Những câu hỏi về chia tài sản thường gặp sau khi ly hôn

1. Không giải quyết xong việc chia tài sản, có được ly hôn?

Luật sư Nguyễn Đức Hùng – Phó Trưởng Phòng Tranh Tụng, Hãng Luật TGS- (Đoàn Luật sư TP.Hà Nội):

Chia tài sản là một trong những vấn đề gây nhiều khúc mắc cho các vợ/chồng đang muốn ly hôn. Trước tiên cần phải xác định đâu là tài sản chung, tài sản riêng của vợ chồng. Tài sản riêng thì ai sở hữu thì của người đó. Với tài sản chung thì hai vợ chồng tự thỏa thuận phân chia, nếu không tự phân chia được thì có thể yêu cầu Tòa án giải quyết theo quy định của pháp luật.

Cụ thể tại Điều 59 Luật hôn nhân gia đình mái ấm gia đình năm trước và Điều 7 Thông tư liên tịch số 01 năm năm nay hướng dẫn thi hành một số ít pháp luật của Luật hôn nhân gia đình mái ấm gia đình thì nguyên tắc xử lý tài sản của vợ chồng khi ly hôn như sau :

“ 1. Vợ chồng khi ly hôn có quyền tự thỏa thuận hợp tác với nhau về hàng loạt những yếu tố, trong đó có cả việc phân loại tài sản. Trường hợp vợ chồng không thỏa thuận hợp tác được mà có nhu yếu thì Tòa án phải xem xét, quyết định hành động việc vận dụng chính sách tài sản của vợ chồng theo thỏa thuận hợp tác hay theo luật định, tùy từng trường hợp đơn cử mà Tòa án giải quyết và xử lý như sau :
a ) Trường hợp không có văn bản thỏa thuận hợp tác về chính sách tài sản của vợ chồng hoặc văn bản thỏa thuận hợp tác về chính sách tài sản của vợ chồng bị Tòa án công bố vô hiệu hàng loạt thì vận dụng chính sách tài sản của vợ chồng theo luật định để chia tài sản của vợ chồng khi ly hôn ;
b ) Trường hợp có văn bản thỏa thuận hợp tác về chính sách tài sản của vợ chồng và văn bản này không bị Tòa án công bố vô hiệu hàng loạt thì vận dụng những nội dung của văn bản thỏa thuận hợp tác để chia tài sản của vợ chồng khi ly hôn. Đối với những yếu tố không được vợ chồng thỏa thuận hợp tác hoặc thỏa thuận hợp tác không rõ ràng hoặc bị vô hiệu thì vận dụng những pháp luật tương ứng tại những khoản 2, 3, 4, 5 Điều 59 và những điều 60, 61, 62, 63 và 64 của Luật hôn nhân gia đình và gia đìnhđể chia tài sản của vợ chồng khi ly hôn. ”

Tài sản chung của vợ chồng được chia đôi nhưng có tính đến những yếu tố sau đây :

“ a ) Hoàn cảnh của mái ấm gia đình và của vợ, chồng ;
b ) Công sức góp phần của vợ, chồng vào việc tạo lập, duy trì và tăng trưởng khối tài sản chung. Lao động của vợ, chồng trong mái ấm gia đình được coi như lao động có thu nhập ;
c ) Bảo vệ quyền lợi chính đáng của mỗi bên trong sản xuất, kinh doanh thương mại và nghề nghiệp để những bên có điều kiện kèm theo liên tục lao động tạo thu nhập ;
d ) Lỗi của mỗi bên trong vi phạm quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm của vợ chồng. ”

Như vậy, trong quá trình làm thủ tục ly hôn mà hai vợ chồng không thỏa thuận được vấn đề chia tài sản thì có thể yêu cầu Tòa án giải quyết theo quy định của pháp luật và vẫn tiến hành ly hôn như bình thường.

