BỆNH MẠCH VÀNH

BỆNH MẠCH VÀNH


09/09/2019 08:43    

1     

23,617     

09/09/2019 08 : 43

Bệnh mạch vành là bệnh của các động mạch nuôi tim, còn được gọi là bệnh tim thiếu máu cục bộ, suy động mạch vành hay còn gọi là suy mạch vành. Đây là loại bệnh khá thường gặp ở các nước phát triển, có xu hướng gia tăng mạnh ở các nước đang phát triển nói chung và Việt Nam nói riêng. Tại Mỹ, số lượng bệnh nhân mắc bệnh mạch vành hằng năm được ước tính khoảng 13.200.000 người (trên tổng dân số 300 triệu người). Tại châu Âu, tỷ lệ mắc mới bệnh mạch vành trong dân số ước tính từ 3.5 – 4.1%. Tại Việt Nam, theo số liệu của Viện Tim mạch Quốc gia, tỉ lệ mạch vành tăng dần qua các năm, năm 1991 là 3%, năm 1996 là 6.05%, năm 1999 là 9.5%. Tỉ lệ tử vong do bệnh mạch vành chiếm từ 11 – 36%. Bệnh mạch vành hiện là một gánh nặng cho sức khỏe cộng đồng ở các quốc gia đang phát triển trong đó có Việt Nam.

Bạn đang đọc: BỆNH MẠCH VÀNH

                                  BỆNH MẠCH VÀNH

                                               KHOA CHẨN ĐOÁN HÌNH ẢNH

Mở đầu:

Bệnh mạch vành là bệnh của những động mạch nuôi tim, còn được gọi là bệnh tim thiếu máu cục bộ, suy động mạch vành hay còn gọi là suy mạch vành. Đây là loại bệnh khá thường gặp ở những nước tăng trưởng, có xu thế ngày càng tăng mạnh ở những nước đang tăng trưởng nói chung và Nước Ta nói riêng. Tại Mỹ, số lượng bệnh nhân mắc bệnh mạch vành hằng năm được ước tính khoảng chừng 13.200.000 người ( trên tổng dân số 300 triệu người ). Tại châu Âu, tỷ suất mắc mới bệnh mạch vành trong dân số ước tính từ 3.5 – 4.1 %. Tại Nước Ta, theo số liệu của Viện Tim mạch Quốc gia, tỉ lệ mạch vành tăng dần qua những năm, năm 1991 là 3 %, năm 1996 là 6.05 %, năm 1999 là 9.5 %. Tỉ lệ tử trận do bệnh mạch vành chiếm từ 11 – 36 %. Bệnh mạch vành hiện là một gánh nặng cho sức khỏe thể chất hội đồng ở những vương quốc đang tăng trưởng trong đó có Nước Ta .

Đặc điểm giải phẫu sinh lý động mạch vành:

Tim là khối cơ rỗng, là cơ quan TT bảo vệ công dụng bơm máu của hệ tuần hoàn, cơ tim được cấp máu, ôxy và chất dinh dưỡng trải qua mạng lưới hệ thống động mạch vành. Có hai động mạch vành ( ĐMV ) : ĐMV trái và ĐMV phải xuất phát ở gốc ĐMC qua trung gian là những xoang Valsalva, và chạy trên mặt phẳng của tim ( giữa cơ tim và ngoại tâm mạc ). Những xoang Valsalva có vai trò như một bình chứa để duy trì một cung lượng vành khá không thay đổi .


