhận không trùng người chuyển giới nam được hiểu là khớp với giới tính khi sinh ra, ví dụ sinh người sinh ra với cơ thể nữ và tự nhận ra với cơ thể điển hình là nữ nhưng cảm mình là nam. nhận rõ ràng mình là nam hoặc ngược lại, hay cảm nhận mình là một giới khác. Trans: Từ viết tắt của transgender, nghĩa Người chuyển giới có thể có nhu cầu là người chuyển giới. thay đổi cơ thể, ngoại hình của mình, hoặc không. Cisgender: Người thuận giới, người hợp giới. Người có bản dạng giới trùng Quá trình chuyển giới/ Chuyển giới: khớp với giới tính khi sinh ra. Trái nghĩa Là quá trình thay đổi và thích nghi về với “transgender” (người chuyển giới). cơ thể, tâm lý lẫn vai trò xã hội tương ứng với giới tính mong muốn của một Come-out: Công khai về bản dạng giới, người, bao gồm các tiến trình phi y tế về việc mình là người chuyển giới với và tiến trình y tế. Quá trình chuyển giới người khác. rộng hơn là phẫu thuật chuyển giới. Estrogen: Nội tiết tố nữ. Bản dạng giới: Là cảm nhận nội tâm của mỗi người về giới tính của bản thân. Testosterone/ “T”: Nội tiết tố nam. Phẫu thuật chuyển giới: Là các phẫu WPATH: World Professional Associa- thuật định hình lại hình dáng hay chức tion of Transgender Health – Hiệp hội năng của đặc điểm giới tính trên cơ thể Chuyên khoa Sức khỏe Chuyển giới như ngực hay bộ phận sinh dục theo Thế giới.  như giới tính mà người đó mong muốn. Khái niệm này cũng có thể dùng tương đương với “phẫu thuật định giới”. 8

TÔI LÀ AI? Thế thì rốt cuộc “người chuyển giới” là gì? Vì thế chúng ta sẽ đi ngược lại để tìm về Tôi thích ăn mặc khác với giới tính khi sinh “giới tính” của mình, từ khi trứng và tinh ra nhưng không muốn phẫu thuật thì gọi trùng lần đầu tiên gặp gỡ nhau. Khi mới là gì? Tôi thấy mình vừa là người nam vừa tạo thành hợp tử, mã gien đánh dấu của là người nữ thì có gọi là người chuyển giới chúng trong hầu hết trường hợp sẽ tạo không? Tôi chỉ muốn phẫu thuật phần trên thành cặp nhiễm sắc thể XX (nữ) hoặc thì tôi có “đủ” là người chuyển giới không? XY (nam). Hai loại phôi thai này hoàn Người ta có thật sự “từ nam thành nữ” toàn giống nhau. Sau đó mới bắt đầu hay ngược lại hay không? Làm sao để biết xảy ra quá trình biệt hóa giới tính. một người chuyển giới hay không? Tại sao lại có chuyển giới? Với trẻ nam, vào giữa tuần thứ 5 và thứ 6 của phôi thì gene SRY trên nhiễm Tất cả những câu hỏi này chúng tôi đều sắc thể X xuất hiện. Nó khởi động một từng nghe ở hầu hết các cuộc thảo luận loạt quá trình phức tạp: những tế bào kiến thức về người chuyển giới. Nên nguyên thủy của tinh hoàn, dương vật nếu bạn cũng từng đặt một hay nhiều xuất hiện. Testosterone từ tinh hoàn tiết thắc mắc trên, điều đó hoàn toàn bình ra làm biệt hóa phôi thành bé trai. thường và chúng ta sẽ thảo luận ngay sau đây. Sự biệt hóa sinh dục của bé gái chậm hơn bé trai, vào khoảng tuần thứ 7 đến Đầu tiên, cần nhìn rộng hơn, rằng chính tuần thứ 11 mới có sự xuất hiện những các chuyên gia hay nhà nghiên cứu tế bào mầm của buồng trứng, tử cung. cũng không phải luôn luôn đồng ý với Progesterone của buồng trứng sẽ giúp nhau về các khái niệm, thậm chí còn biệt hóa cơ quan sinh dục nữ. dùng nhiều khái niệm khác nhau để nói về một thứ. Khi dịch các khái niệm này Vậy thì căn cứ vào đâu để xác định ra tiếng Việt, chúng tôi cũng gặp nhiều một người là “nam” hay “nữ”? rắc rối về chuyển ngữ. Chẳng hạn khi nói “người chuyển giới không nhất thiết đã phải chuyển giới”, nhiều người sẽ trợn tròn mắt lên, vì vốn khái niệm “bản dạng giới” đã xa lạ, nay còn phải phân biệt “chuyển giới” và “phẫu thuật chuyển giới” nữa, thật phức tạp! 9

Nhiễm sắc thể? Xét nghiệm ADN có còn lại. Tuy nhiên một số triệu chứng thể giúp xác định chính xác nhiễm về nội tiết tố hay tình trạng bẩm sinh sắc thể của một người là XX hay XY. có thể khiến những đặc điểm giới tính Tuy nhiên bên cạnh đó, có một số hội biểu hiện ra ngoài không còn rõ ràng chứng như Tuner (XO) hay Klinefelter và điển hình nữa. (XXY), tạo ra những “giới tính nhiễm sắc thể” đa dạng khác thông thường. Quá trình nuôi dạy? Một trong những Thế vận hội từng dùng xét nghiệm ADN thí nghiệm vi phạm đạo đức nghiêm để xác định khẳng định giới tính thi đấu trọng nhất thế kỷ 20 chính là việc bác của vận động viên nam và nữ, tuy nhiên sĩ John Money thuyết phục gia đình sau đó họ đã dừng việc này lại vì nhận hãy nuôi dạy một bé trai thành bé gái ra rằng nhiều người với tổ hợp nhiễm (tên là David Reimer, sau khi bé trai này sắc thể phong phú hơn họ nghĩ. bị tai nạn cắt mất dương vật trong thủ thuật cắt bao quy đầu lúc mới sinh). Tuyến sinh dục? Buồng trứng và tinh Thí nghiệm này ảnh hưởng trầm trọng hoàn là hai đặc điểm rõ ràng để phân tới sức khỏe tinh thần của David, tới định nam nữ, nhưng cũng có những mức sau này dù đã thoát ra khỏi việc người bẩm sinh không có buồng bị cưỡng bức nuôi dạy đó, anh đã tự trứng hay tinh hoàn, hoặc có mà tử do trầm cảm. Điều này cũng cho không hoạt động. thấy nếu ép buộc một người phải sống như giới tính mà họ không mong Cơ quan sinh sản, sinh dục? Có những muốn, kết quả là ý muốn cưỡng ép đó người nam giới sinh ra không có không thành công, mà còn gây hại tới dương vật hoặc nữ giới không có âm người bị cưỡng ép. đạo. Nếu lấy khả năng sinh sản để xác định giới của một người thì việc này lại bị giới hạn vào chức năng và mức độ hoạt động của từng người. Các đặc điểm cơ thể khác? Những đặc điểm như kích thước vú, cấu trúc bộ phận sinh dục đôi khi không thể dùng để xác định giới tính được. Nam giới với chứng nữ hóa tuyến vú cũng có thể có ngực to như nữ giới, hoặc sự khác biệt giữa âm vật phì đại và dương vật teo nhỏ đôi khi cũng khó mà xác định. Hoóc-môn? Nam giới và nữ giới đều có cả nội tiết tố nam (Testosterone) và nội tiết nữ nữ (Estrogen) trong cơ thể, cái này thường vượt trội so với cái 10

Bản dạng giới? Khác với tất cả những xác định do nhiễm sắc thể, hoặc do yếu tố trên, bản dạng giới là khía cạnh tuyến nội tiết, hay do cơ quan sinh tâm lý của giới tính, nó là cảm nhận sản… Liên giới tính không đơn giản là bên trong đầu của mỗi người về giới “có hai bộ phận sinh dục”, mà thực tế tính của mình. Hầu hết mọi người sẽ là không có ai thật sự “có hai bộ phận có cảm nhận/ được dạy rằng bản dạng sinh dục” cả, mà là những đặc điểm giới phải trùng khớp với giới tính bẩm giới tính của người liên giới thường sinh được gắn cho của họ. mơ hồ (theo cách nhìn của chúng ta), không thể hay khó xác định được nó là Như vậy, với tất cả những phân tích điển hình thuộc về nam hay nữ. trên, chúng ta nhận thấy “giới tính” của Liên giới tính sẽ là một chủ đề lớn một người phong phú hơn rất nhiều so trong một quyển sách khác. Tuy nhiên thường nghĩ. Thậm chí bây giờ khi nói nó cũng rất liên quan tới người chuyển về “giới tính khi sinh ra”, chúng ta cũng giới. Vì một lượng lớn người liên giới cảm thấy nó có nhiều thứ hơn mình tính có thể đang ẩn mình trong cộng nghĩ, bởi chúng ta được sinh ra với đồng người chuyển giới: Họ là những quá nhiều thứ liên quan tới giới tính. người mà biểu hiện giới tính ra bên Một số người có đặc điểm này nằm ở ngoài không quá rõ rệt là người liên bên này của trục giới tính, nhưng với giới tính, khá thiên về một bên, nhưng đặc điểm khác thì lại nằm ở bên kia, những yếu tố khác lại không rõ ràng hay ở giữa chẳng hạn. như vậy, và quan trọng nhất là họ cảm thấy mình không thuộc về giới tính mà Khi những sự khác biệt này biểu hiện gia đình, xã hội đã đặt cho họ từ khi sinh ra mặt cơ thể, chúng ta có một từ dùng ra. Đó là căn cứ cơ bản nhất để họ cảm để gọi chung các đặc điểm không điển thấy mình thuộc về cộng đồng người hình giới tính này: liên giới tính. Người chuyển giới. liên giới tính có thể có nguyên nhân 11

Bảng ở trên cho thấy sự phong phú Việc mong muốn ăn mặc như thế nào, của khái niệm “giới”, vốn rộng hơn “giới chính là khía cạnh thể hiện và vai trò giới, tính”. Với mỗi người, chúng ta đều có chứ nó không nói lên bản dạng giới của thể xê dịch tự do ở trên mỗi thang đo. một người. Một người đồng tính nam có Trong đó, bản dạng giới chính là tiêu thể yêu thích quần áo, trang điểm như nữ chí quan trọng nhất để xác định người giới mà không nhất thiết phải nghĩ rằng chuyển giới. mình là nữ giới. Một người đồng tính nữ cắt tóc ngắn, vóc dáng rắn chắc mạnh Giới tính sinh học là khái niệm rộng, khỏe, thậm chí khó chịu với bộ ngực to đáng lẽ cần phải tách ra nhiều yếu tố của mình, cũng không có nghĩa rằng họ nêu trên, nhưng để đơn giản chúng ta sẽ nhận mình là người chuyển giới. hiểu là những đặc điểm về cơ thể khiến người đó điển hình được nhận dạng Ngoài ra, ở mỗi quốc gia, địa phương thành nam, nữ hay người liên giới tính. khác nhau, “người chuyển giới” có thể Bản dạng giới là việc bạn cảm nhận và được gọi bằng những khái niệm khác, ví tự coi mình thuộc về giới nào, thường dụ như 2-tâm hồn với người bản địa Bắc sẽ hình thành khá sớm từ lúc 3-5 tuổi. Mỹ… mặc dù thật ra chúng cũng không Thể hiện giới là những gì bạn “trình hoàn toàn giống nhau về mặt văn hóa, diễn” ra bên ngoài cho thế giới, trong chính trị, lịch sử. Hay ở một số giai đoạn, khi vai trò giới lại là những gì người người đồng tính và người chuyển giới khác mong đợi và nhìn vào bạn, sau đó được xem là một (dù người đồng tính là qua sự tự đánh giá của bạn về sự đáp khái niệm về xu hướng tính dục). Thập ứng của bản thân mình. niên 60-70 trước, người chuyển giới ở Mỹ vẫn gọi mình là “gay” (đồng tính), và Về cơ bản, nếu giới tính sinh học và bản điều này cũng còn tồn tại nhiều ở Việt dạng giới của bạn không cùng nằm trên Nam. Thậm chí ngay cả khi hỏi những một đường thẳng dọc, thì bạn đã thuộc người này họ nghĩ mình là ai (ví dụ một về khái niệm của “người chuyển giới.” người là “gay”), họ cũng có thể trả lời rằng họ nghĩ mình là nữ, với lý do họ cho Dễ thấy rằng, ở đây việc đã phẫu thuật rằng người sinh ra là nam mà lại yêu nam hay chưa không hề có vai trò gì trong giới thì chắc chắn sâu thẳm bên trong việc xác định là người chuyển giới hay họ phải là nữ giới. Như vậy, có một cách không. Đơn giản họ là những người hiểu khác với định nghĩa khoa học của chuyển giới chưa phẫu thuật (pre-op) chúng ta. Sự tự nhận dạng này dựa trên hay người chuyển giới đã phẫu thuật sự thiếu hụt thông tin và các khả năng (post-op). Tuy nhiên cách phân loại này khác nhau, chứ không phải là cảm nhận tạo ra một sự quá quan trọng hơn cần chính xác dựa trên đầy đủ thông tin. thiết cho việc phẫu thuật chuyển giới, mà xem nhẹ các quá trình chuyển giới Bây giờ, hãy đọc lại đoạn đầu tiên ở phần khác như hòa nhập về tâm lý, xã hội, này, chúng tôi hy vọng bạn đã tự trả lời thay đổi cuộc sống, ngoại hình. được các câu hỏi của mình.   12