2. Có phải tài sản ly hôn bắt buộc chia đôi, dù một người đóng góp ít hơn?

Luật sư Nguyễn Đức Hùng – Phó Trưởng Phòng Tranh Tụng, Hãng Luật TGS- (Đoàn Luật sư TP.Hà Nội):

Theo khoản 1, Điều 29 Luật Hôn nhân mái ấm gia đình năm trước có pháp luật về nguyên tắc chung về chính sách tài sản của vợ và chồng : “ Vợ, chồng bình đẳng với nhau về quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm trong việc tạo lập, chiếm hữu, sử dụng, định đoạt tài sản chung ; không phân biệt giữa lao động trong mái ấm gia đình và lao động có thu nhập ” .
Quy định này của pháp lý tương thích với mục tiêu của hai bên nam, nữ khi tiến tới hôn nhân gia đình là muốn cùng nhau chăm sóc, trợ giúp, san sẻ trong đời sống trên mọi phương diện. Bên cạnh đó nhằm mục đích bảo vệ quyền và quyền lợi hợp pháp của bên tạo ra thu nhập thấp hơn ( ví dụ những người ở nhà chăm sóc cho mái ấm gia đình, làm việc làm nội trợ ) nên pháp lý đã ghi nhận sự bình đẳng giữa lao động ngoài xã hội và lao động trong mái ấm gia đình .
Cũng theo Khoản 2 Điều 59 Luật hôn nhân gia đình mái ấm gia đình thì Tài sản chung của vợ chồng được chia đôi nhưng có tính đến những yếu tố sau đây :

“ a ) Hoàn cảnh của mái ấm gia đình và của vợ, chồng ;
b ) Công sức góp phần của vợ, chồng vào việc tạo lập, duy trì và tăng trưởng khối tài sản chung. Lao động của vợ, chồng trong mái ấm gia đình được coi như lao động có thu nhập ;
c ) Bảo vệ quyền lợi chính đáng của mỗi bên trong sản xuất, kinh doanh thương mại và nghề nghiệp để những bên có điều kiện kèm theo liên tục lao động tạo thu nhập ;
d ) Lỗi của mỗi bên trong vi phạm quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm của vợ chồng. ”

Theo hướng dẫn tại Điều 7 Thông tư liên tịch 01 năm năm nay về hướng dẫn thi hành 1 số ít pháp luật của Luật Hôn nhân mái ấm gia đình năm năm trước thì “ công sức của con người góp phần của vợ, chồng vào việc tạo lập, duy trì và tăng trưởng khối tài sản chung ” theo Điều 59 Luật hôn nhân gia đình và mái ấm gia đình năm trước là sự góp phần về tài sản riêng, thu nhập, việc làm mái ấm gia đình và lao động của vợ, chồng trong việc tạo lập, duy trì và tăng trưởng khối tài sản chung .
Như vậy theo những pháp luật trên đây nếu hai vợ chồng không thoả thuận được việc phân loại tài sản thì Toà án sau khi hoà giải mà đôi bên vợ chồng vẫn nhất quyết ly hôn thì Toà án sẽ xử lý theo chính sách luật định. Tài sản chung sẽ được chia đôi. Mặc dù một bên tạo ra thu nhập thấp hơn thì vẫn được coi như là lao động tương tự. Tuy nhiên Toà sẽ xét những yếu tố công sức của con người góp phần của mỗi người để phân loại một cách hài hòa và hợp lý để không bên nào bị thiệt thòi khi ly hôn và phân loại quyền nuôi con. Bên có sức lực lao động góp phần nhiều hơn sẽ được chia nhiều hơn .

3. Tài sản thừa kế của cha mẹ, tôi có phải chia cho chồng nếu ly hôn?

Luật sư Nguyễn Đức Hùng – Phó Trưởng phòng Tranh tụng, Hãng luật TGS – (Đoàn Luật sư TP. Hà Nội)

Để xác lập tài sản thừa kết có phải chia khi ly hôn không cần xác lập được tài sản này là tài sản chung vợ chồng hay tài sản riêng của một trong hai. Theo pháp luật tại khoản 1, Điều 33 Luật Hôn nhân và mái ấm gia đình năm năm trước về “ Tài sản chung của vợ chồng ” pháp luật :

“ Tài sản chung của vợ chồng gồm tài sản do vợ, chồng tạo ra, thu nhập do lao động, hoạt động giải trí sản xuất, kinh doanh thương mại, hoa lợi, cống phẩm phát sinh từ tài sản riêng và thu nhập hợp pháp khác trong thời kỳ hôn nhân gia đình, trừ trường hợp được lao lý tại khoản 1 Điều 40 của Luật này ; tài sản mà vợ chồng được thừa kế chung hoặc được khuyến mãi cho chung và tài sản khác mà vợ chồng thỏa thuận hợp tác là tài sản chung ” .

