Hộp số sàn ô tô: Cấu tạo, nguyên lý làm việc và cách sử dụng

Nắm được cấu tạo và nguyên lý làm việc của hộp số sàn sẽ giúp việc sử dụng và lái xe ô tô số sàn trở nên đơn giản hơn.

Hộp số sàn là loại hộp số truyền kiếp nhất cũng có cấu tạo đơn thuần nhất. Tuy những năm gần đây, những dòng xe ô tô hộp số tự động hóa như xe tự động hóa AT, xe hộp số vô cấp CVT, xe hộp số ly hợp kép DCT … ngày càng được yêu thích hơn, nhưng xe số sàn vẫn có được lượng người dùng nhất định .

Hộp số sàn là gì?

Hộp số sàn ( còn gọi là số tay, tiếng Anh là Manual Transmission – viết tắt MT ) là loại hộp số mà người lái trực tiếp điều khiển và tinh chỉnh việc biến hóa tỉ số truyền động trải qua cần số .

Dù lúc bấy giờ xe ô tô số tự động hóa đang “ ép chế ” xe số sàn nhưng vẫn có một bộ phận người dùng thích xe số sàn. Lý do hầu hết vì xe số sàn có giá rẻ hơn, vận động và di chuyển tiết kiệm ngân sách và chi phí xăng hơn … Đặc biệt ở xe số sàn, người ta có được cảm xúc lái chân thực hơn, bởi hoàn toàn có thể trọn vẹn trấn áp việc chuyển số. Đây là nguyên do tại sao hiện vẫn còn nhiều đơn vị sản xuất ô tô cung ứng song song những phiên bản số sàn và phiên bản số tự động hóa trên cùng một mẫu xe .

Xem thêm:

Cấu tạo hộp số sàn

Cấu tạo hộp số sàn ô tô thường gồm có những bộ phận chính sau :

• Các bánh răng: Đây là bộ phận chính đảm nhận việc thay đổi tỉ số truyền.
• Trục hộp số: Với hộp số dọc sẽ có 3 trục gồm trục sơ cấp – trục trung cấp – trục thứ cấp. Với hộp số ngang sẽ có 2 trục gồm trục sơ cấp – trục thứ cấp.
• Bộ đồng tốc: Bộ phận này giúp tốc độ của các bánh răng được đồng đều khi vào số, tránh tình trạng va đập giữa các bánh răng. Từ đó giúp việc chuyển số trở nên mượt mà, trơn tru hơn.
• Ổ bi: Bộ phận này giúp chuyển hoá ma sát trượt thành ma sát lăn, giảm thiểu tiếng ồn khi hộp số hoạt động, kéo dài tuổi thọ hộp số.
• Vỏ và nắp hộp số: Bộ phận này có vai trò bao bọc và bảo vệ các chi tiết bên trong hộp số.

Nguyên lý làm việc của hộp số sàn

Sau đây là nguyên tắc thao tác của hộp số sàn :

• Trục sơ cấp là trục có các bánh răng xanh lá – bánh răng dẫn động. Đây là trục tiếp nhận mô men truyền từ động cơ thông qua ly hợp vào hộp số.
• Trục trung gian là trục có các bánh răng đỏ – bánh răng chủ động. Trong các bánh răng đỏ có 1 bánh răng ăn khớp với 1 bánh răng xanh lá trên trục sơ cấp. Do đó, khi trục sơ cấp quay, bánh răng xanh quay thì bánh răng đỏ này cũng quay dẫn đến cả trục trung gian sẽ quay theo.
• Trục thứ cấp là trục có các bánh răng xanh biển – bánh răng bị động. Mỗi bánh răng xanh biển sẽ ăn khớp với 1 bánh răng đỏ ở trục trung gian tạo nên các cặp bánh răng tương ứng với từng cấp số. Khi bánh răng đỏ quay, bánh răng xanh sẽ quay theo, khiến trục thứ cấp quay và dẫn động ra ngoài.

Hộp số sàn có bao nhiêu cấp số thì sẽ có bấy nhiêu cặp bánh răng xanh biển và đỏ, cùng với 1 cặp bánh răng số lùi ( cặp bánh răng này có thêm bánh răng trung gian màu tím ). Ví dụ hộp số sàn 5 cấp sẽ có 6 cặp bánh răng gồm 5 cặp bánh răng số tiến và 1 cặp bánh răng số lùi. Hộp số sàn 4 cấp sẽ có 5 cấp bánh răng gồm 4 cặp bánh răng số tiến và 1 cặp bánh răng số lùi .

Nguyên lý hoạt động của số tiến

Trục sơ cấp xanh lá ( nguồn vào ) sẽ truyền động đến trục thứ cấp vàng ( đầu ra ) trải qua sự ăn khớp của một trong những cặp bánh răng đỏ và xanh biển. Cụ thể khi người lái chuyển đến số nào thì cặp bánh răng xanh biển và đỏ thuộc cấp số tương ứng sẽ ăn khớp với nhau .

Lúc này lực đẩy được truyền từ động cơ > ly hợp > trục sơ cấp của hộp số > trục trung gian > trục thứ cấp > trục dẫn động.

Nguyên lý hoạt động của số lùi

Trong những cặp bánh răng xanh biển và đỏ có 1 cặp bánh răng thêm 1 bánh răng nhỏ trung gian ( hoàn toàn có thể trên hình là bánh răng màu tím ). Đây là cặp bánh răng ở chính sách số lùi ( Idle gear ) .

Cách sử dụng xe số sàn

Tuy có thể phức tạp hơn cách lái xe số tự động nhưng nhìn chung cách chạy xe số sàn cũng khá dễ. Người lái chỉ cần nắm rõ được nguyên lý hoạt động của bộ ly hợp – cách sử dụng chân côn xe ô tô và nguyên lý hoạt động của hộp số sàn.

Ứng với mỗi cấp số, tỉ lệ truyền lực dẫn động từ động cơ sẽ khác nhau. Tuỳ theo từng trường hợp quản lý và vận hành mà người lái hoàn toàn có thể chọn cấp số tương thích. Ký hiệu xe số sàn có phần khác so với ký hiệu số tự động hóa, nhưng nhìn chung đều có những chính sách lái đều tựa như nhau .

Vũ Phạm

Source: https://dvn.com.vn
Category : Xe