Sáng kiến xây dựng xã hội 5.0 của Nhật Bản

Trần Thị Nhung*

Tóm tắt: Năm 2016 Nhật Bản đã đưa ra ý tưởng và thảo luận về việc xây dựng xã hội Nhật Bản 5.0, một xã hội siêu thông minh, tận dụng những thành quả tinh túy nhất của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 (trí tuệ nhân tạo, robot, internet vạn vật, dữ liệu lớn) để giải quyết các vấn đề xã hội nan giải, đem lại cuộc sống viên mãn cho người dân trong tương lai. Bài viết trình bày những hiểu biết cơ bản về xã hội 5.0, phân tích những khó khăn, thách thức Nhật Bản cần phải vượt qua như vấn đề an ninh bảo mật dữ liệu và những rào cản về cơ chế chính sách giữa các bộ và ngành, hệ thống pháp lý, công nghệ, nguồn nhân lực và sự chấp nhận của xã hội trên con đường hiện thực hóa xã hội 5.0, đồng thời phân tích triển vọng về xã hội 5.0 ở Nhật Bản trong tương lai, đặc biệt là trong các lĩnh vực như chăm sóc y tế, giao thông vận tải, kỹ thuật hạ tầng và tài chính.

Từ khóa: Nhật Bản, Xã hội 5.0, Công nghệ, Trí tuệ nhân tạo, Robot

1. Khái lược về xã hội Nhật Bản 5.0*

Theo ý niệm của Nhật Bản, loài người đã trải qua những bước tăng trưởng từ thấp đến cao gắn với tên gọi, đặc trưng của xã hội : xã hội 1.0 ( xã hội săn bắn, hái lượm ) ; xã hội 2.0 ( xã hội nông nghiệp ) ; xã hội 3.0 ( xã hội công nghiệp ) ; xã hội 4.0 ( xã hội thông tin ) và lúc bấy giờ bước tiến thứ 5 trong cuộc cách mạng xã hội ( xã hội 5.0 ) vượt xa những hình mẫu xã hội trước kia với nền tảng là một cuộc cách mạng khoa học – công nghệ tân tiến, và Nhật Bản là vương quốc đi đầu .
Vào năm năm nay, nhà nước Nhật Bản đã nêu ra những thử thách cản trở sự tăng trưởng bền vững và kiên cố của Nhật Bản : sự cạnh tranh đối đầu kinh tế tài chính trên toàn thế giới, xã hội siêu già hóa với gánh nặng chăm nom y tế ngày càng tăng trong khi lực lượng lao động trẻ sụt giảm. Để vượt qua những thử thách đó, Liên đoàn những doanh nghiệp Nhật Bản ( Keidanren – tập đoàn lớn lớn nhất vương quốc ) đã đề ra tầm nhìn về một xã hội mới “ siêu mưu trí ”, còn gọi là “ xã hội 5.0 ”. Xã hội Nhật Bản theo quy mô này sẽ tăng trưởng bền vững và kiên cố trong thực trạng dân số suy giảm, khẳng định chắc chắn được vị thế của Nhật Bản trong quy trình cạnh tranh đối đầu toàn thế giới và góp thêm phần xử lý những vấn chung của trái đất .
Khái niệm “ xã hội 5.0 ” Open lần đầu trong Kế hoạch cơ bản khoa học và công nghệ lần thứ năm, một kế hoạch vương quốc năm năm được kiến thiết xây dựng bởi Hội đồng Khoa học, Công nghệ và Sáng tạo ( CSTI ). Kế hoạch này đã tích hợp những hiệu quả bàn luận nâng cao của những ủy ban chuyên viên do Bộ Giáo dục đào tạo, Văn hóa, Thể thao, Khoa học và Công nghệ ( MEXT ) và Bộ Kinh tế, Thương mại và Công nghiệp ( METI ) quản trị từ năm năm trước. Trong năm năm ngoái và năm nay, những bộ trưởng liên nghành và chỉ huy doanh nghiệp có tương quan đã gặp nhau nhiều lần để đàm đạo về hướng đi mà Nhật Bản nên triển khai. Chỉ vài tháng sau khi CSTI công bố Kế hoạch cơ bản khoa học và công nghệ thứ năm, Liên đoàn doanh nghiệp Nhật Bản đã công bố yêu cầu chủ trương của riêng mình về xã hội 5.0 và mối quan hệ giữa cơ quan chính phủ với ngành công nghiệp, đặc biệt quan trọng là với Keidanren ngày càng ngặt nghèo, tạo động lực thôi thúc nhanh quy trình hình thành xã hội 5.0 .
Được gọi là xã hội siêu mưu trí, xã hội 5.0 tưởng tượng ra một mạng lưới hệ thống kinh tế tài chính xã hội tổng lực, bền vững và kiên cố, được tương hỗ bởi những công nghệ kỹ thuật số như nghiên cứu và phân tích tài liệu khổng lồ ( big data ), trí tuệ tự tạo ( AI ), Internet vạn vật ( IoT ) và robot. Hệ thống vật lý khoảng trống mạng, trong đó khoảng trống mạng và khoảng trống vật lý được tích hợp ngặt nghèo, trở thành một mạng lưới hệ thống công nghệ thông dụng tương hỗ xã hội 5.0. Sự quy đổi sang xã hội 5.0 được coi là tựa như như cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư, trong đó cả hai khái niệm đều đề cập đến sự biến hóa cơ bản hiện tại của kinh tế tài chính quốc tế theo một quy mô mới. Tuy nhiên, xã hội 5.0 là một khái niệm sâu rộng hơn, vì nó tưởng tượng ra một sự đổi khác trọn vẹn về lối sống. Trong xã hội 5.0, mọi loại sản phẩm hoặc dịch vụ sẽ được phân phối một cách tối ưu và tương thích với nhu yếu của mọi người. Đồng thời, xã hội 5.0 sẽ giúp con người vượt qua những thử thách xã hội như lão hóa dân số, phân cực xã hội, suy suy giảm dân số và những hạn chế tương quan đến yếu tố nguồn năng lượng và thiên nhiên và môi trường .
Chiến lược công nghệ trí tuệ tự tạo Nhật Bản là trụ cột chính của xã hội 5.0. Chiến lược này diễn đạt AI là một dịch vụ và dự kiến ba quá trình tăng trưởng và sử dụng AI : ( 1 ) lan rộng ra sử dụng AI tinh chỉnh và điều khiển tài liệu trong mỗi miền dịch vụ, ( 2 ) sử dụng chung AI và tài liệu trên những dịch vụ và ( 3 ) hình thành hệ sinh thái trải qua việc sáp nhập phức tạp những dịch vụ này. Chiến lược công nghệ trí tuệ tự tạo vận dụng khung này cho ba nghành nghề dịch vụ ưu tiên của xã hội 5.0 là sức khỏe thể chất, tính di động và hiệu suất [ 1 ] .