NHỮNG CÂU HỎI TỰ SUY NGẪM Dưới đây là gợi ý những câu hỏi dành cho Bạn từng bao giờ cảm thấy ghen tỵ về việc tự suy ngẫm của bạn. Bạn có thể nghĩ “người khác giới” khi lớn lên không? trong đầu, hay viết ra. Nó không nhằm mục đích kết luận bất kỳ điều gì cả, mà là Dậy thì tới với bạn như thế nào? Bạn hoàn toàn để giúp bạn nghĩ sâu sắc hơn cảm thấy thế nào về sự thay đổi của về những trải nghiệm và động lực từ bên bản thân? Bối rối, hào hứng hay sợ trong của chính bạn. Câu trả lời có thể hãi? Lúc đó bạn mong ước gì? Bạn có mang tính thời điểm, bạn sẽ thay đổi suy gặp khó khăn gì? nghĩ về sau, nhưng nó làm bạn xác định rõ hơn những mục tiêu hiện tại của mình. Bạn cảm nhận thế nào về bộ phận sinh dục (dương vật, tinh hoàn, âm Ký ức sớm nhất của bạn về những sự đạo, ngực) của mình? Bạn có muốn khác biệt giới là gì? Bạn nhận ra trẻ chúng biến mất, hay được thay đổi nam và trẻ nữ khác nhau như thế nào? thế nào không? Bạn cảm thấy ra sao lúc đó? Những tưởng tượng tình dục hay tình Bạn được những ai và dạy cho những cảm của bạn thường hướng về ai? Bạn gì về việc trẻ nam thì phải thế này, trẻ muốn trở thành ai trong muốn quan gái thì phải thế kia? Bạn phản ứng lại hệ đó? Bạn coi người đó là người cùng thế nào? giới hay khác giới với mình? Khi nào thì bạn bắt đầu băn khoăn về Bạn đã làm những gì để cố thu vào giới tính khi sinh ra của mình? Bạn nghĩ hợp với những định khuôn về giới mà gì? Bạn có nói điều đó với ai không? bạn được người khác kỳ vọng? Ví dụ Họ phản ứng thế nào? phải chứng minh mình là “người đàn ông, hay phụ nữ đích thực”? Kết quả Bạn từng thích nhân vật cổ tích, phim thế nào? ảnh nào? Bạn nhận mình là ai trong những câu chuyện đó? Bạn đã bao giờ cho phép bản thân thể hiện theo giới tính mà mình mong Hoạt động hay món đồ yêu thích của muốn? Trong phòng riêng? Ngoài xã hội? bạn khi còn nhỏ là gì? Bạn thường bí Cảm giác thế nào? Bạn có thấy những mật chơi với ai? thứ đồ mình mặc gợi cảm không? Bạn từng được gọi bằng những cái tên Bạn được những người xung quanh hay mật danh nào? Bạn cảm thấy ra sao? nói gì về người đồng tính hay chuyển giới? Bạn đã từng bao giờ bị gọi như thế chưa? Bạn cảm thấy thế nào? 13

Khi nào thì bạn biết về người chuyển Mong ước trong tương lai của bạn là giới? Câu chuyện nghe hay đọc từ ai? gì? Ai là những người có thể ngăn cản Bạn tìm hiểu thông tin, kiến thức về ước mơ này của bạn? Nỗi sợ của bạn người chuyển giới ở đâu? Bạn đánh giá là gì? thế nào về hiểu biết của mình? Trở thành người nam, hay người nữ, Cảm nghĩ của bạn về những sự định nghĩa là gì đối với bạn? Bạn mong mình kiến về người đồng tính, song tính, sẽ đạt được những gì trong hành trình chuyển giới ra sao? Bạn có bao giờ trở thành chính mình? không muốn mình thuộc về cộng đồng đó không? Bạn không cảm thấy thoải Giả sử một ngày thức dậy và các vấn mái với nhóm nào, vì sao? Bạn có biết đề về giới tính của bạn đã được giải định kiến đó tới từ đâu không? quyết xong xuôi ổn thỏa, cuộc đời của bạn sẽ như thế nào? Bạn sẽ cảm thấy Bạn thấy mình có phù hợp với định như thế nào vào ngày hôm đó? nghĩa về chuyển giới không? Nó giải thích đúng về điều gì ở bạn? Và chưa giải thích được về điều gì ở bạn? “Với mình thì sự bức bối về cơ thể khá lớn, mình luôn xem mình không hoàn hảo, nhiều khi chán ghét việc đứng trước gương. Các bạn trẻ đừng mất quá nhiều thời gian. Mình từng nghĩ rằng nếu chuyển giới mình sẽ mất tất cả bạn bè, gia đình. Thêm nữa, mình có thể mất nhiều bạn bè, nhưng những người chân thật thì sẽ ở lại.” Hà Thanh, một người chuyển giới nam. 14

LỰA CHỌN MỤC TIÊU CHO BẢN THÂN Quá vội vàng cho việc chuyển giới (dù là Chăm sóc Sức khỏe của WPATH thay đổi ngoại hình hay các biện pháp cũng là một lưu ý quan trọng bạn y tế) mà chưa có đầy đủ sự chuẩn bị chính cần tham khảo, rất may mắn là là nguyên nhân phổ biến nhất dẫn tới cẩm nang này cũng sẽ đưa các những cảm giác đau khổ và rủi ro đối với thông tin quan trọng nhất của người chuyển giới. Tất nhiên ai cũng thích Bộ Tiêu chuẩn Chăm sóc Sức sự nhanh gọn, nhưng cũng cần phải thực khỏe vào các nội dung tương ứng tế nữa. Để trở thành một giới tính nam (Phần B). Các thông tin từ inter- hay nữ (hay đơn giản là chính mình) theo net, Facebook, Youtube cũng rất như mong muốn, không chỉ là chuyện cơ đáng tham khảo, nhưng cần được thể hay ngoại hình, mà bạn còn phải điều kiểm chứng hay tham vấn về mức chỉnh phù hợp vai trò mới về cả thể chất, độ tin cậy của nó. tinh thần, xã hội. – Tự chấp nhận là bước đầu tiên, Việc thay đổi ngoại hình và cơ thể cũng là bước khó khăn với rất thường mất nhiều năm. Người trẻ nhiều người chuyển giới. Bạn sẽ thường bắt đầu tiến trình này sớm, phải đào sâu vào các suy nghĩ, nhưng lại kết thúc muộn, chủ yếu là cảm xúc và mong muốn của mình, vì sự tự chủ cuộc sống với gia đình và từ đó xác định đâu là điều quan tự chủ tài chính. Còn những người lớn trọng nhất. Việc tự chấp nhận hơn có thể mất nhiều thời gian để bắt cũng giúp bạn đương đầu với các đầu, nhưng một khi đã tiến hành thì họ trải nghiệm và cảm xúc không thường kết thúc rất nhanh chóng. Tuy theo mong muốn trong quá trình nhiên, đó chỉ là khía cạnh cơ thể, còn sự chuyển giới. Giả sử bạn không thể “chuyển giới từ bên trong tâm hồn” thì có được một giọng nói ưng ý dù vẫn kéo dài sau đó, hoặc đã bắt đầu từ đã phẫu thuật, hay không thể có trước đó rất lâu. được một khuôn mặt mơ ước với khả năng tài chính hiện có, thì Có nhiều cột mốc, đích đến quan trọng chính việc tự chấp nhận sẽ giúp trong quá trình chuyển giới. Như bạn lấp đầy các khoảng trống này và đọc dưới đây, bạn sẽ thấy rằng các cột làm bạn trở nên hạnh phúc hơn. mốc liên quan tới liệu pháp y tế chiếm chưa tới một nửa trong những thứ cần – Công khai với gia đình là bạn bè cân nhắc. và một vấn đề cá nhân vô cùng quan trọng. Mỗi người đều có – Tìm hiểu thông tin về chuyển một thách thức riêng, và bạn cần giới. Bao gồm các sách vở, tài liệu, suy nghĩ cẩn thận mình sẽ nói với cẩm nang, phim ảnh, và cả những người khác như thế nào về cảm tổ chức hoạt động vì quyền của nhận cá nhân. Đặc biệt với những người chuyển giới. Bộ Tiêu chuẩn người chuyển giới còn đang sống 15

với gia đình và/hoặc phụ thuộc thực hành giọng nói có thể mất về tài chính vào gia đình, điều này nhiều thời gian, nhưng rất đáng để trở nên càng cần thiết hơn nữa. đầu tư vì nó mang lại sự tự tin không ngờ cho bạn. – Công việc và vấn đề tài chính. Không thể phủ nhận quá trình – Phục sức như trang điểm, quần chuyển giới, đặc biệt liên quan áo, phụ kiện thường đi kèm khi tới các liệu pháp y tế, là một quá bạn quyết định thay đổi ngoại hình trình tốn kém. Vì vậy việc đảm hòa nhập vào xã hội. bảo được một nguồn tài chính ổn định, cho cả giai đoạn bạn – Hoóc-môn có vẻ là một trong nghỉ việc, là rất quan trọng. Bạn những liệu pháp được đánh giá sẽ cần suy nghĩ cả những cơ hội cao quá mức quan trọng của nó. việc làm sau khi mình thay đổi Mặc dù có nhiều tác động mà ngoại hình, cơ thể. hoóc-môn gây ra rất ấn tượng: thay đổi da và tóc, phân bố lại – Chọn tên. Nghe có vẻ là một việc lượng mỡ trên cơ thể, thay đổi đơn giản và dễ dàng, nhưng nó cảm xúc… Tuy nhiên những thứ cũng có thể là một việc khó khăn này đều xảy ra dần dần và mang nếu bạn muốn nó trở thành một tính tinh tế. Hoóc-môn không quyết định pháp lý, hay liên quan phải là một liều thuốc tiên “hô tới việc công khai và hòa nhập với biến” mọi thứ. Việc sử dụng những người xung quanh. hoóc-môn cũng cần được tham vấn kỹ lưỡng, những chia sẻ từ – Râu, lông và tóc. Người chuyển người khác đều chỉ là tham khảo. giới nam và nữ thường có những nhu cầu khá đối ngược nhau liên – Phẫu thuật mặt và thẩm mỹ quan tới râu, lông và tóc. Triệt chắc chắn là một liệu pháp tốn lông hay cấy râu, tóc dài hay tóc kém, thậm chí còn hơn phẫu thuật ngắn, đa phần đều tốn rất nhiều bộ phận sinh dục, nhưng nó khiến thời gian, và đôi khi bất ngờ là bạn cảm nhận rõ rệt hơn về sự tồn những liệu pháp về râu lại là tại hàng ngày của mình như là một phần tốn kém nhất trong quá người nam hay nữ. trình chuyển giới, nếu bạn muốn theo đuổi triệt để. Bạn nên hoàn – Phẫu thuật ngực là một lựa thành những việc này trước khi chọn dù không bắt buộc nhưng lại tiếp cận liệu pháp phẫu thuật quan trọng với nhiều người, đặc (nếu có). biệt về mặt chất lượng sống và sự tự tin. Phẫu thuật ngực không – Giọng nói. Bên cạnh ngoại hình, bắt buộc đi kèm với việc thay đổi phần lớn chúng ta còn giao tiếp ngoại hình. với nhau bằng giọng nói. Việc 16

– Phẫu thuật bộ phận sinh dục Cũng như tất cả mọi thứ trong cuộc đời chắc hẳn là liệu pháp mà nhiều này, không có hành trình nào là giống người đề cập đến nhất về việc nhau. Là người chuyển giới, không có chuyển giới. Điều này khiến bạn nghĩa rằng bạn sẽ phải trải qua hay phải thay đổi, có và mất đi vĩnh viễn mong muốn tất cả những cột mốc trên. chức năng cơ thể nào đó, và trong Và có hơn nhiều cột mốc, cũng không nhiều trường hợp nó là căn cứ để có nghĩa rằng bạn thành công hơn xác định nhân thân của bạn trước những người chuyển giới khác. pháp luật, và vì vậy nó quan trọng. Tuy vậy không phải ai cũng thích Đánh giá mức độ thành công của quá hợp cho phẫu thuật bộ sinh dục, trình chuyển giới, chính là ở sự hài lòng bạn cần tìm hiểu trước việc này. và tự chấp nhận bản thân. Một cuộc Bạn nên bắt đầu tìm kiếm các phẫu thuật hay một cơ thể hoàn hảo thông tin và tham vấn hỗ trợ ít không đồng nghĩa với một cuộc sống nhất một năm trước khi thực sự hạnh hạnh phúc hay thoải mái. Hãy tìm bắt đầu. gặp những chuyên gia và tìm hiểu thông tin để biết rõ hơn về nhu cầu cũng như mong muốn của bản thân. Đại diện cộng đồng người đồng tính, song tính, chuyển giới và người ủng hộ tại sự kiện Viet Pride 2016. 17

