Ươm tạo doanh nghiệp – Hiện trạng và một số giải pháp
Vườn ươm phân phối những dịch vụ và cơ sở vật chất thiết yếu để tương hỗ việc khởi nghiệp từ tiến trình hình thành sáng tạo độc đáo, tăng trưởng loại sản phẩm cho đến khi xây dựng và tăng trưởng doanh nghiệp thành công xuất sắc. Khái niệm vườn ươm ngày càng trở nên thông dụng ở cả những nước tăng trưởng và đang tăng trưởng. Tại Việt nam, trình độ công nghệ từ những năm 1990 đến nay đã có những bước tăng trưởng vượt bậc, trở thành một trong những yếu tố quyết định hành động hiệu suất cao hoạt động giải trí và mức độ thành công xuất sắc của doanh nghiệp. Sự tăng trưởng khoa học – công nghệ cũng trở thành động lực chính cho sự tăng trưởng kinh tế tài chính xã hội của Việt nam trong quá trình lúc bấy giờ .
Sự tăng trưởng của quy mô Vườn ươm doanh nghiệp công nghệ tại những vương quốc trong khu vực như Trung Quốc, Nước Hàn, Đài Loan, Nước Singapore, … đã chứng tỏ vai trò tích cực của quy mô vườn ươm. Nhìn chung, vai trò của Vườn ươm doanh nghiệp công nghệ đã xử lý những yếu tố sau :
– Tạo điều kiện, là chất xúc tác giúp các doanh nghiệp khởi sự thành công, phát triển tinh thần kinh doanh.
– Công cụ thúc đẩy sáng tạo, đổi mới, chuyển giao công nghệ và thýõng mại hoá thành công các ý týởng công nghệ nhờ gắn kết chắt chẽ hõn môi quan hệ trýờng đại học – viện nghiên cứu – doanh nghiệp.
– Có ý nghĩa to lớn đối với sự phát triển kinh tế địa phương.
– Tác động tích cực tới mối quan hệ Doanh nghiệp- Chính phủ, là nơi kiểm nghiệm sự phù hợp, hiệu quả của các chính sách của chính phủ.
– Cung cấp quỹ hạt giống (sead funding) cho các doanh nghiệp khởi nghiệp hoặc giúp đỡ các doanh nghiệp tìm kiếm, gia tăng nguồn vốn hạt giống.
– Kết nối các doanh nghiệp khởi nghiệp với mạng lưới nguồn lực để gia tăng cơ hội sống sót và tăng trưởng.
Khái niệm Vườn ươm vẫn còn khá mới mẻ và lạ mắt ở Việt nam. Tuy nhiên, cũng có một số ít quy mô vườn ươm đã được kiến thiết xây dựng và tăng trưởng, tập trung chuyên sâu ở hai TT chính của Nước Ta là Hà nội và Tp. HCM. Mặc dù số vườn ươm lúc bấy giờ chưa nhiều, trong thời điểm tạm thời chia làm 3 nhóm : Vườn ươm trong những Khu công nghệ cao, Vườn ươm trong trường ĐH và vườn ươm trong doanh nghiệp. Ở phía Bắc có 5 vườn ươm, gồm có vườn ươm thuộc Trung tâm Nghiên cứu và Tư vấn về Quản lý ( CRC ) trường Đại học Bách khoa Thành Phố Hà Nội, Vườn ươm HBI, Vườn ươm Doanh nghiệp Công nghệ cao Hoà Lạc của Khu Công nghệ cao Hòa Lạc, 2 vườn ươm còn lại do công ty Công nghệ Tin học Tinh Vân và công ty FPT xây dựng. Khu vực phía Nam có 6 vườm ươm là Vườn Ươm Doanh nghiệp Công nghệ cao thuộc Khu Công nghệ cao ( Saigon HiTech Park ), Trung tâm ươm tạo doanh nghiệp công nghệ thuộc Đại học Bách khoa thành phố Hồ Chí Minh ; Vườn ươm Khu Công viên Phần mềm Quang Trung ( Software Park ), Trung tâm ươm tạo doanh nghiệp công nghệ thuộc Đại học Nông lâm Thành phố Hồ Chí Minh, Vườm ươm Khu công nghiệp Tân tạo và Trung tâm Ươm tạo Doanh nghiệp Nông nghiệp Công nghệ cao thuộc Khu Nông nghiệp Công nghệ cao TP. Hồ Chí Minh .
