Gia đình Việt Nam – Wikipedia tiếng Việt
Mục Lục
Hệ thống quan hệ họ hàng[sửa|sửa mã nguồn]
Gia đình Nước Ta có mối quan hệ họ hàng thân thiện, mỗi thế hệ ( đời ) gồm có những tên gọi. Nếu lấy trọng tâm là bản thân mình ( Ta / Tôi ) thì có cách gọi những đời khác theo quan hệ thứ bậc như sau :
| Đời | Tên gọi | Giải thích |
|---|---|---|
| 1 | Kỵ (Kỵ ông/ Kỵ bà) | gọi chung là ông bà tổ, ngoài ra ông bà tổ còn được xem là tên gọi là cho nhiều đời trước đó |
| 2 | Cụ hoặc Cố (Cụ ông/ Cụ bà) | ông bà tứ đại hoặc ông bà cố |
| 3 | Ông bà | |
| 4 | Cha mẹ | |
| 5 | Ta/Tôi | bản thân mình, đứng ở vị trí này để gọi tên các đời khác |
| 6 | Con (Con trai/con gái) | |
| 7 | Cháu (Cháu trai/Cháu gái) | |
| 8 | Chắt (Chắt trai/chắt gái) | |
| 9 | Chút hoặc Chít (Chút trai/Chút gái) | |
| 10 | Chụt hoặc Chuỵt (Chụt trai/Chụt gái) |
Thông thường một gia đình nổi bật ở Nước Ta có 3 thế hệ : ông bà, cha mẹ và con cháu hay còn gọi là ” tam đại đồng đường “. Cũng có bài trường hợp có gia đình có đến 4 thế hệ gọi là ” tứ đại đồng đường ” [ 5 ] hay 5 thế hệ ” ngũ đại đồng đường “. [ 6 ]
Nếu xét quan hệ ngang hàng với Ta/Tôi thì có “anh chị em ruột” (cùng cha mẹ) và “anh chị em họ” (cùng ông bà nhưng khác cha mẹ). Đôi khi cũng có trường hợp “anh chị em nuôi” do cha mẹ nhận nuôi nhưng không có chung huyết thống với cha mẹ. Cũng một vài trường hợp, cha mẹ nhận “anh chị em họ” làm con nuôi. Trường hợp anh chị em cùng cha nhưng khác mẹ gọi là “anh em dị bào” [7] và anh chị em cùng mẹ nhưng khác cha gọi là “anh chị em đồng mẫu dị phụ”.[8] Chồng của chị gái/em gái gọi là “anh/em rể”. Anh em chị của chồng gọi là “anh em chị chồng” và tương tự với vợ là “anh em chị vợ”. Hai người đàn ông có vợ là chị em gọi là “anh em cọc chèo” [9] hay “anh em đồng hao” (ở miền Bắc); và hai người phụ nữ có chồng là anh em gọi là “chị em dâu”.[10]
Bạn đang đọc: Gia đình Việt Nam – Wikipedia tiếng Việt
Nhìn chung quan hệ họ hàng trong gia đình ở Việt Nam rất phức tạp, người Việt có thuật ngữ dây mơ rễ má để hình dung những mối quan hệ nêu trên, trong đó thì những mối quan hệ cơ bản nhất thì nằm trong diện tứ thân phụ mẫu”. (Bố mẹ chúng ta gọi là thân phụ và thân mẫu. Bố mẹ đẻ của vợ cũng gọi là thân phụ và thân mẫu. Bốn bậc đó các cụ gọi gọn lại là tứ thân phụ mẫu). ( cũng vì vậy mà cha mẹ thường được gọi tắt là “hai thân” hoặc “song thân”, đặc biệt trong thơ và ca dao. )
Trong mạng lưới hệ thống pháp lý Nước Ta hiện hành cũng lao lý về quan hệ họ hàng, đa phần là trong Luật Hôn nhân và Gia đình ( để xác lập đối tượng người tiêu dùng kết hôn trong khoanh vùng phạm vi ba đời, quyền và nghĩa vụ và trách nhiệm của những thành viên trong gia đình ) và trong Bộ Luật dân sự ( để xác lập về diện thừa kế và hàng thừa kế ) .
Cách gọi cha thường thì gồm cha đẻ ( cha ruột của mình ), cha dượng ( chồng của mẹ đẻ khi cha đẻ mất ) và cha nuôi ( người nuôi dưỡng mình khi cha mẹ đẻ không có năng lực nuôi mình hoặc đã mất ). Tương tự với cách gọi mẹ gồm mẹ đẻ ( người sinh ra mình ), mẹ kế ( vợ của cha đẻ khi mẹ đẻ mất ), mẹ nuôi ( người nuôi dưỡng mình khi cha mẹ đẻ không có năng lực nuôi mình hoặc đã mất ). Ngoài ra còn nhiều cách gọi cha mẹ khác nhau tùy thuộc theo thực trạng và vai trò của họ với con cái .