TỰ CHẤP NHẬN BẢN THÂN Tự chấp nhận có lẽ cần được đặt lên làm Tuy nhiên, việc không lựa chọn đúng ưu tiên hàng đầu trong hành trình chuyển mục tiêu (như trình bày ở phần trước), giới của bạn. Nếu bạn mông lung về chính kết hợp với việc không tự chấp nhận, sẽ bản thân mình, hay vẫn còn hoài nghi về khiến bạn không những loay hoay, khó những nhu cầu của mình, hành trình của khăn mà còn rơi vào trạng thái tuyệt bạn sẽ trở nên chông chênh hơn. Nói một vọng, chán ghét chính mình. cách chân thành, thì việc chuyển giới trong hầu hết trường hợp còn không khó Hành trình mỗi người đều không giống bằng việc tự chấp nhận chính mình. nhau, nếu bạn đã quyết định mình không cần phải giống số đông, vậy có Nhiều người trong chúng ta đều đã nhất thiết bạn cũng phải đạt được một từng bị trêu chọc, làm nhục, kỳ thị hay hình mẫu mà người khác kỳ vọng ở bạn, phân biệt đối xử, trong gia đình, trường thay vì hài lòng với những điểm riêng học, nơi làm việc hay ở công cộng, chỉ tốt đẹp của mình? bởi vì những thể hiện giới không theo định chuẩn của mình. Một số không Lòng tự trọng, cảm thấy yêu bản thân, thể chống lại những sự khó khăn đó, cần phải được bồi đắp. Chỉ khi yêu tìm đến việc hủy hoại bản thân, một bản thân, bạn mới có thể trở nên kh- số chấp nhận từ bỏ các cơ hội học tập, iêm nhường và hạnh phúc. Khi đã tự việc làm hay hỗ trợ của gia đình, để chấp nhận bản thân, bạn sẽ có thể đặt tìm đến một không gian riêng tư thoải chân bước tới bất kỳ nơi đâu mà vẫn mái là chính mình, nhưng cũng đồng cảm thấy vui vẻ, vì mỗi bước chân đã thời cô đơn hơn. là đích đến. Chúng ta đã quá quen với việc xấu hổ vì Đúng là rất khó để vươn thẳng dậy khi là người chuyển giới, buồn bã vì là người mọi thứ đang nhấn thấp bạn xuống, chuyển giới, tức giận vì người chuyển trong trường hợp đó, hãy nhìn, tin và giới… toàn là những cung bậc cảm xúc gắn với những thứ nâng bạn lên: đó có tiêu cực. Không ai dạy cho chúng ta, hay thể là bạn bè, gia đình, một người thợ thật khó để chúng ta cảm thấy tự hào, làm tóc, một nhân viên tham vấn tâm lý vui sướng vì là người chuyển giới, cảm có chuyên môn, một công việc, một dự thấy may mắn vì đã quyết định sống án… Hãy kết nối với nhau, tìm những cuộc đời chính mình, tôn vinh sự đa người giống mình, chia sẻ khó khăn, dạng và vẻ đẹp cá nhân mình. học hỏi kinh nghiệm. Sau cùng, chỉ có bạn mới có thể quyết định mình có thể Trong hành trình chuyển giới, có thể tự chấp nhận chính mình hay không. đích đến ban đầu của bạn là một hình   mẫu chàng trai lịch lãm hay cô gái sang trọng, với cơ thể không tỳ vết, khuôn mặt hoàn hảo hay giọng nói hút hồn. 18

CÔNG KHAI: BƯỚC QUA NGƯỠNG CỬA ĐẦU TIÊN Một khi bạn đã đi đến quyết định về việc Có một số điểm bất lợi khi bạn muốn thay đổi thể hiện giới bên ngoài của mình, hoàn toàn giấu kín việc mình là người đó là lúc bạn đã bắt đầu cho quá trình chuyển giới. Một trong số đó là việc chuyển giới. Nếu bạn đã quyết định mình luôn sợ hãi bị “nhận ra” hoặc có ai đó có thể sống với cơ thể và thể hiện giới biết được về quá khứ của mình. Bạn của mình, việc chia sẻ với người khác về cũng phải cắt đứt quan hệ với nhiều bản dạng giới của mình hoàn toàn không người và có hai cuộc đời để sống. Công phải là việc bắt buộc. Tuy nhiên đối với khai thật ra là việc thành thật với chính nhiều người chuyển giới, sớm hay muộn bản thân và khẳng định giá trị của chính họ cũng sẽ bước tới một ngưỡng mà sẽ mình, chứ không chỉ là nói lên “Đây không thể đảo ngược trở lại. Đó là khi bạn chính là tôi”. Nhiều người đồng tính nói không thể tiếp tục có những thay đổi mà rằng việc công khai giúp họ khẳng định không khiến người khác nhận ra được, và sự tự hào và phẩm giá của bản thân, là bạn buộc phải come out (công khai). những thứ mà người chuyển giới cũng cần và nên như vậy. Có nhiều cách mà người chuyển giới chọn lựa để come out. Đầu tiên là Có nhiều lý do khác để công khai nữa. “trầm lặng”, nghĩa là tiến hành quá trình Mỗi một người công khai sẽ giúp giáo chuyển giới mà không thể hiện ra bên dục những người xung quanh. Khi một ngoài bằng cách ăn mặc phi giới tính và cá nhân chuyển giới tạo được ấn tượng che giấu những sự thay đổi cơ thể tạo tích cực, họ sẽ giúp đẩy lùi bớt những ra bởi hoóc-môn. (Tuy nhiên, điều này sự định kiến và kì thị, đặc biệt là những không hiệu quả đối với người chuyển hình ảnh tiêu cực do truyền thông tạo giới nam “transguy” vì khi dùng hoóc- ra. Rất khó để ghét một người mà bạn môn, giọng nói sẽ thay đổi rõ rệt.) Cách đã thích, phải không! Nếu tất cả đều thứ hai là thay đổi một cách hoàn toàn giấu kín, làm sao người khác có thể biết về bên ngoài thành một người nam được về sự đa dạng giới? hoặc nữ để sau đó không còn ai biết được về quá khứ của họ. Một vài người Tuy nhiên, bạn cũng không cần phải bị lại chỉ muốn come out cho đến khi họ áp lực rằng mình phải công khai vì lợi hoàn tất quá trình chuyển giới và sau ích của cộng đồng. Đó hoàn toàn là một đó trở lại việc giữ kín, có thể bằng cách quyết định cá nhân, và có thể thay đổi chuyển nhà, thay đổi công việc hoặc theo thời gian dưới những hoàn cảnh hạn chế các mối quan hệ cũ. khác nhau, ví dụ sau một thời gian tham gia vào các hoạt động cộng đồng và bạn Dù là với lựa chọn nào thì mục đích cuối buộc phải thay đổi đến một nơi hoàn cùng cũng đơn giản là sống đúng với toàn mới và ít cởi mở hơn. Sự an toàn, chính mình và hòa hợp với cuộc sống thoải mái và sẵn sàng mới là những yếu chung quanh. tố quan trọng nhất để bạn quyết định việc công khai hay không. 19

Công khai bạn là người chuyển giới là chính mình. Bạn sẽ không cần phải giữ một tiến trình nhiều thử thách bởi vì một bí mật gây ra nhiều cảm xúc tiêu một số lý do: cực, bạn có thể tự do và tận hưởng cuộc sống. 1. Bạn phải tiết lộ về một điều mà bạn đã coi là bí mật từ rất lâu. KHI NÀO THÌ CÔNG KHAI? 2. Việc tiết lộ sẽ mang đến những Lựa chọn thời điểm công khai cũng sự hoài nghi, sợ hãi, mâu thuẫn là một vấn đề cần cân nhắc khi bạn và cả những sự căng thẳng. Bạn còn nhiều thứ chưa chắc chắn hoặc sẽ có rất nhiều nỗi sợ – sợ bị mọi chưa tìm hiểu rõ thông tin về quá người từ chối, sợ bị trừng phạt, trình chuyển giới. Chẳng hạn sau khi sợ bị mất những người mà bạn công khai “Tôi là người chuyển giới” yêu thương. và bạn không thể trả lời thế nghĩa là gì, bạn định làm gì, tại sao như vậy… 3. Thật khó giải thích về chuyển sẽ khiến người khác nghi ngờ hơn là giới! Một vài người sẽ hiểu tin tưởng ở việc công khai của bạn. ngay, nhưng nhiều người khác Tóm lại, bạn cần biết rất rõ bạn muốn thì không. làm gì và tại sao. 4. Gần như không thể quyết định Nên công khai trước hay sau khi bắt hoặc đoán trước việc người khác đầu quá trình thay đổi cơ thể? Không sẽ phản ứng như thế nào, nhất là có câu trả lời chính xác, tuy nhiên bạn với những người thân yêu, gần cần cân nhắc trước khi người khác có gũi với bạn. thể nhận ra những thay đổi bên ngoài của mình. Nếu một người thân thiết 5. Công khai sẽ là nỗ lực giao tiếp với bạn biết được bạn đang trong quá xã hội đầu tiên của bạn trong vai trình chuyển giới trước khi bạn nói trò giới tính mới. Mà đã là đầu tiên với họ, họ sẽ không chỉ phản ứng về thì ắt sẽ có thể sai sót, bạn sẽ cần chuyện đó mà còn vì việc bạn đã giấu học dần dần. kín với họ, những người càng thân thiết với bạn nên cần được biết bạn đã Đối với nhiều người chuyển giới, công quyết định gì, vì thông thường nó cũng khai chính là bước khó khăn nhất của tác động đến cuộc sống của họ. Nếu quá trình chuyển giới, tuy vậy công khai bạn dưới tuổi trưởng thành, bạn cần cũng có thể là quá trình giải phóng bản phải công khai với bố mẹ trước khi sử thân và tuyệt vời nhất. Bạn sẽ bất ngờ dụng các liệu pháp điều trị hoóc-môn về những sự ủng hộ, động viên mà mình hay phẫu thuật. Nếu bạn đã kết hôn nhận được, đôi khi từ chính những nơi hay trong một mối quan hệ với ai đó, hoặc người mà bạn ít mong đợi nhất. người kia cũng cần được biết về quyết Cuối cùng, thành quả đáng trân trọng định của bạn trước khi họ tự phát hiện nhất chính là việc có thể thoải mái là ra điều đó. 20

Tóm lại, chỉ có bạn quyết định được gì ở một người nam giới hay nữ giới, khi nào mình sẽ sẵn sàng cho việc và hành xử tuân theo đúng những định công khai. chuẩn của xã hội và văn hóa. Khi tuổi dậy thì tới thì sự bối rối sẽ xuất hiện, CÔNG KHAI VỚI NHỮNG AI? nhưng họ đã được kì vọng từ trước, đôi khi còn háo hức mong chờ điều đó, Thông thường, những người thân thuộc rồi họ lớn lên và trưởng thành, đôi khi nhất lại là những người khó chấp nhận cũng phải vật lộn với những quan niệm nhất. Vì vậy hãy lựa chọn người mà bạn cố hữu và phi thực tế về giới tính mà nghĩ rằng có nhiều khả năng ủng hộ mình đang mang, nhưng rồi đa phần họ nhất. Đó có thể là một người trong gia vẫn chấp nhận và giải quyết một cách đình, cũng có thể là một người bạn cũ, ổn thỏa. một người em họ hay một người làm tóc gần nhà. Tóm lại, không nhất thiết Những người “bình thường” này được/ phải là một người thực sự quan trọng bị khoa học gọi bằng một thuật ngữ là trong cuộc sống của bạn, mà giống “người thuận giới” hay “người hợp giới” như một sự thử nghiệm trước khi bạn (cisgender). Đối với họ, hầu hết những nói với những người quan trọng hơn. điều kể trên đều hoàn toàn tự nhiên. Thành công ban đầu, dù nhỏ, vẫn luôn Nếu bạn hỏi họ, bản dạng giới của họ mang tính động viên tích cực hơn là là gì, chắc chắn họ sẽ nhíu mày và nhìn một sự thất bại. bạn một cách kì lạ. Chính vì thế khi bạn nói với họ rằng bạn là người chuyển CẦN NÓI NHỮNG GÌ KHI giới, nghĩa là bản dạng giới của bạn CÔNG KHAI? không giống với giới tính khi sinh ra, họ có thể sẽ chẳng hiểu bạn đang nói Công khai đòi hỏi bạn phải làm cho gì. Nhiều người trong chính cộng đồng người khác hiểu chuyển giới là gì, và nó người đồng tính, song tính, thậm chí có ý nghĩa như thế nào với bạn. Hầu hết người chuyển giới cũng không thể giải mọi người đều coi giới tính là một điều thích rõ ràng về định nghĩa chuyển giới. gì đó rất hiển nhiên, họ được sinh ra với một bộ phận sinh dục điển hình, được Nhiệm vụ của bạn là hãy kể một câu gắn nhãn là nam hoặc nữ, được đặt cho chuyện mà họ cũng thấy liên quan tới một cái tên phản ánh đúng điều đó. mình. Đừng chỉ thông báo rằng “Tôi là Từ lúc sinh ra, họ được cho ăn mặc và người chuyển giới”, nó giống như việc đối xử khác biệt dựa trên giới tính bẩm bạn quăng ra một bộ xếp hình còn lẫn sinh. Từ khoảng 3-4 tuổi, hầu hết những lộn và nói rằng “Đây là tôi”. “Tôi là người đứa trẻ bắt đầu có một ý niệm về “giới chuyển giới” chỉ nên là phần cuối của tính khác” và chỉ ra những sự khác biệt câu chuyện, bạn cần phải bắt đầu ở giữa trẻ nam và trẻ nữ. Chúng nhìn vào một đoạn khác của câu chuyện và dẫn cơ thể của mình và nghĩ rằng “OK, đây dắt họ đi vào chính trải nghiệm của bạn. chính là thứ khiến mình là con gái (hoặc Khi đó những dự định và kế hoạch của con trai).” Họ học cách xã hội kì vọng bạn sẽ nghe hợp lý và dễ hiểu hơn. 21

