“Giải mã” mã vạch
MÃ VẠCH LÀ GÌ?
Mã vạch là sự biểu lộ thông tin trong những dạng nhìn thấy trên những mặt phẳng của loại sản phẩm, sản phẩm & hàng hóa mà máy móc hoàn toàn có thể đọc được. Mã vạch hoàn toàn có thể được đọc bởi những thiết bị quét quang học gọi là máy đọc mã vạch hay được quét từ hình ảnh bằng những ứng dụng chuyên biệt .
Mã vạch (Barcode) theo định nghĩa là phương pháp lưu trữ và truyền tải thông tin bằng một lọai ký hiệu gọi là ký mã vạch (Barcode symbology). Ký mã vạch hay gọi tắt cũng là mã vạch, là 1 ký hiệu tổ hợp các khoảng trắng và vạch thẳng để biểu diễn các mẫu tự, ký hiệu và các con số. Sự thay đổi trong độ rộng của vạch và khoảng trắng biểu diễn thông tin số hay chữ số dưới dạng mà máy có thể đọc được.
Bạn đang đọc: “Giải mã” mã vạch
Mã số mã vạch được thu nhận bằng một máy quét mã vạch, là một máy thu nhận hình ảnh của mã vạch in trên những mặt phẳng và chuyển thông tin chứa trong mã vạch đến máy tính hay những thiết bị cần thông tin này. Nó thường có một nguồn sáng kèm theo thấu kính, để quy tụ ánh sáng lên mã vạch, rồi thu ánh sáng phản xạ về một cảm quang chuyển hóa tín hiệu ánh sáng thành tín hiệu điện. Ngoài ra, nhiều máy quét mã vạch còn có thêm mạch điện tử giải quyết và xử lý tín hiệu thu được từ cảm quang để chuyển thành tín hiệu tương thích cho liên kết với máy tính .
LỊCH SỬ RA ĐỜI
Ý tưởng về mã vạch được phát triển bởi Norman Joseph Woodland và Bernard Silver. Năm 1948 khi đang là sinh viên ở trường Đại học tổng hợp Drexel, họ đã phát triển ý tưởng này sau khi được biết mong ước của một vị chủ tịch của một công ty buôn bán đồ ăn là làm sao để có thể tự động kiểm tra toàn bộ quy trình. Một trong những ý tưởng đầu tiên của họ là sử dụng mã Morse để in những vạch rộng hay hẹp thẳng đứng. Sau đó, họ chuyển sang sử dụng dạng “điểm đen” của mã vạch với các vòng tròn đồng tâm. Họ đã gửi đến cơ quan quản lý sáng chế Mỹ 2,612,994 ngày 20 tháng 10 năm 1949 công trình Classifying Apparatus and Method (Thiết bị và phương pháp phân loại) để lấy bằng sáng chế. Bằng sáng chế đã được phát hành ngày 7 tháng 10 năm 1952.
Thiết bị đọc mã vạch tiên phong được phong cách thiết kế và thiết kế xây dựng bởi Woodland ( khi đó đang thao tác cho IBM ) và Silver năm 1952. Nó gồm có một đèn dây tóc 500 W và một ống chân không nhân quang tử được sản xuất bởi RCA cho những phim có âm thanh ( nó để in theo chiêu thức quang học lên trên phim ). Thiết bị này đã không được vận dụng trong thực tiễn : để có dòng điện đo được bằng những nghiệm giao động ( oscilloscope ) thì đèn hiệu suất 500 W gần như đã làm cháy giấy có mẫu mã vạch tiên phong của họ. Nó đã không được sản xuất đại trà phổ thông. Năm 1962 họ bán sáng tạo này cho công ty Philips, sau đó Philips lại bán nó cho RCA. Phát minh ra tia laser năm 1960 đã làm cho những thiết bị đọc mã vạch trở nên rẻ tiền hơn, và sự tăng trưởng của mạch bán dẫn ( IC ) làm cho việc giải mã những tín hiệu thu được từ mã vạch có ý nghĩa thực tiễn. Đáng tiếc là Silver đã chết năm 1963 ở 38 tuổi trước khi có bất kể những gì thực tiễn thu được từ sáng tạo này .
CÓ BAO NHIÊU LOẠI MÃ VẠCH?