Hiện nay, mạng lưới hệ thống vườn ươm ở Nước Ta đã phong phú hơn về mô hình, tăng dần về số lượng, được lan rộng ra cơ sở vật chất, tăng thêm trang thiết bị văn minh, đồng điệu. Sản phẩm của những vườn ươm cũng ngày càng phong phú, với nhiều loại sản phẩm công nghệ cao được áp ụng thoáng đãng trên trong thực tiễn, góp phần cho tăng trưởng công nghệ, kinh tế tài chính – xã hội của quốc gia. Trước năm 2003, Nước Ta chưa có vườn ươm và doanh nghiệp được ươm tạo nào thì đến nay số lượng doanh nghiệp đang được ươm tạo đã tăng lên đáng kể ( khoảng chừng xấp xỉ 30 doanh nghiệp ), với số doanh nghiệp được ươm tạo ở mỗi vườn ươm giao động từ 3 – 7 doanh nghiệp .
Hoạt động của những vườn ươm đã tạo ra được những chuyển biến mới bắt đầu về chất trong phương pháp phân phối những dịch vụ tương hỗ doanh nghiệp, tăng cường mạng lưới link giữa những doanh nghiệp nhỏ và vừa với nhau và với những đối tác chiến lược trong và ngoài nước. Mô hình vườn ươm đã lần tiên phong tạo nên một mạng lưới hệ thống dịch vụ kinh doanh thương mại đồng điệu, kết nối thay vì những quy mô tương hỗ dịch vụ đơn lẻ. Thông qua những vườn ươm doanh nghiệp, cùng với việc hình thành mạng lưới hệ thống san sẻ thông tin, những mối link giữa những doanh nghiệp ươm tạo và với những chủ thể khác đã được tăng cường, góp thêm phần tăng năng lượng hoạt động giải trí, cạnh tranh đối đầu cho những doanh nghiệp trong toàn cảnh mới ( tự do hóa và toàn thế giới hóa ) .
Từ năm 2007 đến nay, tại Thành phố Hồ Chí Minh, Sở Khoa học – Công nghệ đã tiến hành chương trình thử nghiệm vườn ươm doanh nghiệp công nghệ. Sở đã hợp tác và tương hỗ trường Đại học Nông lâm, trường Đại học Bách Khoa – ĐH Quốc gia, Khu Nông nghiệp Công nghệ cao và những đơn vị chức năng có tương quan hình thành 3 quy mô vườn ươm doanh nghiệp công nghệ với những mạng lưới hệ thống tương hỗ tư vấn, kỹ thuật và dịch vụ đi kèm. Các vườn ươm đã kiến thiết xây dựng khá hoàn thành xong về kế hoạch hoạt động giải trí, nghành ươm tạo .
Tuy Việt Nam đã đạt được một số thành công trong phát triển hệ thống các vườn ươm song việc xây dựng và phát triển của các vườn ươm doanh nghiệp vẫn còn không ít bất cập, khó khăn.
Công tác tiến hành kiến thiết xây dựng cơ sở vật chất, kiến trúc, tìm kiếm đối tác chiến lược, những đơn vị chức năng tham gia và quản lý và vận hành những vườn ươm còn thiếu đồng nhất, vẫn còn bị lê dài, khiến vườn ươm chậm được đưa vào hoạt động giải trí. … Sự chậm trễ trong tiến hành những dự án Bất Động Sản vườn ươm đã và đang làm giảm hiệu suất cao những dự án Bất Động Sản hỗ trợ vốn, gây sức ép so với hoạt động giải trí của những vườn ươm ( nhất là nỗ lực tăng thu để tự chủ ), kể cả những đơn vị chức năng chủ quản và động lực, ý thức thao tác của bản thân đội ngũ cán bộ quản trị, quản lý và vận hành vườn ươm .