Như vậy, trường hợp này nếu tài sản bạn được cha mẹ thừa kế riêng, nêu rõ là cho riêng bạn và bạn không có thỏa thuận hợp tác nhập khối tài sản riêng này vào tài sản chung thì tài sản đó là tài sản riêng của bạn. Khi đó, tài sản này sẽ là tài sản riêng của bạn mà không cần phải đem chia khi ly hôn .

4. Tôi tự mua nhà bằng tài sản riêng, có phải chia khi ly hôn trong khi vợ không đóng góp gì?

Luật sư Nguyễn Đức Hùng – Phó Trưởng phòng Tranh tụng, Hãng luật TGS – (Đoàn Luật sư TP. Hà Nội)

Căn cứ theo Điều 43, Luật Hôn nhân và mái ấm gia đình năm năm trước pháp luật về tài sản riêng của vợ, chồng như sau :

“ Tài sản riêng của vợ, chồng gồm tài sản mà mỗi người có trước khi kết hôn ; tài sản được thừa kế riêng, được Tặng cho riêng trong thời kỳ hôn nhân gia đình ; tài sản được chia riêng cho vợ, chồng theo pháp luật tại những điều 38, 39 và 40 của Luật này ; tài sản Giao hàng nhu yếu thiết yếu của vợ, chồng và tài sản khác mà theo pháp luật của pháp lý thuộc sở hữu riêng của vợ, chồng ” .

Bên cạnh đó, tại khoản 2 Điều này cũng lao lý :

“ Tài sản được hình thành từ tài sản riêng của vợ, chồng cũng là tài sản riêng của vợ, chồng. Hoa lợi, cống phẩm phát sinh từ tài sản riêng trong thời kỳ hôn nhân gia đình được triển khai theo pháp luật tại khoản 1 Điều 33 và khoản 1 Điều 40 của Luật này ” .

Về nguyên tắc xử lý tài sản của vợ chồng khi ly hôn, tài sản riêng của vợ chồng sẽ thuộc quyền sở hữu của người đó. Để ngôi nhà không bị phân loại khi thực thi ly hôn, bạn phải chứng tỏ được đó là tài sản riêng của bạn. Nếu ngôi nhà được mua tại thời gian trước thời kỳ hôn nhân gia đình thì việc chứng tỏ tài sản riêng không quá khó khăn vất vả, tuy nhiên, nếu ngôi nhà này được mua trong thời kỳ hôn nhân gia đình thì việc chứng tỏ tài sản riêng lại không hề thuận tiện. Bạn phải có địa thế căn cứ chứng tỏ được tài sản đấy được mua trọn vẹn bằng tiền bạn kiếm được, không có sự giúp sức hay góp phần tái tạo, sửa chữa thay thế gì của người vợ. Đồng thời, nếu ngôi nhà có gắn liền với đất thì việc trên Giấy ghi nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất chỉ thay mặt đứng tên một mình bạn cũng là một trong những địa thế căn cứ để chứng tỏ tài sản riêng .
Nói cách khác, nghĩa vụ và trách nhiệm chứng tỏ tài sản riêng thuộc về phía bạn. Trường hợp bạn có đủ địa thế căn cứ chứng tỏ ngôi nhà đó là tài sản riêng của bạn thì sẽ không bị chia tài sản này khi ly hôn .