Có thể nói mã vạch cũng giống như một đạo quân các ký hiệu quen thuộc, chúng xuất hiện ở khắp mọi nơi, mọi chỗ, trên hầu hết các sản phẩm lưu hành hợp pháp trên thị trường. Ai cũng đều thấy chúng nhưng ít ai hiểu được nhiều về chúng. Nhưng vì nghĩ mã vạch là “vô thưởng vô phạt” nên cũng chẳng ai quan tâm đến chúng cả. Khi được hỏi về mã vạch, đa số người ta chỉ biết mã vạch là … mã vạch. Nó mã hóa một con số gì đó mà người ta không hiểu. Nói như vậy nghiễm nhiên mã vạch chỉ có một lọai duy nhất là … mã vạch và nó được sử dụng để lưu trữ 1 con số gì đó như giá tiền chẳng hạn.
Thực ra mã vạch gồm nhiều chủng lọai khác nhau. Tùy theo dung tích thông tin, dạng thức thông tin được mã hóa cũng như mục tiêu sử dụng mà người ta chia ra làm rất nhiều lọai, trong đó những dạng thông dụng trên thị trường mà ta thấy gồm UPC, EAN, Code 39, Interleaved 2 of 5, Codabar và Code 128. Ngoài ra, trong 1 số loại mã vạch người ta còn tăng trưởng làm nhiều Version khác nhau, có mục tiêu sử dụng khác nhau, thí dụ UPC có những version là UPC-A, UPC-B, UPC-C, UPC-D và UPC-E ; EAN có những version EAN-8, EAN-13, EAN-14, Code 128 gồm Code 128 Auto, Code 128 – A, Code 128 – B, Code 128 – C .
MÃ VẠCH ĐƯỢC ỨNG DỤNG ĐỂ MÃ HÓA NHỮNG GÌ?
Có thể mã hoá đủ loại thông tin thành mã vạch!
Ví dụ:
1. Số hiệu linh kiện (Part Numbers)
2. Số nhận diện người bán, nhận diện nhà sản xuất, doanh nghiệp (Vendor ID Numbers, ManufactureID Numbers)
3. Số hiệu Pallet (Pallet Numbers)
4. Nơi trữ hàng hoá
5. Ngày nhận
6. Tên hay số hiệu khách hàng
7. Giá cả món hàng
8. Số hiệu lô hàng và số xê ri
9. Số hiệu đơn đặt gia công
10. Mã nhận diện tài sản
11. Số hiệu đơn đặt mua hàng
v.v….
Một khi công ty đã xác lập xong thông tin cần mã hoá, bước tiếp theo là xác lập loại mã vạch thích hợp, kích cỡ của mã vạch, công nghệ tiên tiến mã hoá thông tin và công nghệ tiên tiến in thích hợp nhất .
LÀM THẾ NÀO ĐỂ TẠO RA ĐƯỢC MÃ VẠCH?
Để in ra mã vạch, bạn cần phải xác lập mã vạch sẽ được in vào đâu, với mục tiêu sử dụng như thế nào :
- Nếu bạn muốn in mã vạch trên văn bản, giấy tờ, tài liệu thì bạn có thể sử dụng các phần mềm thông dụng như Word, Excel (trong một điều kiện đặc biệt), Corel Draw, v.v…. hoặc 1 phần mềm hỗ trợ in barcode.
- Nếu bạn là nhà sản xuất hàng hoá và muốn in mã vạch lên trực tiếp bao bì của sản phẩm thì không có gì để nói vì lúc đó mã vạch sẽ là 1 phần trong kiểu dáng nói chung của bao bì sản phẩm, nó sẽ được in bằng công nghệ in bao bì (thường là in Offset).
- Nếu bạn muốn in mã vạch lên nhãn và dán lên sản phẩm để lưu hành trên thị trường với số lượng nhiều như trong các khu công nghiệp hay qui mô cửa hàng chẳng hạn thì bạn nên dùng công nghệ in nhãn chuyên nghiệp. Công nghệ này bao gồm máy in nhãn chuyên nghiệp (Label Printer hay barcode printer) và phần mềm in nhãn chuyên nghiệp. Bạn không nên dùng các phần mềm văn phòng và các máy in văn phòng để in các nhãn hàng hoá vì các nhãn hàng hoá đòi hỏi phải có những tiêu chuẩn công nghiệp rất khắt khe mà chỉ có công nghệ in nhãn chuyên nghiệp mới đảm trách nổi (Xem thêm Máy in nhãn)
- Còn nếu bạn muốn in barcode lên thẻ nhựa như trong trường hợp thẻ nhân viên, thẻ hội viên thì bạn phải dùng đến công nghệ in thẻ (bao gốm 1 máy in thẻ và 1 phần mềm in thẻ có hỗ trợ barcode)
Cũng cần nói thêm rằng nếu bạn dùng các phần mềm không chuyên về barcode (như Corel) để in barcode thì bạn chỉ có thể in và xử lý barcode ở mức độ cơ bản. Thí dụ bạn sẽ không in được các loại barcode 2-D hoặc không nén được barcode bằng các tỷ lệ nén khác nhau.
