Kinh tế thị trường là gì? Ưu, nhược điểm ra sao?

Kinh Tế Thị Trường là gì?

Kinh tế thị trường (Market Economy) là một hệ thống kinh tế trong đó việc sản xuất, phân phối và giá cả của hàng hóa và dịch vụ được xác định chủ yếu bởi sự tương tác giữa cung cầu của thị trường, thay vì bởi quyết định tập trung từ chính phủ hoặc các đối tượng quản lý khác. Trong kinh tế thị trường, các doanh nghiệp, người tiêu dùng và nhà đầu tư tham gia vào thị trường và quyết định dựa trên quyền lựa chọn của họ.

Ưu Điểm của Kinh Tế Thị Trường:

1. Khả năng Tối Ưu Hóa Tài Nguyên: Trong kinh tế thị trường, tài nguyên có thể được tối ưu hóa thông qua cơ chế cung cầu và giá cả. Các doanh nghiệp và người tiêu dùng quyết định về việc sản xuất và sử dụng tài nguyên dựa trên nhu cầu thực tế và lợi nhuận.
2. Khuyến Khích Sáng Tạo và Cạnh Tranh: Kinh tế thị trường thường khuyến khích sự sáng tạo và cạnh tranh. Để tồn tại và phát triển, các doanh nghiệp cần phải liên tục cải tiến và cung cấp sản phẩm/dịch vụ tốt hơn để cạnh tranh trên thị trường.
3. Tự Do Lựa Chọn: Người tiêu dùng có khả năng lựa chọn sản phẩm và dịch vụ theo ý thích của họ, do đó thúc đẩy đa dạng hóa và tùy chọn.
4. Tích Hợp Toàn Cầu: Kinh tế thị trường thường khuyến khích sự tham gia và tích hợp toàn cầu, tạo điều kiện cho thương mại và trao đổi quốc tế.

Nhược Điểm của Kinh Tế Thị Trường:

1. Bất Cân Đối: Kinh tế thị trường có thể dẫn đến bất cân đối tài nguyên và cơ hội giữa các tầng lớp xã hội. Người giàu có có khả năng tiếp cận tốt hơn đến các cơ hội kinh doanh và giáo dục, trong khi người nghèo có thể gặp khó khăn hơn.
2. Khả năng Sản Xuất không Hiệu Quả: Không phải lúc nào việc cung cấp và sử dụng tài nguyên dựa trên cơ chế thị trường cũng tạo ra mô hình sản xuất hiệu quả nhất. Điều này có thể dẫn đến lãng phí tài nguyên và môi trường.
3. Thiếu Sự Chăm Sóc Xã Hội: Kinh tế thị trường có thể tập trung quá mức vào việc tối ưu hóa lợi nhuận và không đảm bảo đủ sự chăm sóc cho các vấn đề xã hội như chăm sóc sức khỏe, giáo dục, và an ninh xã hội.
4. Khả năng Gây Ra Khủng Hoảng Kinh Tế: Kinh tế thị trường có khả năng tạo ra sự biến động lớn và khủng hoảng kinh tế khi không được kiểm soát cẩn thận.

Trong thực tế, nhiều hệ thống kinh tế trên thế giới là kết hợp giữa kinh tế thị trường và sự can thiệp của chính phủ để đảm bảo cân bằng và bảo vệ lợi ích cộng đồng.

Kinh tế thị trường được xem là một trong những thành quả quan trọng trong sự phát triển lâu dài của nền văn minh nhân loại, thúc đẩy sản xuất, kinh doanh, tăng năng suất lao động. Vậy cụ thể, kinh tế thị trường là gì?

Mục lục bài viết

• Kinh tế thị trường là gì?
• Kinh tế thị trường mang đặc điểm gì?
• Ưu điểm của kinh tế thị trường là gì?
• Nhược điểm của kinh tế thị trường là gì?
• Nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa tại Việt Nam

Kinh tế thị trường là gì?

Kinh tế thị trường là loại hình kinh tế – xã hội vận hành dựa trên mối quan hệ giữa người mua và người bán theo quy luật cung – cầu, để xác định giá cả, số lượng hàng hóa, dịch vụ sẵn sàng giao dịch trên thị trường.

Như vậy, có thể hiểu trong nền kinh tế các mối quan hệ kinh tế, sự trao đổi, mua bán các sản phẩm, sự phân chia lợi ích, tìm kiếm lợi nhuận,… đều do các quy luật của thị trường điều tiết và chi phối.