Hình 1.1. Giải phẫu động mạch vành trái

ĐMV trái sau khi chạy một đoạn ngắn ( 1 – 3 cm ) giữa ĐM phổi và nhĩ trái, thì chia ra thành 2 nhánh : động mạch liên thất trước ( ĐMLTTr ) và ĐM mũ. Đoạn ngắn đó gọi là thân chung ĐMV trái. Trong 1/3 trường hợp, có sự chia 3 ( thay vì chia 2 ). Nhánh đó gọi là nhánh phân giác, tương tự với nhánh chéo tiên phong của ĐMLTTr cung ứng máu cho thành trước bên
ĐMLTTr : chạy dọc theo rãnh liên thất trước về phía mỏm tim, phân thành những nhánh vách và nhánh chéo. Những nhánh vách : chạy xuyên vào vách liên thất ; số lượng và size rất biến hóa, nhưng đều có một nhánh lớn tiên phong tách ra thẳng góc và chia thành những nhánh nhỏ. Những nhánh chéo chạy ở thành trước bên, có từ 1 – 3 nhánh chéo. Trong 80 % trường hợp, ĐMLTTr chạy vòng ra tới mỏm tim, còn 20 % trường hợp có động mạch liên thất sau của động mạch vành phải tăng trưởng hơn .
Động mạch mũ : chạy trong rãnh nhĩ thất, có vai trò rất biến hóa tùy theo sự ưu năng hay không của ĐMV phải. ĐM mũ cho 2 – 3 nhánh bờ cung ứng máu cho thành bên của thất trái. Trường hợp đặc biệt quan trọng, ĐMLTTr và ĐM mũ hoàn toàn có thể xuất phát từ hai thân riêng không liên quan gì đến nhau ở Động mạch chủ .

Hình 1.2. Giải phẫu động mạch vành phải

Động mạch vành phải có nguyên ủy từ xoang Valsalva trước phải và phải chạy trong rãnh nhĩ thất phải. Ở đọan gần cho nhánh vào nhĩ ( động mạch nút xoang ) và thất phải ( động mạch phễu ) rồi vòng ra bờ phải, tới chữ thập của tim chia thành nhánh động mạch liên thất sau và quặt ngược thất trái. Khi ưu năng trái, ĐMLTS và nhánh quặt ngược thất trái đến từ ĐM mũ
Về vai trò cấp máu : Động mạch vành phải cấp máu cho thất phải và 25 – 35 % thất trái ; động mạch liên thất trước cấp máu cho 45 – 55 % thất trái, động mạch mũ cấp máu cho 15 – 25 % thất trái. Về mặt đại thể, tuần hoàn vành không có vòng nối, tuy nhiên luôn sống sót vòng nối giữa những nhánh của một thân hoặc giữa hai thân động mạch vành. Các vòng nối này được gọi là tuần hoàn bàng hệ của động mạch vành, khi tuần hoàn vành thông thường thì những vòng nối không mở, khi có hẹp hoặc tắc một nhánh hoặc một thân, hệ bàng hệ mở ra nhằm mục đích tưới máu cho vùng cơ tim bị thiếu máu tương ứng .

Triệu chứng lâm sàng:

Biểu hiện lâm sàng thường gặp của bệnh mạch vành là cơn đau thắt ngực chiếm tỉ lệ ~ 50 %, tuy nhiên người bệnh đôi lúc cũng trọn vẹn không có biểu lộ lâm sàng nhất là khi mức độ bệnh còn nhẹ. Theo phân loại của Hội tim mạch Nước Ta, cơn đau ngực được chia thành :
– Cơn đau thắt ngực nổi bật : Khi có cả 3 tiêu chuẩn : Đau, tức sau xương ức với đặc thù cơn đau và thời hạn nổi bật ; xảy ra khi gắng sức hoặc stress tình cảm ; giảm khi nghỉ gơi hoặc sử dụng Nitroglycerine .
– Đau ngực không nổi bật : Có 2 trong 3 tiêu chuẩn trên .
– Đau ngực không đặc hiệu : Có ≤ 1 trong 3 tiêu chuẩn trên .