Trong xã hội 5.0, tài liệu khổng lồ là nguồn tài nguyên chính được tích lũy từ rất nhiều nguồn khác nhau, trải qua IoT, từ những cảm ứng, camera … trong khoảng trống thực, được tích góp vào khoảng trống ảo ( khoảng trống đám mây ), và được AI quy đổi thành một loại trí mưu trí mới đi tới mọi ngóc ngách trong xã hội. Các giá trị và dịch vụ mới sẽ được tạo ra liên tục nên mọi người được phân phối những loại sản phẩm và dịch vụ với số lượng và vào thời gian thiết yếu, làm cho đời sống của mọi người trở nên tự do và không thay đổi hơn. Chính thế cho nên trong Kế hoạch cơ bản khoa học và công nghệ lần thứ năm Nhật Bản đã định nghĩa “ xã hội 5.0 là một xã hội lấy con người là TT, là xã hội cân đối giữa tăng trưởng về kinh tế tài chính và xử lý những yếu tố xã hội bằng mạng lưới hệ thống tích hợp cao giữa khoảng trống ảo và khoảng trống thực ” [ 2 ] .
Xã hội 5.0 là một chương trình và tầm nhìn đơn cử tại Nhật Bản xoay quanh hai khuynh hướng công nghệ hiện tại đang diễn ra trên quốc tế nói chung : IoT và AI nhằm mục đích tiềm năng quy tụ khoảng trống ảo với quốc tế thực để xử lý những yếu tố như tăng nhu yếu nguồn năng lượng và thực phẩm, bất bình đẳng trong xã hội và xã hội già hóa .
Bản chất của xã hội 5.0 là sự tích hợp những tinh túy mọi nghành của xã hội từ công nghiệp, kinh tế tài chính, khoa học, y tế, giáo dục, tâm linh … để đưa ra giải pháp tốt nhất, tốn ít sức lao động, đưa ra tác dụng tốt nhất Giao hàng quyền lợi con người .
Cấu trúc xã hội 5.0 sẽ dựa trên tài liệu được tích lũy bởi những cảm ứng trong quốc tế thực được gửi đến quốc tế ảo trên đám mây để được nghiên cứu và phân tích bằng AI. Sau đó, những tài liệu này quay trở lại quốc tế thực ở dạng vật lý trải qua robot, máy móc, xe tự hành hay thậm chí còn là máy tính. Đặc biệt, ý tưởng sáng tạo và công nghệ sẽ không chỉ được sử dụng cho quyền lợi của những doanh nghiệp mà còn mang lại quyền lợi cho toàn xã hội [ 3 ] .
Nguyên tắc để thiết kế xây dựng và quản lý và vận hành xã hội 5.0 là nghiên cứu và phân tích tài liệu nhờ sức mạnh trí tuệ tự tạo ( AI ) và tận dụng tối đa sức mạnh công nghệ để nâng cao hiệu suất cao và xử lý mọi yếu tố sản xuất hay xã hội. Xã hội 5.0 sẽ tìm kiếm một con đường mà công nghệ hoàn toàn có thể giúp tổng thể mọi người dân tham gia vào hoạt động giải trí xã hội, kể cả người cao tuổi, người quốc tế. Thay vì cạnh tranh đối đầu quyết liệt, công nghệ mới sẽ mang lại sự hợp tác của mọi thành viên xã hội với nhau, với những doanh nghiệp quốc tế [ 4 ] .
Xã hội 5.0 chính là xã hội mới trong toàn cảnh cách mạng công nghiệp 4.0, là một xã hội siêu mưu trí, nhưng tăng trưởng một cách bền vững và kiên cố vì con người, cho con người. Ở đó, loài người, những robot và một trí tuệ tự tạo sẽ cùng sống sót và lao động để đáp những nhu yếu cơ bản về vật chất và niềm tin một cách không thiếu nhất của con người .
Trước đây, trong xã hội 4.0 ( xã hội thông tin ), tài liệu được tích lũy sẽ do con người nghiên cứu và phân tích, còn trong xã hội 5.0, con người, vạn vật và những mạng lưới hệ thống được liên kết với nhau tại khoảng trống ảo, siêu mưu trí. Tại đó, trí tuệ tự tạo, Dự kiến vượt cả trí tuệ của con người, sẽ nghiên cứu và phân tích tài liệu và truyền hiệu quả nghiên cứu và phân tích trở lại cho khoảng trống thực dưới những hình thức khác nhau. Hiểu một cách đơn thuần, xã hội 5.0 được quản lý và vận hành trên nền tảng kỹ thuật số, tích lũy, nghiên cứu và phân tích những tài liệu lớn để đưa ra những giải pháp. Cụ thể, máy tính với sự trợ giúp của AI sẽ lọc những thông tin quan trọng chứa trong những bộ nhớ đám mây để nghiên cứu và phân tích và với nền tảng khởi đầu là cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, một lượng lớn vật chất sẽ được tạo ra, phân phối được những nhu yếu ngày càng cao và phong phú của con người, bảo vệ sự tăng trưởng bền vững và kiên cố của xã hội .
Khác với xã hội 4.0 lấy số hóa làm TT, sử dụng công nghệ để thôi thúc xã hội tăng trưởng, xã hội 5.0 lấy con người là TT, số hóa là phương tiện đi lại làm cho con người niềm hạnh phúc và được hưởng nhiều tiện ích mới trong xã hội siêu mưu trí. Xã hội 5.0 đưa những công cụ công nghệ tiên tiến và phát triển đến với công chúng, nỗ lực làm giảm những khó khăn vất vả và cải tổ đời sống của con người. Trong khi cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 chỉ tập trung chuyên sâu ở nghành sản xuất thì xã hội 5.0 lại lan rộng ra ra mọi ngóc ngách của xã hội .
Sự quy đổi sang xã hội 5.0 được coi là tựa như như cách mạng công nghiệp lần thứ tư, trong đó cả hai khái niệm đều đề cập đến sự biến hóa cơ bản của nền kinh tế tài chính quốc tế theo một quy mô mới. Tuy nhiên, xã hội 5.0 là một khái niệm sâu rộng hơn, vì nó tưởng tượng một sự biến hóa trọn vẹn trong lối sống của con người .
Xã hội Nhật Bản 5.0 không chỉ đơn thuần là nói về kinh tế tài chính mà là nói về sự số hóa của toàn xã hội để làm cho xã hội trở nên siêu mưu trí. Cùng với tăng trưởng kinh tế tài chính trải qua việc tạo ra giá trị mới bằng cách cung ứng những loại sản phẩm và dịch vụ công nghệ cao, xã hội Nhật Bản 5.0 đồng thời tập trung chuyên sâu vào những giải pháp để xử lý những yếu tố xã hội như tăng nhu yếu nguồn năng lượng và thực phẩm, bảo đảm an toàn và bảo mật an ninh, đổi khác khí hậu, dân số già, bất bình đẳng khu vực và kinh tế tài chính độc lạ .