Có hai cách để bắt đầu câu chuyện. điều này vì bạn muốn tôn trọng Một là đi ngược lại về thời điểm mà bạn họ trong quyết định của mình và bắt đầu cảm nhận được về những sự mong muốn mối quan hệ gia đình khác biệt của bản thân, kể về cảm xúc, trở nên tốt hơn, bằng việc bạn những sự đấu tranh nội tâm, sự tuyệt sẽ thành thật và không có bí mật vọng hay cô đơn, cảm giác bị cô lập mà ngăn cách hai bên. bạn đã trải qua. Cách thứ hai là bắt đầu nói các kiến thức về giới tính sinh học, 2. Bạn đã nghiên cứu kĩ, đã gặp bản dạng giới và từ đó giải thích về khái những chuyên gia, hay những niệm người chuyển giới. Cách thứ hai người chuyển giới khác để tìm này sẽ phù hợp với những người có hiểu thông tin. Hãy chứng minh thói quen muốn kiểm chứng hoặc bằng bạn đã suy nghĩ về điều này trong chứng khoa học, vì những người này thời gian dài và thận trọng với nếu chỉ nghe bạn nói về trải nghiệm cá các lựa chọn của mình. Bạn cũng nhân mà không có cơ sở khoa học, họ không vội vàng trong bất kì quyết sẽ có thể đưa ra ngay những nhận xét định nào mà không có sự tìm hiểu rằng bạn có bất thường, trục trặc tâm lý và tham vấn từ nhiều người khác. gì đó. Hoặc bạn cũng có thể kết hợp cả hai cách trên. 3. Bạn hiểu rõ những rủi ro hay nguy cơ mà mình có thể phải giải Nhưng trên hết, câu chuyện cần vẽ ra quyết, nhưng bạn cũng thực sự hành trình cảm xúc từ việc bạn đã chối cảm nhận được rằng đây là cách bỏ cho đến việc bạn chấp nhận mình duy nhất sẽ giúp bạn trở nên thoải là người chuyển giới như thế nào. Câu mái và hạnh phúc với bản thân. chuyện luôn cần yếu tố con người và có Bạn hiểu rõ bố mẹ sẽ lo lắng, vì kết nối về mặt xúc cảm với người nghe. họ quan tâm đến bạn, và bạn trân trọng điều đó. Bạn biết họ NHỮNG LƯU Ý QUAN TRỌNG sẽ luôn muốn bạn hạnh phúc, và KHI CÔNG KHAI VỚI GIA ĐÌNH đây chính là điều sẽ mang lại hạnh phúc cho bạn. Mary Boenke, Chủ tịch Mạng lưới Phụ huynh của Người chuyển giới, đã lập 4. Từ trong sâu thẳm, bạn vẫn chính nên một danh sách những điểm cần lưu là con người của mình như trước, ý khi công khai với bố mẹ. Dưới đây là cho dù về bên ngoài bạn có những tóm tắt một số điểm cần lưu ý khi công sự thay đổi khác đi. Bạn sẽ vẫn khai (come-out) với gia đình: thích ăn những món ăn như trước, nghe những bài hát mình yêu thích 1. Gia đình quan trọng với bạn, hay xúc động với những kỷ niệm cũ và bạn không muốn làm họ tổn của gia đình, vân vân… Sự sáng tạo, thương. Bạn làm điều này không óc hài hước, hay những quan điểm phải để “trừng phạt” hay “trả thù” cuộc sống từ trước nay của bạn sẽ những gì mà họ đã làm. Bạn làm vẫn không có gì thay đổi. 22

5. Bạn sẽ không chối bỏ hay thay NHỮNG ĐIỀU KHÔNG NÊN LÀM đổi những trách nhiệm, bổn phận KHI CÔNG KHAI VỚI GIA ĐÌNH của mình. Bạn sẽ vẫn muốn đi học, hay đi làm, vẫn quan tâm Không có một lời khuyên “chuẩn” cho đến gia đình và bạn bè, vẫn theo tất cả mọi người. Sự giao tiếp hiệu quả đuổi những ước mơ hay kế hoạch luôn phải mang tính cá nhân, tức là tùy tương lai của mình… Hầu hết bố từng đối tượng mà chúng ta sẽ chọn mẹ đều lo lắng việc chuyển giới lựa cho họ những cách tiếp nhận và xử sẽ khiến con cái họ chấm dứt hết lý thông tin phù hợp nhất. Tuy nhiên, tất cả những cơ hội hay kế hoạch về nguyên tắc, có một số lời khuyên về trước đây, bạn cần phải khẳng việc bạn KHÔNG nên làm: định rõ về điều này. 1. Đừng sử dụng những cách 6. Hãy cho họ biết bạn sẽ thay đổi thức mà người tiếp nhận không ở một số thứ và một số thứ khác quen hoặc không cảm thấy thì không. Ví dụ như hãy nói về thoải mái. Chẳng hạn với bố mẹ, việc bạn muốn thay đổi kiểu tóc, một cuộc nói chuyện trực tiếp trang phục như thế nào, những có thể tốt hơn một tin nhắn điện thay đổi cơ thể sẽ diễn ra từ từ. thoại “Mẹ ơi, con là người chuyển Đừng khiến những thành viên giới”, một lá thư tay có thể tốt trong gia đình quá bất ngờ hay hơn một e-mail. Cũng có những sửng sốt với những thay đổi này. người mà việc nhận tin nhắn hoặc e-mail lại thoải mái hơn với 7. Bạn biết rằng những sự thay họ, đây thường là những người đổi sẽ cần thời gian để làm quen cần nhiều thời gian suy nghĩ và thích nghi. Một tên gọi mới trước khi phản hồi, việc nói trực hay một danh xưng mới luôn cần tiếp với những người này đôi khi nhiều thời gian để những người lại khiến họ bối rối và khó xử. xung quanh chấp nhận và dần Còn trong hầu hết trường hợp dần thay đổi. Đôi khi bạn sẽ cần với các thành viên trong gia đình phải kiên nhẫn khi gia đình không thì việc rào đón trước, sau đó là chấp nhận việc này, thậm chí cố một cuộc nói chuyện trực tiếp tình hành xử ngược lại với mong vẫn thường được khuyến khích. muốn của bạn. Hãy nhớ rằng cả cuộc đời của họ chỉ biết tới bạn 2. Đừng bất ngờ xuất hiện trước trong vai trò của giới tính trước mặt họ với một thể hiện giới kia, chính bạn cũng đã phải mất hoàn toàn khác biệt so với trước nhiều thời gian để chấp nhận bản đây. Nếu bạn là người chỉ đôi thân, thì có lẽ họ còn cần nhiều khi mới ăn mặc theo giới tính thời gian hơn như thế. mong muốn trong một số dịp nhất định (một mình trong phòng riêng, khi gặp bạn bè thân, trong 23

sự kiện cộng đồng…) thì bạn có năng chấp nhận của mỗi người thể chuẩn bị một số hình ảnh của phụ thuộc rất lớn vào khả năng mình và cho họ xem trong cuộc nhìn nhận, thấu hiểu, bao dung nói chuyện. Đặc biệt trong những với những điều chưa rõ ràng. dịp nhạy cảm như đám cưới họ Trước khi mong muốn người hàng, giỗ chạp của gia đình… việc khác có được một đầu óc và trái bạn quyết định bất ngờ xuất hiện tim cởi mở, thì chính chúng ta với một hình hài lạ lẫm đôi khi bị cũng phải rộng mở với họ. Đôi coi là thiếu tôn trọng, và sẽ không lúc cũng cần hiểu rằng sẽ có tạo ra được thiện chí hay sự ủng những người không có đủ điều hộ ngay lập tức được. kiện để thoát ra khỏi những định kiến, có thể những kinh nghiệm 3. Đừng quá cố gắng “nhồi nhét” sống của họ đã tích lũy quá lâu thông tin cho người khác. Một và cứng nhắc, chúng ta cần chấp việc quan trọng nữa là chuẩn bị nhận việc đó. trước những câu hỏi mà người khác có thể đặt ra và chọn cách 5. Đừng cho rằng phản ứng tức phản hồi vừa chân thành, vừa rõ thì của một người đồng nghĩa ràng nhất có thể. Bạn có thể in ra với “câu trả lời cuối cùng” của một số tài liệu hay mang theo các họ. Nhiều người bị sốc, nhưng ấn phẩm của những tổ chức về sau đó bắt đầu chấp nhận hơn, người chuyển giới. Nhưng đừng hoặc có thể ban đầu tỏ ra ủng hộ bày ra một chồng sách hay nói và động viên nhưng sau đó không không dừng về các nghiên cứu thể hiểu và chấp nhận được sự khoa học và mong rằng họ sẽ hiểu thật về quá trình chuyển giới của hết ngay lập tức. bạn. Đối thoại là một quá trình xuyên suốt từ đầu tới cuối. Có 4. Đừng tranh cãi với người khác thể sẽ có những cuộc nói chuyện về những giá trị cá nhân. Bạn sẽ tràn đầy nước mắt hay sự giận rất khó thay đổi các niềm tin và dữ, nhưng nếu bạn quyết định giá trị cơ bản của một người, chấm dứt với một người bởi vì bạn nên tìm cách giải thích về họ không ngay lập tức ủng hộ những gì bạn đang làm bằng bạn, đó có thể là một sự mất mát chính những khái niệm của họ. đáng tiếc về lâu dài. Ví dụ một người nói rằng “Con phải sống đúng với tự nhiên”, thì bạn có thể nói “Đúng vậy, và việc sống như một người nam/nữ chính là điều tự nhiên đối với con.” Hãy luôn luôn tỏ ra tôn trọng, tự tin và cởi mở với những câu hỏi hay ý kiến của họ. Hãy nhớ rằng khả 24

CÔNG KHAI TẠI TRƯỜNG HỌC “Khi có sự thay đổi mới, mình HOẶC NƠI LÀM VIỆC cũng phải chấp nhận sự tò mò của mọi người, cũng không Bạn có thể bắt đầu bằng việc tâm sự với nhất thiết phải phản ứng lại một ai đó mà bạn nghĩ rằng có nhiều quá. Đôi khi mình thấy ngoài thấu cảm và dễ chấp nhận, lắng nghe. đường một kiểu tóc lạ mình Việc công khai ở trường học khi bạn cũng ồ lên, thì một người vừa dưới 18 tuổi có thể là một việc rất khó nhìn thấy người chuyển giới khăn: đối mặt với sự bắt nạt từ bạn bè, cũng có thể như vậy. Mình áp lực từ giáo viên, những quy định vẫn thân thiện với mọi người trang phục từ nhà trường… Ở những để tự tin, từ đó tạo thiện cảm bậc giáo dục cao hơn hoặc tại công sở, cho riêng mình. (La Lam)” thông thường bạn sẽ có nhiều sự tự chủ hơn. Việc quyết định công khai lúc nào và như thế nào sẽ tùy thuộc vào các mục tiêu cá nhân cụ thể của bạn. (Tham khảo ở các phần trên) Hà Thanh (trái) và Minh Hy (phải) trong một sự kiện dành cho người chuyển giới. 25

CÔNG KHAI VỚI NGƯỜI YÊU, Trong hai trường hợp đầu, bạn đang VỢ/CHỒNG che giấu một phần hoặc toàn bộ con người thật của mình. Hầu hết họ sẽ cho Trong kịch bản tốt đẹp nhất, người yêu rằng việc chấm dứt mối quan hệ là điều hoặc bạn đời của bạn vẫn luôn yêu không tránh khỏi. Bởi vì họ không thể thương con người bên trong bạn, và chấp nhận bản dạng giới hoặc cơ thể tiếp tục ở bên cạnh bạn dù cho chuyện mà bạn mong muốn, người họ yêu hay gì xảy ra. Điều họ mong muốn nhất là từng biết lại chính là giới tính mà bạn bạn sẽ hạnh phúc. Tất nhiên sẽ có nhiều không mong muốn có. Ngay cả khi họ trở ngại trong thực tế. là người song tính, việc bạn là người chuyển giới cũng sẽ thay đổi hoàn toàn Có ba trường hợp phổ biến đối với cách mà họ nhìn nhận về bạn, và đó là những mối quan hệ tình cảm của người một sự thay đổi rất lớn. chuyển giới: Trong trường hợp thứ ba, bạn cũng 1. Bạn đang trong một mối quan cần lường trước những khả năng mà hệ hay hôn nhân bởi vì do sức ép một số người chuyển giới đã từng gặp của gia đình, xã hội và che giấu phải: Có những cặp đôi mà sau khi một bản dạng của mình. Người kia nhìn người hoàn tất việc phẫu thuật thay đổi bạn theo giới tính mà bạn đang cố cơ thể, người yêu của họ mặc dù chính thể hiện ra ngoài, còn bạn thì hoàn là người luôn ủng hộ và động viên từ toàn không có tình cảm với họ. trước đó, nhưng nay lại không thể thích nghi được với cơ thể mới của người 2. Bạn đang trong một mối quan bạn đời. Đôi khi nó vượt ra cả trên “cơ hệ “đồng tính” và thể hiện rất hạn thể mới”, mà vì họ cũng không hình chế thể hiện giới mong muốn của dung được rằng sau quá trình chuyển mình vì người kia chỉ thấy hấp dẫn giới, cách họ nhìn về bạn đã có sự thay với giới tính mà họ nghĩ là bạn và đổi từ bên trong. Sự “hoàn thiện” hóa họ đang cùng có. Thông thường ra lại là một khái niệm tương đối, người nhìn bên ngoài những mối quan hệ bạn đời đã quá quen thuộc với cơ thể dạng này sẽ là hai người cùng giới trước kia cũng không thể lường trước với hai vai trò thể hiện giới khác được phản ứng của chính họ. biệt nhau khá rõ rệt. Trong tất cả các trường hợp, bạn nên 3. Bạn đang trong một mối quan bắt đầu bằng việc chia sẻ về những hệ mà người còn lại biết rất rõ về xung đột nội tâm của bạn và tìm cách bản dạng cũng như mong muốn tôn trọng ý kiến của người yêu hoặc của bạn. Họ tỏ ra ủng hộ, thậm chí bạn đời trong các quyết định của háo hức cùng bạn thực hiện những bạn. Trong nhiều trường hợp, hãy cân dự định trong hành trình chuyển nhắc đến việc thỏa hiệp nhu cầu của giới, mong muốn sớm nhìn thấy cơ hai bên nếu bạn vẫn muốn duy trì mối thể mới của bạn. quan hệ trên. 26