Trong trong thực tiễn, nếu không thu được doanh thu thì sản xuất, kinh doanh thương mại không có động lực để liên tục hoạt động giải trí thôi thúc tăng trưởng sản xuất, kinh doanh thương mại dẫn đến sự ngưng trệ của xã hội .
Kinh tế thị trường xử lý được những yếu tố đó và được xem là thành quả quan trọng trong nền văn minh trái đất. Kinh tế thị trường không phải là của riêng hay độc quyền trong một hình thái kinh tế – xã hội nào .

Kinh tế thị trường mang đặc điểm gì?

Các đặc thù cơ bản của kinh tế thị trường lúc bấy giờ như sau :
– Nhà nước quản trị nền kinh tế thị trường bằng lao lý, tạo ra những điều kiện kèm theo tốt nhất cho thị trường hoạt động giải trí, điều tiết hàng loạt nền kinh tế bằng những công cụ kinh tế hợp pháp và khắc phục những thất bại của thị trường .
– Các chủ thể thị trường phải độc lập về pháp lý và phong phú về mô hình ; có quyền tự chủ và tự do kinh doanh thương mại ; tức là tự do quyết định hành động sản xuất cái gì, sản xuất bao nhiêu, sản xuất như thế nào, tự do quyết định giá và trao đổi theo cung và cầu thị trường .
– Thị trường toàn bộ những loại đều có cạnh tranh đối đầu công minh và trật tự ; độc quyền kinh doanh thương mại được trấn áp có hiệu suất cao ; cạnh tranh đối đầu không công minh, không lành mạnh bị loại trừ
– Tự do kinh doanh thương mại, cạnh tranh đối đầu thị trường công minh và có trật tự là hai yếu tố cơ bản chi phối phân chia nguồn lực trong nền kinh tế, chi phối sự lựa chọn của những chủ thể thị trường .
– Giá cả tổng thể những loại sản phẩm & hàng hóa, dịch vụ và những yếu tố sản xuất ( vốn, đất đai, lao động, tài nguyên vạn vật thiên nhiên … ) đều được quyết định hành động dựa trên sự khan hiếm, cạnh tranh đối đầu và quan hệ cung – cầu của thị trường
Ngoài ra, đặc thù của yếu tố nhà nước trong nền kinh tế thị trường lúc bấy giờ như sau :
– Quản lý và duy trì không thay đổi kinh tế vĩ mô ;
– Xây dựng mạng lưới hệ thống pháp lý rất đầy đủ và bảo vệ hiệu lực thực thi hiện hành thực thi, trong đó, những điểm điển hình nổi bật là xác lập rõ ràng, đơn cử những loại gia tài, quyền sở hữu tài sản, bảo vệ có hiệu suất cao quyền sở hữu tài sản ; bảo vệ quyền tự do hợp đồng và thực thi những hợp đồng ; bảo vệ cạnh tranh đối đầu công minh, bình đẳng và trấn áp hiệu suất cao độc quyền kinh doanh thương mại dưới mọi hình thức …
– Khắc phục khiếm khuyết, thất bại của thị trường, đồng thời, không làm cho thị trường hoạt động giải trí một cách méo mó, rơi lệch, không tạo ra những tín hiệu thị trường xô lệch so với những chủ thể thị trường
– Làm đối tác chiến lược và tạo thời cơ tăng trưởng so với khu vực tư nhân và những tổ chức triển khai xã hội khác .
– Tạo điều kiện kèm theo và bảo vệ công minh về thời cơ tăng trưởng so với toàn bộ công dân ; thực thi phân phối lại thu nhập nhằm mục đích giảm bớt bất công, bất bình đẳng trong xã hội và tương hỗ, nâng đỡ nhóm xã hội yếu thế, những vùng, địa phương kém tăng trưởng
– Đảm bảo mạng lưới hệ thống hạ tầng kinh tế – xã hội, tổ chức triển khai đáp ứng những loại dịch vụ công, dịch vụ xã hội thiết yếu và triển khai những trách nhiệm xã hội khác .

Ưu điểm của kinh tế thị trường là gì?

Trong nền kinh tế thị trường, nếu nhu yếu sản phẩm & hàng hóa cao hơn so với nguồn cung, giá thành sản phẩm & hàng hóa sẽ cao lên, doanh thu từ đó cũng tăng, là động lực để những doanh nghiệp, cơ sở sản xuất tăng nguồn cung .
Theo đó, doanh nghiệp, cơ sở có chính sách sản xuất hiệu suất cao, sẽ có tỷ suất lợi nhuận cao, được cho phép họ ngày càng tăng quy mô, nguồn lực sẽ đổ dồn về những nơi có hiệu suất cao sản xuất tốt hơn .
Trái lại, những doanh nghiệp, cơ sở có chính sách sản xuất không hiệu suất cao, sức cạnh tranh đối đầu kém sẽ dần bị đào thải khỏi thị trường .