2. Thách thức

Xã hội 5.0 được dự báo là một dự án Bất Động Sản đầy tham vọng nhằm mục đích mục tiêu xử lý những yếu tố kinh tế tài chính và xã hội hiện hành trải qua việc tích hợp những nghành nghề dịch vụ vật lý và khoảng trống mạng. Ý tưởng này của xã hội 5.0 nhìn nhận sự đổi khác và tân tiến công nghệ mang ý nghĩa tích cực và hoàn toàn có thể trấn áp được, đưa ra được những giải pháp cho nhiều thử thách lớn mà Nhật Bản và những nước tăng trưởng khác đang phải đương đầu. Tuy nhiên, viễn cảnh này đã ít tính đến những mối nguy hại tiềm tàng khi internet và trí tuệ tự tạo được sử dụng thoáng đãng trong những hoạt động giải trí xã hội .
Để hiện thực hóa xã hội 5.0 thì “ vạn vật ” cần được liên kết với nhau trải qua mạng internet và loài người cần thiết kế xây dựng những mạng lưới hệ thống tài liệu khác nhau, tích hợp chúng lại và để những mạng lưới hệ thống liên kết với nhau. “ Sự tích hợp này được cho phép nhiều tài liệu rất khác nhau ( tài liệu web, tài liệu hoạt động giải trí của con người, tài liệu địa lý 3D, tài liệu giao thông vận tải, tài liệu quan sát thiên nhiên và môi trường, tài liệu sản xuất và phân phối của công nghiệp và nông nghiệp, cũng như những tài liệu khác ) được tích lũy, nghiên cứu và phân tích, và vận dụng trên tổng thể những mạng lưới hệ thống phối hợp và cộng tác để liên tục tạo ra những giá trị và dịch vụ mới ” [ 5 ]. Mức độ hợp nhất giữa khoảng trống ảo và quốc tế thực rất cao nên thiệt hại mà những cuộc tiến công trên mạng hoàn toàn có thể gây ra trên quốc tế thực sẽ ngày càng trở nên trầm trọng và hoàn toàn có thể tác động ảnh hưởng lớn đến những hoạt động giải trí kinh tế tài chính – xã hội. Điều này phát sinh yếu tố bảo mật an ninh bảo mật thông tin tài liệu. Việc ngày càng tăng sử dụng hệ sinh thái IoT sẽ làm tăng rủi ro tiềm ẩn xâm phạm đời tư, bảo mật an ninh mạng và những yếu tố tương quan đến nghĩa vụ và trách nhiệm của con người trong sử dụng những loại sản phẩm liên kết không dây hay những phương tiện đi lại không người lái và yếu tố bảo mật thông tin sẽ trở nên quan trọng hơn rất nhiều. Nếu kẻ xấu xâm nhập vào được những tài liệu tối mật của đối thủ cạnh tranh cạnh tranh đối đầu hay của một vương quốc khác thì đó sẽ là một thảm họa khôn lường. Vì vậy tại Nhật Bản, chính phủ nước nhà, doanh nghiệp đã cùng hợp tác để soạn ra luật quản trị tài liệu nhằm mục đích xử lý yếu tố nan giải này .
Bên cạnh đó, để hiện thực hóa xã hội 5.0 con người phải thiết kế xây dựng, tích hợp, liên kết những mạng lưới hệ thống tài liệu khác nhau sau đó nghiên cứu và phân tích và vận dụng trên tổng thể những mạng lưới hệ thống phối hợp và cộng tác để tạo ra những giá trị và dịch vụ mới. Tuy nhiên, để kiến thiết xây dựng, liên kết được những mạng lưới hệ thống tài liệu giữa những công ty ngay lập tức là điều không thuận tiện vì để làm được điều đó cần có thời hạn và đủ nguồn lực ( nguồn nhân lực ở trình độ cao và vật chất ). Hiện tại, những nhà phân phối có xu thế chiếm hữu số lượng lớn tài liệu tích lũy được theo những kênh của riêng mình và hạn chế san sẻ với những công ty khác. Điều này phần nào hạn chế năng lực tăng trưởng những công nghệ mới và tiêu tốn lãng phí tài nguyên tài liệu .
Ngoài ra, để đạt được những thành quả đáng mong đợi trong xã hội 5.0, Nhật Bản sẽ cần phải vượt qua 1 số ít rào cản về chính sách chủ trương giữa những bộ ngành, mạng lưới hệ thống pháp lý, công nghệ, nhân lực và nhận thức xã hội [ 6 ] .
Trước hết là rào cản về chính sách chủ trương giữa những bộ, ngành ( thậm chí còn là giữa những vương quốc ) với nhau, đặc biệt quan trọng là yếu tố quan hệ giữa những bộ khác nhau của chính phủ nước nhà về kế hoạch công nghệ trí tuệ tự tạo ( trụ cột chính của xã hội 5.0 ). Xã hội 5.0 của Nhật Bản không chỉ là về công nghệ, mà còn gồm có những chủ trương và lao lý định hình sự tăng trưởng của nó. Do vậy, thành phần chính trong xã hội 5.0 không chỉ là những ngành công nghiệp 4.0 mà còn gồm có những tổ chức triển khai, toàn bộ những bên tương quan như công dân, cơ quan chính phủ, học viện chuyên nghành … Tuy nhiên, trong trong thực tiễn, mặc dầu Văn phòng nội các và Bộ Nội vụ và Truyền thông đóng vai trò quan trọng trong việc thiết lập những nguyên tắc chung để tăng trưởng chủ trương AI nhưng Bộ Kinh tế, Thương mại và Công nghiệp lại được dữ thế chủ động trong việc đưa ra những chủ trương, phương pháp cạnh tranh đối đầu giữa những khu vực. Các bộ ngành như Bộ Đất đai, Cơ sở hạ tầng và Giao thông vận tải đường bộ và Bộ Y tế, Phúc lợi và Lao động thì được dữ thế chủ động trong từng nghành nghề dịch vụ ứng dụng ( như những loại xe và trang thiết bị y tế tự động hóa sử dụng trí tuệ tự tạo ). Điều này hoàn toàn có thể dẫn đến sự thiếu thống nhất trong một số ít chủ trương, làm tác động ảnh hưởng đến mối quan hệ giữa những bộ và ngành .
Thứ hai, rào cản về mạng lưới hệ thống pháp lý cần phải vượt qua để tạo ra hành lang pháp lý mới cho việc vận dụng những kỹ thuật tiên tiến và phát triển. Trước khi đạt được những những thay đổi mới trong xã hội, có rất nhiều việc làm, gồm có cả những yếu tố pháp lý mới từ Lever vương quốc tới toàn thế giới cần phải triển khai. Do vậy mạng lưới hệ thống pháp lý cần phải được thay đổi để xử lý những trở ngại pháp lý khác nhau cũng như làm thế nào để tích hợp quốc tế ảo với quốc tế thực và sử dụng robot trong toàn bộ những nghành nghề dịch vụ. Trong trong thực tiễn, điều này cũng có nghĩa là cần phải cải cách pháp luật và thôi thúc số hóa hành chính .
Thứ ba, cần vượt qua rào cản về công nghệ ( tác nhân hình thành nên nền tảng tri thức ). Dữ liệu hoạt động giải trí cũng như tổng thể những công nghệ / nghành nghề dịch vụ để bảo vệ và sử dụng, từ bảo mật an ninh mạng đến công nghệ robot, nano, sinh học và mạng lưới hệ thống công nghệ đóng vai trò nền tảng cần được nghiên cứu và điều tra và tăng trưởng ở những Lever khác nhau để tương thích với sự tăng trưởng xã hội .
Thứ tư, rào cản về nguồn nhân lực tác động ảnh hưởng lớn tới việc hiện thực hóa xã hội 5.0. Xã hội 5.0 yên cầu mọi thành phần trong xã hội phải có kiến thức và kỹ năng sâu xa trong nghành nghề dịch vụ công nghệ thông tin, có nhiều người có chuyên ngành về kỹ thuật số. Rào cản này Nhật Bản đang từng bước vượt qua nhờ những cuộc cải cách giáo dục trong đó có việc chú trọng đến việc tăng cường sự hiểu biết về công nghệ thông tin trong những trường học, lan rộng ra nguồn nhân lực sẵn có những chuyên ngành về kỹ năng và kiến thức kỹ thuật số tiên tiến và phát triển, dự tính sẽ Open cho những chuyên viên có kinh nghiệm tay nghề cao trong những nghành nghề dịch vụ như bảo mật thông tin và khoa học dữ liệu và khuyến khích phụ nữ tham gia vào thị trường lao động để phát hiện những năng lực tiềm ẩn của họ, …

Thứ năm, rào cản về nhận thức xã hội siêu thông minh đóng vai trò quan trọng trong việc hiện thực hóa xã hội 5.0. Sự chấp nhận của xã hội đối với những sản phẩm và dịch vụ mới liên quan đến xã hội hơn cả. Định kiến và sự phản kháng xã hội có thể cản trở sự phát triển và lan rộng của xã hội thông minh 5.0. Vì vậy cần thiết phải có sự đồng thuận xã hội và sự hợp tác giữa các cộng đồng quốc tế trong việc thúc đẩy, tin tưởng sử dụng trí tuệ nhân tạo.