CÔNG KHAI VỚI CON CÁI phải có sự vui vẻ vì độ tuổi này sẽ HOẶC TRẺ EM TRONG GIA ĐÌNH không thể thảo luận mọi vấn đề một cách quá nghiêm trọng. Một vài người chuyển giới có thể có con do nhiều lý do khác nhau, hoặc là Trẻ từ 12-18 tuổi: Những phản cô dì chú bác của các trẻ em trong gia ứng cực đoan nhất thường tới đình. Việc công khai với con cái và trẻ với trẻ trong độ tuổi này – những cần được cân nhắc cẩn trọng, nhưng nó ý tưởng vô cùng cởi mở hoặc không quá tồi tệ như nhiều người nghĩ. những sự cự tuyệt vô cùng bảo Trẻ em có tính linh hoạt rất cao, cách thủ. Chúng thường thắc mắc mà trẻ em tiếp nhận và hiểu sự việc rất mọi thứ về giới tính, nhưng cùng khác nhau tùy theo từng độ tuổi. lúc cũng chịu nhiều sức ép từ bạn đồng lứa. Đặc biệt các trẻ Trẻ dưới 3 tuổi: Không cần phải nam thường phải đối phó với giải thích, hoặc đôi lúc bạn có thể nạn kì thị đồng tính và cố gắng tỏ cho chúng xem hình ảnh và giải ra tách biệt mình với những bản thích về quá khứ của bạn. dạng tính dục thiểu số như đồng tính, chuyển giới hay ẻo lả, nữ Trẻ từ 3-6 tuổi: Giai đoạn này trẻ tính. Hãy chia sẻ những trải ng- em rất cởi mở trong suy nghĩ vì hiệm cá nhân của bạn rồi mở ra chúng đang hình thành các khái những thảo luận về việc quấy rối niệm gia đình, chúng đang học hay bắt nạt, những sự ngăn cấm về sự khác biệt giữa trẻ nam và dựa trên giới mà chính chúng trẻ nữ và những sự ứng xử phù cũng gặp phải. hợp. Nếu bạn đưa ra ý niệm về việc một trẻ nam có thể lớn lên Từ 18-25 tuổi: Người trong độ thành người phụ nữ hay một trẻ tuổi này thường rất coi trọng tính nữ thành người nam giới, chúng cá nhân của mình và hứng thú với sẽ dễ dàng tiếp nhận. Hãy sử những gì tác động lên chính cuộc dụng các câu chuyện có thật để sống của họ. Họ sẽ quan tâm đến kể cho trẻ. việc mối quan hệ với bạn sẽ có thay đổi gì không. Độ tuổi này Trẻ từ 6-12 tuổi: Giai đoạn này trẻ thường đã thích nghi nhiều hơn em rất kiên định với các suy nghĩ với sự đa dạng và khác biệt do mà chúng đã hình thành trước quá trình đi học cao hơn hay đi đó. Bạn cần chuẩn bị nhiều hơn làm, nên họ có thể dễ dàng chấp để thay đổi những suy nghĩ của nhận và ủng hộ. Tuy nhiên, nhu chúng. Hãy đặt câu hỏi về những cầu về việc có một gia đình ổn quan điểm về nam và nữ của trẻ, định đôi khi khiến họ sẽ không từ đó bắt đầu thảo luận về việc cảm thấy hạnh phúc với bất kì sự tại sao lại có những sự giới hạn và thay đổi nào trong gia đình. định kiến này. Các thảo luận cần 27

Trên 25 tuổi: Hãy tôn trọng con cái hay thành viên trưởng thành trong gia đình bạn vì họ đã hoàn toàn là người lớn. Hãy giao tiếp và giải thích như hai người bạn. Ở bất kì độ tuổi nào, cách tốt nhất vẫn là thảo luận một cách ngắn gọn, đơn giản và đi vào vấn đề. Hãy thể hiện sự cởi mở và tầm quan trọng của họ đối với bạn, cùng nhau giải quyết các khó khăn của chúng với bạn đồng lứa để chúng không phải cảm thấy mặc cảm hay xấu hổ. “Dù bạn đồng tính, chuyển giới hay dị tính thì luôn có những người yêu và những người ghét bạn. Ngôi sao nổi tiếng có fan thì cũng có anti-fan. Không thể bắt ép mọi người yêu quý mình, mà quan trọng là chấp nhận cuộc sống, không cần bận tâm vào những điều tiêu cực tới bản thân. (La Lam)” Mai Châu (trái) trong sự kiện Viet Pride 2016. 28

Quá trình thay đổi ngoại hình của La Lam, BẮT ĐẦU THAY ĐỔI một người chuyển giới nữ. NGOẠI HÌNH Phần này sẽ nói về những sự thay đổi cơ thể nhằm giúp bạn tiến gần hơn tới bản dạng giới mong muốn của mình. Có hai lý do khiến bạn thay đổi thể hiện giới. Một là bạn muốn nhìn vào gương và nhìn thấy bản thân mà bạn mong muốn. Hai là bạn muốn đi ra bên ngoài và được những người khác nhìn nhận theo đúng giới tính mà bạn cảm nhận. Hầu hết người chuyển giới đều mong muốn cả hai điều này. Một vài người chỉ quan tâm đến việc họ nhìn nhận về bản thân mình, mà không để tâm vào việc người khác nhìn mình là nam, nữ, hay ở những “khoảng giữa”. Có người chuyển giới mong muốn phẫu thuật cắt đi bộ ngực nữ của mình, nhưng lại không muốn dùng hoóc-môn nam hóa và vẫn thoải mái với việc người khác gọi mình là “chị/cô”, họ không quan tâm đến việc người khác nhìn mình là nam hay nữ. Cũng có trường hợp một người mong muốn phẫu thuật tạo hình âm đạo, nhưng lại không muốn dùng hoóc-môn nữ hóa hay có những thay đổi nữ tính bên ngoài bởi vì người này đang sống cùng và chăm sóc cho một người thân rất lớn tuổi, tất cả những gì cô ấy muốn là sự thanh thản ở bên trong khi cảm nhận được một phần cơ thể như mình ao ước. Sẽ có những giới hạn giữa việc bạn muốn nhìn mình trong gương như thế nào và thực tế mà bạn nhìn thấy. (Trừ khi bạn có nguồn lực không giới hạn 29

cho việc phẫu thuật thẩm mỹ, nhưng thích mà không bị phán xét hay sợ hãi, thậm chí trình độ của phẫu thuật thẩm giới tính nào cũng có thể làm những mỹ cũng có những giới hạn của nó.) công việc hay được chấp nhận như Hầu hết đều mong muốn mình được nhau. Tuy nhiên không may là hầu hết trẻ hơn, đẹp hơn, nam tính hơn hay chúng ta vẫn sống trong thế giới mà nữ tính hơn, chiều cao và cân nặng mọi người, kể cả người chuyển giới, như những người mẫu… Bạn cần đều mong muốn mỗi người phải “đóng phải hiểu được những giới hạn trước khung” trong những “chiếc hộp” của khi bắt đầu vào thay đổi cơ thể và bề nam hay nữ, và cho rằng đó là những ngoài của mình. trật tự tự nhiên. Một xung đột khác đó là khi có sự Thể hiện giới là một trong những khía không đồng nhất giữa việc bạn nhìn cạnh của giao tiếp xã hội, thông qua nhận bản thân và việc người khác nhìn cách chúng ta ăn mặc, đi đứng, giao tiếp nhận về bạn: Bị gọi “chị” thay vì “anh”, với những người xung quanh. Thể hiện hay ngược lại có thể khiến bạn cảm giới khác nhau ở mỗi nền văn hóa, mỗi thấy vô cùng khó chịu, đặc biệt khi bạn giai đoạn lịch sử và quan niệm xã hội. nghĩ rằng mình đã trở nên nam tính Ví dụ người nam giới Việt ngày xưa hoặc nữ tính rõ rệt mà người khác lại có thể để tóc dài hay búi tóc, phụ nữ không cảm thấy như vậy. Việt thì lại phải nhuộm răng đen để thể hiện nét đẹp của sự nữ tính. Ngày nay, Trong một thế giới lý tưởng nhất, việc những quan niệm về thể hiện giới bắt một người là nam hay nữ sẽ không đầu trở nên toàn cầu hơn, như bảng còn quan trọng nữa. Người nam hay bên dưới. nữ đều có thể tự do mặc những gì họ   Nam tính Nữ tính Tóc ngắn Tóc dài, tạo kiểu Cơ thể cao, góc cạnh Cơ thể nhỏ, có đường cong Trang phục đơn giản, ít nổi bật Trang phục cầu kỳ, màu sắc Giọng nói trầm, ấm Giọng nói cao, thanh Tính cách mạnh mẽ, lãnh đạo Tính cách mềm dẻo, chu đáo 30

Đặc tính giới là cách mà người khác nhìn Phần tiếp theo của cẩm nang này sẽ rất nhận về chúng ta. Đây là một quá trình tự chi tiết về việc ăn mặc, đi lại, nói năng và học. Chúng ta dựa vào một số đặc điểm những thể hiện đặc tính giới khác. Đôi khi như giọng nói, cơ thể, kiểu tóc, quần áo, chúng có thể bị coi là giả tạo hay không để nhận diện ra giới tính của một người. thực tế, nhưng hầu hết chúng sẽ tạo ra Chúng ta dễ dàng bỏ qua những đặc tính sự khác biệt với giới tính mà bạn mong không phù hợp với nhận thức chung của muốn. Nếu bạn là một người không mình mà chỉ chú tâm đến những đặc tính thích tuân theo các định chuẩn về giới phổ biến hơn. (Ví dụ khi nhìn một người hay muốn vượt qua các ranh giới giữa hoàn toàn có những đặc tính của nam nam và nữ, điều đó hoàn toàn tuyệt vời nhưng chúng ta lại chỉ chú ý tới hình thể và bạn không nhất thiết phải tuân theo thấp, giọng nói cao và bộ ngực lớn để từ một lời khuyên nào. Nhưng những phần đó quyết định gọi họ là “chị/cô.”) dưới đây vẫn có ích để giúp bạn có các lựa chọn đầy đủ về những ấn tượng mà Không phải lúc nào bạn cũng kiểm soát mình có thể tạo ra. được việc người khác nhìn nhận mình như thế nào. Đây là một trong những Một điều cần phải nhớ là những sự sự thích nghi khó khăn nhất trong giai thay đổi của cơ thể có thể nhanh hơn, đoạn đầu của quá trình chuyển giới. Hãy mà cũng có thể chậm hơn, so với cách cố gắng thoải mái và tự tin vì bạn sẽ còn chúng ta nhìn về bản thân mình. Trong phải đi một con đường dài, đặc biệt nó cả hai trường hợp, quá trình tiếp nhận có cũng giúp ích cho việc bạn dần dần điều thể gây ra sự hào hứng, phấn khích hoặc chỉnh những “ngôn ngữ” của cơ thể và sự chán nản, thất vọng. Đó là một quá giao tiếp của bạn. trình hoàn toàn tự nhiên. 31

Trong Thế Chiến 2, nữ giới bắt đầu đảm nhận nhiều công việc trong các ngành nghề của nam giới và kéo theo sự thay đổi về thời trang. Nguồn: Howard R. Hollem, United States Library of Congress’s Prints and Photographs. QUẦN ÁO VÀ TRANG PHỤC “Quần áo không làm nên thầy tu”, màu sắc và phong cách. Màu sắc là nhưng trong quan niệm giới, quần áo một công cụ giao tiếp quyền lực, nó lại là dấu hiệu quan trọng của nam và tác động lập tức tới cảm xúc và phản nữ, ít nhất là ở những xã hội vẫn còn ứng của người nhìn. Phong cách thì dùng quần áo như một công cụ giao bao gồm chất liệu và kiểu dáng. Khi tiếp và nhận diện giới. Quần áo không bạn học cách sử dụng được màu sắc chỉ mang thông tin về giới tính, chúng và phong cách, bạn sẽ thể hiện tốt còn chứa đựng cả những thông điệp hơn thông điệp của cá nhân. về việc chúng ta là ai và chúng ta mong muốn những gì ở người đối diện. Khi bạn bắt đầu quá trình chuyển giới, Chúng gửi đến những thông điệp về nhiều người bắt đầu làm đầy tủ quần tính cách và giá trị, về nghề nghiệp áo của mình từ con số không: “vớ” hay tôn giáo. Ngôn ngữ của quần áo lấy bất kỳ thứ gì trông có vẻ hợp với được thể hiện thông qua hai yếu tố: bạn, hoặc cũng có thể lên kế hoạch 32

mua sắm bài bản. Cuối cùng bạn sẽ giới nữ-sang-nam thì lại có lợi thế hơn có một đống quần áo không phù hợp, vì hầu hết đều đã từng thể hiện với mặc vào không ổn chút nào, từ đó gửi phong cách tomboy từ lâu. đi sai thông điệp. Một trong những lo ngại nhiều nhất đó là \”Tôi không muốn Nếu bạn là người thỉnh thoảng ăn mặc trông như một người nam giới mặc váy theo đúng giới tính mong muốn trong hay người nữ giới mặc vest!” những dịp tiệc tùng hay sự kiện cộng đồng, bạn sẽ có sẵn nhiều quần áo Cả người chuyển giới nam-sang-nữ mang phong cách rất trang trọng hoặc và nữ-sang-nam đều có những khó ấn tượng. Tuy nhiên hầu hết chúng lại khăn khá giống nhau trong việc chọn không thích hợp để mặc hàng ngày hay lựa trang phục phù hợp với cơ thể đi tới những nơi không phải dành cho bẩm sinh của mình. Tuy nhiên, người tiệc tùng. Nhiều người chuyển giới, đặc chuyển giới nam-sang-nữ có lợi thế biệt là nam-sang-nữ, đều từng trải qua trong việc lựa chọn quần áo và nhận giai đoạn mặc những bộ đồ không phù lời khuyên từ những phụ nữ khác; hợp với mục đích: quá sexy, quá trẻ, trong khi đó người chuyển giới nữ- hay quá kiểu cách. Bạn cần ý thức về sang-nam thường không chia sẻ nhiều những vấn đề này. với nhau vì quan điểm đã là nam giới thì không nên quá tỉ mỉ và chú trọng tới thời trang. Nhưng nhiều người chuyển 33

