Yên Bái – Wikipedia tiếng Việt
Yên Bái[2] là một tỉnh thuộc vùng trung du và miền núi phía Bắc, Việt Nam.[3][4]
Yên Bái nằm ở vùng Tây Bắc tiếp giáp với Đông Bắc, có vị trí địa lý :
Trung tâm hành chính của tỉnh là thành phố Yên Bái, cách Hà Nội Thủ Đô Thành Phố Hà Nội 158 km .
Các điểm cực của tỉnh Yên Bái :[sửa|sửa mã nguồn]
- Điểm cực bắc tại: xã Tân Phượng, huyện Lục Yên.
- Điểm cực đông tại: xã Đại Minh, huyện Yên Bình.
- Điểm cực tây tại: xã Hồ Bốn, huyện Mù Cang Chải.
- Điểm cực nam tại: khu vực đèo Lũng Lô, xã Thượng Bằng La, huyện Văn Chấn.
Tỉnh Yên Bái có 9 đơn vị chức năng hành chính cấp huyện thường trực, gồm có 1 thành phố, 1 thị xã và 7 huyện với 173 đơn vị chức năng hành chính cấp xã, gồm có 13 phường, 10 thị xã và 150 xã. [ 6 ]
Yên Bái có diện tích quy hoạnh tự nhiên 6.882,9 km², nằm trải dọc đôi bờ sông Hồng .Địa hình Yên Bái có độ dốc lớn, cao dần từ đông sang tây, từ nam lên bắc, độ cao trung bình 600 mét so với mực nước biển và hoàn toàn có thể chia làm hai vùng : vùng thấp ở tả ngạn sông Hồng và lưu vực sông Chảy mang nhiều đặc thù của vùng trung du ; vùng cao thuộc hữu ngạn sông Hồng và cao nguyên nằm giữa sông Hồng và sông Đà có nhiều dãy núi. Đèo Khau Phạ là đèo hiểm trở và dài nhất trên tuyến quốc lộ 32 với độ dài trên 30 km .
Điều kiện tự nhiên[sửa|sửa mã nguồn]
Ngoài hai con sông lớn là sông Hồng và sông Chảy, còn có khoảng chừng 200 ngòi, suối lớn nhỏ và hồ, đầm. Đầu thập niên 1960, Liên Xô giúp phong cách thiết kế hồ Thác Bà là hồ nước tự tạo có diện tích quy hoạnh mặt nước trên 20.000 ha, với khoảng chừng 1.300 hòn đảo lớn nhỏ. Hồ có sức chứa 3 – 3,9 tỷ m³ nước với mục tiêu bắt đầu là chạy nhà máy sản xuất thuỷ điện Thác Bà – khu công trình thuỷ điện lớn tiên phong ở Nước Ta .
Yên Bái có khí hậu đặc trưng của khí hậu cận nhiệt đới ẩm của miền bắc Nước Ta, mùa hè nóng ẩm mưa nhiều, mùa đông phi nhiệt đới gió mùa lạnh và khô .
Yên Bái có rừng nhiệt đới gió mùa, á nhiệt đới và ôn đới trên núi cao. Ở đây có gỗ quý pơ-mu sẽ tốt cho sức khỏe thể chất và đuổi muỗi nếu làm giường. Diện tích rừng chiếm 54 % .
đá đỏ Lục yênTài nguyên tài nguyên trữ lượng khá lớn như đá đỏ, sắt, thạch anh, đá fenspat, đá trắng Khu vực Đông Nam Á .
Năm 2018, Yên Bái là đơn vị chức năng hành chính Nước Ta đông thứ 50 về số dân, xếp thứ 56 về Tổng sản phẩm trên địa phận ( GRDP ), xếp thứ 57 về GRDP trung bình đầu người, đứng thứ 60 về vận tốc tăng trưởng GRDP. Với 815.600 người dân [ 8 ], GRDP đạt 27.404 tỉ Đồng ( tương ứng với 1,18 tỉ USD ), GRDP trung bình đầu người đạt 33,6 triệu đồng ( tương ứng với 1.459 USD ), vận tốc tăng trưởng GRDP đạt 6,31 %. [ 9 ]
Nông nghiệp: Đất nông nghiệp chiếm gần 10% diện tích tự nhiên, trong đó có cánh đồng Mường Lò rộng 2.300 ha nổi tiếng vùng Tây Bắc với nhiều sản vật có giá trị như: chè, quế, gạo nếp Tú Lệ, cam Lục Yên, nhãn Văn Chấn. Dân số Yên Bái phần lớn là nông dân, chiếm 85% tổng số dân trong huyện. Các sản phẩm nông nghiệp chính gồm có: lúa, cam, quế, ngô, khoai…
Công nghiệp: Vì là tỉnh miền núi, nên công nghiệp Yên Bái kém phát triển hơn so với các tỉnh miền xuôi. Sản phẩm công nghiệp chính gồm: chè khô, xi măng, gỗ,…
Dịch vụ: Dịch vụ ở Yên Bái phát triển tầm trung bình. Các ngành ngân hàng, buôn bán lớn, bất động sản đều tập trung ở các nơi đông dân cư, đô thị lớn như: thành phố Yên Bái, thị xã Nghĩa Lộ, các thị trấn đông đúc,… còn những vùng cao, miền núi thì dịch vụ là những phiên chợ vùng cao để trao đổi hàng hoá.