Mặc dù còn nhiều thử thách nhưng hoàn toàn có thể nói Nhật Bản cũng có nhiều thuận tiện trên con đường hiện thực hóa xã hội 5.0. Sự quyết tâm của cơ quan chính phủ, sự ủng hộ can đảm và mạnh mẽ của những liên đoàn doanh nghiệp, đặc biệt quan trọng là của Keidanren, trong việc thiết kế xây dựng quy mô xã hội 5.0 là thuận tiện cơ bản để Nhật Bản đẩy nhanh quy trình hiện thực hóa xã hội mới. Bên cạnh đó, nguồn tài nguyên tài liệu khổng lồ hoàn toàn có thể sử dụng trong nền kinh tế thị trường, trong những ngành công nghiệp lúc bấy giờ đã tích góp được, những công nghệ tiên tiến và phát triển sẵn có và nhiều năm điều tra và nghiên cứu cơ bản giúp cho việc tạo ra những mẫu sản phẩm sử dụng công nghệ thông tin như big data, trí tuệ tự tạo ứng dụng vào xã hội … là những điều kiện kèm theo thuận tiện, thiết yếu để hình thành nên xã hội siêu mưu trí, xã hội 5.0. Bằng cách tận dụng những yếu tố độc lạ này, Nhật Bản sẽ vượt qua những thử thách xã hội như giảm dân số trong độ tuổi sản xuất, già hóa hội đồng địa phương và những yếu tố nguồn năng lượng và thiên nhiên và môi trường trước những vương quốc khác .