QUẦN ÁO DÀNH CHO Ca sĩ Hương Giang Idol, NGƯỜI CHUYỂN GIỚI NỮ một người chuyển giới nữ. Nguồn: Flickr. Những người nữ giới thông thường lựa chọn quần áo dựa trên những yếu tố sau: Bối cảnh: Bao gồm: Hoạt động. Chơi thể thao thì tất nhiên phải khác với đi dạ hội, nhưng đi chợ với đi ăn trưa thì có thể mặc cùng một bộ đồ. Một kinh nghiệm quan trọng đó là hãy quan sát những người phụ nữ khác mặc gì trong từng hoàn cảnh, để từ đó đảm bảo bạn sử dụng đồ phù hợp. Địa điểm. Thông thường địa điểm sẽ liên hệ mật thiết với hoạt động. Địa điểm cũng có thể liên quan tới văn hóa, ví dụ ở thành phố thì sẽ cầu kì hơn ở vùng quê, trang phục của bạn sẽ phải khác khi đi ăn ở một nhà hàng sang trọng giữa Hà Nội so với một quán ăn ở miền núi, hay phụ nữ ở trung tâm mua sắm thì có thể sẽ đi giày có gót cao hơn ở chợ truyền thống. Mục đích. Một bữa tiệc cơ quan thì sẽ khác với bữa tiệc ở quán karaoke hay một sự kiện hóa trang của cộng đồng. Thông thường phụ nữ sẽ dựa trên thông tin về việc người khác mặc gì trước khi quyết định mình mặc gì để đảm bảo mình không bị quá xuyềnh xoàng hay quá diêm dúa so với mọi người. 34

Tới một sự kiện trang trọng với Độ tuổi và tình trạng quan hệ: Chắc một bộ đồ mặc ở nhà sẽ là một hẳn chúng ta đều từng nghe những sự thiếu tôn trọng, hoặc trở nên nhận xét “Cô ta mặc đồ không hợp với “nổi nhất hội” khi đi sinh nhật lứa tuổi gì cả!” Tất nhiên đây là một một người bạn cũng có thể coi nhận xét mang tính định kiến về mặt là một hành động thiếu tinh tế. lứa tuổi, nhưng nó cũng chỉ ra những quan niệm xã hội nhất định với nữ Thời tiết và khí hậu: Ở một vài vùng giới. Ở nhiều nền văn hóa, kể cả Việt Việt Nam và thế giới, có những luật Nam, tình trạng kết hôn hay mối quan bất thành văn về màu sắc, chất liệu và hệ cũng ảnh hưởng đến việc lựa chọn phong cách theo mùa khác nhau. Dép trang phục. Những quần áo quá sexy tông/lào thì không thích hợp mặc ra thường được coi là không phù hợp đường ở miền Bắc, áo khoác nỉ thì đôi nếu bạn đang trong một mối quan hệ khi lại được chấp nhận giữa mùa hè với người khác. Lựa chọn là của bạn, của miền Nam. Nếu bạn sinh sống ở nhưng bạn cũng nên lường trước về miền Bắc, bạn sẽ cần có ít nhất hai tủ những sự chú ý không cần thiết. đồ xuân hè và thu đông; còn nếu ở miền Nam, ban sẽ may mắn hơn khi Phong cách cá nhân: Mỗi người đều có có thể dùng một tủ đồ mặc quanh một phong cách cá nhân ảnh hưởng năm, nhưng lại phải lưu ý về mùa mưa tới quần áo mà họ mặc, bao gồm lãng ở vùng này. mạn, cá tính, nghệ sĩ, khiêu gợi, sang trọng, tự nhiên, năng động, hay phá Hình dáng cơ thể: Hầu hết phụ nữ đều cách. Hầu hết chúng ta đều rất khó có kiến thức cơ bản về ảnh hưởng của khăn để định nghĩa phong cách của quần áo lên hình dáng cơ thể và lựa mình. Phong cách có thể là một sự chọn những trang phục giúp tôn lên thích ứng với nghề nghiệp hay hình lợi thế hình thể của mình, hơn là làm dáng cơ thể, cá tính hay tình trạng thu lộ ra các khuyết điểm cơ thể. Quần nhập. Tìm ra phong cách cá nhân có áo cần vừa với cơ thể, không những thể mất nhiều thời gian, nhưng một mang lại sự thoải mái mà còn giúp khi hiểu về phong cách cá nhân, bạn bạn tự tin và trở nên ưa nhìn nhất. sẽ cảm thấy thoải mái và tự tin hơn. Màu sắc: Hầu hết nữ giới đều phát triển một khái niệm về những màu sắc theo mùa hay theo sở thích của họ. Màu sắc cũng sẽ trông khác nhau khi được mặc lên từng người, dựa theo màu tóc, màu mắt và hình dáng cơ thể. Bạn nên dành ít thời gian để tìm hiểu màu sắc nào phù hợp với mình, vừa tiết kiệm thời gian và tiền bạc khi phải lựa chọn mua sắm. 35

QUẦN ÁO DÀNH CHO NGƯỜI Thomas Beatie, một người chuyển giới nam CHUYỂN GIỚI NAM nổi tiếng. Nguồn: Wikimedia. Người chuyển giới nam cũng cần cân nhắc những yếu tố như bối cảnh, khí hậu, độ tuổi, cơ thể, hay phong cách cá nhân. Với nam giới, trang phục không chỉ là một phương tiện giao tiếp về giới tính, mà còn nói lên rất nhiều về vị trí xã hội của anh ta. Người chuyển giới nam còn cần phải chú ý về hình ảnh mà mình tạo ra hay sự chú ý mà mình thu hút từ người khác. Một trong những thách thức đầu tiên đối với người chuyển giới nam đó là hình thể, vì hầu hết họ đều thấp bé hơn và có hông rộng hơn so với nam giới trung bình. Vì vậy họ cần phải chọn trang phục để trông cao và phần hông gọn gàng hơn. Người chuyển giới nam, đặc biệt là những người trẻ tuổi, cần phải đặc biệt cẩn trọng về việc ăn mặc phù hợp với lứa tuổi của mình. Khi bạn bắt đầu cắt ngắn tóc và ăn mặc như một cậu trai, thông thường bạn sẽ trở nên trẻ hơn so với tuổi thật của mình. Nếu bạn không muốn nhìn như một cậu bé, thì hãy tránh những quần áo như quần thụng, quần đùi, áo phông họa tiết to hay mũ lưỡi trai. Để phát triển phong cách cá nhân phù hợp, hãy bắt đầu chú ý đến cách những người nam giới khác ăn mặc, đặc biệt là những người mà bạn ưa chuộng phong cách thời trang của họ. Một khi bạn cảm nhận được về những gì mình thích và những gì mình phù hợp, kết hợp với những lời khuyên từ những người bạn thân thiết, từ đó xây dựng tủ đồ riêng của mình. 36

XÂY DỰNG TỦ QUẦN ÁO Bước đầu tiên là đánh giá về nhu cầu (CHO CẢ NAM VÀ NỮ) trang phục dựa theo thực tế của bạn. Để làm điều này, bạn cần có một lịch Phần thú vị đã bắt đầu! Khi bắt đầu quá biểu, liệt kê ra tất cả những hoạt động trình chuyển giới, bạn sẽ đối mặt với hay sự kiện mà bạn thường tham gia. một thử thách thú vị lẫn rắc rối là xây Đối với mỗi mục, ước lượng bao nhiêu dựng một tủ đồ hoàn toàn mới, thậm thời gian một tuần hay tháng mà bạn chí khi bạn đã từng ăn mặc phong cách dành cho hoạt động đó. Điều này sẽ tomboy hay là một “drag queen” với giúp xác định được bạn cần bao nhiêu những bộ cánh lộng lẫy, thì bạn cũng bộ đồ cho mỗi nhu cầu. Giả sử bạn giặt cần làm lại từ đầu! đồ mỗi tuần một lần và thay đồ mới mỗi ngày thì đây là một bảng ví dụ: Làm việc 5 ngày/tuần 5-10 bộ đi làm Ăn tối ở tiệm 1 ngày/tuần 1-2 bộ đẹp hơn Chạy bộ 3 ngày/tuần 3-5 bộ thể thao Dự sự kiện 1 ngày/tháng 1-2 bộ trang trọng 37

Từ bảng trên, bạn có thể nhận thấy mình không cần có quá nhiều trang phục dạ tiệc hay trang trọng. Bước tiếp theo, bạn sẽ tổng kết lại những gì mình đã có và những gì cần mua thêm. Đây là ví dụ: Hoạt động Đang có Cần mua Làm việc Ăn tối ở tiệm 3 áo sơ mi, 6 quần tây Vài áo sơ mi Chạy bộ Dự sự kiện 2 quần short, 5 áo phông 1 áo khoác để đi chung với đồ 1 quần jean cũ, áo phông 2 quần thể thao và áo trên cotton Rất nhiều bộ diêm dúa, 1 bộ phù hợp, 2 đôi giày dạ hội tây Lựa chọn những màu sắc cơ bản như chọn những trang phục truyền thống đen, xám, nâu, xanh đen, là cách dễ hơn là những bộ thời trang mới nhất vì nhất để làm những “bộ nền” phối với những phong cách mới thường lạc hậu những trang phục khác. Nếu bạn mù rất nhanh, trong khi những kiểu cổ điển màu, hãy đi cùng với một người khác có thì có thể mặc lại nhiều lần trong thời thể tư vấn về màu. Nếu bạn mua sắm gian dài. Một chiếc áo có thể mặc nhiều trên mạng, hãy dùng thước dây để đo lần luôn đáng mua hơn một bộ cánh mà các thông số cơ bản như ngực, hông, bạn sẽ chỉ mặc vào những dịp đặc biệt. mông, eo, vai… và tham khảo bảng kích cỡ ở mỗi trang web khác nhau. Trừ khi bạn có rất nhiều tiền để mua sắm, hãy 38

GỢI Ý TỦ ĐỒ CƠ BẢN DÀNH “Mùa đông là thiên đường của CHO NGƯỜI CHUYỂN GIỚI NỮ người chuyển giới! Vì mình có thể phối nhiều đồ khác nhau Áo ngực và quần lót tốt: Đồ lót dành vừa đẹp vừa tôn dáng hơn. cho nữ phức tạp hơn nhiều so với đồ (La Lam)” lót nam, bạn cần biết kích cỡ áo ngực vừa vặn với mình. Áo ngực cần vừa khít với cơ thể mà không bó cụm hay làm phình vùng da xung quanh. Nếu nó để lại những dấu hằn khi bạn cởi ra, có nghĩa là nó quá chật. Bạn sẽ cần ít nhất ba chiếc áo ngực tốt, hai chiếc màu ngà, màu be hoặc màu da và một chiếc màu đen. Nếu ngực của bạn đang phát triển hoặc phát triển khá nhỏ, hãy sử dụng một chiếc áo độn ngực hoặc dùng miếng độn ngực. Kích cỡ miếng độn ngực cần phù hợp với khung áo ngực, đừng cố gắng chọn cúp ngực quá to nếu bạn có một vòng ngực khiêm tốn. Một chiếc áo khoác có thể phối với mọi thứ: Chọn một màu sắc cơ bản, hoàn toàn tách ngoài với đồ bên trong. Nếu hình thể của bạn hình tam giác ngược (vai to), áo khoác có thể dài đến phần hông. Một chiếc cardigan dài cũng là một lựa chọn tốt. “Bộ đầm đen”: Đây là thứ mà các stylist luôn khuyến khích. Nếu bạn không phù hợp với đầm, hãy thay bằng một chiếc váy dài và một áo thắt ngang lưng màu trơn. Đen không phải màu duy nhất, đen cũng có thể không phù hợp với tất cả mọi người, màu đỏ đậm, xanh đen hoặc tím có thể phù hợp hơn. 39

Bộ vest ba phần cơ bản: Đối với vest nữ, một bộ vest ba phần bao gồm váy, quần dài, áo jacket cùng một màu. Chỉ cần thêm 2-3 chiếc áo sơ mi bên trong là bạn có thể phối thành nhiều bộ khác nhau. Những chiếc giày hợp lý hoặc bốt cổ điển: Hãy tránh những chiếc giày cao hơn 7cm. (Bạn có thể dùng giày cao gót để luyện tập việc đi, nhưng nó là ở phần sau.) Bạn không cần phải gây chú ý vì chiều cao hay cỡ chân của mình. Giày và bốt cần được đơn giản, đế phẳng hoặc dưới 4cm và có màu tối trung tính là tốt nhất. Quần jean: Các kiểu jean dành cho nữ vô cùng phong phú, hãy lựa chọn những loại phù hợp với mình, kể cả đa dạng về kích cỡ, kiểu dáng hay màu sắc. Khi tìm được chiếc quần vừa vặn, hãy mua vài cái có màu khác nhau. Mai Châu, một người chuyển giới nữ. 40

