Trải nghiệm sáng tạo môn Lịch sử trong trường học Việt Nam

Trải nghiệm sáng tạo môn Lịch sử là phương pháp học tập đang được đẩy mạnh thực hiện tại trường học. Qua đó, học sinh có cơ hội phát huy năng lực qua việc “học đi đôi với hành”, học để giải quyết các vấn đề thực tiễn trong cuộc sống.

1. Thế nào được gọi là học trải nghiệm sáng tạo môn lịch sử?

Học trải nghiệm sáng tạo môn Lịch sử là hoạt động giải trí giáo dục thay đổi trong trường đại trà phổ thông. Dưới sự hướng dẫn của giáo viên, học viên được dữ thế chủ động tò mò kỹ năng và kiến thức không riêng gì trong sách vở với những hình thức phong phú. Việc này giúp giảm bớt áp lực đè nén học tập, hình thành những phẩm chất tốt đẹp và tăng trưởng năng lượng chung cũng như năng lượng chuyên biệt cho học viên .

Hoạt động trải nghiệm sáng tạo của học viên THCS Trần Can ( Điện Biên ) tại khu di tích lịch sử lịch sử Mường Phăng .

2. Tính cấp thiết của việc học trải nghiệm sáng tạo môn lịch sử

Lịch sử có vai trò đặc biệt quan trọng quan trọng trong việc giáo dục, hình thành nhân cách, lòng yêu nước cho học viên. Dù vậy, môn học này lại không được nhiều học viên yêu quý, thường bị xếp vào nhóm “ môn phụ, học thuộc lòng ”. Nguyên nhân là do chiêu thức giảng dạy mang tính một chiều, khối lượng kỹ năng và kiến thức lớn nhưng chưa phong phú về hình thức truyền tải .
Tổ chức việc học trải nghiệm sáng tạo môn Lịch sử là việc làm cấp thiết, góp thêm phần cụ thể hoá, làm sinh động kỹ năng và kiến thức môn học. Qua đó, học viên được học tập trong môi trường tự nhiên thực tiễn, trực tiếp tham gia những hoạt động giải trí để tò mò và sở hữu kiến thức và kỹ năng .

“ Phiên tòa quốc tế xét xử tội ác cuộc chiến tranh của Mỹ tại Nước Ta ” được sân khấu hóa với sự “ nhập vai ” xuất sắc của những học viên THPT Đông Đô .

3. Lợi ích của việc học trải nghiệm sáng tạo môn lịch sử 

Nhiều trường học đã vận dụng phương pháp học trải nghiệm sáng tạo trong những giờ học chính khóa, hoạt động giải trí ngoại khóa và đạt được những hiệu quả tích cực .

3.1. Ghi nhớ kiến thức dễ dàng hơn

Ghi nhớ khối lượng kiến thức và kỹ năng lớn từ lịch sử quốc tế tới lịch sử Nước Ta luôn là điều không thuận tiện với bất kể học viên nào. Khối lượng kỹ năng và kiến thức lớn lê dài từ quy trình hình thành toàn cầu sơ khai tới xã hội văn minh, mỗi quá trình lịch sử có hàng nghìn cột mốc thời hạn, nhân vật, sự kiện xảy ra, … Điều này đặt ra bài toán cho giáo viên trong việc truyền tải kỹ năng và kiến thức sao cho dễ hiểu và học viên trong việc hiểu sâu, nhớ lâu .
Phương pháp học trải nghiệm sáng tạo môn lịch sử đã góp thêm phần xử lý bài toán trên. Giáo viên hoàn toàn có thể đổi khác cách dạy môn lịch sử sinh động hơn trải qua những bộ phim hay hoạt động giải trí nhập vai, … trong những tiết học .
Thông qua những bộ phim, sự kiện lịch sử được tái hiện chân thực bằng âm thanh, hình ảnh trực quan nên ghi nhớ tốt hơn so với việc đọc những câu truyện kể lại trong sách vở. Hay với những hoạt động giải trí nhập vai ( diễn kịch ), học viên có thời cơ đặt mình vào toàn cảnh lúc bấy giờ, tâm lý bằng quan điểm của nhân vật, … Từ đó, những em hoàn toàn có thể nắm rõ thực chất của vấn đề, không coi việc học như gánh nặng, tiếp đón với niềm yêu quý thì hiệu suất cao học tập cũng tăng cao .