3. Triển vọng

Xã hội Nhật Bản 5.0 được hình thành trong tương lai sẽ làm đổi khác cơ bản mọi mặt đời sống xã hội. Tuy chặng đường để đi tới xã hội mới còn khó khăn vất vả, thử thách, nhưng có một thực sự không hề phủ nhận là, một hình mẫu về một xã hội tốt đẹp hơn đang dần được định hình trong đời sống xã hội Nhật Bản .
Sự Open của robot và trí tuệ tự tạo đã mang lại nhiều ứng dụng mới cho xã hội. Sự tăng trưởng của công nghệ bay không người lái và tàu tự hành trong xã hội 5.0 sẽ giúp Nhật Bản thay đổi ngành công nghiệp phục vụ hầu cần, vận tải đường bộ và xử lý yếu tố thiếu vắng lao động lúc bấy giờ và tương lai. Trong tương lai, sự Open của những nhà máy sản xuất tự động hóa trọn vẹn trong sản xuất, những xe vận tải không người lái, bệnh viện hoạt động giải trí bằng những robot bác sĩ … được liên kết và điều hành quản lý trải qua trí tuệ tự tạo, sẽ ngày càng trở nên phổ cập. Nhờ công nghệ trí tuệ tự tạo, robot và mạng lưới hệ thống máy tính mưu trí sẽ sửa chữa thay thế con người trong nhiều ngành, nhiều nghành nghề dịch vụ và giúp làm ra nhiều của cải vật chất hơn. Với phiên bản “ xã hội 5.0 ”, chỉ cần một chiếc máy tính được liên kết internet và điều khiển và tinh chỉnh trải qua một “ trí tuệ tự tạo ”, người lao động, đặc biệt quan trọng là những người lao động có trình độ cao trên toàn thế giới sẽ có nhiều thời cơ tìm kiếm việc làm tốt hơn, tương thích với năng lực, nguyện vọng của mình .
Trong xã hội 5.0 con người và robot hay trí tuệ tự tạo sẽ cùng sống sót và thao tác để cải tổ chất lượng đời sống bằng cách phân phối những dịch vụ tương hỗ những hoạt động giải trí của con người, phân phối nhu yếu phong phú của người sử dụng, đồng thời cung ứng cả những dịch vụ riêng tương thích với đặc trưng từng vùng miền, tuổi tác, giới tính, ngôn từ … và được cho phép bất kỳ ai cũng là nhà sản xuất dịch vụ. Như vậy, mọi mẫu sản phẩm hoặc dịch vụ sẽ được phân phối tối ưu cho mọi người dân và tương thích với nhu yếu của họ. Những thử thách xã hội như dân số già, phân cực xã hội, suy thoái và khủng hoảng và những hạn chế tương quan đến nguồn năng lượng và thiên nhiên và môi trường sẽ được xử lý nhờ sự tăng trưởng của những công nghệ tiên tiến và phát triển .
Cụ thể hơn, dưới ảnh hưởng tác động của cách mạng công nghiệp 4.0, phiên bản “ xã hội 5.0 ” sẽ biến hóa trọn vẹn phương pháp sống, tiếp xúc của con người lúc bấy giờ. Máy móc, robot, … sẽ thay thế sửa chữa con người nhiều hơn. Những việc làm vốn rất quen thuộc với con người trước đây như nấu ăn, ship hàng, lái xe taxi, bán hàng, … sẽ được robot sửa chữa thay thế. Các phương tiện đi lại tự động hóa và máy bay không người lái sẽ mang đến sản phẩm & hàng hóa và dịch vụ cho người dân ở những khu vực hoang vắng. Khách hàng sẽ hoàn toàn có thể lựa chọn loại sản phẩm tiêu dùng có kích cỡ, phong thái, vật liệu … trực tuyến từ đơn vị sản xuất trước khi được giao bằng máy bay không người lái. Một bác sĩ sẽ hoàn toàn có thể tư vấn cho bệnh nhân của mình một cách rất đầy đủ tại nhà riêng của họ trải qua một máy tính bảng đặc biệt quan trọng. Tại viện dưỡng lão, robot hoàn toàn có thể giúp chăm nom người cao tuổi. Trong nhà bếp của nhà dưỡng lão, tủ lạnh sẽ theo dõi tình hình thực phẩm dự trữ để hoàn toàn có thể bảo vệ vệ sinh bảo đảm an toàn thực phẩm, không bị tiêu tốn lãng phí. Đô thị sẽ được phân phối nguồn năng lượng một cách linh động và phi tập trung chuyên sâu để cung ứng nhu yếu đơn cử của dân cư. Ở vùng ngoại ô, máy kéo tự hành sẽ hoạt động giải trí trên những cánh đồng. Trong khi, TT thành phố, những mạng lưới hệ thống vật lý khoảng trống mạng tiên tiến và phát triển sẽ duy trì hạ tầng quan trọng và chuẩn bị sẵn sàng thay thế sửa chữa những kỹ thuật viên và thợ thủ công đã nghỉ hưu, nếu không có đủ người trẻ để sửa chữa thay thế .