GỢI Ý TỦ ĐỒ CƠ BẢN DÀNH “Mặc đẹp hay không phụ CHO NGƯỜI CHUYỂN GIỚI NAM thuộc vào việc mình có tự tin với bộ đồ hay không, và nó Một bộ vest tối màu vừa vặn: Màu đen có hợp với mình hay không. là màu an toàn nhất, nhưng màu xám (Minh Hy, chuyển giới nam)” nâu đậm cũng rất tốt. Hãy nhớ tay áo và dài quần vừa kích cỡ. Nếu bạn là một sinh viên hay một “nghệ sĩ nghèo” hoặc đơn giản là không tưởng tượng được mình mặc vest để làm gì, thì hãy bỏ qua mục này và để dành cho những thứ ở sau. Một chiếc áo khoác xanh tối màu: Đây là một lựa chọn ít trang trọng hơn vest để bạn có thể mặc với bất kì bộ quần tây nào. Hãy mặc với quần tây đen xám, áo sơ mi trắng và cà vạt sọc dành cho những buổi phỏng vấn hay giao tiếp đối ngoại, ăn tối với gia đình người yêu. Quần tây: Những màu trung tính như xám, đen, nâu, xanh đen đều rất linh hoạt và chấp nhận được. Nếu nơi bạn ở có khí hậu đông-hè, bạn sẽ cần quần chất len cho mùa lạnh và quần pha polyester hay cotton cho mùa nóng. Áo sơ mi kín cổ: Chất liệu cotton, pha cotton, tay ngắn và tay dài, màu trắng hoặc màu kem đều là những đồ thiết yếu, giúp bạn có thể phối với những bộ đồ trên cho bất kì dịp nào. Cà vạt: Bạn sẽ cần ba chiếc: một màu trơn, một họa tiết cổ điển (sọc hoặc chấm nhỏ), và một chiếc ấn tượng, phá cách. Hãy chọn bề ngang phù hợp với cân nặng của bạn và chiều dài phù hợp với chiều cao của bạn. 41

Quần dài/Chino: Đây là những chiếc “Nhiều khi chính các bạn hay quần ít nghiêm trang hơn nhưng vẫn soi nhau hơn là người ngoài. lịch sự hơn quần jean. Màu nâu, khaki, Nếu có đầy đủ thì cũng tốt ô-liu, và xanh đen là những lựa chọn tốt. thôi, tùy lựa chọn mỗi người. Nhưng không nên bị quá ám Áo bó ngực: Nếu bạn to hơn cúp A ảnh về việc phải trông như thế và chưa phẫu thuật chỉnh hình ngực, nào, có vừa mắt người khác bạn sẽ cần phải giấu ngực của mình. hay không. Thêm một lớp áo phông, một áo sơ (Minh Hy, chuyển giới nam)” mi cỡ lớn và một áo len có thể phù hợp vào mùa đông, nhưng lại không thích hợp vào mùa hè. Việc cố gắng giấu ngực quá nghiêm khắc có thể dẫn đến việc tổn hại cột sống và các vấn đề về lưng. Những phương pháp tự bó ngực như dùng băng nịt thường ít hiệu quả, gây đau và ảnh hưởng đến việc hô hấp. Một chiếc áo bó ngực, hoặc một áo ngực thể thao làm phẳng sẽ là giải pháp tốt hơn. Có nhiều loại áo bó ngực như dành cho nam giới có mô vú lớn, vận động viên thể thao hay cả những loại gen bụng của phụ nữ hay loại dành riêng cho người chuyển giới. Tất cả đều gây bó chặt, nóng nực, nhưng một số thì không đến nỗi. Bạn cần dành thời gian để tìm hiểu và xem cái nào tốt nhất với mình. Đồ độn: Một phụ kiện khác dành riêng cho người chuyển giới nam gọi là “packer” hay “stuffer” dùng để đặt dưới quần lót (tốt nhất là loại quần vuông) để tạo cảm giác tự tin hơn. Có một loại dụng cụ khác còn giúp cho việc đi tiểu đứng. Những đồ này đều cần làm vệ sinh thường xuyên, vì vậy nếu dùng hãy mua ít nhất hai cái. Trong trường hợp bạn không thể tìm mua, cuộn tròn một chiếc vớ/tất cũng có thể thay thế. Hãy sáng tạo! 42

NHỮNG PHỤ KIỆN CƠ BẢN Mắt kính: Nếu bạn bị tật về mắt, hãy (CHO CẢ NAM VÀ NỮ) chọn loại gọng có kích cỡ phù hợp với khuôn mặt. Rất nhiều người không biết Giày và vớ/tất: Người chuyển giới nam rằng tất cả các gọng kính đều có ghi kích sẽ cần hai đôi giày cơ bản (một nâu, một cỡ ở gọng bên trái, đó là ba số cuối của đen), và một đôi trang trọng hơn, một hàng chữ, hãy ghi nhớ để chọn đúng cỡ. chiếc sneaker hoặc sandal dùng để đi hàng ngày. Hãy mua nhiều vớ/tất màu Trang sức: Không chỉ dành cho nữ, nâu, đen hay tối màu (vớ trắng chỉ dùng trang sức nam cũng có thể rất phong với giày thể thao, đừng bao giờ đi vớ phú như đồng hồ, khuyên tai, nhẫn bản trắng với giầy tây, trừ khi bạn là Michael to hay cúp gài tay áo. Các bạn nữ sẽ Jackson!). Nếu chân bạn quá nhỏ, hãy thỏa sức sáng tạo hơn với hoa tai, nhẫn, thử mua giày trẻ em. Người chuyển giới vòng tay, vòng cổ. Nhưng nguyên tắc nữ sẽ cần nhiều giày bệt hơn cho công cơ bản là hãy đơn giản và phù hợp với việc và thường ngày, hai đôi trang trọng từng bộ khác nhau. Một chiếc vòng giả hơn (một đôi sáng màu, một đôi tối ngọc trai dài vừa và to phải có thể phối màu), một đôi bốt tốt, vài chiếc sandal rất tất cả mọi thứ. thông tường và diện hơn, vài chiếc giày đi bộ hoặc sneaker. Và thêm vài quần Bóp/ví và túi xách: Nếu bạn không có tất màu đen và màu da (đừng bao giờ quá nhiều thứ luôn phải mang theo dùng loại lưới, lưới là dùng để bắt cá!). trong ví, hãy chọn những loại gọn nhẹ đơn giản, kèm theo những chiếc túi Dây nịt/thắt lưng: Người chuyển giới xách messenger hay cặp đựng laptop nam cần ba chiếc nâu đen, đen, và tùy cá tính. Người chuyển giới nữ thường chọn. Người chuyển giới nữ cần vài cần ít nhất ba túi xách tay, hai ban ngày chiếc màu cơ bản và những chiếc đặc và một ban đêm, tốt nhất là cỡ vừa. (Túi trưng đi với những bộ nhất định. xách tay cỡ quá nhỏ hay quá to đều sẽ khiến bạn nhìn to hơn.) Cà vạt và khăn quàng: Cà vạt và khăn quàng trong nhà có cùng một chức năng, đó là liên kết tất cả các phần của bộ đồ, vì vậy nó nên có cùng màu hay cùng bộ màu với áo, quần hoặc áo khoác. Tuy nhiên, bạn cũng có thể thoải mái sáng tạo và thể hiện. 43

KHẮC PHỤC NHỮNG NHƯỢC Đồ thân trên: rộng rãi một chút ĐIỂM CẤU TRÚC CƠ THỂ và những chất liệu nhẹ bồng, áo đan cổ chữ V, khăn cổ dài cũng Hầu hết thời trang thiết kế ra với khuôn giúp tạo hiệu ứng thon gọn hơn. mẫu dành cho những người cao, gầy. Nhưng phần lớn chúng ta lại hơi khác Áo khoác ngoài: độ dài bất kỳ một chút. Đây là hai loại hình thể phổ miễn là vừa phần eo, ít hoặc biến nhất và những lưu ý: không túi, không cầu vai, đệm vai và các chi tiết rườm rà trên áo ”TAM GIÁC NGƯỢC” VỚI NGƯỜI khoác. Dây nịt/thắt lưng bản to CHUYỂN GIỚI NỮ đi với áo ngoài dài. Hầu hết người chuyển giới nữ có dạng Quần và jean: độ dài bất kỳ miễn hình thể gọi là tam giác ngược: vai là không bóp dưới, ngược lại rộng, thân trên dài, hông nhỏ và chân thân trên, chiếc quần có thể có dài. Ngực thì lớn hơn hông, cỡ đồ nhiều túi hay chi tiết. Quần ống trên thì lớn hơn cỡ đồ dưới và chiều loe hay hơi loe (boot-cut) đều cao trung bình thì cao hơn những phụ phù hợp. nữ khác. Việc dùng hoóc-môn sẽ làm phân bố lại vùng mỡ bụng sang ngực Váy: loe, xòe, tulip hay những và mông, tuy nhiên nó không làm thay kiểu váy dài khác đều phù hợp đổi cấu trúc xương cơ thể. Mục tiêu với nhiều màu sắc, họa tiết và chi của người có hình thể tam giác ngược tiết. Váy quá gối là phù hợp nhất đó là giảm chú ý về chiều cao, cân vì quá ngắn sẽ lộ nhiều chân, tiết bằng thân trên và thân dưới, hạn chế lộ về chiều cao của bạn, còn váy nhấn mạnh phần vai rộng và hông nhỏ. quá dài sẽ khiến bạn trong càng cao thêm. Martine Rothblatt, luật sư, doanh nhân chuyển giới nữ. Nguồn: Wikimedia. Đầm: dài, họa tiết hoa, có thắt lưng ở eo là phù hợp nhất, chỉ 44 cần đảm bảo có nhiều chi tiết và lớp ở nửa dưới hơn nửa trên, độ dài cũng tương tự như váy. Những điều cần tránh: Bên trên là cổ cao, cổ rộng hở đường vai, cổ áo bản to, sọc ngang, chất liệu nặng nề, có đệm vai, túi hay nhiều chi tiết. Bên dưới là váy bút chì, váy ôm quá ngắn, váy quá dài, quần túm, jean skinny và legging.

”QUẢ LÊ NHỎ” VỚI NGƯỜI CHUYỂN Những điều cần tránh: Quần GIỚI NAM jean chật, hoặc thùng thình, quần short, sọc ngang, áo sơ mi ngoại Hầu hết những người chuyển giới nam cỡ, áo khoác hai lớp, áo choàng gặp vấn đề ngược lại. Họ thường thấp dài cả thân hay bất kỳ thứ gì quá bé hơn so với nam giới trung bình, và to sẽ khiến bạn như chàng tí hon hông rộng hơn vai. Hoóc-môn sẽ giúp bơi trong quần áo. thêm cơ cho phần trên (việc luyện tập sẽ giúp đưa mỡ từ hông lên bụng). S. Bear Bergman, nhà thơ, biên kịch Mục đích của người có hình thể quả chuyển giới nam. Nguồn: Wikimedia. lê là phải tạo ra cảm giác cao hơn và hình trụ đứng. 45 Áo sơ mi: vừa vặn với chất liệu cứng cáp và sáng màu với túi để tránh chú ý phần ngực. Áo thun có cổ (polo shirt) thì tốt hơn là áo phông chui (T-shirt), có họa tiết in, thêm một chiếc vest cổ chữ V cùng màu quần để tạo ra đường thẳng dọc thân, nếu có cà vạt thì dùng loại bản ốm và ngắn vừa phải để tránh cảm giác cậu bé mặc vest. Áo khoác: dài ngắn đều ổn, nhưng phần vai nên rộng và nhiều chi tiết, phong cách rằn ri cũng tốt, áo khoác to cồng kềnh phù hợp nếu bạn vẫn đang phải giấu ngực, nhưng đừng quá to nếu bạn thấp bé, áo sọc đứng cũng giúp bạn cao hơn. Quần: thẳng, ít túi và chi tiết, tối màu, quần cạp thấp một chút sẽ tạo cảm giác thân và lưng dài hơn, quần có nếp nhúm phía trước tạo thêm đường dài, phối với dây nịt/thắt lưng và giày cùng với quần, giầy bốt cổ cao nhẹ nhàng cũng giúp tăng thêm chiều cao đáng kể.

