Một số thủ thuật máy tính CASIO fx-580VN X – Chia đa thức một biến

Một số thủ thuật máy tính CASIO fx-580VN X – Chia đa thức một biến

Casio fx-580VN X là một máy tính khoa học phổ biến với nhiều chức năng hữu ích. Dưới đây là 10 thủ thuật và tính năng hữu ích trên máy tính Casio fx-580VN X:

  1. Chuyển đổi giữa hai chế độ góc độ: Máy tính này hỗ trợ chuyển đổi giữa đơn vị góc độ DEG, RAD và GRAD bằng cách nhấn phím “SHIFT” và “DRG”.
  2. Sử dụng các hàm khoa học: Casio fx-580VN X cung cấp nhiều hàm khoa học như sin, cos, tan, log, ln, căn bậc hai và nhiều hàm toán học khác. Hãy chắc chắn bạn đã chọn chế độ góc phù hợp trước khi sử dụng các hàm này.
  3. Sử dụng tính năng số nguyên lớn: Máy tính này hỗ trợ tính toán với số nguyên lớn, vượt quá giới hạn số chữ số màn hình. Sử dụng phím “SHIFT” và “MODE” để bật chế độ số nguyên lớn (INT) và sử dụng chức năng này khi cần thiết.
  4. Tính toán phân số: Để tính toán phân số, hãy sử dụng phím “a b/c” để nhập các phân số và sử dụng các phép tính bình thường.
  5. Lưu giữ các giá trị trung gian: Bạn có thể lưu trữ các giá trị trung gian bằng cách sử dụng bộ nhớ số (STO) và sau đó gọi lại chúng khi cần thiết bằng cách sử dụng chức năng gọi (RCL).
  6. Tính toán tổng tiền và tiền lẻ: Máy tính này cung cấp tính năng tổng tiền và tiền lẻ khi bạn thực hiện các phép tính cộng trừ số tiền.
  7. Chỉnh sửa lệnh: Bạn có thể chỉnh sửa lệnh cuối cùng mà bạn đã nhập bằng cách sử dụng phím “DEL” hoặc “←”.
  8. Sử dụng chế độ sổ vào hằng số và số học: Sử dụng chức năng “MODE” để bật chế độ số học (COMP) hoặc sổ vào hằng số (STAT) tùy thuộc vào yêu cầu của bạn.
  9. Tính toán trung bình và độ lệch chuẩn: Sử dụng tính năng thống kê để tính toán trung bình và độ lệch chuẩn của một dãy số.
  10. Xem lại lịch sử tính toán: Sử dụng chức năng lịch sử (HIST) để xem lại các phép tính đã thực hiện trước đó.

Hy vọng những thủ thuật và tính năng trên máy tính Casio fx-580VN X sẽ giúp bạn thao tác dễ dàng và tận dụng hết tiềm năng của máy tính này trong các phép tính khoa học và toán học.

Phần lớn các thủ thuật máy tính CASIO fx-580VN X được trình diễn trong bài viết mang tính tương hỗ, không được sử dụng một cách độc lập

  • Thủ thuật chia đa thức một biến thường được sử dụng hỗ trợ thủ thuật giải phương trình bậc cao
  • Thủ thuật nhập hàm cotarccot thường được sử dụng hỗ trợ thủ thuật giải phương trình lượng giác

Mỗi ngày biết thêm một thủ thuật dù là nhỏ nhất, đơn thuần nhất nhưng khi bạn đủ sức tích hợp lại thì đó sẽ là những thủ thuật, những kiến thức và kỹ năng tuyệt vời

1 Chia đa thức một biến

Để chia đa thức một biến trên máy tính Casio fx-580VN X, bạn cần sử dụng chức năng Polynomial Division. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết:

Ví dụ, chúng ta sẽ chia đa thức P(x) = 2x^3 – 5x^2 + 3x – 1 cho đa thức Q(x) = x – 2.

Bước 1: Nhập đa thức P(x)

  • Nhấn phím “MODE”
  • Chọn “EQN” bằng cách di chuyển đến vị trí “EQN” và nhấn phím “=”. Màn hình sẽ hiển thị “y =”
  • Nhập đa thức P(x) bằng cách nhập các hệ số và mũ của biến x theo thứ tự từ cao đến thấp. Trong trường hợp này, nhập “2”, nhấn phím “x^3”, sau đó nhập “-5”, nhấn phím “x^2”, nhập “+3”, nhấn phím “x”, và cuối cùng nhập “-1”.