Đồng thời, “ trong tương lai, với sự tân tiến trong những nỗ lực hướng tới xã hội siêu mưu trí, con người không chỉ Dự kiến được sự tích hợp của 1 số ít mạng lưới hệ thống, như nguồn năng lượng, vận tải đường bộ, sản xuất và dịch vụ, mà còn tích hợp những công dụng quản trị tổ chức triển khai như nhân sự, kế toán, pháp lý, cũng như giá trị việc làm do con người triển khai như nhân lực và phát minh sáng tạo ý tưởng sáng tạo, điều này sẽ dẫn tới việc tạo ra giá trị tiếp theo ” [ 7 ] .
Như vậy “ Xã hội Nhật Bản 5.0 ” sẽ có nhiều ảnh hưởng tác động tích cực tới mọi nghành nghề dịch vụ đời sống xã hội, từ cá thể tới nhà nước và đời sống quan hệ quốc tế, xử lý được những yếu tố kinh tế tài chính, xã hội một cách cơ bản và bền vững và kiên cố, làm cho đời sống của người dân sẽ tốt đẹp hơn. Những ảnh hưởng tác động tích cực biểu lộ rõ nhất trong 1 số ít nghành tiêu biểu vượt trội như chăm nom y tế, giao thông vận tải vận tải đường bộ, kỹ thuật hạ tầng và kinh tế tài chính .
Trong nghành chăm nom y tế, thực trạng ngày càng tăng ngân sách y tế, phúc lợi xã hội và nhu yếu chăm nom người cao tuổi do xã hội bị lão hóa nhanh gọn sẽ được khắc phục trong xã hội 5.0. Chăm sóc y tế từ xa giúp người bệnh không còn phải đến bệnh viện liên tục, bác sĩ hoàn toàn có thể điều trị cho người bệnh một cách hiệu suất cao qua màn hình hiển thị máy tính từ nhà, dựa trên tài liệu y tế được liên kết và san sẻ từ nhiều bệnh viện khác nhau. Bệnh nhân được phát thuốc đến tận nhà bằng những phương tiện đi lại bay, hoặc được chăm nom y tế bằng những robot. Đồng thời, ai cũng hoàn toàn có thể thống kê giám sát và quản trị tài liệu sức khỏe thể chất của mình khi ở nhà để hoàn toàn có thể biết cách phòng chống bệnh tốt hơn, lê dài quá trình sống khỏe mạnh. Hiện tại, Nhật Bản đã thử nghiệm robot công nghiệp trong nghành chăm nom sức khỏe thể chất để Giao hàng người cao tuổi. Các nhà nghiên cứu cũng đang tập trung chuyên sâu điều tra và nghiên cứu việc sử dụng robot và cảm ứng trong chăm nom điều dưỡng để giảm gánh nặng của người chăm nom cũng như giảm ngân sách điều trị và chăm nom y tế. Nhìn chung, xã hội 5.0 sẽ mang lại một mạng lưới hệ thống y tế mới gồm có cả chăm nom y tế và chăm nom điều dưỡng tốt hơn cho người dân, đặc biệt quan trọng là cho người cao tuổi .
Trong nghành nghề dịch vụ giao thông vận tải vận tải đường bộ, sự suy giảm dân số làm cho tỷ lệ dân số những vùng nông thôn càng trở nên thưa thớt, người dân khó tiếp cận được mạng lưới hệ thống giao thông vận tải công cộng và vận tốc tăng trưởng thương mại điện tử nhanh tạo ra thực trạng thiếu tài xế ship hàng giao hàng. Việc sử dụng những xe tự hành, kể cả taxi và xe buýt trong xã hội mưu trí sẽ giúp người tham gia giao thông vận tải thư giãn giải trí và bảo đảm an toàn, làm cho giao thông vận tải nông thôn trở nên thuận tiện hơn. Việc giao nhận hàng bằng máy bay không người lái cũng sẽ giúp giảm thiểu lượng người và xe lưu thông trên đường, tránh được thực trạng ách tắc và tai nạn thương tâm giao thông vận tải. Hiện nay nhà nước Nhật Bản đang tiến hành kế hoạch về dịch vụ giao hàng bằng thiết bị bay không người lái cho những khu vực vùng núi, đồng thời sẽ tiến tới việc tiến hành giao hàng bảo đảm an toàn tại khu vực đô thị .

Trong lĩnh vực kỹ thuật hạ tầng, sự xuống cấp cơ sở hạ tầng công cộng phát triển trong thời kỳ tăng trưởng kinh tế nhanh đã tạo ra sự thiếu hụt lực lượng lao động lành nghề và tăng gánh nặng tài chính cho việc kiểm tra và bảo trì. Trong tương lai, bằng cách sử dụng các công nghệ mới bao gồm công nghệ thông tin và truyền thông, cảm biến, trí tuệ nhân tạo, robot, cho các hệ thống kiểm tra và bảo trì cầu, đường, hầm, đập… đòi hỏi các kỹ năng chuyên môn, việc phát hiện những nơi cần sửa chữa có thể được thực hiện ở giai đoạn đầu. Bằng cách làm như vậy, tai nạn bất ngờ sẽ được giảm thiểu và thời gian dành cho công việc xây dựng sẽ giảm, đồng thời mức độ an toàn và năng suất sẽ tăng lên.