Học sinh khối lớp 6, 7 của trường THCS Nam Hải trải nghiệm thực tiễn tại Cảng hàng không quốc tế Vân Đồn. Các em có thời cơ khám phá sâu hơn về lịch sử địa phương và tăng trưởng những kiến thức và kỹ năng thiết yếu trong hoạt động và sinh hoạt tập thể .

3.2. Phát huy tính sáng tạo

Với những hình thức tổ chức triển khai phong phú như sân khấu hóa, kể chuyện bằng tranh, đi thực tiễn … học viên có thời cơ vận dụng và tăng trưởng tư duy sáng tạo .
Chẳng hạn hình thức diễn kịch lịch sử, học viên được tự mình thiết kế xây dựng ngữ cảnh, lên ý tưởng sáng tạo thực thi, sẵn sàng chuẩn bị đạo cụ, phân công việc làm … Hay hoạt động giải trí thuyết trình về nhân vật lịch sử, rất nhiều học viên đã tiến hành qua cách làm độc lạ như phong cách thiết kế profile Facebook, quay vlog kể chuyện, dựng video mutex và tăng trưởng trên nền tảng Tiktok …
Khi tiếp cận với nội dung học tập mang tính thực tiễn cao như vậy, những em sẽ nhận thấy luôn có nhiều giải pháp khác nhau cho mỗi trường hợp, mỗi yếu tố cần xử lý. Học sinh còn được khuyến khích tìm kiếm, đưa ra giải pháp độc lạ của riêng mình trong những trách nhiệm được giao khi tham gia những tiết học lịch sử .

4. Các hoạt động học trải nghiệm sáng tạo môn lịch sử

Tổ chức hoạt động học trải nghiệm sáng tạo môn Lịch sử được triển khai với nhiều hình thức phong phú và đa dạng. Nó hoàn toàn có thể diễn ra ngay tại lớp học hay trải qua hoạt động giải trí ngoại khóa .

4.1 Kể chuyện lịch sử bằng tranh

Kể chuyện lịch sử bằng tranh là hoạt động giải trí tái hiện lại một sự kiện lịch sử dưới dạng hình vẽ. Ở dạng cơ bản, học viên hoàn toàn có thể tự tạo ra những sơ đồ cây ( sơ đồ tư duy ) hoặc sử dụng tư duy và khiếu nghệ thuật và thẩm mỹ để vẽ lại những nhân vật, mô phỏng những sự kiện .
Ở hoạt động giải trí này, học viên sẽ được chia thành những nhóm và tìm kiếm tài liệu về chủ đề được giao thông qua sách giáo khoa, mạng internet … Sau đó, những nhóm sẽ kể lại câu truyện lịch sử dưới dạng tranh vẽ, ảnh cùng thông tin minh họa và trình diễn trước lớp .

Với chủ đề “ Các nhân vật lịch sử Nước Ta trong thời kỳ Bắc thuộc ”, học sinh khối 6, THCS Trung Nghĩa ( Hưng Yên ) đã tìm kiếm thông tin, hình ảnh và tái hiện lại câu truyện của nữ tướng Hai Bà Trưng .
Với mỗi chủ đề, học viên không chỉ nắm được kỹ năng và kiến thức cơ bản của môn Lịch sử mà còn biết vận dụng kỹ năng và kiến thức những môn Địa lí, GDCD, Mĩ thuật để tiếp thu bài học kinh nghiệm. Điều này giúp những em củng cố, nâng cao năng lực phối hợp và linh động vận dụng kiến thức và kỹ năng đã học vào những trường hợp học tập thực tiễn .
Ví dụ với chủ đề “ Các nhân vật lịch sử Nước Ta trong thời kỳ Bắc Thuộc ”, học sinh khối 6 Trường THCS Trung Nghĩa ( Hưng Yên ) đã chia thành những nhóm, cùng nhau vẽ tranh, sưu tầm ảnh để tái hiện nhân vật, toàn cảnh lịch sử .