Bước 2: Chọn chức năng Polynomial Division

  • Nhấn phím “ALPHA” và sau đó nhấn phím “F4” (chức năng “Poly”).

Bước 3: Nhập đa thức chia Q(x)

  • Nhập đa thức Q(x) = x – 2 bằng cách nhập “x”, sau đó nhấn phím “-“, và cuối cùng nhập “2”.

Bước 4: Thực hiện phép chia

  • Nhấn phím “ALPHA” và sau đó nhấn phím “F5” (chức năng “Calc”).

Bước 5: Kết quả chia sẽ được hiển thị

  • Kết quả chia đa thức sẽ được hiển thị trên màn hình, bao gồm phần dư và đa thức thương.

Lưu ý rằng bạn cần nhập các ký tự và hệ số đúng theo thứ tự, sử dụng các phím chức năng “ALPHA” và “F” để chọn chức năng phù hợp.

Đây là một trong những cách để thực hiện phép chia đa thức một biến trên máy tính Casio fx-580VN X.

Máy tính CASIO fx-580VN X không có tính năng tìm thương và dư trong phép chia đa thức một biến nhưng nếu biết cách tất cả chúng ta vẫn hoàn toàn có thể tìm được

Chú ý 1

Thủ thuật này chỉ vận dụng với phép chia hết

Bước 1 Nhấn phím

Bước 2 Nhập biểu thức bị chia f(x)

Bước 3 Nhấn phím

Bước 4 Nhập biểu thức chia g(x)

Bước 5 Nhấn phím CALC

Bước 6 Nhập 1000

Bước 7 Nhấn phím =

Bước 8 Phân tích theo các hướng dẫn Khai triển đa thức một biến bằng máy tính Casio fx-580VN X để tìm thương
Thủ thuật này thường được sử dụng khi giải phương trình bậc cao, xác lập nghiệm của phương trình là nghiệm đơn hay nghiệm bội, …
Ví dụ 1

Giải phương trình

x^5 + 5 x^4 - 13 x^3 - 65 x^2 + 36 x + 180=0

Bước 1 Sử dụng tính năng SOLVE tìm nghiệm thứ nhất

Suy ra -5 là nghiệm thứ nhất

Phương trình đã cho là phương trình đa thức bậc năm và tất cả chúng ta đã tìm được một nghiệm

Phương pháp tối ưu nhất là phân tích x^5 + 5 x^4 - 13 x^3 - 65 x^2 + 36 x + 180 thành g(x)(x+5)

Dễ thấy g(x)=\dfrac{x^5 + 5 x^4 - 13 x^3 - 65 x^2 + 36 x + 180}{x+5}

Bước 2 Tìm đa thức g(x)

  • Bước 2.1 Nhấn phím

  • Bước 2.2 Nhập đa thức

  • Bước 2.3 Nhấn phím
  • Bước 2.4 Nhập đa thức x+5

  • Bước 2.5 Nhấn phím CALC

  • Bước 2.6 Nhập

  • Bước 2.7 Nhấn phím =

  • Bước 2.8 Suy ra đa thức g(x)=x^4 - 13 x^2 + 36

 Bước 3 Sử dụng phương thức tính toán Equation/ Func giải phương trình x^4 -13x^2 +36 =0

Vậy tập nghiệm của phương trình đã cho là \{-5; 3; 2; -2; -3\}

2 Hàm số lượng giác cot và hàm số lượng giác ngược arccot

Vì máy tính CASIO fx-580VN X không thiết kế phím \cot và phím \cot^{-1} nên chúng ta sẽ nhập gián tiếp thông qua phím \tan và phím \tan^{-1}

  • Nhập \dfrac{1}{tan(\square)} hoặc \tan(\square)^{-1} để nhập hàm cot
  • Nhập tan^{-1}\left(\dfrac{1}{\square}\right) hoặc tan^{-1}(\square^{-1}) để nhập hàm arccot

Thủ thuật này thường được sử dụng khi tính giá trị lượng giác của một góc, giải phương trình lượng giác, …
Ví dụ 2.1