Trong nghành nghề dịch vụ kinh tế tài chính ngân hàng nhà nước, lúc bấy giờ ở Nhật Bản những thanh toán giao dịch bằng tiền mặt chiếm tỷ suất cao và những thủ tục ngân hàng nhà nước còn cồng kềnh, chuyển tiền ra quốc tế phải dành nhiều thời hạn và trả phí ngân hàng nhà nước. Việc sử dụng công nghệ thông tin trong những công ty còn hạn chế, việc setup giao dịch thanh toán không dùng tiền mặt và những dịch vụ kinh tế tài chính linh động còn chậm. Các yếu tố này sẽ dần được cải tổ cùng với quy trình hiện thực hóa xã hội 5.0. Công nghệ chuỗi khối ( block chain ) sẽ giảm thời hạn và ngân sách trong khi vẫn bảo vệ bảo đảm an toàn trong những thanh toán giao dịch kinh tế tài chính và kinh doanh thương mại toàn thế giới .
*
* *
Xã hội Nhật Bản 5.0 là xã hội siêu mưu trí lấy con người làm TT, số hóa là phương tiện đi lại. Là xã hội được tương hỗ bởi những công nghệ kỹ thuật số như nghiên cứu và phân tích tài liệu khổng lồ, trí tuệ tự tạo, internet vạn vật và robot đề cân đối giữa tăng trưởng về kinh tế tài chính và xử lý những yếu tố xã hội như tăng nhu yếu nguồn năng lượng và thực phẩm, bất bình đẳng trong xã hội và xã hội già hóa bằng mạng lưới hệ thống tích hợp cao giữa khoảng trống ảo và khoảng trống thực. Đây là hình mẫu của một xã hội tối ưu hóa sự tham gia của trí tuệ tự tạo, robot để giải phóng sức lao động của con người trong nhiều hoạt động giải trí và giúp làm ra nhiều của cải vật chất hơn, đem lại đời sống rất đầy đủ và viên mãn, ship hàng tốt nhất cho con người .
Để hiện thực hóa xã hội 5.0, bên cạnh những thuận tiện như sự đồng tâm nhất trí của cơ quan chính phủ, sự ủng hộ can đảm và mạnh mẽ của những liên đoàn doanh nghiệp trong việc thiết kế xây dựng quy mô xã hội 5.0, nguồn tài nguyên tài liệu khổng lồ đã tích góp được, những công nghệ tiên tiến và phát triển sẵn có …, Nhật Bản phải đối lập với yếu tố bảo mật an ninh mạng để bảo vệ sự bảo mật thông tin tài liệu trong thiên nhiên và môi trường vạn vật đều được liên kết internet và phải vượt qua những rào cản về chính sách chủ trương giữa những bộ và ngành, mạng lưới hệ thống pháp lý, công nghệ, nguồn nhân lực và nhận thức xã hội .
Mặc dù còn những khó khăn vất vả, thử thách nhưng hình mẫu xã hội văn minh, văn minh, xã hội Nhật Bản 5.0, đã, đang được hình thành và sẽ được hiện thực hóa trong tương lai. Khi đó những yếu tố kinh tế tài chính, xã hội sẽ được xử lý một cách cơ bản và vững chắc, đặc biệt quan trọng là trong những nghành nghề dịch vụ như chăm nom y tế, giao thông vận tải vận tải đường bộ, kỹ thuật hạ tầng và kinh tế tài chính, làm cho đời sống của người dân sẽ trở nên tốt đẹp, viên mãn hơn .

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Hoa Hướng Dương ( 2018 ), “ Vượt mặt Đức để xây xã hội mưu trí 5.0 : Người Nhật đang cá cược gì với quốc tế ? ”, http://soha.vn/ vuot-mat-duc-de-xay-xa-hoi-thong-minh-50-nguoi-nhat-dang-ca-cuoc-gi – .
2. Nguyễn Đình Đức ( 2019 ), “ Society 5.0 : nhà nước Nhật Bản đã và đang thiết kế xây dựng xã hội 5.0 trong kế hoạch năm nay – 2020 ”, https://vmcg.vn/ bai-viet / society-5-0-chinh-phu-nhat-ban-da-va-dang-xay-dung-xa-hoi-5-0-trong-ke-hoach-2016-2020 / 6 de8b7ce – d88f-4369-ac76-37cff5ccf2a2 .
3. Nguyễn Đình Đức ( 2020 ), “ Nhật Bản mở màn kiến thiết xây dựng xã hội 5.0 ”, https://vnu.edu. vn / ttsk / ? C1654 / N23823 / Nhat-Ban-bat-dau-xay-dung-Xa-hoi-5. 0.htm .

4. Nguyễn Long (2019), “Cách mạng công nghiệp 4.0 là tiền đề hình thành xã hội 5.0”, http://enternews.vn/print/cmcn-4-0-la-tien-de-hinh-thanh-xa-hoi-5-0-145501.html.