Kể chuyện lịch sử bằng tranh giúp khơi gợi, kích thích năng lực sáng tạo cho học viên, giúp hoạt động giải trí học tập môn lịch sử trở nên nhẹ nhàng mà hiệu suất cao hơn .
Việc dữ thế chủ động tìm kiếm, giải quyết và xử lý và thuyết minh những thông tin giúp học viên cảm nhận được công lao dựng nước của những nhân vật lịch sử Nước Ta. Từ đó, học viên biểu lộ những tâm lý, thái độ, việc làm đơn cử so với việc giữ gìn, bảo vệ di tích lịch sử lịch sử, kiến thiết xây dựng quê nhà quốc gia

4.2 Tổ chức các trò chơi kiến thức lịch sử

Với đặc trưng của bộ môn lịch sử, ở mỗi khối lớp những thầy cô giáo hoàn toàn có thể kiến thiết xây dựng được một mạng lưới hệ thống game show phong phú và đa dạng, phong phú với nhiều tên gọi khác nhau, mục tiêu khác nhau. Hình thức tổ chức triển khai game show thể vận dụng cho 1 tiết bài tập lịch sử, ngoại khóa, câu lạc bộ hoặc vận dụng để GV hoàn toàn có thể củng cố bài học kinh nghiệm. Sau đây là 1 số ít game show hoàn toàn có thể vận dụng :

• Điền sơ đồ trống: Giáo viên chuẩn bị trước sơ đồ trống để học sinh điền nội dung. Trò chơi này dễ dàng áp dụng đối với các bài có liên quan tới tổ chức bộ máy nhà nước, đặc biệt là chương trình lịch sử 10.
• Điền lược đồ trống: Giáo viên chuẩn bị lược đồ, sơ đồ trống trước hoặc nhà trường có sơ đồ không màu để học sinh điền kí hiệu của một chiến dịch, một cuộc khởi nghĩa.

Trò chơi lịch sử giúp bầu không khí lớp học trở nên sôi động hơn, giảm bớt áp lực đè nén học tập và tăng năng lực ghi nhớ kiến thức và kỹ năng cho học viên .

• Ô chữ bí mật: Giáo viên chuẩn bị hệ thống các ô trống theo chủ đề (nhân vật, cụm từ tiêu biểu….). Học sinh tìm các chữ cái thích hợp để điền vào ô trống đã cho theo yêu cầu.
• Theo dòng lịch sử: Trò chơi này dùng vào các tiết ngoại khóa, các tiết làm bài tập lịch sử để học sinh có điều kiện chuẩn bị và có thời gian thích hợp cho khâu tổ chức. Giáo viên chọn theo chủ đề lịch sử đã được học trước đó để học sinh tìm hiểu kĩ hơn. Trò chơi có thể áp dụng sau khi học xong một chương, một giai đoạn lịch sử.
• Ai là người nhớ sự kiện, nhân vật lịch sử nhiều nhất: Giáo viên có thể áp dụng đối với các tiết làm bài tập lịch sử, các tiết ngoại khóa, phạm vi áp dụng được ở tất cả các khối lớp. Tuy nhiên, trò chơi này áp dụng phù hợp nhất sau khi học xong một giai đoạn lịch sử, một triều đại phong kiến, một hình thái cách mạng…

Tại trường trung học phổ thông Trần Văn Giàu ( TP. Hồ Chí Minh ), những bạn học viên lớp 10 được tiếp xúc với game Lịch sử dưới dạng hỏi đáp. Khoảng 200 câu hỏi từ dễ đến khó được trình diễn dưới dạng trắc nghiệm. Nếu người chơi vấn đáp đúng thì mới vượt được chướng ngại vật và chơi tiếp. Game hoàn toàn có thể sử dụng được trên máy tính hoặc trên điện thoại thông minh hệ điều hành quản lý Android .

Game Lịch sử là công trình nghiên cứu của 2 học sinh mê lịch sử – Cao Tấn Sang và Trương Sử Khôi Nguyên – đã đạt giải Nhất cuộc thi cuộc thi Khoa học kỹ thuật dành cho học sinh trung học (do Sở GD-ĐT TP.HCM tổ chức giữa tháng 1-2017).

4.3 Hoạt động các trải nghiệm các nhân vật lịch sử dưới hình thức sân khấu hóa 

Hoạt động những trải nghiệm những nhân vật lịch sử dưới hình thức sân khấu hóa còn gọi là học Lịch sử trải qua kịch. Học sinh hoàn toàn có thể xem những tiết mục kịch về nhân vật, sự kiện lịch sử hoặc tham gia nhập vai để biểu lộ một nội dung lịch sử quan trọng. Hoạt động này giúp những em rèn luyện kiến thức và kỹ năng thao tác nhóm, giải quyết và xử lý trường hợp, hiểu và yêu lịch sử dân tộc bản địa .