Tính giá trị lượng giác của góc \dfrac{2\pi}{3}

  • Cách 1 Dựa vào phím và phím

  • Cách 2 Dựa vào phím và phím x^{-1}


Ví dụ 2.2

Giải phương trình \cot x=\dfrac{\sqrt{3}}{3}

  • Cách 1 Dựa vào phím và phím

Vậy nghiệm của phương trình đã cho là x=\dfrac{\pi}{3}+k\pi với k \in Z

  • Cách 2 Dựa vào phím và phím


Vậy nghiệm của phương trình đã cho là với
Chú ý 2

Vị trí của dấu )^{-1} cần được đặt chính xác

3 Hiển thị kết quả tính toán thập phân

Với các thiết lập mặc định, máy tính CASIO fx-580VN X sẽ “ cố gắng nỗ lực ” hiển thị tác dụng thống kê giám sát dưới dạng phân số, căn thức
Tuy nhiên trong một số ít trường hợp đặc biệt quan trọng tất cả chúng ta cũng cần hiển thị tác dụng giám sát dưới dạng thập phân

Phương pháp 1 Thiết lập cấu hình Input/ Output

Bước 1 Nhấn phím SETUP

Bước 2 Chọn Input/ Output

Bước 3 Chọn MathI/ DecimalO

Phương pháp 2 Sử dụng phím

Phương pháp 3 Sử dụng phím \approx

Chú ý 3Phương pháp 1 chỉ nên sử dụng trong một số ít trường hợp rất đặc biệt quan trọng
Thủ thuật này thường được sử dụng khi lập bảng xét dấu, bảng biến thiên bằng, …
Ví dụ 3

Lập bảng biến thiên của hàm số f(x)=\dfrac{1}{3}x^3 - \dfrac{91}{90}x^2 + \dfrac{2}{5}x

Bước 1 Tập xác định D=R

Bước 2 f'(x)= x^2 - \dfrac{91}{45}x+\dfrac{2}{5}

Bước 3 Giải phương trình x^2 - \dfrac{91}{45}x+\dfrac{2}{5}=0

Bước 4 Lập bảng biến thiên

Chắc các bạn cũng biết chúng ta cần sắp xếp các giá trị làm cho hàm số f(x) không xác định hoặc f'(x)=0 theo thứ tự tăng dần

Nói như vậy có nghĩa bạn cần xác định nghiệm x_1x_2 nghiệm nào nhỏ, nghiệm nào lớn

Phương pháp đơn thuần nhất và hiệu suất cao nhất trong trường hợp này là sử dụng phím

Suy ra nhỏ hơn

4 Nhập giá trị âm trong phương thức tính toán Table

Phương thức giám sát Table trong máy tính CASIO fx-580VN X có nhiều tăng cấp đáng kể

  • 45 dòng giá trị với một hàm f(x)30 dòng với hai hàm f(x)g(x)
  • Cho phép nhập phép tính đạo hàm và phép tính tích phân
  • Cho phép chỉnh sửa trực giá trị của x
  • Khi nhấn phím + hoặc - thì bảng giá trị sẽ tự động thay đổi

Nhờ những nâng đáng kể này mà phương pháp thống kê giám sát Table có rất nhiều ứng dụng thiết thực, đặc biệt quan trọng là trong Kỳ thi Trung học Phổ thông Quốc gia

Ở đây mình sẽ hướng dẫn các bạn khai thác nâng cấp cho phép chỉnh sửa trực giá trị để kiểm tra giá trị nào là nghiệm của phương trình

Ví dụ 4

Nghiệm của phương trình 2^{15x^2+x}=64

A. x=2

B. x=-3

C. x=5

D. x=-\dfrac{2}{3}

Vì nghiệm của phương trình đã được cho trước nên tất cả chúng ta sẽ sử dụng tính năng CALC hoặc phương pháp thống kê giám sát Table để kiểm tra
Phương pháp hiệu suất cao nhất trong trường hợp này là sử dụng phương pháp thống kê giám sát Table

Bước 1 Nhập biểu thức f(x) bằng 2^{15x^2+x}-64

Bước 2 Nhập Start=-3, End=5, Step=1

Bước 3 Nhấn phím =

Quan sát bảng giá trị dễ thấy giải pháp D là đáp án

Giả sử chúng ta cần nhập giá trị -\dfrac{2}{3} để kiểm tra thì chúng ta sẽ nhập \left(-\dfrac{2}{3} \right)