Việc kêu gọi nguồn hỗ trợ vốn cho hình thành và hoạt động giải trí cho những vườn ươm vẫn còn nhiều khó khăn vất vả. Nguồn hỗ trợ vốn cho những vườn ươm còn rất hạn chế. Nguồn vốn hỗ trợ vốn từ ngân sách nhà nước, địa phương cho xây dựng và hoạt động giải trí của nhiều vườm ươm doanh nghiệp hoạt động giải trí không vì doanh thu còn rất ít, đa phần là dành cho mặt phẳng và cơ sở nhà xưởng. Đây là điểm độc lạ lớn giữa Nước Ta và nhiều nước, nhất là Trung Quốc – nơi trong quá trình 10 năm đầu tăng trưởng, những vườn ươm nhận được sự tương hỗ tổng lực từ nhà nước để bảo vệ sự phát tiển vững chắc và theo xu thế của Nhà nước, tránh thực trạng tăng trưởng tự phát .
Các nguồn vốn khác hỗ trợ vốn cho hoạt động giải trí vườn ươm, nhất là những vườn ươm công nghệ cao vẫn còn hạn chế. Điều này đa phần do khung pháp lý chậm được phát hành, những quỹ tương hỗ trực tiếp đến nay chưa hoạt động giải trí ; thiếu nhận thức khá đầy đủ cuả hội đồng doanh nghiệp về vai trò của vườm ươm và quyền lợi trong hỗ trợ vốn cho những vườn ươm, … Việc đầu tư và chứng khoán còn kém tăng trưởng cũng hạn chế góp vốn đầu tư mạo hiểm so với những doanh nghiệp trong vườn ươm. Các mô hình vườn ươm vẫn còn hạn chế. Các vườn ươm hiện hữu đa số là vườn ươm doanh nghiệp công nghệ, đa phần công nghệ thông tin .
Hiện tại, vẫn còn chưa ổn trong triển khai những yếu tố bản quyền, sở hữu trí tuệ trên những phương diện : yếu kém trong thực thi, chưa có qui định rõ ràng về việc phân loại quyền lợi và nghĩa vụ tương quan đến bản quyền khi được ươm tạo thành công xuất sắc cho những bên tham gia vườn ươm. Hầu hết những vườn ươm doanh nghiệp công nghệ tại Nước Ta vẫn chưa có lao lý đơn cử về bản quyền và sở hữu trí tuệ .
Các vườn ươm chưa có đủ mạng lưới chuyên gia và dịch vụ chuyên nghiệp nhằm phục vụ công tác ươm tạo; các dịch vụ cung cấp cho doanh nghiệp còn ở mức cơ bản. Một số vườn ươm còn chậm hình thành pháp nhân. Tiến độ triển khai xây dựng vườn ươm doanh nghiệp công nghệ tại các trường đại học thường chậm so với kế hoạch vì cán bộ kiêm nhiệm nhiều, thời gian dành cho hoạt động của vườn ươm còn hạn chế, mức lương thấp khiến khó tìm được cán bộ quản lý vườn ươm chuyên nghiệp. Chất lượng doanh nghiệp đầu vào còn hạn chế, doanh nghiệp chuẩn bị kế hoạch kinh doanh chưa hoàn chỉnh, mang tính lý thuyết. Kỹ năng quản lý vườn ươm theo mô hình doanh nghiệp (nhưng phi lợi nhuận) còn hạn chế, hệ thống hạ tầng hỗ trợ kỹ thuật (phòng thí nghiệm, mặt bằng sản xuất thử nghiệm…) còn chưa đáp ứng hết nhu cầu của doanh nghiệp.