Học sinh Tiểu học Lộc Thọ ( Nha Trang ) thú vị xem vở kịch “ Anh hùng Thánh Gióng ” .
Hướng tới mục tiêu sinh động hoá môn lịch sử, CLB Lịch sử Trường trung học phổ thông chuyên Lý Tự Trọng ( Cần Thơ ) đã tổ chức triển khai chương trình ” Dấu ấn thời hạn ” với chủ đề ” Anh hùng đất Việt ” .
Các bạn học viên có thời cơ hóa thân vào những nhân vật lịch sử như : Trần Quốc Toản, công chúa An Tư, Nguyễn Trãi, vua Quang Trung, chị Võ Thị Sáu, … để hiểu thêm về toàn cảnh lịch sử, ý chí, niềm tin của dân quân ta thời trước .

Học sinh Trường trung học phổ thông chuyên Lý Tự Trọng diễn vở ” Nỗi lòng công chúa An Tư ” .

4.4 Tham quan các di tích lịch sử, bảo tàng

Tham quan những di tích lịch sử lịch sử, kho lưu trữ bảo tàng là cách để học viên “ gặp lịch sử trực tiếp ”. Những di tích lịch sử, di vật sống cùng thời hạn sẽ giúp những bạn tưởng tượng được toàn cảnh lịch sử, những sự kiện đã diễn ra, những con người đã kiên cường chiến đấu, …
Trong khoảng trống những khu di tích lịch sử, học viên được lắng nghe hướng dẫn viên du lịch kể lại câu truyện gắn liền với những di tích lịch sử, di vật. Đó hoàn toàn có thể là quy trình hình thành công cụ bằng đá, những nền văn hóa truyền thống được ghi dấu trên Trống đồng Đông Sơn, … Đồng thời, những em cũng được hướng dẫn ghi chép, chụp ảnh, quay video … để làm báo cáo giải trình sau khi buổi thăm quan kết thúc .
Hoạt động này không chỉ giúp học viên lan rộng ra vốn kỹ năng và kiến thức mà còn để những bạn hiểu rõ về một thời oanh liệt của dân tộc bản địa, biết trân trọng công lao của thế hệ cha anh. Đây cũng là thời cơ cho những em nhận thức thâm thúy hơn về nghĩa vụ và trách nhiệm của bản thân với quê nhà quốc gia .

Buổi du lịch thăm quan, trải nghiệm Lịch sử tại Cổ Loa của học viên Trường THCS Ngoại ngữ ( Thành Phố Hà Nội ) gắn với bài học kinh nghiệm Nhà nước Âu Lạc ( Lịch sử 6 ) và Truyền thuyết về An Dương Vương và Mị Châu, Trọng Thủy ( Ngữ văn 6 )
Phương pháp “ Sử dụng di sản văn hóa truyền thống tiêu biểu vượt trội tại địa phương trong dạy học Lịch sử trong những trường đại trà phổ thông ” đang được Trường trung học phổ thông số 2 Bảo Thắng ( Tỉnh Lào Cai ) tiến hành. Trong chuyến du lịch thăm quan Đền Thượng, Đền Mẫu, Bảo tàng tỉnh Tỉnh Lào Cai và cột mốc biên giới Việt – Trung, những bạn học viên vừa được nghe câu truyện lịch sử, vừa được quan sát những di tích lịch sử, di vật được tọa lạc. Sau đó, những bạn học viên chia thành từng nhóm và cùng nhau tổng hợp thông tin theo hướng dẫn của giáo viên .
Thông qua buổi thăm quan cùng những thông tin mà chính mình đã tự tìm hiểu và khám phá và chắt lọc, học viên sẽ phần nào đổi khác thái độ so với môn học Lịch sử cũng như nâng cao ý thức, nghĩa vụ và trách nhiệm bảo vệ giá trị văn hóa truyền thống người xưa để lại .

5. Trải nghiệm học sáng tạo môn lịch sử tại FPT Edu

Trải nghiệm học sáng tạo môn Lịch sử hiện đang được tiến hành tại những trường học trên toàn nước, đặc biệt quan trọng là những đơn vị chức năng giáo dục tăng trưởng theo quy mô trường học trải nghiệm như FPT Edu. Các trường Tiểu học, THCS, THPT FPT thuộc FPT Edu đã vận dụng nhiều chiêu thức dạy và học sáng tạo để giúp môn lịch sử trở nên thân mật và dễ hiểu, dễ nhớ hơn so với những bạn học viên :

5.1. “Bất tử cùng lịch sử” 

“ Bất tử cùng lịch sử ” là chiêu thức dạy và học trải nghiệm sáng tạo ứng dụng công nghệ tiên tiến tại Trường trung học phổ thông FPT Hòa Lạc. Giờ học thường khởi đầu bằng một game show trên ứng dụng Quizlet. Học sinh sẽ vấn đáp câu đố tương quan tới Anh, Pháp, Mỹ – những vương quốc từng diễn ra những cuộc cách mạng tư sản tiêu biểu vượt trội để được gợi lại kỹ năng và kiến thức từ tiết học cũ và hào hứng tiếp đón kiến thức và kỹ năng mới .