Nền kinh tế thị trường tạo động lực để các doanh nghiệp đổi mới, phát triển công nghệ, về quy trình sản xuất, quản lý, về các sản phẩm để có thể cạnh tranh và đáp ứng được nhu cầu của thị trường.

Nền kinh tế thị trường luôn có sự cạnh tranh vì vậy muốn tồn tại phải luôn có giải pháp cải tiến. Kinh tế thị trường cũng là nơi thanh lọc những người thực sự có năng lực, đào thải những ai yếu kém.

Bên cạnh đó, kinh tế thị trường tạo xu thế liên doanh, liên kết đẩy mạnh giao lưu kinh tế giữa các nước. Việc được tiếp xúc, chuyển giao công nghệ sản xuất, công nghệ quản lý từ các nước phát triển sẽ thúc đẩy các nước đang phát triển có những giải pháp tích cực cho kinh tế nước nhà.

Mức độ thị trường hóa nền kinh tế có thể được là tiêu chí trong xác định điều kiện thương mại giữa hai bên.

Ngoài ra, nền kinh tế thị trường cũng mang đến nhiều việc làm hơn cho người lao động .

Nhược điểm của kinh tế thị trường là gì?

Cơ chế phân chia nguồn lực trong nền kinh tế thị trường hoàn toàn có thể là nguyên do gây bất bình đẳng trong xã hội .
Những người chiếm lợi thế trong kinh doanh thương mại sản xuất sẽ ngày càng có nhiều gia tài, quyền lực tối cao. Những người còn lại cũng sẽ rơi vào thực trạng tệ hơn .
Đó cũng là nguyên do dẫn đến sự phân loại giai cấp : thống trị và bị trị. Sự phân loại giai cấp cũng dẫn đến những không ổn định trong đời sống xã hội .
Bên cạnh đó, nếu sau thời hạn dài không còn có sự cạnh tranh đối đầu, những người có tiềm lực mạnh sẽ tóm gọn thị trường, nền kinh tế hoàn toàn có thể chỉ do một số ít ít người thao túng, họ cũng chi phối thị trường theo ý mình .
Cứ như vậy, nếu không có sự can thiệp của Nhà nước việc tăng giá, giảm chất lượng loại sản phẩm để tăng thêm doanh thu sẽ xảy ra, gây tổn thất lớn cho nền kinh tế nói chung, người tiêu dùng nói riêng .
Cuối cùng, sự chênh lệch về cung – cầu sẽ là hệ quả dẫn đến khủng hoảng thừa, thất nghiệp và lạm phát kinh tế .
Các doanh nghiệp không bán được hàng để tịch thu vốn dần sẽ phá sản gây khủng hoảng kinh tế …

Nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa tại Việt Nam

Kinh tế thị trường khuynh hướng xã hội chủ nghĩa được xem là nền kinh tế tân tiến, hội nhập quốc tế và có sự quản trị của Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa .
Kinh tế thị trường khuynh hướng xã hội chủ nghĩa là nền kinh tế quản lý và vận hành không thiếu, đồng điệu theo những quy luật của kinh tế thị trường, bảo vệ khuynh hướng XHCN tương thích với từng quy trình tiến độ tăng trưởng của quốc gia .
Nền kinh tế này có quan hệ sản xuất văn minh tương thích trình độ tăng trưởng của lực lượng sản xuất ;
Với nhiều hình thức chiếm hữu, nhiều thành phần kinh tế ; kinh tế nhà nước giữ vai trò chủ yếu và kinh tế tư nhân là một trong những động lực quan trọng trong nền kinh tế nói chung .
Bên cạnh đó, những chủ thể thuộc những thành phần kinh tế trong nền kinh tế thị trường có sự bình đẳng, hợp tác và cạnh tranh đối đầu theo pháp lý .
Còn thị trường đóng vai trò kêu gọi, phân chia có hiệu suất cao những nguồn lực tăng trưởng và là động lực đa phần để giải phóng sức sản xuất .
Các nguồn lực của Nhà nước được phân chia theo kế hoạch, kế hoạch tương thích với cơ chế thị trường .
Trong nền kinh tế thị trường thì Nhà nước đóng vai trò khuynh hướng, tạo thiên nhiên và môi trường cạnh tranh đối đầu bình đẳng, minh bạch ; thực thi văn minh, công minh trong từng chủ trương tăng trưởng và đặc biệt quan trọng là phát huy quyền làm chủ của nhân dân …

Trên đây là giải đáp về kinh tế thị trường là gì? Nếu còn băn khoăn, độc giả vui lòng liên hệ 

>> Lạm phát là gì? Có ảnh hưởng thế nào đến kinh tế, xã hội?

Source: https://dvn.com.vn
Category: Thị Trường