Bệnh Parkinson – Rối loạn thần kinh – Cẩm nang MSD

Levodopa, tiền chất của dopamine, vượt qua được hàng rào máu-não vào những hạch nền, nơi nó được decarboxylated hóa để hình thành dopamine. Dùng chung thuốc ức chế decarboxylase ngoại vi carbidopa ngăn ngừa levodopa khỏi bị decarboxyl thành dopamine ngoài não ( ở ngoại vi ), do đó giúp giảm liều levodopa thiết yếu để đạt liều điều trị trong não và giảm thiểu những công dụng bất lợi do dopamine gây ra ở ngoại biên .

Bệnh Parkinson – Rối loạn thần kinh – Cẩm nang MSD

Levodopa mặc dù nó làm giảm đáng kể triệu chứng run, nhưng có hiệu quả nhất trong việc làm giảm tình trạng tăng trương lực cơ và giảm vận động.

Bệnh Parkinson là một rối loạn thần kinh mạn tính và diễn tiến, được đặc trưng bởi triệu chứng như run chân, cứng cơ, và khó khăn trong việc điều khiển chuyển động. Dưới đây là một số thông tin về bệnh Parkinson từ Cẩm nang MSD (MSD Manual):

Nguyên nhân:

• Bệnh Parkinson xuất phát từ sự suy giảm một loại dây thần kinh trong não gọi là thụ đạo, dẫn đến sự giảm tiết dopamine (một chất truyền thần quan trọng) trong các khu vực não liên quan đến chuyển động.

Triệu chứng:

• Những triệu chứng chính của bệnh Parkinson bao gồm: cứng cơ, run chân (tremor), chậm chuyển động, khó khăn trong việc bắt đầu và kết thúc chuyển động (sự bứt tốc và đột ngột dừng lại), và khó khăn trong việc duy trì thăng bằng.
• Ngoài các triệu chứng chính, người mắc Parkinson có thể gặp phải những vấn đề khác như trầm cảm, rối loạn về giấc ngủ, và vấn đề về tiêu hóa.

Điều trị:

• Bệnh Parkinson không có phương pháp chữa trị hoàn toàn. Tuy nhiên, điều trị có thể kiểm soát triệu chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống của người bệnh.
• Điều trị bao gồm sử dụng thuốc để tăng cường dopamine, tác động lên các hệ thần kinh có liên quan, và điều trị bằng phẫu thuật trong những trường hợp nặng.

Quản lý và chăm sóc:

• Quản lý bệnh Parkinson cần sự hỗ trợ và theo dõi chặt chẽ từ các chuyên gia y tế, như bác sĩ chuyên khoa thần kinh.
• Điều quan trọng là thực hiện kiểm tra và theo dõi thường xuyên để đảm bảo rằng điều trị được điều chỉnh đúng cách và triệu chứng được kiểm soát.

Bệnh Parkinson là một bệnh lây truyền trong một số trường hợp, nhưng cũng có những trường hợp không rõ nguyên nhân. Điều quan trọng là tìm hiểu về bệnh, thực hiện theo sự hướng dẫn của các chuyên gia y tế, và cung cấp hỗ trợ cho người mắc bệnh và gia đình họ.

Các tác dụng phụ ngắn hạn thường gặp của levodopa là

• Buồn nôn
• Nôn
• Chóng mặt

Tác dụng phụ lâu dài bao gồm

• Các bệnh lý tinh thần ( ví dụ, mê sảng, hoang tưởng, ảo giác thị giác, triệu chứng punding [ những hành vi khuôn mẫu, phức tạp, lặp lại ] )
• Rối loạn tính năng hoạt động ( ví dụ như rối loạn hoạt động, giao động hoạt động )

Ảo giác và hoang tưởng xảy ra tiếp tục nhất ở người cao tuổi và ở những bệnh nhân suy giảm nhận thức hoặc sa sút trí tuệ .

Liều gây rối loạn hoạt động có xu thế giảm khi bệnh tiến triển. Theo thời hạn, liều thiết yếu cho quyền lợi điều trị càng tiến gần đến liều gây rối loạn hoạt động .Liều dùng carbidopa / levodopa tăng lên mỗi 4-7 ngày theo dung nạp của bệnh nhân, cho đến khi đạt được quyền lợi tối đa, hoặc cho đến khi những công dụng bất lợi tiến triển. Nguy cơ những phản ứng phụ hoàn toàn có thể được giảm thiểu bằng cách khởi đầu với liều thấp, như liều nửa viên phối hợp 25/100 mg carbidopa / levodopa / lần x 2 – 3 lần / ngày ( 12,5 / 50 mg / lần x 3-4 lần / ngày ), và tăng từ từ lên một, hai, hoặc ba viên 25/100 mg / lần x 4 lần / ngày. Không nên sử dụng levodopa trong bữa ăn vì protein hoàn toàn có thể làm giảm sự hấp thu levodopa .Nếu tính năng không mong ước ở ngoại vi của levodopa ( ví dụ như buồn nôn, nôn, chóng mặt tư thế ) chiếm lợi thế, hoàn toàn có thể tăng liều carbidopa. Liều carbidopa 150 mg là bảo đảm an toàn và không làm giảm hiệu suất cao của levodopa. Hầu hết những bệnh nhân Parkinson cần sử dụng tổng liều levodopa 400 – 1200 mg / ngày levodopa chia ra mỗi 2 đến 5 giờ, nhưng 1 số ít bệnh nhân suy giảm hấp thu cần liều tổng hoàn toàn có thể lên đến 3000 mg / ngày .Dạng uống carbidopa / levodopa hòa tan phóng thích nhanh hoàn toàn có thể sử dụng mà không cần uống nước ; đây là dạng thuốc rất hữu dụng cho những bệnh nhân khó nuốt. Liều tựa như như carbidopa / levodopa không hòa tan .Hiện cũng có cả những dạng chế phẩm carbidopa / levodopa dạng phóng thích trấn áp ; tuy nhiên, nó thường được sử dụng chỉ để điều trị những triệu chứng về đêm, bởi nếu uống cùng bữa ăn, thuốc hoàn toàn có thể bị hấp thu thất thường, sống sót dạ dày lâu hơn những dạng phóng thích nhanh .Đôi khi, levodopa phải được sử dụng để duy trì công dụng hoạt động, dù bệnh nhân có ảo giác hoặc sảng do levodopa .