Xét nghiệm cận lâm sàng:

Điện tâm đồ ( nghỉ tĩnh và gắng sức ) : Trên 50 % bệnh nhân có cơn đau thắt ngực không thay đổi có điện tâm đồ nghỉ tĩnh thông thường. Như vậy điện tâm đồ nghỉ tĩnh thông thường cũng không loại trừ bệnh mạch vành. Điện tâm đồ gắng sức với xe đạp điện lực kế hoặc thảm lăn cho tỉ lệ âm tính giả thấp hơn, là một giải pháp chẩn đoán bệnh mạch vành thường được sử dụng trên lâm sàng với protocol gắng sức gần tối đa .
Siêu âm tim ( nghỉ tĩnh và gắng sức ) : Theo Catherine Otto, tín hiệu rối loạn hoạt động vùng là biểu lộ của thực trạng thiếu máu cơ tim cục bộ gồm có : giảm động, vô động, loạn động, thành tim mỏng dính và không dày lên trong thì tâm thu .
Chụp cắt lớp vi tính đa dãy ( MSCT ) là một chiêu thức lợi thế trong chẩn đoán bệnh mạch vành, tương đối thông dụng vì là chiêu thức không xâm lấn, cho tác dụng tốt với mức giá thành hài hòa và hợp lý ; MSCT đặc biệt quan trọng có ý nghĩ trong chẩn đoán loại trừ, thích hợp trong công tác làm việc sàng lọc để giảm thiểu số lượng bệnh nhân phải chụp mạch vành xâm lấn một cách không thiết yếu .
Chụp cộng hưởng từ timcó những thuận tiện so với những kỹ thuật khác như độ phân giải khoảng trống cao, tương phản mô mềm cao, nhiều mặt phẳng cắt, không tia xạ, không xâm lấn. Ngày nay, cộng hưởng từ tim được ứng dụng thoáng rộng không chỉ trong bệnh lý mạch vành mà còn trong những bệnh lý van tim, tim bẩm sinh, cơ tim, suy tim … Tuy nhiên giá tiền của giải pháp cao, thời hạn chụp lê dài, không sẵn có ở nhiều cơ sở y tế .
Chụp xạ hình tưới máu cơ tim ( SPECT, PET ) là giải pháp không xâm lấn tối ưu giúp nhìn nhận vừa đủ vị trí và mức độ tắc / hẹp của những động mạch vành, thực trạng sống còn của vùng cơ tim bị nhồi máutừ đó giúp những bác sĩ đưa ra chỉ định điều trị đúng đắn ( nội khoa, can thiệp hay phẫu thuật … ). Ngoài ra, chiêu thức này còn mang ý nghĩa nhìn nhận tiến triển sau quy trình điều trị trải qua việc định lượng tỷ lệ phân bổ phóng xạ tương ứng với lượng máu phân phối cho cơ tim .
Chụp động mạch vành xâm lấn : Là tiêu chuẩn vàng trong chẩn đoán bệnh mạch vành. Tuy nhiên, đây là một giải pháp xâm lấn, có ngân sách cao và có tỷ suất biến chứng khoảng chừng 2 %, kỹ thuật này lúc bấy giờ không là phương tiện đi lại tầm soát trên diện rộng .

Tổng kết:

Bệnh mạch vành là một bệnh lý nguy hại, hoàn toàn có thể để lại hậu quả trầm trọng về sức khỏe thể chất cũng như kinh tế tài chính nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Bài học từ những nước đã tăng trưởng cho thấy, để giảm thiểu gánh nặng bệnh lý tim mạch nói chung và bệnh lý mạch vành nói riêng với sức khỏe thể chất hội đồng, cần phải có những hành vi can đảm và mạnh mẽ trước hết từ công tác làm việc phòng bệnh, giáo dục sức khỏe thể chất ; sàng lọc phát hiện sớm để bệnh nhân được điều trị kịp thời, trấn áp tích cực những yếu tố rủi ro tiềm ẩn và không thay đổi mảng xơ vữa, giúp giảm tỷ suất tử trận và cải tổ chất lượng sống của người bệnh .

*Vậy ai là đối tượng cần được sàng lọc bệnh mạch vành? Và quy trình sàng lọc bệnh mạch vành như thế nào?