Hình vẽ lễ gia tiên tại Lễ cưới Trung Kỳ năm 1894Ở thời phong kiến, khi con cháu cưới xin đều phải nghe theo ông bà, cha mẹ. Thời văn minh, tư duy người Nước Ta đã thoáng hơn, con cháu hoàn toàn có thể tự do chọn người mình vừa lòng và trình làng với cha mẹ. Hiện nay, nhà nước Nước Ta lao lý chính sách hôn nhân gia đình ” một vợ một chồng “, vợ chồng bình đẳng. [ 11 ]
- Tên họ: họ của cha, đôi khi ghép họ của cha lẫn mẹ với nhau
- Tên đệm hay còn gọi là tên lót, tên lót không bắt buộc phải có
- Tên: tên của cá nhân mình
Một người đàn ông có tên “Nguyễn Minh Tâm” thì “Nguyễn” là họ (thông thường là họ của cha), “Minh” là tên đệm, và “Tâm” là tên gọi. Để gọi tên người này trong xã hội Việt Nam đơn giản chỉ gọi là Tâm. Một người phụ nữ có tên là “Nguyễn Lê Liên Tâm” thì “Nguyễn” là họ (thông thường là họ của cha), “Lê” có thể là tên lót hoặc họ của mẹ, “Liên” là tên đệm (lót), là Tâm là tên gọi.
Xem thêm: Hướng dẫn chọn mua nồi cơm điện
Cá biệt có trường hợp tên của 3 chị em ” Lê Hoàng Hiếu Nghĩa Đệ Nhất Thương Tâm Nhân ” dài đến 8 chữ, được xem là thuộc dạng tên ” độc nhất vô nhị “. [ 12 ] [ 13 ]
Văn hóa ứng xử trong gia đình[sửa|sửa mã nguồn]
Một gia đình đang gói bánh chưng cho ngày TếtViệc xưng hô những thành viên trong gia đình tùy thuộc về nề nếp truyền thống lịch sử gia đình và vùng miền nơi gia đình sinh sống. Có hơn 60 cách xưng hô khác nhau. [ 14 ] Ở miền Bắc, bố đẻ gọi là cha, nhưng lại là ba nếu ở miền Nam, đôi lúc là ” tía ” .Trong gia đình Nước Ta không gọi tên chức vụ của những thành viên khi tiếp xúc với nhau trong đời sống như xã hội Nước Hàn. Chẳng hạn, như một người tên là Nguyễn Công Minh, cấp bậc Trung tá, ở xã hội người ta hoàn toàn có thể gọi là Trung tá Nguyễn Công Minh nhưng trong gia đình thường chỉ gọi theo chức vụ như cha, ông, cháu hoặc là Minh .Ở miền Nam Nước Ta, khi người ta gọi tên những thành viên trong gia đình thường gọi tên kèm theo thứ tự sinh ra ( nếu gia đình có nhiều con ), ví dụ : Ông Lê Hoàng Quân là con đầu lòng được gọi là là Hai Quân, ông Nguyễn Văn Đua là con thứ hai nên gọi là Ba Đua, ông Nguyễn Văn Đời là con thứ bảy nên gọi là Tám Đời [ 14 ]. Có vài giả thuyết lý giải tại sao người miền Nam không gọi con đầu lòng hay con trưởng là cả như ở miền Bắc .
Bữa cơm gia đình[sửa|sửa mã nguồn]
Một bữa cơm của gia đình Nước Ta văn minh với thịt bò, trứng rán, rau bắp cải …
Người Việt thời phong kiến rất coi trọng bữa cơm gia đình,[15] thông thường thì phải đủ các thành viên trong gia đình có mặt mới được dùng bữa. Ngày nay, nhiều gia đình vẫn còn giữ truyền thống đó tuy nhiên cũng nhiều gia đình dùng bữa mà không cần đợi đủ các thành viên, có lẽ một phần do đời sống hiện đại bận rộn hơn mà người ta bỏ phong tục này.[16]
Hằng năm vào dịp Tết Nguyên Đán, theo phong tục thì những thành viên trong gia đình thường về tụ hội đông đủ. Ngoài ra những dịp như đám cưới, đám tang, đám giỗ cũng là dịp để những thành viên trong gia đình tập hợp lại .
Gia đình Nước Ta được coi là một tế bào của xã hội. Gia đình có ý nghĩa quan trọng, thường thì những thế hệ sống cùng nhau. Khác với xã hội phương Tây, con cháu trưởng thành hoàn toàn có thể tự do sống tự lập và được khuyến khích. Một người trưởng thành hoặc đã kết hôn ở Nước Ta muốn sống độc lập tốt nhất phải có sự chấp thuận đồng ý của cha mẹ / ông bà .
Các xích míc trong gia đình[sửa|sửa mã nguồn]
Hiện nay có nhiều xích míc trong gia đình Nước Ta, hầu hết như yếu tố về bình đẳng giới, đấm đá bạo lực gia đình, xung đột thế hệ, xích míc về kinh tế tài chính, về con chung – con riêng ( con anh, con tôi và con của tất cả chúng ta ). Để xử lý xích míc người Việt thường thực thi theo truyền thống lịch sử ” đóng cửa bảo nhau “, [ 17 ] theo hướng hòa giải, ít khi ra đến cơ quan tố tụng như phương Tây, tuy nhiên việc kiện tụng, đã trở nên phổ cập hơn .
Liên kết ngoài[sửa|sửa mã nguồn]
Source: https://dvn.com.vn
Category: Cảm Nang