CHỌN MÀU PHÙ HỢP “Nhiều bạn nghĩ rằng gầy sẽ nữ hơn, nhưng nếu gầy quá Lý thuyết về tâm lý màu sắc là một chủ thì lại lộ hết ra những khung đề phức tạp nằm ngoài phạm vi của cẩm xương nam tính của mình. nang này. Với mục đích của chúng ta, thì (La Lam, chuyển giới nữ)” phần này chỉ dành để nói về các “mùa” màu. Chọn đúng “màu của bạn” sẽ giúp “Đừng đi giày cao quá nếu bạn trông khỏe mạnh và hấp dẫn hơn, không quen, vì càng cao bạn nó cũng tạo sự chú ý lên mặt và tóc bạn, càng thiếu tự tin thì dáng đi từ đó nhấn mạnh vào những đặc điểm sẽ xấu, không thể đẹp được. giới tính mà bạn thể hiện trên đó. Có (Ngọc Anh, chuyển giới nữ)” 12 mùa màu chi tiết, nhưng chúng ta sẽ nhóm thành bốn mùa cơ bản, dựa trên đặc tính “nóng” hay “lạnh” của màu. Bước đầu tiên là nhìn vào màu tóc, mắt và màu da của bạn. Bạn có thể thấy hầu hết người Việt thuộc mùa màu “đông” với đặc trưng tóc đen, mắt nâu và da sẫm màu, những màu nằm trong mùa màu này cũng chính là màu trang phục phù hợp với đặc điểm cơ thể. Màu tóc Màu mắt Màu da Xuân Vàng, đỏ vàng, Xanh dương, Ngà kem, hồng Hạ đồng xanh lá cây, hạt vàng, be vàng Thu Khói hay vàng dẻ ấm Đông nhẹ, nâu nhẹ, xám Xanh dương Sành, ngà, be lạnh Đồng, đỏ, nâu trong, hạt dẻ lạnh, Hồng vàng, be vàng xanh là cây vàng, hồng đào Đen, nâu, xám Nâu, xanh lá cây, Sành, be, sẫm hổ phách màu Nâu, xanh lá cây đậm, xanh dương thép 46

CHĂM SÓC DA Phần này sẽ dùng để để cập tới việc chăm “Khi dùng T, da rất nhiều sóc da cho cả những người chuyển giới dầu, bị mụn, tay mình càng nam và chuyển giới nữ. Đây là một chủ táy máy thì da càng tệ hơn. đề quan trọng nhưng thường hay bị bỏ (Minh Hy, chuyển giới nam)” qua, những người sinh ra là nam thường không được dạy để chăm sóc da như thế nào, và những người sinh ra là nữ thường không thích công việc này vì cho rằng nó quá nữ tính. Thêm nữa, tác dụng từ việc sử dụng hoóc-môn cũng sẽ gây ra những “thảm họa” cho da. 47

LÀN DA LÀ CHIẾC GƯƠNG CỦA Để biết cách chăm sóc da đúng cách, SỨC KHỎE bạn cần hiểu về loại da của mình. Có 5 loại da khác nhau: thường, khô, dầu, Bạn không thể có một làn da khỏe mạnh hỗn hợp và nhạy cảm. Da bình thường mà không đi kèm với một sức khỏe tổng có khả năng cân bằng tốt, nền mịn và quát khỏe mạnh! Có một vài yếu tố ảnh không dễ bị kích ứng. Da khô tạo cảm hưởng đến sức khỏe của làn da: giác căng hay bị ngứa, khô ráp, vảy. Da dầu thường trơn dính và dễ gây mụn. Chế độ ăn uống và dinh dưỡng: Da Da hỗn hợp thường có những vùng cũng cần một số dưỡng chất nhất định khô hơn, và một số chỗ khác thì dầu để duy trì tình trạng khỏe mạnh của nó. hơn như cằm, trán và mũi. Da nhạy cảm Trong đó bao gồm khả năng thấu ẩm, thường ửng đỏ và rất dễ bị kích ứng. Omega-3. Một chế độ ăn nhiều rau củ Loại da có thể thay đổi theo thời tiết, và hoa quả, chất béo tốt, và nhiều nước khô hơn vào mùa đông hoặc ở những (6-8 ly nước mỗi ngày từ nhiều nguồn), vùng phía nam hoặc khi di chuyển đến các khoáng chất và vitamin thiết yếu….. một khí hậu khác. Người sinh ra là nam đều là những yếu tố tích cực cho làn da. thường có lỗ chân lông lớn và dễ gây ra tình trạng dầu da. Chế độ ngủ: Việc thiếu ngủ sẽ dẫn đến những vết thâm quầng ở vùng da Việc sử dụng hoóc-môn nam hóa và nữ dưới mắt. hóa sẽ gây ra sự thay đổi về bản chất da của bạn. Nội tiết nữ (Estrogen) sẽ Nắng, gió và ô nhiễm không khí: Đây làm da mềm và nhạy cảm hơn, trong đều là những yếu tố làm lão hóa làn da khi nội tiết nam (Testoterone) sẽ làm da nhanh chóng. Bảo vệ da khỏi những dầu hơn, vì vậy cũng cần phải thay đổi thứ này không chỉ giúp tránh khỏi các các quy trình chăm sóc da để da không bệnh ung thư về da mà còn duy trì vẻ bị tổn thương. Việc chăm sóc da có thể trẻ trung, các mụn, viêm. Tắm nắng bị coi là phiền phức và tốn kém, tuy hoặc “tắm trắng” đều có hại cho da. nhiên bạn không cần phải mua những sản phẩm quá đắt tiền mà chỉ cần chọn Hút thuốc và uống chất có cồn: Bạn được một vài sản phẩm chăm sóc da cần bỏ thuốc và giới hạn việc uống bia cơ bản và phù hợp với làn da của mình, rượu để ngăn những tác động tiêu cực kết hợp với các yếu tố sức khỏe tổng lên da. quát vừa nêu bên trên. Chăm sóc da: Bao gồm nhiều phương pháp như tẩy sạch, dưỡng ẩm….. hoặc các liệu pháp chuyên nghiệp, bao gồm toàn cơ thể. Nhưng chúng ta sẽ chỉ tập trung vào vùng da mặt. 48

BỐN BƯỚC CHĂM SÓC DA MÙI CƠ THỂ CƠ BẢN Người ta thường nói nam giới đổ mồ hôi Thông thường sẽ có bốn bước chăm sóc và phát mùi nặng hơn phụ nữ. Thực tế là da cơ bản: phụ nữ có nhiều tuyến mồ hôi hơn nam giới nhưng nam giới lại thường vận động Làm sạch: Tốt nhất là hai lần trong ngày, nhiều hơn trong cùng một hoàn cảnh, sáng và tối. Nếu bạn có trang điểm, bạn sẽ hoạt động. Các nội tiết nam và nữ cùng cần tẩy trang, sau đó thoa toner. Nếu bạn ảnh hưởng đến việc tạo ra mùi cơ thể. không có trang điểm, một loại sữa rửa mặt tất-cả-trong-một là thích hợp nhất cho làn Các liệu pháp điều trị hoóc-môn thường da dầu. dẫn tới sự thay đổi vể cả lượng và chất của tuyến mồ hôi. Người chuyển giới Tẩy da chết: Lớp da ngoài của chúng ta nam-sang-nữ cần chú ý việc vệ sinh răng thường xuyên chết đi, việc tẩy lớp da chết miệng, tắm hằng ngày và các sản phẩm này sẽ giúp cho phần da mới phát triển tốt khử mùi nếu cần thiết, vì không loại nước hơn, từ đó giúp bạn trông tươi trẻ hơn. Có hoa nào có thể che hết mùi cơ thể nam. nhiều cách để tẩy da chết, từ việc sử dụng Giày cũng là một nguồn gây mùi khó chịu các sản phẩm chuyên biệt, hay các sản thường hay bị bỏ qua. Vùng lòng bàn phẩm tự chế đơn giản đều mang lại hiệu chân là một trong những nơi tập trung quả tốt nên tẩy da chết một hoặc hai lần cao nhất của tuyến mồ hôi. Bạn có thể sử trong tuần. dụng các loại phấn rơm, miếng khử mùi, và có ít nhất hai đôi giày để thay hàng Dưỡng ẩm: Bất kỳ sản phẩm làm sạch da ngày cho đôi kia “nghỉ”. Các lời khuyên nào cũng đều làm mất đi lượng dầu tự tương tự cũng áp dụng với những người nhiên tốt của da, cảm nhận rõ rệt nhất ở chuyển giới từ nữ-sang-nam, đặc biệt là việc bạn thấy da bị khô đi sau mỗi lần làm những người sử dụng áo bó ngực có thể sạch mặt. Bạn nên chọn một sản phẩm gây hăm nóng vùng da ngực. làm ẩm (kem, lotion) phù hợp với da mình. Các sản phẩm nước hoa và dầu thơm có Bảo vệ: Các chuyên gia thường khuyên thể giúp tạo ra hiệu ứng mùi hương nam dùng kem chống nắng với độ SPF từ 15 tới tính hay nữ tính nếu được lựa chọn phù 30 bất kỳ khi nào bạn tiếp xúc với ánh nắng hợp. Mỗi loại nước hoa khi tương tác với mặt trời. Có nhiều loại dưỡng ẩm cũng có mùi cơ thể tự nhiên sẽ cũng tạo ra hiệu khả năng chống nắng cơ bản. ứng mùi hương khác nhau, có thể tuyệt vời với người này những là thảm họa với người khác. Nên xịt/thoa vào những nơi phát nhiệt trên cơ thể để mùi hương tỏa đi hiệu quả nhất, như vùng da sau tai, cổ, ngực, cổ tay, cổ chân… Và dù sử dụng loại nào, bạn cũng nên dùng vừa đủ, không quá đẫm để không tạo ra mùi quá nặng. 49

50

TRANG ĐIỂM (MAKE-UP) không tự tin. Tuy nhiên, việc trang điểm cũng tạo ra nhiều quan điểm về “khuôn Nhiều người chuyển giới nam-sang-nữ ở mặt hoàn hảo”. Hãy nhớ rằng cũng như hai trạng thái ngược nhau về quan điểm trang phục, không có một sự hoàn hảo trang điểm, hoặc quá xấu hổ và tránh xa, nào áp dụng cho tất cả mọi người phải hoặc sử dụng quá mức cần thiết. Mục mà chỉ có những gì phù hợp nhất với đích của việc trang điểm không chỉ là bạn hay không. việc “tô vẽ” để khiến bạn xinh đẹp hơn, mà là để tôn lên những đặc điểm khuôn Có một số điểm khác biệt phổ biến về mặt mà bạn muốn người khác chú ý cấu trúc khuôn mặt giữa nam và nữ. cũng như lướt qua những phần bạn Sinh ra là nam Sinh ra là nữ Vùng trán cao rộng, tạo khối với Vùng trán cong, mềm mại, tạo khung đường tóc với đường tóc Lông mày dày, cao, nổi rõ xương lông Lông mày mảnh, thấp, không rõ xương mày lông mày Mũi thẳng, cánh mũi to và vểnh Đường mũi mềm mại và thon gọn hơn Gò má mềm mại, cao và trải đều Gò má góc cạnh, phẳng và thấp khuôn mặt Đường quai hàm tròn hẹp, nhỏ và Quai hàm rộng, lớn và nhiều cơ hơn mềm mại hơn Cằm cong và hơi nhỏ Cằm rộng và nổi rõ Môi thẳng, mỏng và dài hơn Môi mở, dày và gọn hơn Một lần nữa, những đặc điểm trên chỉ rõ, còn các màu sáng sẽ tạo cảm giác mang tính khái quát và không có một hài hòa hơn. định nghĩa về cái đẹp chuẩn của nam và nữ. Tuy nhiên, cũng như hình thể, Bạn nên bắt đầu với những sản phẩm những đặc điểm này ảnh hưởng lớn cơ bản, sau đó mua thêm những thứ tới việc người khác tiếp nhận về hình khác khi cần. Việc mua một lúc quá ảnh giới tính của bạn như thế nào. Cũng nhiều thứ mà bạn nghĩ là “đủ bộ” vừa như việc dùng màu sắc để cân bằng các có thể gây tốn kém hoặc không phù hình dáng cơ thể, chúng ta cũng có thể hợp với bạn. Bộ trang điểm cơ bản để dùng màu sắc để trang điểm, tạo khối giúp bạn có một khuôn mặt nữ tính hơn cho khuôn mặt trông tròn trĩnh hoặc thường bao gồm: góc cạnh hơn. Các màu tối sẽ làm nổi 51

Phấn/kem nền màu tối và che khuyết Mascara: Màu nâu là màu linh hoạt điểm: Bạn có thể chọn phấn/kem nền nhất, màu đen xanh đậm và tím có thể tối màu hơn một chút so với da tự nhiên tạo hiệu ứng ấn tượng hơn. Các loại của bạn, kèm theo kem che khuyết mascara chống nước sẽ không dễ bị điểm để tạo nét cho đường quai hàm trôi hay nhem. nếu bạn có một khuôn mặt vuông. Kem che khuyết điểm cũng tốt cho những Kẻ lông mày: Dùng màu phù hợp với vết thâm dưới mắt. màu tóc của bạn, có thể dùng chì hoặc phấn. Phấn/kem nền: Đừng dùng nền cùng màu với phần che khuyết điểm. Bạn nên Phấn má: Chọn một màu theo phong sử dụng tông màu tự nhiên của mình cách bạn yêu thích, hoặc dùng màu đồng cho vùng trán và tất cả những nơi mà trung tính. Đánh từ phần giữa gò má rồi bạn chưa đánh phần che khuyết điểm. hất ngược lên ra phía sau thái dương. Đừng quên phần da dưới cằm và cổ. Son môi: Nên dùng màu hợp với phấn Phấn phủ: Đây là loại phấn mỏng và má. Nếu bạn trên 25 tuổi, đừng dùng trong để dùng với cọ và có màu sáng son bóng! Chì kẻ môi màu đậm hơn nên hơn lớp nền, dùng để tạo sáng cho dùng ngoài đường môi nếu bạn có môi khuôn mặt. Đánh vào bất kỳ vùng da mỏng, hoặc trong đường môi nếu bạn nào bạn muốn làm sáng, đặc biệt là có môi dày. vùng thái dương và dọc giữa mặt.   Phấn mắt: Dùng màu trung tính hoặc màu theo mùa đánh sáng toàn bộ phần trên mí mắt và làm tối phần dưới và phần đuôi mắt. Cũng có thể dùng kẻ mắt màu tối. 52

Source: https://dvn.com.vn
Category: Cẩm Nang