Tổng quát kinh tế Yên Bái: Nhìn chung Yên Bái có nền kinh tế khá đa dạng, nhưng Yên Bái vẫn là tỉnh nghèo. Yên Bái có tỷ lệ hộ nghèo là 20,2%. Trong đó hai huyện Mù Căng Chải và Trạm Tấu rất khó khăn, tỷ lệ hộ nghèo hai huyện này lần lượt là 58% và 53%, đây cũng là 2 huyện nằm trong danh sách những huyện nghèo nhất nước. Các khu vực miền núi nhiều nơi có tỉ lệ nghèo vượt ngưỡng 80% đặc biệt là các xã vùng cao. Riêng miền xuôi những nơi như tp. Yên Bái, tx.Nghĩa Lộ, các huyện Lục Yên, Văn Yên,… thì kinh tế khá hơn, tỉ lệ nghèo ở những nơi này khoảng 9-16%.
Hiện nay, toàn tỉnh có 821.030 người ( năm 2019 ), gồm 30 dân tộc bản địa chung sống. Các dân tộc bản địa ở Yên Bái sống xen kẽ, quần tụ ở khắp những địa phương trên địa phận của tỉnh, với những truyền thống văn hoá đậm nét dân tộc bản địa. Gồm có những dân tộc bản địa Kinh, dân tộc bản địa Tày, dân tộc bản địa Dao, dân tộc bản địa Mông … 19,8 % dân số sống ở đô thị và 80,2 % dân số sống ở nông thôn. Tỷ lệ đô thị hóa tính đến năm 2020 là 21 % .
Tính đến ngày 1 tháng 4 năm 2019, toàn tỉnh có 7 tôn giáo khác nhau đạt 61.973 người, nhiều nhất là Công giáo có 58.145 người, tiếp theo là Phật giáo đạt 2.996 người, đạo Tin Lành có 826 người. Còn lại các tôn giáo khác như đạo Cao Đài có ba người, Phật giáo Hòa Hảo và Tịnh độ cư sĩ Phật hội Việt Nam mỗi tôn giáo chỉ có một người.[10]
Yên Bái là một điểm sinh tụ của người Việt cổ, có nền văn hoá nhân bản, bộc lộ ở những di vật, di chỉ phát hiện ở hang Hùm ( Lục Yên ), công cụ bằng đá ở Thẩm Thoóng ( Văn Chấn ), thạp đồng Đào Thịnh, Hợp Minh ( Trấn Yên ), trống đồng Minh Xuân ( Lục Yên ). Nhiều di chỉ khảo cổ được phát hiện, như đền, tháp, khu di tích lịch sử lịch sử dân tộc .Được xây dựng ngày 11 tháng 4 năm 1900, tỉnh Yên Bái được biết đến qua cuộc Khởi nghĩa Yên Bái của Nước Ta Quốc Dân Đảng vào thượng tuần tháng 2 năm 1930. Lãnh tụ là Nguyễn Thái Học đã bị thực dân Pháp bắt và đem hành quyết bằng máy chém ở Yên Bái cùng 12 đồng đội vào ngày 17 tháng 6 năm 1930 .Sau năm 1945, tỉnh Yên Bái có 5 huyện : Lục Yên, Than Uyên, Trấn Yên, Văn Bàn, Văn Chấn .Ngày 29 tháng 4 năm 1955, xây dựng Khu tự trị Thái – Mèo, địa phận hai huyện Than Uyên và Văn Chấn thuộc khu tự trị [ 11 ] và sau là tỉnh Nghĩa Lộ .Ngày 13 tháng 5 năm 1955, hai huyện Than Uyên và Văn Chấn chính thức tách khỏi tỉnh Yên Bái để sáp nhập vào khu tự trị Thái – Mèo. [ 12 ]Ngày 7 tháng 4 năm 1956, xây dựng lại thị xã Yên Bái .Ngày 1 tháng 7 năm 1956, chuyển huyện Yên Bình của tỉnh Tuyên Quang về tỉnh Yên Bái quản trị .Ngày 16 tháng 12 năm 1964, xây dựng 2 huyện Bảo Yên ( tách ra từ 2 huyện Lục Yên và Văn Bàn ) và Văn Yên ( tách ra từ 2 huyện Trấn Yên và Văn Bàn ) [ 13 ] .Ngày 