Đối tượng cần sàng lọc bệnh mạch vành là những bệnh nhân có triệu chứng lâm sàng hoài nghi ( Open cơn đau ngực kiểu bệnh động mạch vành ), hoặc mang nhiều yếu tố rủi ro tiềm ẩn mắc bệnh ( tuổi ≥ 45 với nam và ≥ 55 với nữ, đái tháo đường, rối loạn lipid máu, hút thuốc lá, THA, tiền sử mái ấm gia đình có bệnh mạch vành sớm … ). Quy trình sàng lọc mạch vành được yêu cầu gồm : Điện tâm đồ thường quy, nghiệm pháp gắng sức điện tâm đồ, chụp cắt lớp vi tính đa dãy động mạch vành ( MSCT ), chụp động mạch vành qua da .

                                                Sơ đồ quy trình sàng lọc bệnh mạch vành được kiến nghị 

Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương cơ sở 2 ( Thôn Bầu, xã Kim Chung, huyện Đông Anh, TP. Hà Nội ) là một trong số những địa chỉ an toàn và đáng tin cậy để sàng lọc bệnh mạch vành. Bệnh viện được trang bị máy CTScanner 128 dãy ( GE Revolution ) – một trong những dòng máy cắt lớp vi tính văn minh bậc nhất cả nước .

Hình ảnh: Máy CTScanner 128 lát cắt (GE Revolution) tại Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương.

So với những dòng máy cũ, máy CTScanner 128 dãy với nhiều dãy đầu thu hơn sẽ cho độ phân giải về khoảng trống và thời hạn tốt hơn, chất lượng hình ảnh tốt hơn, từ đó cho giá trị chẩn đoán cao hơn. Ngoài ra, máy còn được cho phép chụp nhanh với liều nhiễm xạ tối thiểu mà vẫn bảo vệ được chất lượng hình ảnh. Dưới đây là một số ít hình ảnh về mạch vành thu được trải qua mạng lưới hệ thống máy CTScanner 128 dãy ( GE Revolution ) tại bệnh viện Bệnh nhiệt đới gió mùa Trung ương :

Chụp MSCT mạch vành giúp đánh giá chi tiết giải phẫu; phát hiện và chẩn đoán chính xác mức độ của hầu hết các bệnh lý mạch vành thường gặp: Xơ vữa, vôi hóa gây hẹp tắ             

                                 

Các phương pháp tái tạo 3D ( MIP, MPR, VRT) giúp cho việc đánh giá tổn thương dễ dàng và tổng quát hơn nhờ hình ảnh tái tạo đa chiều và sắc nét

* Chỉ định chụp mạch vành:

  • Đau ngực khôngđiển hình .

  • Nghi ngờ có bệnh lý mạch vành khiđãcó những hiệu quả xét nghiệm khác : Thử nghiệm gắng sức, siêu âm, …

  • Có những yếu tố nguy c

    ơ

    bệnh lý tim mạch : ĐTĐ, THA, tăng mỡ máu .

  • Xácđịnh, theo dõi những bất thườnggiải phẫu hệ mạch vành .

  • Theo dõi sau phẫu thuật cầu nối ,đặtStent .

  • Xácđịnh1 số ít bệnh lý khác ở tim : Cơtim, van tim ( đa phần là vanđộngmạch chủ, van hai lá ) .

* Chống chỉ định chụp mạch vành:

  • Bệnh nhân dị ứng thuốc cản quang, tiền sử hen phế quản, COPD nặng .

  • Bệnh nhân có CCĐ với những thuốc vận mạch nếu cần sử dụng : Đangđiều trị những thuốc hạ nhịp tim khác, HA tâm thu < 100 mmHG, nhịp xoang chậm < 40 l / p, block nhĩ thấtđộ2-3, …

  • Bệnh nhân không hợp tác, nín thở kém .

  • Phụ nữ có thai .

  • Suy thận .

  • Vôi hóa mạch vành diện rộng ( > 1000điểm ) .

 


Từ khoá:

Bệnh mạch vành
Facebook a Comment

Source: https://dvn.com.vn
Category: Thủ Thuật

Bài viết liên quan
Bài Mới Nhất
Alternate Text Gọi ngay