Tổng quát để nhập trực tiếp một giá trị âm trong phương thức tính toán Table chúng ta sẽ nhập (-a) với a \in R^+

5 Xử lí kết quả tính toán tràn màn hình

Giả sử chúng ta có kết quả tính toán a.bcdefghij \times 10^n tràn màn hình

Bước 1 Nhấn phím
Bước 2

  • Nếu chữ số j\neq1 thì chúng ta sẽ nhập a.bcdefghi \times 10^n
  • Nếu chữ số j=1 thì chúng ta sẽ nhập a.bcdefgh \times 10^n

Bước 3 Nhấn phím =

Chú ý 5

  • Nếu chữ số cuối cùng sau khi xử lí là chữ số 0 thì chúng ta cần kiểm tra cẩn thận lại
  • Số mũ tối đa là có thể áp dụng thủ thuật này là 14
  • Giá trị có n+1 chữ số

Thủ thuật này thường được sử dụng khi tìm ước chung lớn nhất, bội chung nhỏ nhất, khai triển đa thức một biến, lập tam giác Pascal, …
Ví dụ 5

Khai triển đa thức f(x)=(x^2+2x+3)^2

Bước 1 Nhập đa thức (x^2+2x+3)^2

Bước 2 Nhấn phím CALC => nhập => nhấn phím =

Bước 3 Xử lí kết quả tràn màn hình 1.004010012 \times 10^{12}

Suy ra 1.004010012 \times 10^{12}=1~004~010~012~009

Bước 4 Phân tích 1~004~010~012~009 theo chiều từ phải sang trái

  • được phân tích thành 1~4~10~12~9
  • Dự đoán g(x)=x^4+4x^3+10x^2+12x+9

Bước 5 Kiểm tra đa thức g(x)

Vậy (x^2+2x+3)^2=x^4+4x^3+10x^2+12x+9

6 Rút gọn biểu thức có chứa căn thức

Rút gọn biểu thức chứa căn thức nói chung căn bậc hai, căn bậc ba nói riêng là dạng toán thường gặp trong chương trình Toán 9
Dạng toán này tuy không khó nhưng nếu kĩ năng nghiên cứu và phân tích chưa tốt thì việc rút gọn tốn khá nhiều thời hạn

Ở đây mình sẽ hướng dẫn các bạn hai phương pháp giúp rút gọn nhanh biểu thức có dạng \sqrt{A \pm M\sqrt{B}}

Phương pháp 1 Dựa vào phương thức tính toán Equation/ Func

Bước 1 Giải phương trình x^2 - Ax + \dfrac{M^2B}{4}=0

Bước 2 Tìm được nghiệm và

Vậy \sqrt{A \pm M\sqrt{B}}=\sqrt{(\sqrt{x_1} \pm \sqrt{x_2})^2}=|\sqrt{x_1} \pm \sqrt{x_2}|

Phương pháp 2 Dựa vào tính năng SOLVE và tính năng CALC

Bước 1 Nhập biểu thức (x \pm y\sqrt{B})^2 - (A \pm M\sqrt{B})

Bước 2 Nhấn phím SOLVE

Bước 3 Nhập x=1, 2, 3, …, A

Bước 4 Nhấn phím =

Bước 5 Nhấn phím =

Chú ý 6.1

  • Biểu thức đầu vào là biểu thức hai biến nhưng ta đã gán cho biến một giá trị cụ thể nên hiện tại biểu thức đã trở thành biểu thức một biến (biến y)
  • Thuật giải này sẽ dừng khi là số nguyên

Ví dụ 6.1

Rút gọn biểu thức \sqrt{49+12\sqrt{5}}

Phương pháp 1 Dựa vào phương thức tính toán Equation/ Func

Bước 1 Giải phương trình x^2 - 49x + \dfrac{12^2 \times 5}{4}=0

Bước 2 Tìm được nghiệm và 4

Vậy \sqrt{49 + 12\sqrt{5}}=\sqrt{(\sqrt{45} + \sqrt{4})^2}=|\sqrt{45} + \sqrt{4}|=3\sqrt{5}+2