Từ kỹ năng và kiến thức mới tới những bài tập đều được kiến thiết xây dựng thành “ trách nhiệm ” cho học viên tự mình chinh phục .
Ngoài tìm hiểu thêm trong sách giáo khoa và ghi chép bài theo cách truyền thống lịch sử, học viên được tự do nghiên cứu và điều tra tài liệu trải qua những ứng dụng trên máy tính. Bên cạnhđó, những bạn còn được triển khai trách nhiệm phong cách thiết kế poster, sách truyện về một chủ đề lịch sử đơn cử cho từng nhóm học viên. Mỗi nhóm sẽ tự tạo ra mẫu sản phẩm xoay quanh một nhân vật, sự kiện lịch sử bất kể bằng những thao tác chèn text, hình ảnh …

Phương pháp này giúp học viên có sự dữ thế chủ động hơn trong việc tiếp đón kiến thức và kỹ năng, còn giáo viên hoàn toàn có thể theo dõi được hàng loạt quy trình học tập của học viên không riêng gì trải qua thành quả ở đầu cuối .

5.2. Triển lãm và thuyết trình về mô hình biển đảo 

Triển lãm và thuyết trình về quy mô biển hòn đảo là giải pháp trải nghiệm môn Lịch sử được những bạn học viên lớp 10 Trường trung học phổ thông FPT Cần Thơ thương mến .
Dự án thiết kế xây dựng quy mô biển hòn đảo Nước Ta do chính tay học viên thực thi đã xóa đi rào cản của môn Lịch sử và phát huy tư duy sáng tạo, niềm tin thao tác nhóm cũng như ý thức bảo vệ biển hòn đảo Nước Ta .

Trải nghiệm sáng tạo môn Lịch sử giúp học viên giảm tải áp lực học bài, phát huy năng lượng tìm tòi và ý thức thao tác nhóm .
Học sinh được chia làm 33 nhóm, mỗi nhóm gồm 4 – 5 thành viên và khám phá kỹ năng và kiến thức Lịch sử Nước Ta từ thời kỳ khai sơ đến giữa thế kỉ XIX. Từ đó, những bạn sẽ tích lũy, khai thác thông tin và tranh luận nhóm để xác lập đề tài biển hòn đảo của quốc gia tại thời kỳ lịch sử mà mình lựa chọn .
Tại buổi triển lãm, mỗi nhóm sẽ cử đại diện thay mặt để thuyết minh về quy mô của mình và chứng minh và khẳng định chủ quyền lãnh thổ biển hòn đảo của Nước Ta qua từng thời kỳ lịch sử. Qua đó, học viên có thời cơ nâng cao những kỹ năng và kiến thức mềm, vận dụng và tiếp thu kỹ năng và kiến thức một cách hiệu suất cao hơn khi tự tay cùng nhau triển khai xong loại sản phẩm .
Đồng thời, đây cũng là một hình thức giảng dạy có ý nghĩa nhằm mục đích nâng cao nhận thức nghĩa vụ và trách nhiệm của mỗi học viên về chủ quyền lãnh thổ biển hòn đảo mà Bộ môn Lịch sử mong ước truyền tải .

Học sinh được khuyến khích sử dụng những loại vật liệu tái chế nhằm mục đích nâng cao ý thức bảo vệ môi trường tự nhiên, hướng đến sự tăng trưởng vững chắc trong xu thế giáo dục và giảng dạy .

Tổ chức các hoạt động dạy và học sáng tạo môn lịch sử là điều kiện để học sinh bộc lộ khả năng, tinh thần tích cực, chủ động, sáng tạo và thay đổi cách nhìn nhận trong quá trình chiếm lĩnh kiến thức lịch sử. Để tìm hiểu thêm thông tin về phương pháp trải nghiệm sáng tạo môn lịch sử, bạn có thể xem tại đây.

( Nguồn ảnh : Internet, FPT Edu )

Source: https://dvn.com.vn
Category: Công Nghệ