Điều trị loạn thần bằng quetiapine đường uống hoặc clozapine; những loại thuốc này, không giống như các thuốc an thần khác (ví dụ risperidone, olanzapine, tất cả các chứng tâm thần điển hình), không làm trầm trọng thêm các triệu chứng của bệnh Parkinson. Quetiapine có thể bắt đầu ở 25 mg vào ban đêm và tăng dần theo liều 25 mg mỗi 1 đến 3 ngày, lên đến 400 mg vào ban đêm, hoặc 200mg/lần x 2 lần/ngày. Mặc dù clozapine có hiệu quả nhất, nhưng việc sử dụng clozapine rất hạn chế vì nguy cơ giảm bạch cầu đa nhân trung tính (ước tính xảy ra ở 1% bệnh nhân). Khi dùng clozapine, liều khởi đầu là 12,5 đến 50 mg/ngày, tăng lên từ 12,5 – 25 mg/lần x 2 lần/ngày. Xét nghiệm công thức máu hàng tuần trong 6 tháng đầu, mỗi 2 tuần trong 6 tháng sau, và sau đó là mỗi 4 tuần. Tuy nhiên, tần số làm xét nghiệm có thể khác nhau tùy thuộc vào số lượng bạch cầu. Bằng chứng gần đây cho thấy rằng pimavanserin có hiệu quả đối với các triệu chứng bệnh tâm thần và không làm trầm trọng thêm các triệu chứng parkinson; cũng như việc theo dõi thuốc dường như không cần thiết. Trong khi chưa xác nhận được hiệu quả và sự an toàn, pimavanserin có thể trở thành thuốc được lựa chọn để điều trị loạn thần ở bệnh nhân Parkinson.

Sau khi điều trị từ 2 đến 5 năm, hầu hết bệnh nhân gặp giảm cung ứng với levodopa, và trấn áp triệu chứng hoàn toàn có thể xê dịch không bình thường giữa hiệu suất cao và không hiệu suất cao ( dịch chuyển ) bởi phân phối với levodopa mở màn mờ nhạt dần. Triệu chứng hoàn toàn có thể xảy ra trước liều dự trù sau đó ( hiện tượng kỳ lạ mất hiệu suất cao ). Hiện tượng rối loạn hoạt động và mất công dụng thuốc xảy ra do sự tiến triển của bệnh và sự tích hợp những đặc tính dược động học của levodopa, đặc biệt quan trọng là thời hạn bán hủy ngắn ( vì nó là thuốc uống ) .

Rối loạn vận động chủ yếu do tiến triển của bệnh và không liên quan trực tiếp đến việc tích lũy levodopa. Sự tiến triển của bệnh có liên quan đến việc dùng levodopa đường uống làm thay đổi và tăng nhạy cảm thụ thể glutamatergic, đặc biệt là các thụ thể NMDA (N-metyl-d-) Cuối cùng, giai đoạn cải thiện sau mỗi liều rút ngắn lại, và hiện tượng rối loạn vận động do thuốc gây ra sự thay đổi triệu chứng từ khó khởi đầu động tác (akinesia) sang rối loạn vận động (dyskinesia). Thông thường, những thay đổi như vậy được kiểm soát bằng cách giữ liều levodopa càng thấp càng tốt, sử dụng các khoảng liều càng ngắn càng tốt, từ 1 đến 2 giờ, tuy nhiên điều này rất khó thực hiện. Các phương pháp thay thế nhằm làm giảm thời gian nghỉ (bất động) bao gồm sử dụng chất chủ vận dopamine, cũng như các chất ức chế COMT và/hoặc MAO; amantadine có thể giúp kiểm soát tình trạng rối loạn vận động.

Dạng bào chế levodopa / carbidopa gel đường ruột ( có sẵn ở Châu Âu ) hoàn toàn có thể được bơm trực tiếp vào ruột non qua sonde mở thông. Dạng bào chế này đang được nghiên cứu và điều tra điều trị cho những bệnh nhân có thực trạng giao động hoạt động hoặc rối loạn hoạt động nặng, không cung ứng với thuốc và những người không đủ tiêu chuẩn để thực thi kích thích não sâu. Dạng bào chế này có vẻ như làm giảm đáng kể thời hạn nghỉ và giúp ngày càng tăng chất lượng đời sống .

Source: https://dvn.com.vn
Category: Hỏi Đáp