Phương pháp 2 Dựa vào tính năng SOLVE và tính năng CALC

Bước 1 Nhập biểu thức (x + y\sqrt{5})^2 - (49 + 12\sqrt{5})

Bước 2 Nhấn phím SOLVE

Bước 3 Nhập x=1, 2, 3, …, 49

Bước 4 Nhấn phím =

Bước 5 Nhấn phím =

Với x = 1 thì y \approx 3.447213595 không thỏa thủ thuật

Bước 6 Nhấn phím SOLVE => nhấn phím  => nhập => nhấn phím => nhấn phím

Với x = 2 thì y = 3 thỏa thủ thuật

Vậy \sqrt{49 + 12\sqrt{5}}=2+3\sqrt{5}

Chú ý 6.2

  • Phương pháp 1 có thể rút gọn được mọi biểu thức có dạng
  • Phương pháp 2 có thể không rút gọn được ở một số biểu thức tuy nhiên Phương pháp 2 có thể được sử dụng với căn bậc ba

Ví dụ 6.2

Rút gọn biểu thức \sqrt[3]{278+171\sqrt{5}}

Bước 1 Nhập biểu thức (x + y\sqrt{5})^3 - (278 + 171\sqrt{5})


Bước 2 …

Vậy \sqrt[3]{278+171\sqrt{5}}=2+3\sqrt{5}

7 Màn hình hiển thị nhiều dòng

Bước 1 Nhấn phím SETUP

Bước 2 Chọn Input/ Output

Bước 3 Chọn LineI/ LineO


Thủ thuật này thường được sử dụng để hỗ trợ thủ thuật xử lí hiệu quả đo lường và thống kê tràn màn hình hiển thị
Quan sát lại thủ thuật xử lí tác dụng đo lường và thống kê tràn màn hình hiển thị, dễ thấy ngay khi nhấn phím hiệu quả thống kê giám sát sẽ biến mất

Lúc bấy giờ bạn cần ghi nhớ tác dụng thống kê giám sát trong đầu hoặc ghi ra giấy ( hoàn toàn có thể quên hoặc sai sót )
Nhưng nếu bạn đã thiết lập màn hình hiển thị hiển thị nhiều dòng thì khi nhấn phím hiệu quả sẽ không biến mất nữa

Chú ý 7Thiết lập tùy chọn MathI / MathO là mặc định ngay khi sử dụng xong thủ thuật

8 Tìm phương trình bậc hai khi biết trước một nghiệm

Chú ý 8Chọn phương pháp đo lường và thống kê Table và thiết lập sử dụng một hàm f ( x ) trước khi thực thi thủ thuật

Giả sử A là nghiệm của một phương trình bậc hai

Bước 1 Nhập biểu thức A^2+Ax

Bước 2 Nhập Start = -22, End = 22, Step = 1


Bước 3 Nhấn phím =

Tìm những giá trị sao cho f(x) có giá trị nguyên, giả sử f(a) có giá trị nguyên khi đó phương trình bậc hai cần tìm là x^2+ax=f(a)

Thủ thuật này thường được sử dụng khi giải phương trình ( đặc biệt quan trọng là phương trình căn thức ) bằng tính năng SOLVE
Ví dụ 8

Tìm một nghiệm của phương trình \sqrt{2x-3}=x-2

Bước 1 Tìm nghiệm phương trình \sqrt{2x-3}-(x-2)=0

Bước 2 Gán nghiệm vừa tìm được vào biến nhớ

Bước 3 Biểu diễn dưới dạng căn thức
Bước 3.1 Nhập biểu thức
Bước 3.2 Nhập
Bước 3.3 Nhấn phím =

Quan sát bảng giá trị dễ thấy f(-6)=-7 suy ra phương trình bậc hai cần tìm là x^2-6x=-7

Bước 3.4 Giải phương trình x^2-6x+7=0

Suy ra A=3+ \sqrt{2}

Vậy phương trình đã cho có một nghiệm là 3+ \sqrt{2}

9 Vấn đề nghiệm “xấu” khi giải phương trình đa thức

Có một số ít trường hợp khi giải phương trình bậc ba hoặc bậc bốn bằng phương pháp đo lường và thống kê Equation / Func máy tính sẽ hiển thị nghiệm dưới dạng thập phân, không hiển thị được dưới dạng căn thức
Đây thực sự là một hạn chế khá lớn, thủ thuật này sẽ giúp bạn xử lý phần nào hạn chế trên