Khung pháp lý về vườn ươm vẫn còn sơ khai, khoanh vùng phạm vi kiểm soát và điều chỉnh còn hẹp và chậm được phát hành. Khái niệm về vườn ươm doanh nghiệp công nghệ chưa thực sự rõ ràng, không mang tính pháp định. Các chính sách khuyến khích đơn cử xây dựng, quản lý và vận hành vườn ươm doanh nghiệp vẫn chưa có. Nhận thức về vai trò, tính năng và những quyền lợi kinh tế tài chính, kinh tế tài chính – xã hội, và công nghệ của những vườn ươm so với nền kinh tế tài chính nói chung và những doanh nghiệp nói riêng trong những hội đồng vẫn còn hạn chế, ngay so với những nhà nghiên cứu, hoạch định chủ trương và chính khách. Điều này hoàn toàn có thể làm giảm hiệu suất cao hoạch định mạng lưới hệ thống thể chế, định chế khuyến khích tăng trưởng những vườn ươm, với một lộ trình thích hợp, hiệu suất cao. Hơn nữa, tính chuẩn bị sẵn sàng sẻ chia CP ( chủ sở hữu ) và hợp tác kinh doanh thương mại của những doanh nghiệp Nước Ta chưa cao cũng ảnh hưởng tác động bất lợi tới việc tăng trưởng vườn ươm, nhất là việc tạo vốn bắt đầu .
Một số khuynh hướng, giải pháp :
– Phải nhận thức việc phát triển hệ thống các vườn ươm là nhiệm vụ quan trọng và là một công cụ kinh tế quan trọng hỗ trợ Việt Nam chuyển sang nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa.
– Việc cung ứng các dịch vụ ươm tạo doanh nghiệp là một dạng dịch vụ công đặc biệt, có ảnh hưởng sâu rộng tới sự phát triển khu vực doanh nghiệp và phát triển công nghệ, do đó, vai trò của Nhà nước trong tổ chức xây dựng, tài trợ vốn hoạt động là cực kỳ quan trọng trong giai đoạn đoạn đầu phát triển của các vườn ươm. Tuy nhiên, sự can thiệp của Nhà nước cần theo hướng là bảo đảm các các vườn ươm hoạt động có hiệu quả, với đội ngũ quản lý vườn ươm chuyên nghiệp và bảo đảm các vườn ươm đạt sự tự chủ về hoạt động trong dài hạn.
– Phải xem việc phát triển hệ thống vườn ươm là nền tảng nhằm thương mại hoá công nghệ và thúc đẩy đổi mới, chuyển giao công nghệ.
– Cần huy động tất cả các nguồn lực, khuyến khích các nguồn lực trong nước và nguồn lực nước ngoài, Việt kiều, tận dụng và kêu gọi tài trợ từ các nhà tài trợ quốc tế để tăng hiệu quả việc thành lập và vận hành vườn ươm.
– Địa điểm xây dựng các vườn ươm nên đặt tại Khu công nghệ cao, công viên khoa học, trường đại học, viện nghiên cứu,…nhằm mục đích thúc đẩy phát triển công nghệ, tận dụng các nguồn lực tại chỗ hoặc cận kề; chú trọng phát triển các ngành công nghệ cao, tận dụng công nghệ mới.
– Thành lập các mô hình vườn ươm từng bước, mang tính thí điểm, thực hiện có hiệu quả, rồi nhân rộng, áp dụng có chọn lọc các chính sách và thông lệ hữu hiệu về thành lập và phát triển vườn ươm trên thế giới.
– Xây dựng khung pháp lý và chính sách về thành lập và vận hành VƯDN: Các định chế chính và khung pháp lý cho việc thành lập và hoạt động các vườn ươm doanh nghiệp; các cơ chế chính sách tài trợ vốn và khuyến khích thành lập và phát triển vườn ươm: Ban hành các ưu đãi khuyến khích tài chính và tạo cơ chế huy động vốn cho thành lập và hoạt động của vườn ươm; Ưu tiên phát triển một số loại hình vườn ươm; Đẩy mạnh, mở rộng mạng lưới liên kết về các đơn vị tham gia vườm ươm; Lồng ghép có hiệu quả các chương trình phát triển kinh tế tư nhân, doanh nghiệp với các chương trình phát triển vườn ươm.
– Xây dựng và ban hành các chính sách ưu đãi đối với cán bộ quản lý và vận hành vườn ươm. Chú trọng công tác đào tạo về chuyên môn nghiệp vụ cho các cán bộ quản lý vận hành vườn ươm.
TS. Nguyễn Hải An
Giám đốc Trung Tâm Ươm tạo Doanh nghiệp Nông nghiệp Công nghệ cao
Ban Quản lý Khu Nông nghiệp Công nghệ cao TP. Hồ Chí Minh
Source: https://dvn.com.vn
Category: Công Nghệ