27 tháng 12 năm 1975, tỉnh Yên Bái được hợp nhất với 2 tỉnh Lào Cai và Nghĩa Lộ thành tỉnh Hoàng Liên Sơn [ 14 ] .Ngày 12 tháng 8 năm 1991, tỉnh Hoàng Liên Sơn chia lại thành 2 tỉnh Tỉnh Lào Cai và Yên Bái. Tỉnh Yên Bái được tái lập, gồm thị xã Yên Bái và 7 huyện : Lục Yên, Mù Cang Chải, Trạm Tấu, Trấn Yên, Văn Chấn, Văn Yên, Yên Bình [ 15 ] ( riêng hai huyện Bảo Yên và Văn Bàn lúc này thuộc tỉnh Tỉnh Lào Cai ) .Ngày 15 tháng 5 năm 1995, tái lập thị xã Nghĩa Lộ trên cơ sở kiểm soát và điều chỉnh một phần diện tích quy hoạnh tự nhiên và dân số của huyện Văn Chấn [ 16 ] .Ngày 11 tháng 1 năm 2002, chuyển thị xã Yên Bái thành thành phố Yên Bái [ 17 ] .Tỉnh Yên Bái có 1 thành phố, 1 thị xã và 7 huyện như lúc bấy giờ .
Giao thông ở Yên Bái có hệ thống đường sắt, đường bộ, đường thuỷ, quốc lộ 32, 37 và 70 chạy qua tỉnh. Thông thương từ Yên Bái đến các tỉnh lân cận của miền Tây Bắc và Việt Bắc ngày càng phát triển nhất là khi hệ thống đường bộ đang tiếp tục được hoàn thiện, tuyến đường sắt Hà Nội – Yên Bái – Lào Cai nối liền tới Côn Minh, Trung Quốc được nâng cấp. Từ Yên Bái đi đến các tình trung du, đồng bằng Bắc Bộ có hệ thống giao thông đường bộ phát triển, tuyến cao tốc Nội Bài – Lào Cai hoàn thành làm cầu nối giao thông của Tây Bắc Bộ với các tỉnh đồng bằng Bắc Bộ.
Đặc sản, lâm thổ sản[sửa|sửa mã nguồn]
Sự nghiệp giáo dục và huấn luyện và đào tạo của tỉnh có truyền thống cuội nguồn từ lâu và chuyển biến tích cực và đạt được những hiệu quả quan trọng trong những năm gần đây. Hệ thống giáo dục và giảng dạy được củng cố, tăng trưởng. Quy mô giáo dục tăng nhanh, những cấp học, ngành học từ giáo dục mần nin thiếu nhi đến giáo dục ĐH, từ giáo dục chính quy đến giáo dục tiếp tục dần triển khai xong. Công tác huấn luyện và đào tạo đã có 1 số ít chuyển biến tích cực, phân phối một phần nguồn nhân lực cho sự nghiệp tăng trưởng kinh tế tài chính – xã hội của tỉnh. Hiện nay toàn ngành đang tích cực tiến hành thực thi Nghị quyết 10 – NQ / TU của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh phát hành Nghị quyết về tăng cường tăng trưởng, nâng cao chất lượng giáo dục và giảng dạy quy trình tiến độ 2009 – năm ngoái .Một số trường học có uy tín tại Yên Bái :
- Trường CĐSP Yên Bái
- Trường THPT chuyên Nguyễn Tất Thành
- Trường THPT Nguyễn Huệ
- Trường THPT Chu Văn An
- Trường TH Nguyễn Thái Học
- Trường THPT Lý Thường Kiệt
- Trường THCS Yên Ninh
- Trường THCS Quang Trung
- Trường THCS Lê Hồng Phong
- Trường THCS Thị trấn Yên Bình
- Trường THPT Trần Nhật Duật
- Trường Phổ thông liên cấp II-III Trấn Yên II
- Trường THCS Yên Thịnh
- Trường THPT Hoàng Quốc Việt
Liên kết ngoài[sửa|sửa mã nguồn]
Source: https://dvn.com.vn
Category: Hỏi Đáp