UPC (Universal Product Code)
UPC là 1 lọai ký hiệu mã hóa số được ngành công nghiệp thực phẩm ứng dụng vào năm 1973. Ngành công nghiệp thực phẩm đã tăng trưởng mạng lưới hệ thống này nhằm mục đích gán mã số không trùng lặp cho từng mẫu sản phẩm. Người ta sử dụng UPC như “ giấy phép bằng số ” cho những mẫu sản phẩm riêng lẽ .
UPC gồm có 2 phần: phần mã vạch mà máy có thể đọc được và phần số mà con người có thể đọc được.
Số của UPC gồm 12 ký số, không bao gồm ký tự. Đó là các mã số dùng để nhận diện mỗi một sản phẩm tiêu dùng riêng biệt
Nhìn ký hiệu UPC như hình bên ta thấy tổng cộng gồm 12 ký số:
Ký số thứ 1: Ở đây là số 0, gọi là ký số hệ thống số (number system digit) hoặc còn gọi là “Family code”. Nó nằm trong phạm vi của 7 con số định rõ ý nghĩa và chủng lọai của sản phẩm như sau:
* 5 – Coupons: Phiếu lĩnh hàng hóa
* 4 – Dành cho người bán lẽ sử dụng
* 3 – Thuốc và các mặt hàng có liên quan đến y tế.
* 2 – Các món hàng nặng tự nhiên như thịt và nông sản.
* 0, 6, 7 – Gán cho tất cả các mặt hàng khác như là một phần nhận diện của nhà sản xuất.
Năm ký số thứ 2 : Trong mẫu này, tượng trưng là 12345, ám chỉ mã người bán ( Vendor Code ), mã doanh nghiệp hay mã của nhà phân phối ( Manufacturer code ). Ở Hoa kỳ, mã này được cấp bởi hiệp hội UCC ( The Uniform Code Council ) và mã được cấp cho người bán hoặc đơn vị sản xuất là độc nhất. Như vậy khi sản phẩm & hàng hóa lưu thông trên thị trường bằng mã UPC thì chỉ cần biết được 5 ký số này là hoàn toàn có thể biết được nguồn gốc của sản phẩm & hàng hóa .
Năm ký số sau đó : Dành cho người bán gán cho loại sản phẩm của họ. Người bán tự tạo ra 5 ký số này theo ý riêng của mình để mã hóa cho loại sản phẩm .
Ký số ở đầu cuối : Ở đây là số 5, là ký số kiểm tra, xác nhận tính đúng chuẩn của tòan bộ số UPC
UPC được tăng trưởng thành nhiều phiên bản ( version ) như UPC-A, UPC-B, UPC-C, UPC-D và UPC-E trong đó UPC-A được coi như phiên bản chuẩn của UPC, những phiên bản còn lại được tăng trưởng theo những nhu yếu đặc biệt quan trọng của ngành công nghiệp .
Mã UPC vẫn còn đang sử dụng ở Hoa Kỳ và Bắc Mỹ
EAN ( European Article Number )
EAN là bước tăng trưởng sau đó của UPC. Về cách mã hóa nó cũng giống hệt như UPC nhưng về dung tích nó gồm 13 ký số trong đó 2 hoặc 3 ký số tiên phong là ký số “ mốc ”, dùng để bộc lộ cho nước nguồn gốc. Các ký số này chính là “ mã vương quốc ” của loại sản phẩm được cấp bởi Tổ chức EAN quốc tế ( EAN International Organization )
EAN này được gọi là EAN-13 để phân biệt với phiên bản EAN-8 sau này gồm 8 ký số.
Theo ký hiệu EAN-13 như hình vẽ phía trên, có thể phân chia như sau:
* 893 – Mã quốc gia Việt Nam
* 123456789 – 9 ký số này được phân chia làm 2 cụm: cụm mã nhà sản xuất có thể 4, 5 hoặc 6 ký số tùy theo được cấp, cụm còn lại là mã mặt hàng.
* 7 – Mã kiểm tra tính chính xác của tòan bộ số EAN.
.JPG)
Temnutrang sưu tầm và tổng hợp
Source: https://dvn.com.vn
Category: Cẩm Nang