5. Các khoản nợ của chồng, tôi có phải trả thay sau khi ly hôn?

Luật sư Nguyễn Đức Hùng – Phó Trưởng phòng Tranh tụng, Hãng luật TGS – (Đoàn Luật sư TP. Hà Nội)

Để xác lập được rằng sau khi ly hôn, vợ chồng có phải cùng nhau trả những khoản nợ không cần phải xác lập thời gian phát sinh nợ và mục tiêu vay nợ là gì. Hiển nhiên, nếu những khoản nợ này là nợ riêng thì mặc dầu phát sinh thời gian nào, trước hay trong thời kì hôn nhân gia đình thì người đó có nghĩa vụ và trách nhiệm phải trả. Còn so với những khoản nợ chung, theo lao lý tại Điều 60, Luật Hôn nhân và mái ấm gia đình năm năm trước về “ Giải quyết quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm tài sản của vợ chồng so với người thứ ba khi ly hôn ” lao lý :

“ Quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm tài sản của vợ chồng so với người thứ ba vẫn có hiệu lực hiện hành sau khi ly hôn, trừ trường hợp vợ chồng và người thứ ba có thỏa thuận hợp tác khác ” .

Như vậy, sau khi ly hôn, nếu hai vợ chồng có nợ chung ( do một hoặc những bên thực thi nhằm mục đích Giao hàng mục tiêu chung trong thời kì hôn nhân gia đình ) thì bắt buộc cả hai người phải triển khai việc trả nợ, trừ những trường hợp ngoại lệ sau :
( i ) Do vợ chồng tự thỏa thuận hợp tác hoặc thỏa thuận hợp tác với người thứ ba ;
( ii ) Do Tòa án quyết định hành động nếu hai bên không tự thỏa thuận hợp tác được với nhau .
Như vậy, việc trả nợ chung của vợ chồng sau khi ly hôn tùy thuộc vào sự thỏa thuận hợp tác của vợ chồng với bên thứ ba. Trường hợp không thỏa thuận hợp tác được thì sẽ hoàn toàn có thể nhờ đến sự xử lý của Tòa án .

6. Chồng tự ý dùng tài sản chung mua nhà cho người thứ ba có vi phạm pháp luật? Khi ly hôn, tôi có được chia?

Luật sư Nguyễn Đức Hùng – Phó Trưởng phòng Tranh tụng, Hãng luật TGS – (Đoàn Luật sư TP. Hà Nội)

Theo Điều 29 Luật hôn nhân gia đình mái ấm gia đình năm trước thì vợ chồng bình đẳng với nhau về quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm trong việc tạo lập, chiếm hữu, sử dụng, định đoạt tài sản chung. Việc thực thi quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm về tài sản của vợ chồng mà xâm phạm đến quyền, quyền lợi hợp pháp của vợ, chồng, mái ấm gia đình và của người khác thì phải bồi thường. Ngoài ra, theo Khoản 1 Điều 35 Luật này còn lao lý việc chiếm hữu, sử dụng, định đoạt tài sản chung do vợ chồng thỏa thuận hợp tác .
Như vậy, vợ chồng có quyền bình đẳng trong việc chiếm hữu, sử dụng định đoạt tài sản chung dựa trên nguyên tắc thỏa thuận hợp tác. Do vậy, việc chồng tự ý sử dụng tài sản chung của vợ chồng để chu cấp, mua tài sản cho người thứ ba không những vi phạm lao lý của pháp lý về chính sách tài sản chung của hai vợ chồng mà còn trái với đạo đức xã hội .
Trường hợp người chồng dùng tài sản chung mua nhà cho người thứ ba nhưng vẫn thay mặt đứng tên người chồng thì tài sản này vẫn được coi là tài sản chung của hai vợ chồng ( đây được coi là tài sản hình thành trong thời kỳ hôn nhân gia đình ). Như vậy, khi ly hôn thì tài sản này vẫn được chia cho hai vợ chồng .
Trong trường hợp căn nhà đó thay mặt đứng tên của người thứ ba thì phải có đủ chứng cứ chứng tỏ căn nhà mà người thứ ba đó thay mặt đứng tên được mua từ tài sản chung của hai vợ chồng ( mà không phải từ tiền riêng của người chồng ). Sau khi đã có đủ chứng cứ thì hoàn toàn có thể khởi kiện tại Tòa án nhân dân có thẩm quyền nhu yếu tuyên thanh toán giao dịch trên vô hiệu hoặc nhu yếu bồi thường thiệt hại, bởi theo Điều 123 Bộ luật Dân sự năm năm ngoái lao lý về thanh toán giao dịch dân sự vô hiệu do vi phạm điều cấm của Luật, trái đạo đức xã hội. Do người chồng sử dụng tài sản chung vợ chồng để mua nhà, xe cho người thứ ba mà không phải vì nhu yếu của mái ấm gia đình, thực thi nghĩa vụ và trách nhiệm chung của vợ chồng nên đây là thanh toán giao dịch vi phạm pháp lý .