9.1 Phương trình bậc ba

Ví dụ 9.1

Giải phương trình x^3 - 5 x^2 - 37 x + 41=0

Bước 1 Giải phương trình

Suy ra phương trình đã cho có ba nghiệm
Trong ba nghiệm tìm được chỉ có nghiệm là hoàn toàn có thể sử dụng ngay, muốn sử dụng được hai nghiệm còn lại tất cả chúng ta cần màn biểu diễn nó dưới dạng căn thức
Dễ thấy chúng là nghiệm của một phương trình bậc hai, dưới đây là hai giải pháp tìm ra phương trình bậc hai này

Phương pháp 1 Sử dụng thủ thuật chia đa thức một biến

Suy ra phương trình bậc hai cần tìm là x^2-4x-41=0

Chú ý 9.1Phương pháp này chỉ khả dụng khi có tối thiểu một nghiệm là số nguyên

Phương pháp 2 Sử dụng định lý Viète

Bước 1 Gán nghiệm vào biến nhớ, nghiệm x_3 vào biến nhớ B

Bước 2 Chọn phương pháp đo lường và thống kê Complex

Bước 3 Nhập đa biểu thức A+B:AB

Bước 4 Nhấn phím =

Suy ra phương trình bậc hai cần tìm là
Khi đã tìm được phương trình bậc hai thì yếu tố gần như đã được xử lý xong, việc làm ở đầu cuối là giải phương trình bậc hai vừa tìm được

Vậy tập nghiệm của phương trình đã cho là \{2+3\sqrt{5}; 1; 2-3\sqrt{5}\}

9.2 Phương trình bậc bốn

Ví dụ 9.2.1

Giải phương trình x^4 - 10 x^3 - 1501 x^2 - 7202 x - 120396=0

Bước 1 Giải phương trình

Bước 2 Gán x_1, x_2, x_3, x_4 lần lượt vào các biến nhớ A, B, C, D

Bước 3 Chọn phương pháp thống kê giám sát Complex

Bước 4 Nhập đa biểu thức A+B:AB:C+D:CD

Bước 5 Nhấn phím =

Suy ra hai phương trình bậc hai cần tìm là x^2-14x-1524=0x^2+4x+79=0

Bước 6 Giải phương trình

Bước 7 Giải phương trình

Vậy bốn nghiệm của phương trình đã cho là 7+11\sqrt{13}, 7-11\sqrt{13}, -2+5\sqrt{3}i, -2-5\sqrt{3}i

Ví dụ 9.2.2

Giải phương trình x^4 - 18 x^3 - 1509 x^2 + 6670 x + 62484=0

Bước 1 Giải phương trình

Bước 2 Gán lần lượt vào các biến nhớ A, B, C, D

Bước 3 Chọn phương pháp giám sát Complex

Bước 4 Nhập đa biểu thức A+B:A+C:A+D:B+C:B+D:C+D


Vì không hề nhìn thấy nghiệm nào với nghiệm nào là nghiệm của một phương trình bậc hai nên cần kiểm tra trải qua đa biểu thức trên

Bước 5 Nhấn phím =

Suy ra và x_4 là nghiệm của một phương trình bậc hai, và cũng là nghiệm của một phương trình bậc hai

Bước 6 Nhập đa biểu thức A+D:AD:B+C:BC

Bước 7 Nhấn phím =

Suy ra hai phương trình bậc hai cần tìm là và
Bước 8 Giải phương trình

Bước 9 Giải phương trình

Vậy bốn nghiệm của phương trình đã cho là, , 2+3\sqrt{5}, 2-3\sqrt{5}

Không phải phương trình bậc ba, bậc bốn nào cũng hoàn toàn có thể xử lý bằng thủ thuật này
Trường hợp không xử lý được bạn hoàn toàn có thể sử dụng dịch vụ trực tuyến WolframAlpha hoặc kiến thức và kỹ năng Toán học

  • Đối với phương trình bậc ba bạn có thể sử dụng phương pháp được công bố bởi Gerolamo Cardano
  • Đối với phương trình bậc bốn bạn có thể sử dụng phương pháp của Ferrari
Alternate Text Gọi ngay