5. Sĩ Lực ( 2018 ), “ Nhật Bản ra mắt xã hội 5.0 tại Nước Ta ”, https://www.tienphong. vn / cong-nghe / nhat-ban-gioi-thieu-xa-hoi-50-tai-viet-nam-1237115.tpo .
6. Hoa Nắng ( 2019 ), “ Xã hội 5.0 ″ : Đỉnh cao mới của sự tăng trưởng ”, https://vietnam hoinhap.vn/article/xa-hoi-50-dinh-cao-moi-cua-su-phat-trien—n-19348 .
7. Phương Thảo ( 2019 ), “ Nhật Bản cải cách “ xã hội 5.0 ”, đưa văn minh lên tầm cao mới ”, https://kienthuc.net.vn/khoa-hoc-cong-nghe/ nhat-ban-cai-cach-xa-hoi-50-dua-van-minh-len-tam-cao-moi-1290768.html .
8. Vũ Khánh Thọ ( 2019 ), “ Nhật Bản khởi đầu cải cách xã hội 5.0 ”, https://thegioihoi nhap.vn/cong-nghe/nhat-ban-cai-cach-xa-hoi-5-0/ .
9. Trang Nguyễn ( 2019 ), “ Hướng tới công nghệ xã hội 5.0 ”, https://thuonghieucongluan. com.vn/huong-toi-cong-nghe-xa-hoi-5-0-a69985.html .
10. Hải Yến ( 2019 ), “ Hướng tới xã hội 5.0 từ cách mạng công nghiệp 4.0 ”, https://www. vnmedia.vn/dan-sinh/201907/huong-toi-xa-hoi-50-tu-cach-mang-cong-nghiep-40-637220/ .
11. FPT techinsight ( 2019 ), “ ‘ Xã hội 5.0 ’ – Tầm nhìn táo bạo của người Nhật ”, https://tech insight.com.vn/xa-hoi-5-0-tam-nhin-tao-bao-cua-nguoi-nhat/ .
12. I-Scoop ( 2018 ), “ From Industry 4.0 to Society 5.0 : the big societal transformation plan of Nhật Bản ”, https://www.i-scoop.eu/industry-4-0/society-5-0/ .
13. Keidanren ( năm nay ), “ Toward realization of the new economy and society – Reform of the economy and society by the deepening of “ Society 5.0 ” ”, https://www.keidanren.or.jp/en/ policy / năm nay / 029 _outline. pdf .
14. Mark Minevich ( 2019 ), “ Japan’s ‘ Society 5.0 ’ initiative is a road map for today’s entrepreneurs ”, https://techcrunch. com / 2019 / 02 / 02 / japans-society-5-0-initiative-is-a-roadmap-for-todays-entrepreneurs / .
15. Maurice Lefebvre ( 2018 ), “ Society 5.0 : Accessibility as the Focus of the Design Industry ”, https://www.primospopuli.com/en/ society-5-0-accessibility-as-the-focus-of-the-design-industry .
16. The Codian ( 2013 ), “ Society 5.0 : Reconciling social and business interests ”, http://thecodian.com/society-5-0-reconciling-social-and-business-interests/ .
17. UNESCO ( 2019 ), “ Nhật Bản pushing ahead with Society 5.0 to overcome chronic social challenges ”, https://en.unesco.org/news/japan-pushing-ahead-society-50-overcome-chronic-social-challenges .
18. Brian Buntz ( 2020 ), “ In Japan, smart city projects have a social dimension ”, https://www.iotworldtoday.com/2020/02/26/in-japan-smart-city-projects-have-a-social-dimension/ .
19. Daily sabah ( 2019 ), “ Society 5.0 : A ‘ smart ‘ new phase in human history on the horizon ”, https://www.dailysabah.com/science/ 2019/10/28 / society-50-a-smart-new-phase-in-human-history-on-the-horizon .

* TS., Viện Nghiên cứu Đông Bắc Á, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt nam
[ 1 ] UNESCO, https://en.unesco.org/news/japan-pushing-ahead-society-50-overcome-chronic-social-challenges .
[ 2 ] Nguyễn Đình Đức, “ Society 5.0 : nhà nước Nhật Bản đã và đang kiến thiết xây dựng xã hội 5.0 trong kế hoạch năm nay – 2020 ”, https://vmcg.vn/bai-viet/society-5-0-chinh-phu-nhat-ban-da-va-dang-xay-dung-xa-hoi-5-0-trong-ke-hoach-2016-2020/6de8b7ce-d88f-4369-ac76-37cff5ccf2a2 .
[ 3 ] Phương Thảo, “ Nhật Bản cải cách “ xã hội 5.0 ”, đưa văn minh lên tầm cao mới ”, https://kienthuc.net.vn/khoa-hoc-cong-nghe/nhat-ban-cai-cach-xa-hoi-50-dua-van-minh-len-tam-cao-moi .
[ 4 ] Trang Nguyễn, “ Hướng tới công nghệ Xã hội 5.0 ”, https://thuonghieucongluan.com.vn/huong-toi-cong-nghe-xa-hoi-5-0-a69985.html. https://vmcg.vn/bai-viet/society-5-0-chinh-phu-nhat-ban-da-va-dang-xay-dung-xa-hoi-5-0-trong-ke-hoach-2016-2020/6de8b7ce-d88f-4369-ac76-37cff5ccf2a2 .
[ 5 ] NASATI, “ Hiện thực hóa “ xã hội siêu mưu trí ” số 1 quốc tế ( Xã hội 5.0 ) ”, dẫn theo http://www.vista. gov.vn/UserPages/News/detail/tabid/73/newsid/16018/seo/Hien-thuc-hoa-xa-hoi-sieu-thong-minh-hang-dau-the-gioi-Xa-hoi-5-0-/language/vi-VN/Default.aspx .

[6] I-Scoop (2018).

[ 7 ] NASATI, “ Hiện thực hóa “ xã hội siêu mưu trí ” số 1 quốc tế ( Xã hội 5.0 ) ”, Tài liệu đã dẫn .

Nguồn: Tạp chí Nghiên cứu Đông Bắc Á, số 5 (231) 5-2020

Source: https://dvn.com.vn
Category: Công Nghệ