7. Con có được chia tài sản khi bố mẹ ly hôn?

Luật sư Nguyễn Đức Hùng – Phó Trưởng phòng Tranh tụng, Hãng luật TGS – (Đoàn Luật sư TP. Hà Nội)

Ly hôn là việc chấm hết quan hệ vợ chồng theo bản án, quyết định hành động có hiệu lực hiện hành pháp lý của Tòa án. Kéo theo đó là những yếu tố tương quan đến phân loại tài sản chung vợ chồng, quyền và nghĩa vụ và trách nhiệm giữa cha mẹ với con cái …
Căn cứ theo pháp luật tại Điều 7, Thông tư liên tịch số 01/2016 / TTLT-TADTC-VKSNDTC-BTP hướng dẫn thi hành một số ít pháp luật của Luật Hôn nhân và mái ấm gia đình về “ Nguyên tắc xử lý tài sản của vợ chồng khi ly hôn ” như sau :

“ Vợ chồng khi ly hôn có quyền tự thỏa thuận hợp tác với nhau về hàng loạt những yếu tố, trong đó có cả việc phân loại tài sản. Trường hợp vợ chồng không thỏa thuận hợp tác được mà có nhu yếu thì Tòa án phải xem xét, quyết định hành động việc vận dụng chính sách tài sản của vợ chồng theo thỏa thuận hợp tác hay theo luật định … ”

Trong đó, trường hợp vợ chồng sống chung với gia đình mà ly hôn thì tùy từng trường hợp, tài sản của vợ chồng được chia theo một trong hai nguyên tắc sau:

• Nếu không xác định được tài sản riêng của các thành viên trong gia đình thì vợ hoặc chồng được chia một phần trong khối tài sản chung của gia đình căn cứ công sức đóng góp vào việc tạo lập, duy trì, phát triển;
• Nếu có thể xác định được thì khi ly hôn, tách phần tài sản chung của vợ chồng ra khỏi khối tài sản chung của gia đình để chia theo nguyên tắc.

Theo lao lý, hoàn toàn có thể hiểu rằng việc phân loại tài sản chung vợ chồng khi ly hôn là việc chỉ phân chia phần tài sản của riêng vợ chồng mà không tương quan đến con cháu. Như vậy, theo nguyên tắc thì con cháu không được phân loại tài sản khi cha mẹ ly hôn .
Tuy nhiên, trường hợp cha mẹ có thỏa thuận hợp tác Tặng Ngay cho một phần tài sản chung cho con hoặc mỗi người sau khi chia tài sản chung có mong ước Tặng Ngay cho một phần hoặc hàng loạt tài sản của mình cho con thì con vẫn hoàn toàn có thể được nhận tài sản từ cha mẹ khi hai người ly hôn .

Ý kiến của Luật sư Nguyễn Đức Hùng – Phó Trưởng Phòng Tranh Tụng, Hãng Luật TGS đã được đăng tải trên Báo điện tử VN Express (Cơ quan Ngôn Luận của Bộ Khoa Học & Công Nghệ Việt Nam):
https://vnexpress.net/giai-dap-nhung-rac-roi-chia-tai-san-khi-ly-hon-4277073.html

Source: https://dvn.com.vn
Category: Hỏi Đáp